فرهیختگان: «علیرضا قربانی قفل عدم برگزاری کنسرت در تخت جمشید را شکست.» خبری که ۳۰ خرداد ماه توسط تهیه‌کننده این خواننده اعلام شد و حکایت از برگزاری یک کنسرت بزرگ در تخت جمشید داشت. به گفته این تهیه‌کننده درخواست مجوز برای برگزاری این کنسرت در سال ۱۴۰۲ داده شده بود و درنهایت با صدور مجوز از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، از شب گذشته دهم تیر اجرا شد و تا دوازدهم تیرماه ادامه دارد.
از ابتدای مطرح شدن برگزاری کنسرت در تخت‌جمشید عده‌ای این کار را تهدیدی برای این مکان تاریخی عنوان کردند؛ آنها متذکر شدند اگر قرار است چنین اتفاقی بیفتد باید زیرساخت‌های لازم فراهم شود و ارزیابی کیفی از منظر صدا، فاصله کافی از بناهای تاریخی و انبوه جمعیت در نظر گرفته شود.
تیم علیرضا قربانی در پاسخ به این دغدغه‌ها، بیانیه‌ای صادر کرد که در بخشی از آن آمده است: «طی ماه‌ها بررسی علمی و مطالعه و مشورت با متخصصان و متولیان نگهداری این بناها، دغدغه‌مندانه تلاش شده است که با در نظر گرفتن تمامی ملاحظات لازم برای پیشگیری از هر گونه آسیب یا اثر منفی از هر نوع و به هر طریق به بناها و محوطه این آثار باستانی، محل اجرا به فضایی با فاصله مطلوب و اصولی از بناها و پشت به سازه‌ها برای جلوگیری از انتقال ارتعاشات و امواج صدا به واسطه انتقال از طریق جریان هوا یا ارتعاش مستقیم به بنا و نیز تجمع مراجعان و ترددهای غیرضروری و غیراصولی در محدوده تاریخی طراحی شود، به‌گونه‌ای که هیچ گونه عملیات عمرانی یا تخریبی در محوطه صورت نپذیرد و در واقع محل اجرا در فضایی کاملا خارج از مکان اصلی و تنها با نما و دید کافی به بنا خواهد بود. این امر حتی در‌مورد اسپیکرهای صحنه نیز با جایگزینی هدفون به جای اسپیکر برای نوازندگان در نظر گرفته شده تا هیچ‌گونه انتقال ارتعاش به سازه‌ها صورت نپذیرد.»
همچنین مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید هم برای رفع نگرانی دوستداران میراث فرهنگی توضیحاتی ارائه کرده و گفته است: «مکان برگزاری کنسرت موسیقی بیرون از تختگاه تخت جمشید و در فاصله ۵۰ متری زیر سطح ارتفاع ۱۷ متری تختگاه انجام می‌شود. تختگاه تخت جمشید از بلوک‌های سنگی بزرگ بنا شده است و ارتفاع آن از سطح زمین حداکثر ۲۰ متر بوده است و ارزیابی کیفی منظر صوتی در مجموعه میراث جهانی تخت جمشید برای تمام بناهای این مجموعه طی یک طرح پژوهشی با دانشگاه هنر تهران به صورت میدانی انجام شده است. نتایج حاصل از بیشینه، میانه و کمینه صوت، متوسط شدت صوت، نمودارهای اسپکتروگرام و شدت انرژی صوت در قالب نقشه‌های گرافیکی این طرح نشان می‌دهد منبع تولید صدا باید از داخل تختگاه تخت جمشید جدا شود و به بیرون از محوطه انتقال پیدا کند، بنابراین در تمهید اجرای برنامه موسیقی این موضوع لحاظ شده است و مکان اجرای برنامه به بیرون از تخت جمشید انتقال داده شد.»
برای برگزاری کنسرت در مکان‌های تاریخی چه مواردی باید رعایت شود؟
در حالی که مخالفت‌هایی با اجرای کنسرت در مکان‌های تاریخی وجود دارد، بسیاری بر این باورند که با مدیریت صحیح، می‌توان این رویدادها را به گونه‌‌ای انجام داد که مکان‌های تاریخی به خطر نیفتد. به همین دلیل دستورالعمل‌ها و اقدامات سختگیرانه‌ای برای برگزاری کنسرت در مکان‌های تاریخی وجود دارد و نکاتی باید رعایت شود که در ادامه به آن اشاره شده است.
۱- محدود کردن تعداد رویدادهای برگزار‌شده در یک محوطه خاص، ۲- استفاده از تجهیزات و تکنولوژی غیر‌تهاجمی برای به حداقل رساندن آسیب، ۳- انجام ارزیابی دقیق اثرات و اخذ مجوزهای لازم، ۴- مشارکت در برنامه‌ریزی دقیق و همکاری با کارشناسان حفاظت و ۵- تامین بودجه اضافی برای نگهداری و مرمت محوطه‌های تاریخی.
در سال‌های اخیر البته با وجود تذکر کارشناسان میراث تاریخی و فرهنگی، مجوزهای دیگری هم برای اجرا در مکان‌های تاریخی مانند، کاخ نیاوران، کاخ عالی‌قاپو یا کاخ سعدآباد داده شده است. برای مثال در این سال‌ها کنسرت «پرواز همای» با همراهی گروه «مستان» روی پله‌های کاخ ملت در کاخ سعدآباد و چند متر آن طرف‌تر از جایی که ۹ سال پیش ترک‌های دیوار جنوبی کاخ سفید ملت به وجود آمدند، برگزار شد و چند سال بعد در همان محوطه کنسرت نمایش «سی» برگزار شد که کم به فضای سبز آنجا آسیب نزد. بعد از آن هم سال گذشته بود که علیرضا قربانی در چند شب مداوم در کاخ سعدآباد اجرا داشت و که با استقبال فراوانی همراه بود.
متن کامل گزارش کیانا تصدیق‌مقدم، خبرنگار گروه فرهنگ را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.