موضوع ماموریت‌گرایی آمایش‌‌محور در حوزه آموزش‌عالی یکی از دغدغه‌‌های دانشگاه آزاد بوده تا جایی که در چند سال اخیر رویکرد این دانشگاه در حوزه سیاستگذاری آموزش‌عالی تغییر کرد و قرار شد هر اقدام و برنامه‌ریزی مبتنی‌بر آمایش یعنی نگاه اقتضامحور و حل مساله باشد. به عبارت بهتر جذب استادان و دانشجویان، بازنگری سرفصل دروس، ایجاد رشتههای جدید، تاسیس دانشکده‌ها و طراحی ماموریت واحدها همگی باید در راستای مشکلات و نیازهای جامعه و کارآفرینی باشد.
بر همین اساس سامانه آمایش دانشگاه سال گذشته رونمایی شد و حالا تمام واحدهای دانشگاه‌های آزاد ماموریت‌ها و اقدامات خود را در راستای این طرح پیش می‌برند. در این گزارش در گفت‌وگو با رؤسای سه استان خراسان رضوی، سمنان و ایلام به جزئیات ماموریت‌های محول‌شده به آنها براساس سامانه آمایش، تغییر ماموریت واحدها و تغییراتی که طرح آمایش بر روند فعالیت واحدهای این استان‌ها گذاشته است، پرداخته‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.
مهدی منصوری، رئیس دانشگاه آزاد استان سمنان درخصوص تعریف ماموریت‌های این استان گفت: «ماموریت‌هایمان را براساس سامانه آمایش استان در چند حوزه تعریف کردیم. یکی از ماموریت‌ها حوزه گردشگری است چون شهر شاهرود به واسطه بسطام و شخصیت‌های شناخته شده این شهر مانند بایزد بسطامی قطب گردشگری محسوب می‌شود. شهر شهمیرزاد و بسطام، شهر نمونه گردشگری در کشورند تا جایی که از میان 1400 شهر کشور، کمتر از 30 عدد شهر نمونه گردشگری‌اند که 2 مورد از این شهرها یعنی شهرهای شهمیرزاد و بسطام در استان سمنان قرار دارند.» او در ادامه افزود: «بنابراین علاوه‌بر جاذبه گردشگری عرفان در بسطام و به دلیل جاذبه‌های گردشگری زیاد استان، یکی از ماموریت‌ها را گردشگری قرار دادیم. برای انجام این ماموریت، با همکاری شرکت تک‌تاب یک‌سری از امکانات و امکان دانشگاه را برای اقامتگاه گردشگران تجهیز می‌کنیم تا خانواده دانشگاه آزاد و گردشگران سراسر کشور میهمان استان ما باشند.»
رئیس دانشگاه آزاد استان سمنان خاطرنشان کرد: «با توجه به پتانسیلی که در واحد سمنان در رشته علوم کامپیوتر و کامپیوتر در استان وجود دارد یکی دیگر از ماموریت‌هایمان متمرکز بر اقتصاد دیجیتال و کسب‌وکار مجازی است. در همین راستا با قراردادی که با استانداری منعقد شده است اطلس کسب‌وکار مجازی یا اقتصاد دیجیتال استان در حال تدوین بوده و قرار است کارهای خوبی در این زمینه انجام شود.»
منصوری با بیان اینکه یکی از مواردی که در استان وجود دارد و می‌تواند در آمایش استان لحاظ شود ظرفیت کشاورزی و دامپروری است، اضافه کرد: «استان سمنان به‌واسطه نزدیک بودن به استان تهران به‌عنوان استان معین در یک‌سری فرآورده‌های کشاورزی و دامپروری شناخته می‌شود. مثلا در حوزه پرورش طیور سرآمدیم زیرا به‌عنوان استان معین شناخته شده و پشتیبان استان تهران عمل می‌کنیم. در شهر مهدیشهر یک نژاد دامی به نام سنگسری وجود دارد که مخصوص آن منطقه است و این شهر به‌عنوان قطب دامپروری شناخته می‌شود که این موضوع نیز در آمایش جزء ظرفیت استان محسوب می‌شود. بنابراین واحد مهدیشهر با توجه به اینکه قطب دامپروری است در این زمینه در آمایش دیده شده و در حال گسترش رشته علوم دامی در این واحدیم.»
محسن مرادی، رئیس دانشگاه آزاد استان خراسان رضوی توضیح داد: «براساس سند آمایش ماموریت‌مان را براساس دو شاخص اقبال اجتماعی و ماموریت آمایشی متمرکز کردیم و تغییرات جدی در این زمینه صورت گرفت. سه ناحیه آمایشی در استان خراسان رضوی تعریف شد؛ براساس این سه ناحیه، اولویت‌های برخی از واحدها در حوزه کشاورزی و صنایع غذایی، برخی از واحدها در زمینه گرایش به صنعت و فضای کسب‌وکار و سایر واحدها نیز در حوزه بازرگانی، بانک، مسائل مالی و بیمه طبقه‌بندی شده است.»
او تاکید کرد: «تغییرات و راهبردهای خوبی برای رشته‌ها با این نگاه تعریف کردیم که «آیا رشته‌هایمان از اقبال اجتماعی مناسب برخوردار است؟ آیا ماموریت آمایشی براساس اقبال اجتماعی به این رشته‌هاست؟» به‌عنوان مثال نیشابور یک شهر نیمه‌صنعتی است، از سوی دیگر قابلیت‌های خوبی در حوزه فناوری اطلاعات دارد. بنابراین رشتههای ما در واحد نیشابور براساس این ماموریت‌ها تغییرات جدی پیدا کرد. لذا چهار راهبرد را در بحث رشته‌ها دنبال کردیم.» او درخصوص این راهبردها گفت: «در اولین راهبرد، رشتههای جدید را از طریق شورای گسترش دانشگاه آزاد طراحی و از وزارت علوم پیگیری کردیم و حالا حدود 22رشته در مقاطع مختلف به واحدهای استان اضافه شده است.»
او ادامه داد: «به‌عنوان مثال حقوق پزشکی یکی از رشته‌هایی بود که در مقطع کارشناسی‌ارشد مورد استقبال دانشجویان و مقاطع تحصیلات تکمیلی در شهر مشهد قرار گرفت. رشته دامپروری در شهرستان کاشمر نیز یکی از رشته‌هایی است که به‌واسطه بحث آمایش در استان جذب دانشجو بالایی دارد.»
مرادی درخصوص راهبرد دوم گفت: «راهبرد دوم جابه‌جایی و تاسیس رشته‌هاست. رشته‌هایی در استان وجود دارد که چند سالی می‌شود دانشجو جذب نکرده است که با جابه‌جایی این رشته‌ها به جذب دانشجو کمک کردیم. به‌عنوان مثال در واحد کاشمر رشته حسابداری نداشتیم؛ این رشته در واحد بردسکن فعال بود اما دانشجویان بسیار کمی داشت. جابه‌جایی رشته‌ها راهبردی بود که باعث شد دانشجویان در این دست از رشته‌ها جذب شوند. از نظر جذب دانشجو در رشته‌هایی که جابه‌جا شدند، امسال هشتصد دانشجو در مقطع تحصیلات تکمیلی به ظرفیت استان اضافه شد.»
بهروز ناصری، رئیس دانشگاه آزاد استان ایلام توضیح داد: «مهران به‌عنوان قطب مذهبی و گردشگری در کشور شناخته شده و بیشتر از 60 درصد تردد زائران در زمان اربعین از مرز مهران صورت می‌گیرد. در همین راستا یک ساختمان نیمه‌کاره داشتیم که به هتل تبدیل شد و اکنون به‌عنوان یک مرکز اقامتی در مهران فعالیت دارد.» رئیس دانشگاه آزاد استان ایلام گفت: «در حوزه فعالیت‌های دانش‌بنیان، چهار طرح اقتصادی برای سرای نوآوری مصوب کردیم که طی 3 ماه گذشته مجوز این سرا را دریافت و اکنون در حال تامین اعتباریم. این طرح‌ها عبارت است از طرح شیلاتی واحد ایوان، تکمیل مجموعه بوم‌گردی واحد دره‌شهر، احداث زمین فوتبال رو باز در واحد ایلام و تاسیس مجموعه پرورش قارچ.» ناصری تاکید کرد: «در سایر حوزه‌های آموزشی نیز در طول سال گذشته، 15 رشته جدید به جمع رشته‌هایمان اضافه شده است. در حوزه پژوهشی نیز قرار‌داد‌های پژوهشی با ادارات و دستگاه‌ها منعقد کرده و بخش قابل توجهی از کارهای شهرداری‌ها در استان مانند طراحی به دانشگاه سپرده شده است.»
ناصری با بیان اینکه در حوزه آموزش‌های کوتاه‌مدت نیز اکثر آموزش‌های مجموعه استانداری نیز برعهده دانشگاه است، اضافه کرد: «همچنین آموزش سازمان نظام مهندسی در دانشگاه برگزار شده و مجوز مرکز آموزش مهارتی علوم پزشکی از وزارت بهداشت را نیز دریافت کرده و در حال طی مراحل راه‌اندازی آنیم.»
رئیس دانشگاه آزاد استان ایلام درخصوص تعداد واحدهای فناور و پژوهش محور توضیح داد: «در حوزه فناوری باید گفت تجهیزات خوبی را در مرکز رشد واحدهای فناور با حمایت معاونت علمی ستاد کل نیروهای مسلح مستقر کرده‌ایم اما تمرکز اصلی‌مان بر واحد ایلام است.» او ادامه داد: «با توجه به تعداد اندک اعضای هیات‌علمی فناور در واحدها و مراکز، در نظر داریم تا با کمک همکاران هیات‌علمی واحد ایلام بتوانیم در ایوان، دهلران و دره‌شهر کارها را جلو ببریم. ما در حال حرکت به این سمتیم تا حوزه فناوری را تقویت کرده و بتوانیم بخش قابل توجهی از کارهای فناورانه استان را با حمایت کارگروه پژوهش و فناوری استان و استانداری جلو ببریم.»
متن کامل این گفتگو را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.