فرهیختگان آنلاین: طی چند روز اخیر بار دیگر پروندۀ مسکن‌های 25متری روی میز برخی از مسئولین استان تهران باز شده است. خشایار باقرپور، مدیرعامل اتحادیۀ تعاونی‌های مسکن تهران از آغاز به ساخت 2هزار و 500 واحد مسکونی خبر داد. به گفته خشایار باقرپور مدیرعامل تعاونی‌های عمران تهران این واحدها در متراژی بین 25 تا 90 متر قرار است، ساخته شوند. علت طرح دوبارۀ ساخت واحدهای 25متری قیمت بالای مسکن است و موافقان این طرح می‌خواهند از این طریق برای اقشار ضعیف جامعه مسکن اقتصادی ایجاد کنند. در همین رابطه با بهزاد عمران‌زاده درباره اثرات اجتماعی واحدهای کم‌متراژ و ابعاد اقتصادی آن گفتگو کردیم.

آپارتمان‌نشینی، افسردگی را تشدید می‌کند
عمران‌زاده در ابتدا با اشاره به این‌که مردم ایران با زندگی آپارتمانی کنار نیامده‌اند، گفت: «جامعۀ ما در حال حاضر با آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی آپارتمان‌های 50، 60متری درگیر است. اگر هرروز ابعاد خانه‌ها را کم‌تر کنیم و تراکم جمعیتی را بالا ببریم، مشکلاتی که الان داریم، وخیم‌تر می‌شوند. واحدهای کوچک‌متراژ نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه مشکلات جدیدی هم ایجاد می‌کند.»

این کارشناس مسکن در خصوص مشکلاتی که د رنتیجه ساخت خانه‌های 25متری ایجاد می‌شود، توضیح داد: «مطالعاتی که در حوزۀ آپارتمان‌نشینی انجام شده، نشان می‌دهد مشکلات زندگی در فضاهای متراکم با کوچک شدن خانه‌ها تشدید می‌شوند. اخبار را بررسی کنید یا زندگی مردم را هم که ببینید، متوجه می‌شوید تنش‌های اجتماعی در مجتمع‌های مسکونی با تعداد ساکنین زیاد، بیشتر است. از طرف دیگر، فاصلۀ اجتماعی در جامعه افزایش می‌یابد. تحقیقات نشان می‌دهد، هرچه‌قدر تراکم جمعیت بیشتر و ارتفاع خانه‌ها بلندتر و متراژ کوچک‌تر شود، افسردگی ساکنین این خانه‌ها بیشتر می‌شود. افرادی که در طبقات بالا زندگی می‌کنند، افسردگی‌شان بیشتر است.»

خانۀ 25 متری ضد خانوادۀ ایرانی
وی دربارۀ مشکلاتی که خانه‌های کم‌متراژ برای خانواده‌ها ایجاد می‌کند، توضیح داد: «به‌خاطر کیفیت ساخت پایین این خانه‌ها، بچه‌ها نمی‌توانند هیچ تحرکی داشته باشند. بچه‌ای که باید مدام بازی کند، نمی‌تواند حتی در این خانه‌ها نفس بکشد. خانه‌های کوچک‌متراژ برای کودکان، زنان، خانواده‌ها و هرکسی که در آن ساکن باشد، مشکلات تربیتی، رشدی و فرهنگی ایجاد می‌کند. این مشکلات در آپارتمان‌های معمولی هم وجود دارد؛ اما در این آپارتمان‌ها تشدید می‌شود. حداقل در آپارتمان‌های معمولی، خانه یک اتاق خواب یا دو اتاق خواب دارد. آپارتمان‌های 25 متری، فقط یک اتاق است. اصلاً تفکیک فضایی وجود ندارد؛ یعنی آشپزخانه، اتاق خواب و نشیمن در یک فضا هستند. همچین خانه‌ای با فرهنگ ایرانی، اسلامی سازگار است؟ برای رشد کودک مناسب است؟»

خانه یا خوابگاه؟
رئیس اندیشکدۀ شهر ایرانی، اسلامی در ادامه افزود: «مردم باید بسیاری از مناسبات اجتماعی را کنار بگذارند. چه اتفاقی می‌افتد؟ نمی‌توانند در خانه‌های خود مهمانی به آن معنا که در فرهنگ ایرانی وجود دارد، برگزار کنند. شاید خیلی‌ها الان در رستوران‌ها مهمانی برگزار کنند و موافقان این طرح هم بگویند در مجتمع‌ها فضای رستوران مانند، برای مهمانی قرار می‌دهند؛ اما آیا ما از مهمانی در فرهنگ ایرانی، اسلامی همچین تعبیری داریم؟ قطعا خیر. به همۀ این دلایل است که نمی‌شود نام این فضا را مسکن، خانه یا حتی سرپناه گذاشت. یک محلی است که افراد بیایند استراحت کنند و بروند. این خانه‌ها کاملا تهی از مفهوم خانه در فرهنگ ایرانی هستند.»

وزارت مسکن و شهرداری باید از ساخت مسکن ۲۵ متری جلوگیری کنند
عمران‌زاده با بیان اینکه براساس قانون شهرداری‌ها باید مانع ساخت خانه‌های کوچک متراژ شوند، گفت: «شهرداری براساس طرح تفصیلی هر شهر عمل می‌کند و به متراژی کم‌تر از طرح تفصیلی مجوز ساخت نمی‌دهد. به عنوان مثال شهرداری تهران مجوز ساخت واحدهای زیر 50 متر را صادر نمی‌کند و این مقدار در شهر کرج 45 متر است. همچنین، متولی آئین‌نامه‌ها، دستورات و بخشنامه‌ها شورای عالی معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی است. به بیان دیگر، شورای عالی شهرسازی و معماری کشور باید از دستورالعمل‌های خود حفاظت و صیانت کند. حتی اگر فردی، کمتر از این مقدار واحدی بسازد، باید شهرداری به صورت قانونی وارد عمل شود. حتی اگر شهرداری به وظیفه خود به درستی عمل نکند، شورای عالی شهرسازی و معماری باید با تخلف مقابله کند.»