فرهیختگان: آمارها و اعداد ثبت شده از میزان گرمای هوا می‌گوید ماه گذشته کره زمین، یکی از گرم‌ترین ماه‌های کره زمین بود. البته این درحالی است که در ماه جاری در ادامه ۱۲ ماه گذشته میلادی گرمایش کره زمین ادامه دارد و جهان‌گرمایی دارد انتقام تمام بی‌ملاحظاتی‌ها و توسعه‌های غول‌آسای شهری را از جهانیان می‌گیرد.
محققان می‌گویند افزایش دما در نیم‌کره شمالی زمین و اکنون غرب آسیا قابل توجه و چشمگیر است. کره زمین پس از انقلاب صنعتی 1.63 درجه سانتی‌گراد افزایش دما داشته است.
بر اساس رکوردهای جهانی ایران نیز در سال گذشته 1.03 سانتی‌گراد افزایش دما را نسبت به میانگین بلندمدت تجربه کرده و پیش‌بینی می‌شود در سال جاری این عدد افزایش یابد؛ چراکه ایران در کمربند کویری کره زمین قرار دارد و افزایش دما در جغرافیای ایران، چند درجه‌ای بیش از کشورهایی است که خارج از این کمربند هستند. در روزهای گذشته اروپا با دمای حدود ۴۰ تا ۴۵ درجه گرم‌ترین دوران خود را به ثبت رساند. این شرایط در خاورمیانه نیز ازجمله کشورهای عربی و ایران حاکم بود.
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور درباره وضعیت جوی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «ما اکنون در دوره گرم سال‌مان هستیم. نیمه دوم تیرماه تا نیمه اول مرداد ماه، گرم‌ترین دوره سال در ایران است. پیشینه دمای اغلب استان‌ها در همین دوره رکورد می‌زند، بنابراین انتظار هوای گرم را در این دوره داریم. اما درباره تغییرات دما، وضعیت به این شکل است که انتظار داریم دمای این هفته و هفته آینده کم‌وبیش در کشورمان یک الی دو درجه بالاتر از دمای نرمال بلندمدت شود. البته باید بگویم که هر منطقه دمای نرمال خودش را دارد. اما در هر صورت منطقه‌ای مانند خوزستان که نرمال و میانگین بلندمدت دما در آن استان عددی بین 46 تا 48 درجه است، اگر یک الی دو درجه به آن اضافه کنیم، دمای آن منطقه به 50 درجه می‌رسد.»
وظیفه همچنین در رابطه با وضعیت دمای تهران در هفته پیش‌رو و هفته آینده توضیح داد: «دمای نرمال تهران در بلندمدت 36 الی 37 درجه است و اگر دو درجه به این دما اضافه شود، تهران در این دو هفته 39 الی 40 درجه خواهد شد. البته در برخی روزها مانند جمعه، شنبه تا یکشنبه آینده پتانسیل این را دارد که تا 41 درجه گرما را به خود ببیند. بنابراین این هفته و هفته بعد، هفته گرمی داریم و انتظار داریم اکثر نقاط کشورمان با هوای گرم مواجه شوند، طوری که در برخی مواقع حتی تا سه الی چهار درجه هم بیش از نرمال و میانگین بلندمدت‌شان دما بالاتر رود.»
او همچنین تاکید دارد جهان‌گرمایی در ماجرا بی‌تاثیر نیست. وظیفه گفت: «اکثر نقاط کره زمین بالاتر از نرم قرار گرفته است و ما نیز چنین تجربه‌ای داریم. به هرحال شاهد بخشی از تغییرات گرمایی جهان خواهیم بود که شامل ما نیز می‌شود. اما نکته‌ای در این میان وجود دارد. ما وقتی درباره تغییرات دما در شهرها صحبت می‌کنیم باید بدانیم این تغییرات جوی انسان‌ساخت است. یعنی ما شهرمان را ساختیم و توسعه بسیاری پیدا کرده است. بنابراین مساحت بزرگ شهر محل زندگی‌مان باعث می‌شود، رنج دمایی که احساس می‌کنیم بالاتر از حد واقعی باشد. همچنین پوشش آسفالت و ساختمان‌ها نیز تاثیرگذارند.»
وظیفه درباره شرایط جوی جهان نیز توضیح داد: «جهان در سال 2023 و نیمه اول 2024 گرم‌ترین دوره رکوردی خودش را طی کرد و ما شاهد بی‌هنجاری دمای عجیبی در جهان بودیم. یعنی پیش از این شاهد چنین گرمایی در جهان نبودیم. میانگین دمای کره زمین تا سال 2023 و نیمه اول 2024، یک‌ونیم درجه بالاتر از نرمال بلندمدت است و آنگونه که پیش‌بینی می‌شود، تشدید خواهد شد.»
او درباره پیش‌بینی‌های علمی صورت گرفته گفت: «محققان پیش‌بینی کرده‌اند تا پایان قرن دمای جهان ممکن است تا 8 درجه بیشتر از حد نرمال بالاتر برود. باز هم برخی سناریوهای امیدوارانه وجود دارد که 2.5 و 4 درجه افزایش دما را پیش‌بینی کرده‌اند. ولی در هرصورت میزان افزایش دما، به رفتار بشر بستگی دارد و اگر سوخت‌های فسیلی و انتشار گازهای گلخانه‌ای را محدود کند، شاید بتوان امیدوار بود. اما اگر مشابه رفتار گذشته را ادامه دهد، اوضاع جهان از الان هم بدتر خواهد شد.»
اما در هرصورت افزایش دما، افزایش مصرف آب و انرژی را درپی خواهد داشت. مدیرکل دفتر مدیریت مصرف آب، خدمات مشترکان و کاهش هدررفت آبفای کشور چند روز قبل گفته بود در ایران به طور میانگین یک درجه افزایش دما بالای ۴۰ درجه، باعث افزایش مصرف آب به میزان سه تا پنج درصد شده است.
همچنین محسن ذبیحی 31 تیرماه با اشاره به افزایش 7.5 درصدی مصرف برق از استقرار هوای گرم در کشور در هفته کاری خبر داد و گفت بررسی‌ها نشانگر آن است که استان‌های اصفهان، تهران، خوزستان، فارس، هرمزگان و خراسان رضوی بیشترین رشد مصرف را داشته‌اند که ارتباط مستقیمی با نحوه مصرف و آب و هوای استان دارد.
متن کامل گزارش زینب مرزوقی، خبرنگار گروه نقد روز را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.