حسین زینلی، مترجم: جوزف بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی 14 اردیبهشت (3 می) در جریان یکسخنرانی در دانشگاه آکسفورد بریتانیا به تشریح نظرات خود درخصوص مهمترین مسائل جهان مانند جنگ اوکراین، قضیه فلسطین، نظام بینالمللی، رشد قدرت چین و همچنین لزوم استقلال بیشتر اروپا از وابستگی امنیتی به آمریکا پرداخته است. در ادامه بخشی از این سخنرانی را- که در سایت سرویس اقدام خارجی اروپایی منتشر شده است- میخوانید.
من میبینم سیستم بینالمللی که پس از جنگ سرد به آن عادت کرده بودیم، دیگر وجود ندارد. آمریکا موقعیت هژمون خود را از دست داده است. و نظم جهانی چندجانبه پس از 1945 درحال از دست دادن جایگاه خود است. من میبینم -همانطور که میدانید- چین درحال تبدیل شدن به یک ابرقدرت است. آنچه چین در 40 سال گذشته انجام داده در تاریخ بشریت بینظیر است. در 30 سال گذشته سهم چین از تولید ناخالص داخلی جهان (براساس قدرت برابری خرید)، از 6 درصد به تقریبا 20 درصد رسیده است، درحالیکه ما اروپاییها از 21 درصد به 14 درصد و ایالاتمتحده از 20 درصد به 15 درصد رسیدهایم. این یک تغییر چشمگیر در چشمانداز اقتصادی است.
چین درحال تبدیل شدن به یک رقیب برای ما و ایالاتمتحده است، نهتنها در تولید کالاهای ارزان، بلکه بهعنوان یک قدرت نظامی، در خط مقدم توسعه فناوری و ساخت فناوریهایی که آینده ما را شکل خواهند داد. چین «دوستی بدون محدودیت» با روسیه را آغاز کرده است -اگرچه همه دوستیها محدودیتهایی دارند- که نشاندهنده همسویی فزاینده رژیمهای استبدادی در مقابل دموکراسیهاست. گفتم دنیا چندقطبیتر است بله، این درست است.
همزمان قدرتهای میانی مانند هند، برزیل، عربستانسعودی، آفریقایجنوبی، ترکیه درحال ظهور هستند. آنها در حال تبدیل شدن به بازیگران مهم هستند. چه [عضو] بریسک باشند و چه غیربریکس، ویژگیهای مشترک بسیار کمی دارند، بهجز میل به کسب جایگاه بیشتر و صدای قویتر در جهان و همچنین مزایای بیشتر برای توسعه خود. برای رسیدن به این هدف، آنها استقلال خود را به حداکثر میرسانند، تمایلی به جانبداری ندارند، بسته به لحظه، بسته به سوال، یک طرف یا طرف دیگر را حمایت میکنند. آنها نمیخواهند گروه و جهت خاص را انتخاب کنند و ما نباید آنها را بهسمت انتخاب یک طرف سوق دهیم. ما اروپاییها میخواستیم در همسایگی خود حلقهای از دوستان ایجاد کنیم. به جای آن، آنچه امروز داریم حلقهای از آتش است. حلقهای از آتش که از ساحل به خاورمیانه، قفقاز و اکنون به میدانهای نبرد اوکراین میرسد.
توماس گومارت، مدیر انستیتوی روابط بینالملل فرانسه، درحال تحلیل و بررسی تاثیر تنگهها (باریک راهها) دراقتصاد جهانی است. چند مورد از این نقاط بسیار به ما نزدیک است؛ دریای سرخ برای تجارت، تنگه هرمز برای نفت و گاز و دریای سیاه برای صادرات غلات. آنها در مجاورت ما هستند و در برخی از آنها مانند دریای سرخ ما حتی با ماموریتهای نیروی دریایی اتحادیه اروپا درگیر هستیم. و دو جنگ وجود دارد. دو جنگ، وقتی به بروکسل آمدم هیچ جنگی در کار نبود.
دو جنگ وجود دارد که در آن مردم برای سرزمین میجنگند. این نشان میدهد جغرافیا بازگشته است. به ما گفته شد جهانی شدن، جغرافیا را بیربط کرده است، اما نه. بیشتر درگیریهای منطقه ما مربوط به زمین است؛ سرزمینی است. سرزمینی که در مورد فلسطین به دو نفر وعده داده شده است و در مورد اوکراین سرزمینی در تقاطع دو جهان. «این سرزمین من است»، «نه، این سرزمین من است». و این مبارزه برای زمین خونهای زیادی میریزد.
همزمان شاهد شتاب روندهای جهانی هستیم. تغییرات اقلیمی دیگر مشکلی در آینده نیست. فروپاشی آبوهوا درحالحاضر اینجاست، برای فردا نیست، برای امروز است. تحولات فناوری -بهویژه، همه در مورد هوش مصنوعی صحبت میکنند- تغییراتی را ایجاد میکند که ما نمیتوانیم بهطور کامل درک کنیم. جمعیتشناسی نیز بهسرعت درحال تغییر است. و هنگامی که من در مورد تعادل جمعیتی صحبت میکنم، من در مورد مهاجرت صحبت میکنم، بهویژه در آفریقا که در آن 25 درصد از جهان در سال 2050 زندگی میکنند. در سال 2050، از هر چهار انسان یک نفر در آفریقا زندگی میکند و در عین حال شاهد افزایش نابرابریها، کاهش دموکراسیها و در خطر افتادن آزادیها هستیم.
این چیزی است که من میبینم. خیلی خوب نیست، میدانم. در این چشمانداز، نقش اتحادیه اروپا و نقش بریتانیا باید تعریف شود. نمیدانم نقش ما کدام خواهد بود. اما مطمئنا این بستگی به پاسخ ما به چالشهایی دارد که با آن روبهرو هستیم، چیز جدیدی نیست. ژان مونه قبلا گفته بود: «اروپا در بحران شکل خواهد گرفت.» اما اکنون فوریت و اهمیت لحظه بهحدی است که هشدارهایی میشنویم مبنیبر اینکه اروپا ممکن است بمیرد، نه چیزی کمتر از آن. بسیار خوب. باید چهکار کنیم؟ اول، ما نیاز به ارزیابی روشنی از خطرات روسیه داریم، روسیه بزرگترین خطر وجودی برای اروپا در نظر گرفته میشود. شاید همه اعضای شورای اروپا با آن موافق نباشند، اما اکثریت بر این باور هستند. روسیه برای ما یک تهدید وجودی است و ما باید ارزیابی شفافی از این خطر داشته باشیم. دوم، ما باید روی اصول، همکاری و قدرت کار کنیم.
متن کامل سخنرانی جوزف بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی درباره جهان در گیر جنگ نظم جهانی را از اینجا بخوانید.