تاریخ : Wed 28 Aug 2024 - 12:21
کد خبر : 194549
سرویس خبری : سیاست

محورهای اصلی دیدارهای رهبری در آغاز به کار دولت‌ها

«فرهیختگان» بررسی کرد؛

محورهای اصلی دیدارهای رهبری در آغاز به کار دولت‌ها

نگاهی به مهم‌ترین نکات و صحبت‌های رهبر انقلاب در ادوار مختلف دولت اما نشان می‌دهد، بخش زیادی از صحبت‌های ایشان در هنگامه آغاز به کار دولت‌ها مشترک بوده است. تاکید بر عدالت، مبارزه با فساد، استفاده از نیروهای جوان انقلابی و مورد توجه قرار دادن مطالبات مردم از جمله مواردی است که در دولت‌های مختلف از جانب رهبر انقلاب خطاب به دولت‌ها مطرح شده است.

فرهیختگان: اولین دیدار رهبر انقلاب بعد از تشکیل دولت چهاردهم و به مناسبت هفته دولت، نکات و توصیه‌هایی برای دولت جدید و رئیس‌جمهور داشت. تاکید بر حکمرانی خردمندانه، تهیه پیوست عدالت برای هر قانون و تصمیم، رعایت اولویت در انجام کارهای زیرساختی، ازجمله مواردی بود که رهبر انقلاب در دیدار با اعضای هیات دولت به آن اشاره کردند.

نگاهی به مهم‌ترین نکات و صحبت‌های رهبر انقلاب در ادوار مختلف دولت اما نشان می‌دهد، بخش زیادی از صحبت‌های ایشان در هنگامه آغاز به کار دولت‌ها مشترک بوده است. تاکید بر عدالت، مبارزه با فساد، استفاده از نیروهای جوان انقلابی و مورد توجه قرار دادن مطالبات مردم از جمله مواردی است که در دولت‌های مختلف از جانب رهبر انقلاب خطاب به دولت‌ها مطرح شده است.

در همین راستا نیز بخش زیادی از صحبت‌های ایشان خطاب به دولت چهاردهم نیز در همین چهارچوب قرار می‌گیرد و می‌توان موارد زیادی از این توصیه‌ها را در دولت‌های پیشین و خطاب به روسای‌جمهور دولت، جست‌وجو کرد. در ادامه مروری داشتیم به مهم‌ترین بخش‌های بیانات رهبر انقلاب خطاب به دولت‌های مختلف که در ادامه می‌خوانید. 

   مسیر حکمرانی خردمندانه
رهبر انقلاب در توصیه‌های سیزده‌گانه خطاب به دولت چهاردهم برای تحقق رویکرد کارشناسانه که شعار رئیس‌جمهور منتخب نیز بوده است راهکارهایی را مطرح کرده‌اند که می‌تواند حرکت خردمندانه دولت را تسهیل کند. قدر دانستن فرصت خدمت به مردم، شناسایی ظرفیت‌های انسانی و طبیعی کشور، انتخاب همکاران با خصوصیاتی نظیر جوان، مومن، انقلابی، متعهد و پرانگیزه بودن، رجوع به کارشناسان، حضور در بین مردم و رفتن به سفر استانی، تهیه پیوست عدالت برای هر قانون و تصمیم مهم دولت، رعایت اولویت‌ها در کارهای زیرساختی ازجمله انرژی هسته‌ای و کارهای فوری ازجمله گرانی و تورم، حکمرانی قانونمند در فضای مجازی؛ دستیابی به فناوری و لایه‌های زیرساختی هوش مصنوعی، جدی گرفتن تولید ملی به‌عنوان کلید حل مشکلات اقتصادی، علاج پیری زودهنگام جمعیت کشور، نهراسیدن از مانع در کارها، امید نبستن به دشمن و منتظر موافقت دشمنان نماندن برای برنامه‌ها و رسیدگی هرچه بیشتر به معنویت خود در دوران مسئولیت توصیه‌های سیزده‌گانه رهبر انقلاب به دولت چهاردهم بودند. توصیه‌هایی که تقریبا در نخستین دیدارهای رهبر انقلاب با سایر دولت‌ها نیز مورد اشاره قرار گرفته‌اند. 

   ویژگی‌های یک دولت مردمی
رهبر انقلاب در نخستین دیدار با اعضای دولت سیزدهم سخنرانی خود را به دو بخش تقسیم کرده و پس از ارائه توصیه‌هایی به این دولت برخی اولویت‌ها در اقتصاد، فرهنگ، سیاست و سلامت را نیز مورد توجه قرار دادند. در بخش توصیه‌ها خدمت به مردم و مردم‌داری که شعار دولت نیز بود در صدر مواردی قرار گرفت که رهبری به آن اشاره کردند.

ایشان مردمی بودن را مقوله‌ای گسترده توصیف کرده اما حضور در میان مردم و شنیدن بی‌واسطه صحبت‌های آنها و نیز اتخاذ سبک زندگی مردمی و بدون تکلف را جلوه‌های این امر دانستند. رهبر انقلاب در همین رابطه تاکید کردند: «از منش‌های اشرافی‌گری که معمول است در دنیا و همه دولت‌ها و مسئولیت‌ها و مسئولان مبتلا هستند به این جور نگاه به مردم، به این جور روش زندگی، باید اجتناب کرد.»

پس از پرداختن به شعار دولت رهبر انقلاب توصیه مشترک خود به همه دولت‌ها یعنی توجه به عدالت را ذکر کرده و آن را اساس حکومت اسلامی توصیف کردند. رهبر انقلاب پس از اشاره به عقب‌ماندگی در این زمینه از هیات دولت می‌خواهند در همه لوایح و بخشنامه‌های خود پیوست عدالت داشته باشند که این امر می‌تواند به‌صورت مجزا از لوایح مکتوب‌ شده یا حاکم بر محتوای آن لایحه باشد.

ایشان عمده اموری که در رسوم و اوضاع کشور باید اصلاح شود را مربوط به توزیع امکانات دانسته و در ادامه نیز فسادستیزی را به‌عنوان مکمل عدالت‌ورزی معرفی می‌کنند.

رهبر انقلاب در توصیه‌هایشان به دولت سیزدهم اعتماد مردم را بزرگ‌ترین سرمایه دولت دانسته و ضمن اشاره به این واقعیت که این اعتماد مقداری آسیب دیده است راهکار احیای آن را یکی بودن حرف و عمل مسئولان و عمل آنها به وعده‌هایشان دانسته و در این باره بیان می‌کنند: «وعده‌ای اگر به مردم دادید، طبق آن وعده اگر عمل کردید، مردم به شما اعتماد پیدا می‌کنند؛ اگر شما وعده کردید و عمل نشد یا گفتید فلان کار شده، مردم در واقعیت دیده نشده، اعتماد مردم سلب می‌شود؛ واقعا باید خیلی به‌جد‌ مراعات کنید این معنا را.» در کنار خلف وعده عامل دیگری که ذهنیت مردم نسبت به دولت را خراب می‌کند عدم انسجام و چندصدایی آن است.

رهبر انقلاب پرهیز از این آسیب را این‌گونه مورد تاکید قرار می‌دهند: «انسجام دولت و اقتدار دولت و اشراف دولت چیزهایی است که خیلی مهم است. انسجام دولتی یعنی از درون مجموعه‌ دولت حرف‌های مختلف درنیاید؛ یکی یک چیزی بگوید، یکی برود خلاف آن را بگوید؛ خب این ذهنیت مردم و افکار عمومی را به‌کلی خراب می‌کند.»

جلوگیری چندصدایی البته به معنی عدم استفاده از ظرفیت نخبگان خارج از دولت نیست. این امر این‌گونه توسط رهبر انقلاب تشریح می‌شود: «از نخبگان خارج از دولت استفاده کنید؛ هر جایی که می‌توان از نظر یک نخبه‌ای [استفاده کرد] -بحث جناح‌های سیاسی و امثال اینها را بکل در این قضیه کنار بگذارید.»

تحول‌گرایی و جوانگرایی دیگر نکات مورد تاکید رهبر انقلاب در نخستین دیدار با دولت سیزدهم بود. تحول را وابسته به قانون‌گرایی، ارتقای شفافیت، انضباط مالی، برطرف کردن زمینه‌های فساد، جلوگیری از تعارض منافع و جدیت در اعمال تصمیم‌ها و مصوبه‌ها دانسته و در ادامه همین توصیه‌ها جوانگرایی عامل از بین رفتن حس انسداد در کشور دانسته.

رهبر انقلاب که در دیدار با دولت چهاردهم بر لزوم تربیت نیروهای توانمند برای آینده تاکید داشتند در مطالبه‌ای مشابه خطاب به شهید رئیسی می‌گویند: «این جوانی که امروز وارد میدان کار می‌شود، 10سال دیگر یک مدیر مجرب و کارآزموده است که برای کشور ذخیره‌ بسیار مهمی است.»

   کلید تدبیر و امید چه بود
رهبر انقلاب در اولین دیدار با حسن روحانی رئیس‌جمهور و اعضای هیات دولت یازدهم، چند محور اصلی را خطاب به دولت جدید ارائه دادند که از جمله آن در اولویت قرار گرفتن اقتصاد و علم برای مهار تورم بود؛ ایشان در بخشی از صحبت‌های خود‌ گفتند: «اقتصاد و علم را در اولویت قرار دهید و با مهار تورم، تامین نیازهای اساسی مردم، رونق تولید و ایجاد تحرک و آرامش در عرصه اقتصادی، امید مردم به آینده را استمرار و افزایش دهید.» «تکیه بر پیشرفت علمی و شرکت‌های دانش‌بنیان» به‌منظور کسب سود بیشتر و عدم اکتفای صرف به «فروش نفت» و «خام‌فروشی‌ها» نیز بخش دیگری از صحبت‌های رهبرانقلاب را شامل‌ می‌شد.

انجام کار کارشناسی برای کم کردن تبعات تصمیمات منفی نیز بخش دیگری از صحبت‌های رهبرانقلاب بود و ایشان گفتند: «باید قبل از هر اقدام و حتی هر اظهارنظر و موضع‌گیری، مطالعات کارشناسی لازم انجام شود؛ چراکه هزینه برطرف کردن تبعات منفی کارهای ناپخته و سخنان ناسنجیده بسیار زیاد است.»

تاکید بر اینکه اجرای قانون، «ریل حرکت دولت است» و اشاره به اینکه «اگر به هر دلیلی از آن خارج شوید کشور و مردم، صدمه می‌بینند» بخش دیگری از صحبت‌های رهبرانقلاب را شامل می‌شد. رهبر انقلاب در توصیه‌های خود به رئیس‌جمهور، به لزوم توجه به عدالت هم اشاره کردند و گفتند: «ما در پی پیشرفت یا به تعبیر رایج توسعه هستیم اما قطعا این پیشرفت باید با عدالت همراه باشد و‌گرنه جامعه مانند کشورهای غربی دچار شکاف و تبعیض و نارضایتی خواهد شد.» ازجمله موضوعات جالب توجه که رهبر انقلاب در این دیدار به آن اشاره کردند، توجه به کار جهادی است و البته در ادامه نیز به این موضوع تاکید کردند: «کار جهادی به معنای بی‌قانونی نیست... اما در چهارچوب قوانین نیز می‌توان به دور از نگاه مرسوم اداری، با «نگاه جهادی و شوق آرمانی»، عمل کرد و موانع را پشت سر گذاشت.»

اشاره به حضور مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری و البته همراهی مجلس در رای به وزرای پیشنهادی دولت نیز ازجمله محورهای صحبت رهبرانقلاب، خطاب به دولت بود. آیت‌الله خامنه‌ای این رای را زمینه‌ساز آغاز به کار دولت جدید خواندند که نشان از «هماهنگی ارزشمند دو قوه و حساسیت قابل تقدیر رئیس‌جمهور و مجلس برای شروع سریع فعالیت‌های دولت بود.» توجه به عدم وجود فساد‌ در دولت نیز بخش مهمی از صحبت‌های رهبر انقلاب خطاب به دولت یازدهم بود. رهبر انقلاب «فساد را همچون موریانه‌ای» خواندند که می‌توان با «قاطعیت و تدبیر، جلوی رخنه فساد، پارتی‌بازی، رشوه و اسراف را گرفت» تا اساسا فسادی رخ ندهد که نیاز به جلوگیری و مقابله با آن باشد.

   توصیه‌هایی که مسیر خزان نشدن دولت بهار را مشخص می‌کرد
توصیه‌های محوری رهبر انقلاب به دولت، بیشتر بر پایه شعارهای رئیس‌جمهور، مبنی‌بر ساده‌سازی و عدالت‌محوری استوار بود. رهبر انقلاب در بخشی از صحبت‌های خود خطاب به دولت، رئیس‌جمهور را پلیس راهنمای دولت معرفی کردند و گفتند: «کارهای شما اگرچه انواع مختلفی دارد، اما همه‌ آنها درحقیقت یک کار است؛ مظهرش هم هیات‌وزیران است که دور هم جمع می‌شوید. هدایت‌کننده و به تعبیری که بنده تکرار می‌کنم، پلیس راهنمای این بیست‌وچند راه، رئیس‌جمهور محترم است که هماهنگی ایجاد می‌کند تا بشود این کار واحد بزرگ را انجام داد؛ و آن کار واحد بزرگ عبارت است از پیشرفت و ارتقای کشور به سمت‌وسوی اهدافی که برای خودمان ترسیم کرده‌ایم، که همان اهداف انقلاب اسلامی است.»

رهبر انقلاب، «استقامت کردن را اساس کار دولت» دانستند و گفتند: «یک وزنه‌ سنگین را آدم ضعیفی مثل بنده هم ممکن است بردارد و یک لحظه سر دست بلند کند؛ لیکن نمی‌تواند نگه دارد؛ آن را می‌اندازد. وی و کننده‌ کار، کسی است که بتواند این وزنه‌ سنگین را ظرف مدت لازم سر دستش نگه دارد.» رهبر انقلاب در توصیه‌های خود خطاب به دولت‌ها بخش زیادی از صحبت‌های خود را ناظر به شعارهای دولت‌ها مورد توجه قرار می‌دادند و به آن اشاره می‌کردند. یکی از شعارهای رئیس دولت نهم، تشکیل دولت اسلامی بود. رهبر انقلاب ضمن تمجید این شعار، به تفصیل مفهوم دولت اسلامی را شرح دادند و گفتند: «یکی از شعارهای خوبی که آقای رئیس‌جمهور، هم در دوره‌ انتخابات، هم بعد از آن تکرار کردند، مساله‌ دولت اسلامی است. تلاش و اقدام برای تشکیل دولت اسلامی از روز اول شروع شد؛ منتها افت‌وخیز داشته؛ پیشرفت و عقبگرد داشته؛ در جاهایی موفق بودیم، در برهه‌ای موفق نبودیم. معنای شعار دولت اسلامی این است که ما می‌خواهیم اعمال فردی، رفتار با مردم، رفتار بین خودمان و رفتار با نظام‌های بین‌المللی و نظام سلطه‌ امروز جهانی را به معیارها و ضوابط اسلامی نزدیک‌تر کنیم.»

عدالت نیز بخش پرتکرار صحبت‌های رهبر انقلاب را به خود اختصاص می‌داد. رهبر انقلاب ضمن تاکید بر اینکه «عدالت محور انقلاب است» اشاره کردند که هیچ دولتی نیز از ابتدا نگفته که نمی‌خواهد طبق عدالت رفتار کند اما «عدالت‌محور بودن این دولت حرف بزرگی است؛ طرح این شعار به‌عنوان محور حرکت دولت، یک کار جدید است؛ خودش یک تحول است؛ به این پایبند باشید... عدالت را واقعا محور همه‌ برنامه‌ریزی‌های خودتان قرار دهید و ببینید در بخش‌های مختلف چگونه می‌شود آن را تامین کرد. در این زمینه، به‌خصوص سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نقش خیلی زیادی دارد و بعد هم بخش‌های مالی و اقتصادی دولت و بخش خدماتی و دیگر بخش‌ها.»

رهبر انقلاب در ادامه به این موضوع اشاره کردند که مبارزه‌ با فساد، یکی دیگر از وظایف بسیار مهم است و گفتند: «من درباره‌ مبارزه‌ با فساد اینقدر در صحبت‌های عمومی و خصوصی حرف زده‌ام که فکر می‌کنم تکراری است.» رهبر انقلاب در بخش دیگری از صحبت‌های خود به این موضوع اشاره کردند که «عقلانیت» و «محاسبه» می‌بایست مورد توجه دولت قرار گیرد و گفتند: «اینکه می‌گوییم، فورا به ذهن نیاید که عقلانیت و محاسبه به معنای محافظه‌کاری، عقل‌گرایی و تابع عقل بودن است. عاقل بودن و خرد را به کار گرفتن با محافظه‌کاری فرق دارد. محافظه‌کار، طرفدار وضع موجود است؛ از هر تحولی بیمناک است؛ هرگونه تغییر و تحولی را برنمی‌تابد و از تحول و دگرگونی می‌ترسد؛ اما عقلانیت این‌طور نیست.»

پاسخگو بودن دولت، محور دیگری از صحبت‌های رهبر انقلاب خطاب به دولت نهم بود و ایشان گفتند: «نظام پاسخگویی را برای خودتان متحتم بدانید. واقعا وزیر در حوزه‌ کار خودش، مدیران وزارتی در حوزه‌ کار خودشان، معاونان هرکدام در حوزه‌ کار خودشان پاسخگو باشند. یعنی هم در برابر خطایی که انجام می‌گیرد، واقعا پاسخگو باشند؛ هم در برابر کار لازمی که باید انجام می‌گرفته و انجام نمی‌گیرد، پاسخگو باشند.»

«کار جمعی و متوازن» نیز دیگر توصیه رهبر انقلاب به دولت نهم بود و ایشان گفتند: «ازجمله چیزهایی که ما همیشه در طول این چند سال توصیه کرده‌ایم و صورت هم نگرفته است و تا همین آخر هم مسئولان دولتی به ما شکایت کردند، عدم همکاری در بخش‌های مختلف و در جاهای حساس است.» 

   مسیر اصلاح امور در دیدار شهریور 76
اصل قرار گرفتن مردم و حمایت از مردم فارغ از اینکه موافق یا مخالف دولت هستند، بخش مهم صحبت‌های رهبر انقلاب خطاب به سیدمحمدخاتمی و دولت اصلاحات بود. رهبر انقلاب در بخشی از صحبت‌های خود به این موضوع اشاره کردند که می‌بایست از کار شتاب‌زده اجتناب کرد و خطاب به مردم نیز توصیه کردند که توقع دور از انتظار نداشته باشند، ایشان افزودند: «مسئولان، عجله نکنند و کار شتاب‌زده انجام ندهند؛ مردم، توقع دور از منطق نداشته باشند و خیال نکنند که در ظرف مدت شش ماه یا یک سال، همه مشکلات حل خواهد شد. البته وقتی حرکت شروع شد، آثار حرکت نشان داده خواهد شد. یعنی شش ماه، یک سال که بگذرد، معلوم می‌شود که دولت کار و حرکت می‌کند.»

اصل قرار گرفتن مردم در تصمیم‌گیری‌ها بخش دیگری از صحبت‌های رهبر انقلاب بود. ایشان در صحبت‌های خود تاکید کردند: «در زمینه کارها باید اساس را مردم قرار داد. این، حرف کلی است. همه این حرف را می‌زنند؛ هیچ‌کس هم منکر این حرف نیست. تازگى این حرف در اینجاست که اگر بخواهیم توجه بکنیم، گاهی اوقات منافع و خواست عامه مردم، با منافع گروه‌های خاص تعارض پیدا می‌کند.»

رهبر انقلاب در بخش دیگری از صحبت‌های خود به لزوم تامین امنیت، برای همه مردم نیز اشاره کردند و گفتند: «امنیت برای همه است. فرقی هم نمی‌کند که آن همه‌ای که ما می‌گوییم، جزء مخلصان دولت باشند یا نباشند. ولو آنهایی که مخلص دولت هم نیستند، باید امنیت داشته باشند.

آنهایی که با دولت روابط چندان صمیمانه‌ای ندارند، بایستی امکان کار و تلاش داشته باشند.» تاکید بر قانونگرایی ازجمله موضوعات مورد تاکید سیدمحمدخاتمی در ابتدای آغاز به کار بود که رهبر انقلاب نیز در تایید این رویکرد خطاب به دولت اشاره کردند: «تا لحظه آخر به این شعار تمسک کنید و بدانید که قانونگرایی کار سختی هم هست؛ اما با وجود سختی‌هایش در کوتاه‌مدت و بلندمدت فوایدش از بی‌قانونی بهتر است.»

رهبر انقلاب در ادامه به این موضوع اشاره کردند که امام خمینی قبل از اینکه حکومت را تشکیل دهند حیل ربا را منع کردند و حالا نیز دولت همراستا می‌تواند «حیل قانون» را منع کند و جلوی آن را بگیرد و ادامه دادند: «بعضی از شرکت‌ها و بعضی از مجموعه‌های علی‌الظاهر قانونی حامل باطن اصحاب السبتی هستند. مواظب باشید کسانی که می‌خواهند از قانون بگریزند، شما را به این دام نیندازند؛ نیایند شما را قانع کنند که این کار قانونی است.»

   توصیه‌هایی برای سازندگی
هاشمی‌رفسنجانی دومین رئیس‌جمهوری بود که توانست تمام وزرای پیشنهادی خود را مستقیما وارد وزارتخانه‌هایشان کند. دولت پنجم به ریاست علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی، همزمان بود با سومین دوره مجلس شورای اسلامی. نمایندگان این مجلس به همه اعضای پیشنهادی کابینه دولت رای اعتماد دادند.

رهبر انقلاب در واکنش به این اعتماد مجلس به دولت هاشمی تبریک گفت. یکی از دغدغه‌های مهم رهبر انقلاب که در دیدار با کابینه دولت پزشکیان نیز مطرح شد تشکیل سریع و بدون معطلی دولت است. ایشان تحقق این دغدغه در دولت اول هاشمی را نیز مورد توجه قرار داده و از نمایندگان بابت ایجاد این امکان که کابینه در اسرع وقت کار خودش را شروع کند تشکر کردند.

مطالبه‌ای که رهبر انقلاب در سال 72 از دولت دوم هاشمی در باب همکاری با سایر قوا مطرح می‌کنند را درحقیقت می‌توان مکمل این جملات تحسین‌آمیز از مجلس دانست. ایشان در نخستین دیدار با اعضای دولت ششم همکاری با قوای دیگر، قوه قضائیه و قوه مقننه را مساله بسیار اساسی دانسته و همکاری با این دو قوه را این‌گونه از اعضای دولت مطالبه می‌کنند: «قوه مقننه، با احساس مسئولیت و دلسوزی در مسائل، حرکت و مشی می‌کند. شما هم که بحمدالله دولت برگزیده مردم و نمایندگان مردم هستید و امیدواریم ان‌شاءالله این همکاری به بهترین شکل انجام گیرد و ادامه پیدا کند.»

در تمام دیدارهای نخست رهبر انقلاب با دولت‌های مختلف عدالت موضوع مشترکی بوده که مورد توجه قرار گرفته است. ایشان در نخستین دیدار با اعضای دولت پنجم لغو امتیازات بی‌جهت و اولویت‌دهی به اقشار محروم در برنامه‌ریزی‌های مختلف را مطالبه کردند.

رهبر انقلاب در نخستین دیدار با اعضای دولت دوم هاشمی در شهریور سال 72 نیز عدالت را مورد توجه قرار دادند. ایشان تشکیل جامعه براساس عدالت را خواست جمهوری اسلامی معرفی کردند و بیان داشتند: «در تمام آثار دینی که شما نگاه می‌کنید، هدف و غایت برای حرکت جامعه اسلامی، تشکیل جامعه عادله است.»

شایسته‌سالاری گزاره‌ای است که ضریب تکرار آن در بیانات رهبر انقلاب شانه به شانه عدالت می‌زند. ایشان در باب استفاده از نیروهای کارآمد در نخستین دیدار با اعضای دولت ششم نتیجه به‌کارگیری افراد نااهل در مجموعه‌ها را لنگ گذاشتن کار مدیر و متضرر شدن کشور توصیف کرده و بیان می‌دارند: «در محیط وزارتخانه، باید کسانی را آورد که به این راه و هدف از بن دندان معتقد باشند. این، شرط اول است. برای خاطر اینکه‌ اگر از بن دندان معتقد نباشد، اگر توانایی و کاردانی هم داشته باشد، آن توانایی و کاردانی، در خدمت راهی که شما دارید برایش تلاش می‌کنید، به کار نخواهد افتاد.

این امری طبیعی است.» بخش مهمی از بیانات رهبر انقلاب در دیدار با دولت‌های مختلف به توصیه‌های اخلاقی به‌ویژه تلاش برای خدمت به مردم اختصاص دارد. ایشان در دیدار با اعضای دولت ششم وظیفه اصلی مسئولان را خدمت به مردم دانسته و تاکید می‌کنند که برخورداری‌های شخصی، هدف نیست و مدیر، برای خودش کار نمی‌کند. 

کسی که به دنبال خدمت به مردم است طبعا خود را نیز به آنها پاسخگو می‌داند. رهبر انقلاب که در دیدارهای مختلف با اعضای دولت‌ها بر حضور بین مردم تاکید داشته‌اند در دیدار نخست با دولت دوم هاشمی پاسخگویی مسئولان را حق مردم دانسته و ایجاد آمادگی برای پاسخگویی به مردم را این‌گونه از اعضای دولت مطالبه می‌کنند: «باید خودتان را آماده کنید براى این پاسخگویى. باید کار را جورى تنظیم کنید که بتوانید به مردم بگویید که این محصول کار و این نتیجه‌‌ کار؛ و اگر کم است و اگر ناقص است، به این دلیل است. مردم حسابگرند و هوشیارند.»