فرهیختگان: دیوان عالی کشور، حکم شعبه نهم دادگاه کیفری یک تهران در تبرئه روزنامه «فرهیختگان»، مدیرمسئول و نویسنده گزارش درباره تخلفات در فرآیند تغییر کاربری مجتمع گردشگری زیتون را تایید کرد.
ریشه این پرونده به 14 اسفندماه 1400 بازمی‌گردد که روزنامه «فرهیختگان» در گزارشی با عنوان «فساد 70 هکتاری در کیلومتر 17» به تخلفات گسترده در فرآیند تغییر کاربری یک زمین کشاورزی به مجتمع گردشگری (مجتمع گردشگری زیتون) پرداخت. در واکنش به این گزارش، زیتون بلافاصله جوابیه‌ای حاوی الفاظ توهین‌آمیز برای انتشار در روزنامه ارسال کرد. با توجه به موارد مطرح‌شده از سوی زیتون، «فرهیختگان» در 18 فروردین 1401 درکنار جوابیه، گزارشی با عنوان «اصرار بر فساد در کیلومتر 17» را منتشر کرد. این گزارش نیز با جوابیه دومی از سوی مجتمع زیتون همراه شد. با توجه به اینکه در این جوابیه نیز موارد جدیدی طرح شده بود، «فرهیختگان» همزمان با انتشار جوابیه، در 24 فروردین‌ماه گزارش «آقای ط! درباره تغییر کاربری نظری ندارید» را منتشر کرد.
1. صدور منع تعقیب در دادسرای رسانه
همزمان مدیران مجتمع زیتون با درخواست از افرادی که ادعا می‌شد سهامداران این مجتمع‌اند، شکایت‌های متعددی علیه «فرهیختگان»، مدیرمسئول و خبرنگار آن ثبت کردند. این اتهامات دایره وسیعی را شامل می‌شد: «1- هجو، 2- افترا، 3- انتشار تهمت، افترا، فحش و الفاظ رکیک یا نسبت‌های توهین‌آمیز و...، 4- انتشار مطالبی مشتمل‌بر تهدید به هتک‌شرف یا حیثیت یا افشای اسرار شخصی، 5- نشر اکاذیب، 6- جعل و استفاده از سند مجعول، جریحه‌دار کردن افکار عمومی، 7- اخلال در نظم و آسایش عمومی، 8- توهین به اشخاص عادی، 9- انتشار اکاذیب از طریق رایانه.» یک بررسی سرانگشتی نشان می‌دهد در این پرونده حداقل 41 شکایت علیه «فرهیختگان» ثبت شده است.
متعاقب این شکایات، عوامل زیتون شکایت‌هایی را در قم علیه نویسنده گزارش با عناوین اتهامی عمدتا تکراری «افشای اسرار در غیر موارد قانونی توسط اشخاصی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار می‌شوند در غیر موارد قانونی و افشای اسرار مردم در غیر موردی که قانون تجویز کرده است و انتشار محتوای مجرمانه در رسانه‌ها و مطبوعات منتهی به هتک‌حرمت اشخاص و انتشار مطالبی مشتمل بر تهدید به هتک‌شرف یا حیثیت یا افشای اسرار شخصی و ورود به ملک غیر با قهر و غلبه یا توقف در آن با قهر و غلبه» در قم ثبت کردند.
شکایت مالک زیتون و 40 همراهش در شعبه 16 دادسرای فرهنگ و رسانه مورد رسیدگی قرار گرفت و پس از اخذ دفاعیات، لوایح و اسناد «فرهیختگان» که اصالت آن از سوی مراجع ذی‌ربط تایید شده بود، دادسرای رسانه در 15 شهریور 1401 «قرار منع تعقیب» صادر کرد.
2. تبرئه در شعبه نهم دادگاه کیفری 2
پس از اعتراض عوامل زیتون به این حکم، شعبه نهم دادگاه کیفری یک تهران به موضوع رسیدگی کرد. قضات شعبه با این توجیه که پرونده نواقصی دارد، مجددا آن را به شعبه دادسرای رسانه ارجاع دادند. دادسرا دو جلسه پنج‌ساعته برای مواجهه حضوری طرفین برگزار کرد. پس از دفاعیات و ارائه اسناد جدید پیرامون تخلفات مجتمع زیتون، پرونده مجددا به شعبه نهم دادگاه کیفری ارجاع شد.
دادگاه با توجه به اینکه برخی عناوین اتهامی، ارتباطی با بزه‌های با موضوعات مطبوعاتی ندارد، بخشی از پرونده را به دادگاه کیفری دو ارجاع داد. در 27 دی‌ماه 1402 شعبه 1015 دادگاه کیفری دو مجتمع قضایی ولیعصر(عج) تهران، در عناوین اتهامی «1- هجو، 2- اخلال در نظم و آسایش عمومی، 3- جعل، 4- استفاده از سند مجعول، 5- جریحه‌دار نمودن افکار و اخلاق عمومی، 6- تحصیل غیرمجاز اطلاعات شخصی و محرمانه دیگران و 7- ورود غیرمجاز به ملک دیگری» حکم قطعی تبرئه «فرهیختگان» را صادر کرد. همزمان نهادهای مسئول به پرونده ورود کردند و بررسی‌هایشان را در اختیار دادگاه قرار دادند. یکی از این گزارش‌ها، متعلق به بازرسی بانک صادرات ایران پیرامون تسهیلات اخذشده عوامل زیتون بود.
3. تبرئه در دادگاه کیفری 1
در میانه بهمن 1402، دادگاه رسیدگی به سایر عناوین اتهامی با حضور قاضی و مستشاران شعبه نهم دادگاه کیفری یک و هیات‌منصفه مطبوعات و با حضور شکات و متهمان برگزار شد. پس از پایان جلسه سه‌ساعته و استماع اظهارات شاکیان و دفاعیات متهمان، مدیرمسئول و خبرنگار روزنامه «فرهیختگان»، هیات‌منصفه مطبوعات با «اکثریت مطلق آرا» روزنامه «فرهیختگان» را «مجرم نشناختند». یک‌هفته بعد نیز دادگاه با اکثریت آرا و نظر به محتویات پرونده و دفاعیات موثر متهمان، با اکثریت آرا، «فرهیختگان» را مجرم ندانستند.
4. فرجام‌خواهی در دیوان عالی کشور
پس از این حکم، عوامل زیتون یک‌بار از ظرفیت «فرجام‌خواهی» بهره بردند تا پرونده به دیوان عالی کشور ارجاع شود. شعبه سی‌و‌نهم دیوان پس از چهارماه، در 19 شهریورماه با رد فرجام‌خواهی، حکم شعبه نهم دادگاه کیفری یک تهران را تایید کرد تا پس از دوسال‌ونیم مشخص شود گزارش «فرهیختگان» از تخلفات گسترده و مکرر در روند تغییر کاربری مجتمع گردشگری زیتون، بلااشکال بوده است.