فرهیختگان: براساس رکوردهای جهانی ثبت‌شده، ایران نیز در سال گذشته 1.03 سانتی‌گراد افزایش دما را نسبت به میانگین بلندمدت تجربه کرده و پیش‌بینی می‌شود در سال جاری این عدد افزایش یابد؛ چراکه ایران در کمربند کویری کره زمین قرار دارد و افزایش دما در جغرافیای ایران، چند درجه‌ای بیش از کشورهایی است که خارج از این کمربند هستند.
در روزهای گذشته اروپا با دمای حدود ۴۰ تا ۴۵ درجه گرم‌ترین دوران خود را به ثبت رساند. این شرایط در خاورمیانه نیز ازجمله کشورهای عربی و ایران حاکم بود. کارشناسان هواشناسی معتقدند ما اکنون در دوره گرم سال‌مان هستیم. این بدان معناست که نیمه دوم تیرماه تا نیمه اول مرداد ماه، گرم‌ترین دوره سال در ایران است. بیشینه دمای اغلب استانها در همین دوره رکورد می‌زند، بنابراین انتظار هوای گرم را در این دوره داریم. اما درباره تغییرات دما، وضعیت به این شکل است که انتظار داریم دمای این هفته و هفته آینده کم‌وبیش در کشورمان یک الی دو درجه بالاتر از دمای نرمال بلندمدت شود.
البته باید بگویم هر منطقه دمای نرمال خودش را دارد. اما در هر صورت منطقه‌ای مانند خوزستان که نرمال و میانگین بلندمدت دما در آن استان عددی بین 46 تا 48 درجه است، اگر یک الی دو درجه به آن اضافه کنیم، دمای آن منطقه به 50 درجه می‌رسد. همچنین درباره وضعیت دمای تهران نیز هواشناسان می‌گویند دمای نرمال تهران در بلندمدت 36 الی 37 درجه است و اگر دو درجه به این دما اضافه شود، تهران در این دو هفته 39 الی 40 درجه خواهد شد. البته در برخی روزها مانند جمعه، شنبه تا یکشنبه آینده پتانسیل این را دارد که تا 41 درجه گرما را به خود ببیند. بنابراین، این هفته و هفته بعد، هفته گرمی داریم و انتظار می‌رود اکثر نقاط کشورمان با هوای گرم مواجه شوند، طوری که در برخی مواقع حتی تا سه الی چهار درجه هم بیش از نرمال و میانگین بلندمدت‌شان دما بالاتر برود.
هوا گرم است، کشور را تعطیل کنید
به دنبال افزایش دما در آخر هفته جاری و هفته پیش‌رو، روز گذشته اعلام شد شنبه و یکشنبه هفته آینده میزان دمای هوا در موقعیت قرمز برای سلامت مردم است و اشعه فرابنفش نیز در وضعیت ناهنجار قرار دارد. این یعنی پای جان و سلامت مردم در میان است. هر دقیقه قرار گرفتن در این شدت گرما و به‌خصوص اشعه فرابنفش، ده‌ها بیماری را شکل می‌دهد. پیش‌بینی پایگاه داده هواشناسی MSN از تابش فرابنفش روز شنبه یک اعلام خطر جدی برای سلامت ایرانیان است. وزیر بهداشت باید از سرپرست دولت تعطیلی کل کشور را خواستار شود، زیرا سلامت مردم در معرض خطر است.
در جریان صحبت‌های مطرح‌شده درباره شدت گرفتن گرمای هوا، روز گذشته خبرنگاران پیگیر تعطیلی تهران از معاون اول اجرایی رئیس‌جمهور فقید بودند. معاون اجرایی رئیس‌جمهور نیز گفت: «امروز دولت اختیاری را به معاون اول و جمعی از وزرا داد تا موضوع را بررسی کنند. ممکن است تصمیم به تعطیلی گرفته شود. درباره تعطیلی تهران هم شهر به شهر بررسی و تصمیم‌گیری می‌کنند.»
گرما و آلودگی؛ هر دو با هم میهمان آسمان تهران
علاوه‌بر تمام هشدارها برای بالا رفتن دمای هوا در تهران، دو روز گذشته هوای تهران برای گروه‌های حساس هم خطرناک بود. آلاینده شاخص هوای پایتخت طی ۲۴ ساعت گذشته میانگین ۱۲۹ را نشان می‌داد و کیفیت هوای پایتخت در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشت. آلاینده شاخص «ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون» با میانگین ۱۰۴ و کیفیت هوا در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس است. از ابتدای سال جاری تاکنون میانگین کیفیت هوای تهران پنج روز پاک، ۹۵ روز قابل قبول، ۲۵ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز ناسالم بوده است. با وجود تداوم آلودگی هوای تهران در روز گذشته اما هیچ‌کدام از مسئولان محیط‌زیستی، واکنشی در برابر این موضوع نداشتند.
کدام استانها تعطیل شدند؟
چهارمحال‌وبختیاری، کرمانشاه، مازندران، آذربایجان شرقی و کرمان تعطیل شدند. همچنین اعلام شد تمامی بانک‌های خوزستان هم تعطیل هستند. ادارات استان البرز نیز ساعت کاری خود را 6 تا 10 اعلام کردند. استانداری مازندران اعلام کرد: «با افزایش ناگهانی دمای هوا و با هدف صرفه‌جویی در مصرف برق، ادارات استان امروز از ساعت ۱۱ تعطیل شد. همچنین درپی گرمای هوا و لزوم مدیریت مصرف برق، براساس مصوبه ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران استان کرمانشاه، ادارات و بانک‌های استان، فردا (پنجشنبه) تعطیل خواهند بود.» معاونت توسعه مدیریت و منابع استانداری کرمان نیز گفت: «با عنایت به تداوم و ماندگاری هوای گرم در سطح استان و درخواست شرکت‌های توزیع نیروی برق شمال و جنوب استان و مصوبه ستاد مدیریت بحران استان به‌منظور مدیریت مصرف انرژی برق، دستگاه‌های اجرایی استان کرمان در روز پنجشنبه تعطیل اعلام می‌شود.»
افزایش 85 درصدی مرگ‌ومیر ناشی از گرما در دنیا
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت با هشدار نسبت به افزایش تصاعدی مرگ‌های ناشی از گرما در دنیا، ضمن تاکید بر لزوم اجتناب از حضور در فضای باز در ساعات اوج گرما، گفت: «هنگامی که سازمان هواشناسی برای افزایش دما هشدار صادر می‌کند با انجام برخی کارها می‌توان از بستری شدن در بیمارستان به دلیل گرمازدگی جلوگیری کرد.» عباس شاهسونی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه آسیب‌پذیری در برابر گرما تحت تاثر عوامل متعددی است، عنوان کرد: «فاکتورهایی مانند سن، وضعیت سلامت، شغل، شرایط اقتصادی و شرایط اجتماعی می‌تواند بر آسیب‌پذیری افراد از گرما اثرگذار باشد.
همچنین افراد و کارگرانی که در فضای باز و دمای بسیار زیاد فعالیت می‌کنند، افرادی که از منظر اقتصادی وضعیت مناسبی ندارند و ورزشکاران ممکن است در معرض گرمازدگی قرار گیرند. به‌طور کلی می‌توان گفت، افزایش دما یک خطر محیطی است و می‌تواند برای شاغلان نیز خطرناک باشد. زنان باردار، نوزادان، کودکان و افرادی که از داروهای خاص استفاده می‌کنند، نسبت به گرما بسیار حساس هستند. تغییرات آب‌وهوایی در تمام دنیا اتفاق افتاده و روند این موضوع ادامه دارد. بررسی‌ها بیانگر این است تعداد افرادی که در معرض گرمای شدید قرار می‌گیرند به‌صورت تصاعدی در حال افزایش است.
نتایج مطالعاتی که طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ انجام شده بیانگر این است ۴۸۹ هزار نفر در دنیا به دلیل گرما در هر سال جان خود را از دست می‌دهند که ۴۵ درصد این موارد در کشورهای آسیایی و ۳۶ درصد در کشورهای اروپایی اتفاق می‌افتد. همچنین بنابر اعلام سازمان جهانی بهداشت، میزان مرگ‌ومیر افراد بالای ۶۰ سال به دلیل افزایش دما، طی سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ نسبت به بازه زمانی ۴ ساله یعنی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ حدود ۸۵ درصد افزایش یافته است. همچنین گفته شده که استرس گرمایی می‌تواند سبب تشدید بیماری‌های زمینه‌ای، دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، مشکلات سلامت روان، تشدید آسم و در برخی موارد نیز منجر به انتقال بیماری‌های عفونی شود. بازهم تاکید می‌کنم، گرمازدگی یک فوریت پزشکی است و می‌تواند سبب افزایش مرگ شود.»