فرهیختگان: مجلس شورای اسلامی از ابتدای این هفته بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی دولت چهاردهم را آغاز کرد و در روز گذشته نوبت به گزینه پیشنهادی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رسید. حسین سیمایی‌صراف، عضو هیات‌علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، 21 مرداد‌ماه در فهرست پیشنهادی وزرا به دولت معرفی شده بود. او هفته قبل در کمیسیون‌های مختلف حضور پیدا کرد و درخصوص ایده‌های خود با نمایندگان به گفت‌وگو نشست. سیمایی‌صراف این هفته نسخه تکمیلی برنامه‌های خود را هم ارائه کرده بود که در آن ۱۰ چالش اصلی وزارتخانه احصا و برای رفع آنها نیز ۱۰ برنامه راهبردی پیشنهاد داده شده بود. او ارتقای نظام حکمرانی، تقویت نظام تامین مالی، تحقق مرجعیت علمی، تقویت نظام آموزش هدفمند و مهارت‌آفرین، نگهداشت سرمایه انسانی، توسعه همکاری‌های علمی و فناوری، تجاری‌سازی دستاوردهای پژوهشی، تقویت زیرساخت‌های علم، هوشمند‌سازی آموزش عالی و تقویت هویت فرهنگی- تربیتی و اندیشه اسلامی ایرانی را به‌عنوان 10 اولویت راهبردی در برنامه خود اعلام کرده است. برنامه‌ای که نسبت به نسخه اولیه، پیشرفت محسوسی داشت اما هنوز هم ابهاماتی درخصوص فرآیندهای اجرایی تحقق برخی وعده‌ها در آن دیده می‌شود. این موضوع توسط برخی نمایندگان در فرصت مخالفت خود پیش از ایراد صحبت‌های وزیر پیشنهادی مطرح شد.
موافقان چه گفتند؟
اعتقاد به بهره‌مندی از نیروی انسانی مستعد نقطه ثقل برنامه سیمایی
احمد مرادی، نماینده مردم بندرعباس در موافقت با کلیات برنامه وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری گفت: «دفاع من از دکتر سیمایی در راستای تعصبی است که نسبت به آموزش عالی دارم و جایگاه وزارت علوم در کشور بسیار بالاست، بنابراین باید تلاش شود فاصله دانشگاه‌های کشور با بهترین دانشگاه‌های دنیا را کاهش دهیم و برای تحقق این انتظار وزارت علوم نیازمند برخورداری از شخصیت امین، دلسوز، باانگیزه و شجاع است.» وی افزود: «در بررسی سوابق دکتر سیمایی این خصایص مشاهده می‌شود ضمن اینکه وی برنامه‌ای جامع، اثرگذار و منطبق با برنامه هفتم پیشرفت در کمیسیون‌ها ارائه داده ضمن اینکه اشتیاق و حس مسئولیت بیشتر نمایندگان باعث شده به‌عنوان نماینده موافق با وی ثبت‌نام کنم. سیمایی شخصیتی علمی و خدوم و مورد اقبال اکثریت نمایندگان است ضمن اینکه رزمنده‌ای شجاع و جانباز هشت سال دفاع مقدس بوده که نشان از اعتقاد وی به مبانی انقلاب اسلامی و ولایت فقیه دارد. از سوی دیگر با رتبه تک‌رقمی وارد دانشگاه تهران شده و از دانشگاه شهید بهشتی مدرک دکتری اخذ کرده و پژوهشگری برتر است که بیش از 50 اثر مفید اعم از کتاب و مقاله به زبان‌های فارسی و انگلیسی تالیف کرده است.» این نماینده مردم در مجلس دوازدهم افزود: «سوابق آموزشی و تلاش در دانشگاه‌های معتبر کشور و همکاری‌های علمی و آموزشی با قوای سه‌گانه و سوابق اجرایی وی از کارشناسی تا معاون وزیر تا دبیر هیات‌علمی باعث شد دکتر سیمایی برنامه‌های خود را براساس باور و اعتقاد ارائه کند و قطعا با انتخاب وی آینده روشن در آموزش عالی مشاهده خواهد شد.»
وی یادآور شد: «تاکید به فعال کردن شورای گسترش برنامه‌ریزی آموزش عالی جهت توسعه رشته‌های میان‌رشته‌ای به‌منظور تقویت هم‌اندیشی و مهارت‌افزایی، برآورده ساختن نیازهای جامعه و صنعت که مستلزم برخورداری از دانشگاه‌های پاسخگو است و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان که مستلزم توسعه همکاری بین صنعت و دانشگاه است، این نگاه برگرفته از سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب و قانون برنامه هفتم پیشرفت است.» مرادی افزود: «نگاه به برنامه با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان و توسعه علم و اشتغال بدون فشار به بودجه دولتی است که می‌تواند اثرگذار باشد، ضمن اینکه سیمایی صراف اعتقاد راسخ به بهره‌مندی از نیروهای انسانی مستعد، نخبه و کارآمد به‌عنوان نقطه ثقل برنامه‌های خود دارد و معتقد است نیروی انسانی باانگیزه می‌تواند موتور محرک آموزش عالی باشد.» نماینده مردم بندرعباس، قشم، ابوموسی، حاجی‌آباد و بندرخمیر در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: «سیمایی در برنامه‌های خود به امور رفاهی توجه عمیق دارد و معتقد است آسایش فکری یاوران علمی اعم از اساتید، دانشجویان و کارکنان نقطه عطفی است که می‌تواند یک نظام فرهنگی انسان‌ساز و اخلاق‌مدار را در جامعه رقم بزند، پس با این رویکرد شاهد مهاجرت نخبگان از کشور نخواهیم بود و آسیب‌های اجتماعی در کشور کاهش می‌یابد و سلامت روان و اجتماعی گسترش داده می‌شود و این نگاه حال مردم را خوب می‌کند.» وی تاکید کرد: «اگر وزیری همچون دکتر سیمایی در رأس این وزارتخانه کلیدی باشد انتظارات و مطالبات جامعه رنگ و بویی منطقی می‌گیرد تا در سایه تعاون و درک مشترک مسیر توسعه و پیشرفت را طی کنیم. همچنین در دانشگاه‌های کشور بالاخص مناطق محروم همچون هرمزگان خواسته‌های خود را در چهارچوب عدالت آموزشی و توجه به زیست‌بوم آموزش هدفمند و مهارتی که در مسیر حل مشکل اشتغال قرار گیرد، مطالبه می‌کند. از سوی دیگر ارتباط تنگاتنگ بین مدرسه و دانشگاه و افزایش مهارت‌های علمی را ضامن اشتغال پایدار در زیست‌بوم می‌داند.» مرادی در پایان تاکید کرد: «چهره‌های برجسته علمی با دیدگاه‌های مختلف سیاسی از دکتر سیمایی به‌عنوان شخصیتی متین، اهل تعامل، پاکدست، جامع‌نگر، خدمتگزار به مردم، مسلط به امور وزارتخانه و دارای ایده یاد می‌کنند.»
نماد ایده حکمرانی خوب و دولت وفاق ملی
محمد بهرامی‌سیف‌آباد، نماینده مردم بویراحمد و دنا هم در موافقت با برنامه‌های حسین سیمایی‌صراف، وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری گفت: «پزشکیان به دنبال حکمرانی خوب یعنی وفاق سیاسی است؛ چراکه اصطکاک بین اصلاح‌طلبان و اصولگرایان فرصت حکمرانی خوب را از ما گرفته بود اما پزشکیان با ایده وفاق شاید نقطه عطفی برای از بین رفتن دعواهای سیاسی باشد.» وی افزود: «نماد این حکمرانی خوب انتخاب سیمایی‌صراف است، وی با سابقه حضور در 2 دولت با 2 رئیس‌جمهور متفاوت با دو نگاه سیاسی و با سابقه علمی و حقوقی و از بدنه دانشگاه می‌تواند مسائل را به خوبی مرتفع کند.» نماینده مردم بویراحمد و دنا در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: «برخی توان علمی و برخی توان اجرایی دارند و وی از بدنه وزارت علوم دارای جایگاه علمی و اجرایی مطلوب است و امید داریم با شجاعت و توانی که از ایشان سراغ داریم دانشگاه به محیطی امن برای علم اندوزی و کسب دانش تبدیل شود.»
رئیس‌جمهور، وزیری با ویژگی‌های منحصربه‌فردی معرفی کرده است
سید‌محمد موحد، نماینده مردم کهگیلویه، چرام، بهمئی و لنده در مجلس شورای اسلامی یکی دیگر از نمایندگانی بود که در موافقت با برنامه‌های سیمایی‌صراف صحبت کرد. او در صحبت‌های خود گفت: «جای شکر دارد ریاست‌جمهوری کشور دست پزشکیان است که وفاق ملی ایجاد کرده و کابینه‌ای به مجلس معرفی کرد که بتواند کشور را در ریل پیشرفت و توسعه قرار دهد، لذا دست به دست هم دهیم و از دولت حمایت کنیم تا کارها پیش رود.» وی افزود: «مخالف محترم به‌جای گفتن موارد مخالفت، بیشتر ابهامات را بیان کرد و نکته مهمی در آن نبود در‌حالی‌که وزارت علوم یکی از ارکان اساسی حاکمیت است و نقش اساسی در توسعه اقتصاد دانش‌بنیان را برعهده دارد. به همین منظور فردی باید مسئولیت این وزارتخانه را برعهده گیرد که بتواند در مسیر تحقق اقتصاد دانش‌بنیان قدم بردارد و از اقتصاد نفت‌محور خلاصی پیدا کند.» موحد بیان کرد: «در این شرایط حساس جامعه، جوان و دانشجو نیازمند فردی است که بتواند این وزارتخانه را به نحو مطلوب اداره کند بنابراین انتخاب وزیر بسیار پر اهمیت و حساس است. امروز رئیس‌جمهور فردی را به‌عنوان وزیر پیشنهادی معرفی کرد که ویژگی‌های منحصربه‌فردی از‌جمله تحصیلات حوزوی و دانشگاهی و سوابق اجرایی و پژوهشی متناسبی دارد.»
مخالفان چه گفتند؟
وزیر علوم باید در مجامع ملی شناخته‌شده باشد
علیرضا عباسی، نماینده مردم کرج، اشتهارد و فردیس در مخالفت با کلیات برنامه وزیر پیشنهادی علوم،تحقیقات‌و‌فناوری گفت: «شما در برنامه‌های خود به‌طور مفصل به اسناد بالادستی و برنامه هفتم توسعه اشاره کردید اما تعداد آنها زیاد بود و فاقد اولویت‌بندی است که نشان می‌دهد هیچ اولویتی ندارید.»عباسی افزود: «بارها به اصلاح آیین‌نامه ارتقای اعضای هیات‌علمی اشاره کردید که کلیات آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شده است. اگر در این مورد اطلاع دارید، پس موازی‌کاری کردید، ضمن اینکه به کاهش و جلوگیری از موازی‌کاری در نظام آموزش عالی و هم‌افزایی فعالیت وزارت علوم و بهداشت اشاره کردید. از موازی‌کاری نظام آموزش عالی و رفع همپوشانی گفتید، منظورتان را شفاف کنید.» وی افزود: «سهم پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تقاضا‌محور و نیاز‌محور از کلیه پایان‌نامه‌ها در حال حاضر یک و نیم درصد است که در برنامه هفتم قرار است به 20 درصد برسد، اما شما برنامه عملیاتی در این زمینه ندارید. همچنین انجام پژوهش‌های ماموریت‌گرا، مساله‌محور و پاسخگویی به نیازها و مسائل کشور را پیش‌نیازی برای اخذ مجوز اجرای رشته‌های تحصیلی و دریافت مجوز نشریات علمی، ایجاد مراکز نوآوری و فناوری و جذب هیات‌علمی مطرح کردید. اما امروز از نظر کمی حوزه آموزش عالی اشباع شده و فقط بحث کیفی آنها مطرح است.» این نماینده مردم در مجلس دوازدهم یادآور شد: «شما به تعداد دانشجویان خارجی اشاره کردید که در برنامه هفتم وجود دارد، هم‌اکنون 130 هزار دانشجوی خارجی در مجموعه آموزش عالی داریم و قرار است این تعداد به 320 هزار برسد، چه برنامه زمان‌بندی برای رسیدن به آن دارید؟ همچنین براساس گزارش پایگاه سایمگو 73 هزار مقاله علمی داریم و ایران در این زمینه در رتبه 16 قرار دارد و قرار است به رتبه 14 برسیم و حداقل به 90 هزار مقاله و اثر علمی نیاز داریم. برنامه شما برای رسیدن به آن چیست؟»عباسی افزود: «شما به تعداد مجلات نمایه‌شده ایران در پایگاه‌های خارجی اشاره کردید که آنها را افزایش می‌دهید، امروز 172 مجله نمایشگاهی در سایت اسکوپوس داریم، آیا برنامه‌ای برای ارتقا و کیفیت آنها دارید؟ از سوی دیگر 16 هزار مجله داخلی داریم، برای تبدیل آنها به نمایه‌شده چه برنامه‌ای دارید؟» وی اظهار کرد: «براساس اسناد بالادستی برای نقشه علمی جامعه کشور مطالباتی داریم مبتنی‌بر اینکه سهم پژوهشی از درآمد ناخالص به 4 درصد برسد، در حالی که الان کمتر از نیم درصد است. این را چطور محقق می‌کنید؟ آیا رئیس‌جمهور و معاون اول در این زمینه به شما کمک می‌کنند؟»عباسی گفت: «در‌مورد سوابق مدیریتی و علمی شما سلسله مراتب علمی در مجموعه آموزش عالی طی نشده است و تجربه موفقی به‌عنوان رئیس دانشگاه، دانشکده یا حتی گروه هم ندارید اما می‌خواهید مدیریت مجموعه‌ای را بگیرید که یک میلیون و 200 هزار دانشجو، 50 هزار عضو هیات‌علمی، 82 هزار کارمند و بیش از 400 دانشگاه زیرمجموعه دارد و این در حالی است که وزیر علوم باید حداقل در مجامع معتبر ملی فردی شناخته‌شده باشد. شما در 20 سال سابقه کار تنها یک رزومه علمی در دانشگاه شهید بهشتی داشتید و 27 مقاله داخلی و انگشت‌شمار مقاله خارجی و چند کتاب و در سامانه علم‌سنجی شهید بهشتی نیز سطح علمی شما یک شناخته شده است.»
برنامه‌های وزیر پیشنهادی غیرقابل سنجش است
عبدالحسین همتی سراپرده، نماینده مردم زرند و کوهبنان در مجلس از جمله نمایندگان مخالف برنامه‌های سیمایی‌صراف بود. او با بیان اینکه برنامه‌های وزیر پیشنهادی تنها 15 صفحه بود و در آن هیچ اشاره‌ای به وضع موجود نشده بود، تصریح کرد: «هم‌اکنون نمی‌دانیم وی در چه شرایطی قرار است وزارت را تحویل بگیرد و میزان مقالات علمی، کتاب‌ها و میزان رابطه صنعت و دانشگاه چگونه است. اینها مواردی است که در رنکینگ‌ها‌ی بین‌المللی دانشگاه‌ها موثر است. سیمایی‌صراف باید تصریح کند که وضع موجود چگونه بوده و به چه سمتی حرکت خواهیم کرد. عموم برنامه‌های وزیر پیشنهادی کلی و غیرقابل سنجش است، در حالی که باید بخشی از آن کمی باشد تا ما بتوانیم آن را نظارت و بررسی کنیم، همچنین لازم است در برنامه‌های خود زمان‌بندی نیز داشته باشد و به موارد مغفول‌مانده توجه کند.»این نماینده مردم در مجلس دوازدهم با اشاره به اهمیت برقراری عدالت آموزشی در حوزه‌های آموزش عالی خاطرنشان کرد: «بسیاری از امکانات در تهران متمرکز شده و باید وزیر پیشنهادی برنامه‌های خود را برای شهرستان‌ها و مراکز استان‌ها بیان کند، از سوی دیگر آیین‌نامه‌های مختلف وزارت علوم به‌شدت مشکل داشته، به‌ویژه در حوزه ارتقای اساتید که نیازمند اصلاح است و جلوی پیشرفت اساتید را گرفته در حالی که در گذشته مسیر ارتقای رتبه اساتید راحت‌تر بود اما هم‌اکنون استادان برای کسب رتبه استاد تمامی باید 20 سال تلاش کنند.»
برنامه شما برای تقاضا‌محور کردن پژوهش چیست؟
محمد سراج، نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس و دیگر نماینده مخالف برنامه‌های وزیر پیشنهادی علوم خطاب به وزیر پیشنهادی علوم گفت: «در سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغ‌شده در سال 1393 توسط مقام‌معظم‌رهبری به جهاد مستمر علمی تاکید شده؛ لذا باید از شما بپرسم برنامه‌تان برای ارتقای علمی و فناوری در جهان و ایجاد دیپلماسی علمی چیست؟ همچنین برنامه شما برای اجرای سند آموزش عالی با تاکید بر تربیت دانشجویان نخبه، عالم، متخصص و متعهد برای صیانت از انقلاب اسلامی چیست؟ شما چه برنامه‌ای برای مهارت‌محور کردن آموزش دارید و چه برنامه اجرایی برای اقتصاد آموزش، اقتصاد پژوهش و کارآفرینی آموزش در دست دارید؟»وی مطرح کرد: «همچنین راهکار شما برای تکمیل زنجیره‌های چرخه علم و ثروت چیست؟ برنامه شما برای تقاضا‌محور کردن پژوهش چیست؟ و برای استقلال مالی دانشگاه‌ها و درآمدزایی آنها چه رویکردی در پیش گرفته‌اید؟ همچنین برنامه شما برای ترویج فرهنگ ازدواج دانشجویی و توسعه سرپناه مرتبط زوج‌های دانشجو چگونه برنامه‌ای است؟
اولویت‌های آموزشی سیاست‌های کلی در برنامه نیست
حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده مردم شاهین‌شهر، میمه و برخوار هم در اخطاری با استناد به بند (2) اصل (110) قانون اساسی گفت: «37 حکم از احکام قانونی که مربوط به وزارت علوم،تحقیقات‌و‌فناوری است در برنامه‌های وزیر پیشنهادی برای این وزارتخانه نیامده است. تنها از سیاست‌های ابلاغی مقام‌معظم‌رهبری در برنامه‌های وزیر پیشنهادی علوم،تحقیقات‌و‌فناوری به توسعه علوم پایه و تحقیقات بنیادین، دستیابی به علوم و فنون فناورانه، حفظ موازین اسلامی و ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی و حمایت از مالکیت فکری و معنوی و تکمیل زیرساخت‌ها اشاره نشده است.» قالیباف هم در پاسخ به اخطار این نماینده گفت: «در همه تطبیقی که بین سیاست‌های کلان و برنامه هفتم با برنامه وزرای پیشنهادی صورت گرفته، حتما آنها که ذکر نشده یا آنها که کلا هماهنگی و انطباق لازم را با هم ندارند مثل دوره قبل حتما حوزه نظارت و کمیسیون‌ها باید این موارد را به وزرای پیشنهادی ارسال کنند.»