حمیدرضا اسکندری، خبرنگار گروه ورزش: این روزها هر فردی با هر تریبونی به خودش اجازه می‌دهد درمورد VAR اظهارنظر کند بدون اینکه اطلاعات کافی از این تکنولوژی داشته باشد. به جرات می‌توان گفت خیلی از افرادی که اخیرا در تلویزیون در نقش مجری یا کارشناس تجهیزات ویدئویی مورد استفاده در فوتبال ایران را زیر سوال برده‌اند شاید نتوانند یک تعریف ساده از این دستگاه داشته باشند. در همین راستا و برای اینکه مخاطبان را با VAR و شرایط استفاده از آن بیشتر آشنا کنیم بد ندیدیم از یکی از مدیران AFC که دوست نداشت نامش فاش شود درمورد تجهیزات ویدئویی که در لیگ برتر مورد استفاده قرار گرفته و تفاوتش با آنچه در فوتبال روز دنیا استفاده می‌شود، اطلاعاتی را به دست آوریم که در ادامه می‌خوانید.
در ابتدا باید گفت اصلا VAR چیست. بخش کمک‌داور ویدئویی و تکنولوژی آفساید فیفا، سیستم و برنامه‌ای که قرار است به‌عنوان داور پنجم به کمک داوران بیاید که ضریب اشتباهات داوری به حداقل برسد. شرکت‌های مجوز و لایسنس‌دار مورد تایید فیفا باید با ارائه سیستم و تکنولوژی مورد نظر فیفا طی آزمون‌های عملی و تئوری فیفا در چندین مرحله که ماه‌ها به‌طول می‌انجامد شرکت کنند و بعد از اینکه با موفقیت کلیه مراحل را پشت سر گذاشتند موفق به اخذ مجوز و لایسنس فیفا می‌شوند.
درمجموع ۱۳ شرکت در سایت فیفا به‌عنوان شرکت‌های مجوز و لایسنس‌دار VAR درج شده است و این به این منظور است که ارائه خدمات VAR فقط و فقط باید از بین یکی از این شرکت‌ها باشد. لازم به ذکر است که در صورت تخلف جریمه و تعلیق برای فدراسیون خاطی در نظر گرفته می‌شود.
مانع بزرگ استفاده از VAR
اکثر شرکت‌های مورد تایید فیفا تمایل به همکاری با فدراسیون ایران را به دلیل تحریم‌ها ندارند. به‌طور مثال شرکتHawkeye Innovation یا چشم عقاب که برترین برند بوده، اکثر مسابقات جام‌جهانی، یورو، لیگ قهرمانان اروپا و... را پوشش می‌دهد و از شرکت‌های زیرمجموعه سونی است و در انگلستان ثبت شده، به لحاظ بازار هدف بزرگی که در آمریکا دارند تمایلی برای ورود به ایران ندارند و شرکت‌های دیگر هم کم و بیش با همین مشکل روبه‌رو هستند و تمایلی برای همکاری با فدراسیون ایران ندارند.
مساله مهم اینکه تکنولوژی و به‌طور کلی بعضی از محصولات این سیستم و برنامه‌ها یا سیستم‌عامل ساخت آمریکا است(به‌طور مثال مایکروسافت) و طبق قوانین تحریمی ریسک ورود به ایران را نمی‌پذیرند. همچنین در بخش کمک‌داور پنجم نیز سیستم و تکنولوژی VAR و آفساید از فید و دوربین‌های پخش زنده استفاده می‌کند تا بررسی دقیقی برای صحنه مورد نظر داشته باشد.
هیچ شرکتی دوربین ارائه نمی‌دهد
برخلاف آنچه برخی از افراد در تلویزیون به اشتباه عنوان می‌کنند، هیچ‌کدام از شرکت‌های مجوز و لایسنس‌دار فیفا در بخش کمک‌داور ویدئویی و تکنولوژی آفساید هیچ‌گونه دوربینی ارائه نمی‌دهند و فقط یک دوربین VOR که مربوط به اتاق وار است مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌طور مثال فصل گذشته مسابقات AFC در لیگ قهرمانان در تهران و اصفهان با همین تکنولوژی که در ایران هست، برگزار شد و شرکت ارائه‌دهنده خدمات VAR هیچ دوربینی با خودشان به ایران نیاورده و فقط از فید و دوربین‌های ارائه‌شده توسط صداوسیما استفاده کردند. حتی در بازی پیش روی ایران و قرقیزستان هم قرار است این اتفاق رخ دهد.
نباید منکر ایرادات شد
فدراسیون فوتبال به هر شکلی که بود برای فصل جدید مسابقات لیگ برتر مسیر آمدن VAR را هموار کرد که این موضوع قابل تقدیر است اما نمی‌شود منکر کم و کاستی‌ها بود. از این رو باید با مرور زمان و با همکاری همه بخش‌ها به یک استاندارد روتین در این بخش برسیم. قدر مسلم همکاری همه‌جانبه بخش‌های مربوطه از فدراسیون گرفته تا وزارت ورزش، شرکت توسعه و تجهیزات و صداوسیما باعث خواهد شد تجهیزات ویدئویی که برای آن هزینه سنگینی شده بهتر مورد استفاده قرار بگیرد و اینکه مجریان و افراد به ظاهر کارشناس مدعی شوند که دستگاه‌های تقلبی به ایران رسیده جز اینکه حیثیت فوتبال‌مان را در شبکه‌های بیگانه خدشه‌دار کند، دردی را دوا نخواهد کرد. این افراد شاید بهتر باشد که بدانند تکنولوژی و سیستم VAR و آفساید همگی از یک استاندارد روتین فیفا تبعیت می‌کنند و هیچ تفاوت عمده در این بخش وجود ندارد.
محدودیت دوربین‌های صداوسیما در ایران
اما مساله‌ای که کمتر به آن اشاره شده این است که ارائه خدمات جانبی با زوایای بیشتر دوربین‌ها و دوربین خط دروازه و دوربین عنکبوتی و... درست است که خروجی بسیار خوبی برای داوران و تماشاگران و... دارد اما خود این امر مستلزم هزینه‌های سنگینی است که این تعامل باید بین صداوسیما و فدراسیون فوتبال باشد و هیچ‌گونه ارتباطی با شرکت ارائه‌دهنده خدمات VAR ندارد.
شرکت ارائه‌دهنده خدمات VAR چه با حداقل فید و دوربین‌های صداوسیما که ۴ دوربین است و چه با حداکثر دوربین(حتی تا 32 عدد) یا ارائه خدمات فوق‌پیشرفته، فقط و فقط همان سرویس‌های مورد اشاره فیفا در بخش VAR و آفساید را در اختیار می‌گذارد. به‌طور مثال در استفاده از سیستم آفساید نیمه‌خودکار که به‌طور گرافیکی ارائه می‌شود ۱۲ دوربین HD مورد نیاز است. به این ترتیب صداوسیما که مسئولیت اصلی پخش زنده مسابقات فوتبال در ایران را برعهده دارد می‌تواند با افزایش دوربین‌های خود در ورزشگاه‌ها و شهرهایی که لیگ برتر در آن برگزار می‌شود نه‌تنها کیفیت پخش زنده تلویزیونی خود را بالاتر ببرد بلکه کمک کند تا خدمات VAR نیز به صورت بسیار بهتری ارائه شود و مشکلات در این زمینه به حداقل برسد.