فرهیختگان: در روز‌های اخیر، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی اعلام کرد ‌که پیش‌نویس سند تنظیم‌گری حوزه رمزپول‌ها‌ به زودی با نظر کارشناسان تدوین شده و منتشر می‌شود. باتوجه به پیچیدگی‌های متعدد حوزه ارز‌های دیجیتال و ساماندهی این حوزه‌، بیش از پیش لزوم تدوین سیاست‌های نظارتی احساس می‌شود. گزارش‌های چندین نهاد بخش خصوصی فعال در ارز دیجیتال نشان می‌دهد گردش مالی روزانه معاملات ارزهای دیجیتال طی سال 1402 ‌در کشورمان به بیش از 1800 میلیارد تومان می‌رسد.

برای فهم بزرگی این عدد کافی است بدانیم طبق گزارش مرکز آمار ایران مجموع ارزش سالانه سرمایه‌گذاری ‌بخش غیردولتی در حوزه استخراج معادن طی سال 1401 فقط 13 هزار و چهارصد میلیارد تومان بوده است، به این معنی که کل سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در استخراج معادن طی سال 1401 به اندازه هشت روز معاملات ارزهای دیجیتال بوده است؛ منابعی که (معاملات ارزهای دیجیتال) نه تنها هیچ عایدی مولدی برای کشور ندارد، بلکه با مخاطرات گسترده‌ای که در پی دارد، لزوم سیاستگذاری در این حوزه را دوچندان کرده است. 

وقتی ساتوشی ناکاتامو، خالق بیت‌کوین، برای اولین‌بار ۱۰ بیت‌کوین را برای یکی از برنامه‌نویسان فرستاد تا آنها را استخراج کند،‏ شاید تصور چنین روزی را نمی‌کرد که سال‌ها بعد، خریدوفروش ارزهای دیجیتال به اولین گزینه سرمایه‌گذاران خرد و کلان برای حفظ ارزش دارایی‌ و حتی سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت تبدیل شود و رمزارزها بتوانند انقلابی در اقتصاد پولی سنتی کشورها، از‌جمله ایران به‌پا کنند.‌ «ارز دیجیتال» دیگر واژه‌ای غریب بین عموم مردم ایران محسوب نمی‌شود و حالا جامعه‌ای چندین میلیون نفری از افراد درگیر با این فضا شکل گرفته است. نقطه اوج فراگیری ارزهای دیجیتال بین ایرانی‌ها را می‌توان سال 2020 دانست از آنجایی که سرچشمه این اشتیاق به سرمایه‌گذاری در سال 2017 با رشد ناگهانی ارزش بیت‌کوین بود اما همه‌گیری کرونا کار را یک سره کرد و باعث شدی مردم با شیب تند‌تری به سرمایه‌گذاری در بازار‌های خارجی روی آورند؛ تا جایی که تا به امروز نزدیک به حداقل 23 میلیون نفر از مردم کشورمان‌، در پلتفرم ارز‌های دیجیتال سرمایه گذاری کرده‌اند و ایران پس از امارات در رده دوم نرخ مالکیت ارزهای دیجیتال قرار گرفته است.

باید گفت محبوبیت ارزهای دیجیتال به مفهوم از‌دست‌رفتن جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد ایران نیست؛ اما نا‌گفته پیداست که در سال‌های گذشته به‌دلایل متعدد ناشی از عوامل اقتصادی‏، این بازار پر‌تقاضا نتوانسته همه سهامدارانش را راضی نگه دارد. ازجمله دلایلی که صاحبنظران اقتصادی نیز بارها بر آن تاکید کرده‌اند،‏ وجود ‌محدودیت‌ها در بازار بورس است؛ البته دلایل دیگری نیز وجود دارند که قبلا به آن اشاره شد.
 بررسی‌های حاصل از مقایسه حجم معاملات صرافی‌های داخلی ارز دیجیتال با بورس تهران نشان می‌دهد میانگین ارزش معاملات روزانه در بورس اوراق بهادار تهران در شش‌ماهه ابتدایی سال 1402 حوالی ۹همت تومان بوده است. این درحالی است که بررسی‌ معاملات روزانه ۱۰ صرافی ارز دیجیتال برتر کشور (از نظر حجم معاملات) نیز نشان می‌دهد ارزش معاملات آنها در نیمه نخست سال ۱۴۰۲ به‌طور متوسط روزانه بین 1.4 تا 1.8 همت بوده است.

تحلیل نمودارهای بازدهی سرمایه‌گذاری در رمزارزها در سال 1402 حاکی از آن است که حجم معاملا‌ت روزانه 8 صرافی برتر کشور مجموعا 1814 میلیارد تومان بوده است. والکس‌ با 692 میلیارد تومان، به عنوان صرافی‌ای شناخته می‌شود که بیشترین حجم روزانه معاملات را در سال گذشته داشته است. پس از آن به ترتیب صرافی‌های نوبیتکس، بیت‌پین، او‌ام‌پی فینیکس به ترتیب با حجم معاملاتی 264،404 و 206 میلیارد تومان صرافی های برتر سال گذشته شناخته شدند.

متن کامل گزارش فاطمه سادات مرتضوی و غزل غفاریان را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.