سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: دانشگاه آزاد واحد هنرهای اسلامی- ایرانی استاد محمود فرشچیان مرجع در حوزه آموزش، پژوهش و خلق آثار هنرهای سنتی اسلامی- ایرانی با تکیه بر نظام استاد- شاگردی است که این روزها تلاش دارد از 3 روش به جذب دانشجو در نظام استاد شاگردی بپردازد. به گفته سجاد محمدیارزاده، رئیس دانشگاه آزاد واحد هنرهای اسلامی- ایرانی استاد محمود فرشچیان این 3 راهکار به شورای گسترش دانشگاه و وزارت علوم ارائه شده و قرار است مکانیسم راهکارهای ورودی این رشته‌ها تغییر کند. یکی دیگر از اقدامات این دانشگاه در سال جدید راه‌اندازی شهرک کارآفرینی با محوریت جهش تولید در صنایع‌دستی است. برای این کار زمینی به مساحت 6 هزار متر در خیابان 16 آذر در نظر گرفته شده تا استارتاپ‌های هنرهای سنتی ایران در این زمین راه‌اندازی شود. برای رسیدن به این هدف 30 استارتاپ نیز شناسایی شده‌اند. در این شماره از روزنامه به اقدامات و برنامه‌های این دانشگاه در سال جدید پرداخته‌ایم.
مشارکت مردمی را همان مشارکت هنرمندان می‌دانیم
یارزاده در ابتدای صحبت‌های خود درخصوص این برنامه‌ها گفت: «دستورکار اول‌مان برای امسال آن است که طبق صحبت‌های مقام‌معظم‌رهبری روی مشارکت مردمی و جهش تولید از زاویه هنر و جامعه هنری ورود کنیم. یعنی توجه به جهش تولید با مشارکت مردمی را از منظر هنرمندان دنبال می‌کنیم. برای این منظور هم دو جلسه با هیات‌رئیسه دانشگاه برگزار شد تا بدانیم برای محقق کردن آن، چه پنل‌های اجرایی را ملاک قرار دهیم. اولین پنل هم آن است که بحث تولید در حوزه اقتصاد هنر، توسعه بازارهای هنری و تدوین الگوهای این حوزه را در دستور کار دانشگاه قرار دهیم. متاسفانه در اقتصاد هنر، ما مکانیسم خلق اثر، مالکیت معنوی و مادی اثر را در دستگاه‌های متولی هنر نداریم. یعنی قانونی نه در مجلس، نه در ارشاد، نه در میراث فرهنگی و دیگر سازمان‌های هنری در این‌باره وجود ندارد؛ به همین دلیل یک سند توسعه‌ای تولید و حمایت از تولید با الگوسازی که جامعه هنری نیز آن را بپذیرد، باید داشته باشیم.» او ادامه داد: «همه اسنادی که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین شده، چون از بطن جامعه هنرمندان رصد نشده، تنها در اسناد بالادستی باقی مانده است. همچنین در بحث جهش تولید با مشارکت مردمی در این حوزه، مشارکت مردمی را همان هنرمندان می‌دانیم. بدان معنی که هنرمندان چطور در سرنوشت اقتصاد هنری‌شان دخالت کنند و این مساله را به‌عنوان دستورکار قرار دادیم تا تهیه سند، آیین‌نامه یا شیوه‌نامه بتواند اقتصاد هنر را با شعار امسال با حضور اکثریت جامعه هنرمندان محقق کند.»
رئیس دانشگاه آزاد واحد هنرهای اسلامی- ایرانی استاد محمود فرشچیان تصریح کرد: «نکته دیگری که درباره آن صحبت شد، این بود که اگر بخواهیم این فرآیند را از حوزه کارآفرینی نگاه کنیم، باید چه کار کرد. به همین دلیل اولویت کار دومان هم کارآفرینی و توسعه رشته‌های مهارتی و فعالیت‌های تخصص‌محور است. برای تحقق آن نیز زمینی به مساحت 6 هزار متر در خیابان 16 آذر به دکتر طهرانچی پیشنهاد کردیم که بتوانیم در آنجا استارتاپ‌های هنرهای سنتی ایران را راه‌اندازی کنیم. در همین راستا 30 استارتاپ را شناسایی کردیم که به عرصه تولید رسیده‌اند و الان برای عرضه کالاهایشان نیازمند فضا هستند. البته ما اجراکننده نیستیم بلکه 2 یا 3 تفاهمنامه با موسسات مختلف مانند موسسه فرهنگی و هنری مانا داشتیم تا بتوان بخش اجرایی کردن این استارتاپ‌ها را دنبال کند.» او اضافه کرد: «به عبارت بهتر ما فقط شناسایی می‌کنیم ولی برای رسیدن به مرحله اجرا نیاز به افراد متخصص داریم که متاسفانه در دانشگاه آزاد در حوزه هنر چنین افرادی را نداریم. بنابراین شهرک کارآفرینی با محوریت جهش تولید در صنایع‌دستی و هنرهای اصیل را در 16 آذر راه‌اندازی خواهیم کرد.» محمدیارزاده در ادامه درخصوص نقش این دانشگاه برای تحقق شعار سال نیز توضیح داد: «برای جهش تولید و مشارکت مردمی دو دستور کار قراردادیم. اقتصاد هنر، جهش تولید و مشارکت مردمی با جامعه هنرمندان و تهیه سند اجرایی در این راستاست و دوم بحث کارآفرینی و استارتاپ‌های هنری و راه‌اندازی شهرک استارتاپ‌های هنری و هنرهای سنتی و اصیل ایرانی- اسلامی در 16 آذر.»
3 راهکار برای جذب دانشجو در نظام استاد شاگردی ارائه دادیم
رئیس دانشگاه آزاد واحد هنرهای اسلامی- ایرانی استاد محمود فرشچیان در ادامه با بیان اینکه ما نظام استاد شاگردی را برای اولین بار راه‌اندازی کردیم، گفت: «این نظام در بحث کنکور متاسفانه نتیجه مطلوبی نگرفت و به همین دلیل 3 راهکار به دکتر آزادیان و شورای گسترش دانشگاه و وزارت علوم ارائه داده و گفتیم باید مکانیسم راهکارهای ورودی این رشته‌ها را عوض کنیم. طرح آن را نوشتیم و بنا بر این شد که از طریق مصاحبه و سوابق تحصیل، تخصص از طریق کنکور و رصد کردن استعدادهای درخشان در هنرستان‌های زیبا کار را پیش ببریم. برای رصد کردن استعدادهای درخشان پیش‌نویس مکاتبات با این هنرستان‌ها نیز تهیه شده و با وزارت ارشاد و وزارت آموزش‌وپرورش نیز صحبت‌های ضمنی انجام شده و قرار شده اساتیدی که این استعدادها را می‌توانند پرورش دهند به ما پیشنهاد دهند.» او با تاکید بر اینکه درواقع در 4 مدخل برای نظام استاد شاگردی روش جذب را عوض کردیم، اظهار کرد: «رویکردمان در نظام استاد شاگردی و تغییر ورودی را تغییر دادیم، زیرا در مرحله اول روش جذب براساس کنکور بود که نتیجه خوبی نگرفتیم اما در این 3 روش که به پیشنهاد اعضای شورای ستاد سیاستگذاری دانشگاه اتفاق افتاد، کار را پیش خواهیم برد. روش اول معرفی استعدادها توسط هنرمندان و اساتید، روش دوم در حوزه هنرستان‌ها و شناسایی برگزیدگان هنرستان‌ها و روش سوم مصاحبه تخصصی و سوابق حرفه‌ای خواهد بود و درنهایت روش چهارم کنکور است.»
امارات میزبان نمایشگاه جایگاه قرآن مجید در هنر ایران
او تاکید کرد: «اقدامات دیگرمان در سال جدید براساس سند تحول و تعالی دانشگاه است؛ در سند تحول تاکید بر این بوده که حتما با کشورهای همسایه و اسلامی ارتباط موضوعی داشته باشیم چون در سند تعالی به بحث موضوعی بودن، تخصصی بودن و مهارتی بودن تاکید شده است. برای این اتفاق باید مکتب هنری استاد فرشچیان و ایران را با کشورهای که با آنها مشترکات فرهنگی داریم مبادله کنیم. برای رسیدن به هدف‌مان در این حوزه پروژه جایگاه قرآن مجید در هنر ایران را مطرح و با واحد امارات رایزنی کردیم تا بتوانیم نمایشگاه جایگاه قرآن مجید در هنر ایران را برگزار کنیم.»
رئیس دانشگاه آزاد واحد هنرهای اسلامی- ایرانی استاد محمود فرشچیان با اشاره به اینکه برای تمرین این موضوع در ایام عید، یعنی از اول تا 14 فرودین نمایشگاه «جایگاه قرآن در هنر ایران» را در مصلی با مشارکت وزارت ارشاد و معاونت قرآن و عترت برگزار کردیم خاطرنشان کرد: «برگزیدگان در نمایشگاه امارات، عمان و هرات حضور خواهند داشت و برای کشورهای مختلف مثل آکسفورد مکاتبه‌ای نیز با معاونت بین‌الملل دانشگاه انجام دادیم تا بتوانیم مصوبه برگزاری نمایشگاه‌های جایگاه قرآن در هنر ایران را برای اشاعه هنر اسلامی و هنرهای اصیل ایرانی که در خدمت قرآن مجید بودند اخذ کنیم تا هنرمندانی که ارادت خود را به این کتاب دینی و باور دینی ما انجام دادند تشویق کرده و برگزیدگان آثار را در این کشورها به نمایش گذاشته و احتمال اینکه این آثار را در آنجا فروش برود وجود دارد.»
دانشگاه آزاد سفیر هنری ایران کشورهای منطقه می‌شود
یارزاده اضافه کرد: «با رئیس واحد امارات صحبت کردیم و نماینده ما رفته و فضا را دیده و اولین نمایشگاه‌مان با دانشگاه امارات است. این اولین کارمان در راستای سند تحول و تعالی دانشگاه است که اشاعه هنر اصیل ایرانی و مکتب هنری ایران به‌ویژه مکتب استاد محمود فرشچیان در این راستا خواهد بود. اسم آن را نیز سفیران هنری گذاشته‌ایم و دانشگاه آزاد را به‌عنوان متولی سفیران هنری معرفی کردیم، یعنی دانشگاه آزاد با عنوان سفیران هنری در کشورهای منطقه، پروژه «جایگاه قرآن مجید در هنر» را در راستای سند تعالی دانشگاه اشاعه خواهند داد.» او تصریح کرد: «یکی دیگر از اقدامات‌مان به دیپلماسی هنر برمی‌گردد؛ هدف‌مان این است که بتوانیم تفاهمنامه‌های با دانشگاه‌ها و موسسات با محوریت هنر حکمی با کشور منطقه ایجاد کنیم. زمینه‌ای با دانشگاه بیت‌الحکمه گفت‌وگو کردیم و هفته پیش نماینده این دانشگاه در ایران و در دانشگاه حضور داشت و قرار شد اولین تفاهمنامه با دانشگاه بیت‌الحکمه با محوریت هنر حکمی و استادشاگردی در آنجا مبادله شود.»
رئیس دانشگاه آزاد واحد هنرهای اسلامی- ایرانی استاد محمود فرشچیان در ادامه گفت: «راه‌اندازی رشته‌های هنرهای حکمی و اسلامی در مقطع ارشد با محوریت استادشاگردی پیشنهاد دیگرمان است که امسال برای شورای گسترش نوشته شده و براساس آن شرح دروس و چهارچوبی که مشابه آن در مقطع کارشناسی برای نگارگری نوشته شده برای کارشناسی‌ارشد نیز پیشنهاد دادیم که با همان روش‌ها برای هنرهای حکمی و اسلامی نیز پیشنهاد و طرح درس نوشته شده است. البته یک‌سری ایرادات است که قرار است تصحیح شود.»
تدوین مکتب هنری استاد فرشچیان در هنرهای معاصر
یارزاده تصریح کرد: «تببین و تدوین مکتب هنری استاد فرشچیان در هنرهای معاصر در سطح ملی و بین‌المللی جزء کارهای دیگرمان است چون متاسفانه استاد و مکتب هنری استاد در جامعه دانشگاهی نهادینه نشده و وظیفه ذاتی ما این است که مکتب هنری استاد را در دانشگاه اشاعه دهیم. برای همین به نیت 14 معصوم 14 سلسله نشست، نقد و بررسی آثار استاد را برگزار کردیم.» او افزود: «راه‌اندازی جایزه بین‌المللی استاد محمود فرشچیان و راه‌اندازی دبیرخانه نشان هنری به نام این استاد مانند جایزه نوبل هم پیشنهاد ما است؛ چراکه در حوزه هنرهای اصیل ایرانی بحق است که دانشگاه آزاد جایزه‌ای را به نام استاد فرشچیان نهادینه کند. صحبت‌هایی هم در این زمینه انجام شده و مجوزهای شورای عالی انقلاب فرهنگی را در این زمینه خواهیم گرفت تا جایزه و دبیرخانه نشان هنری استاد فرشچیان را راه‌اندازی کنیم. کار دیگری که خود دکتر طهرانچی دستور دادند، راه‌اندازی موزه- رویداد هنرهای سنتی و اصیل ایرانی با محوریت استادشاگردی در ساختمان شماره 3 چهارراه ولیعصر بود. در این زمینه با اساتیدی مانند علی‌اصغر سامی، سیدمحمد هادی ابوالقاسمی و... نیز صحبت کردیم.»
رئیس دانشگاه آزاد واحد هنرهای اسلامی - ایرانی استاد محمود فرشچیان در همین زمینه افزود: «در این موزه - رویداد اساتید آثارشان را به نام خودشان به آنجا هدیه می‌کنند. استاد سامی از جمله اساتیدی است که 350 اثر خاتم را به دانشگاه آزاد و فرشچیان هدیه می‌کند تا به نام او موزه‌ای را ایجاد کنیم و این ساختمان به این کار اختصاص پیدا می‌کند. در کنار موزه، استاد اقدام به ایجاد کارگاه کرده و در آن به ارائه آموزش می‌پردازد و همچنین سفارش اثر هم گرفته می‌شود، یعنی قرار است از این طریق به این سمت حرکت کنیم که مثلا اگر مجلس می‌خواهد تالار خاتمش را مرمت کند، این کار را به دانشگاه پیشنهاد می‌دهد و بعد از اینکه تفاهمنامه با دانشگاه بسته شد دانشگاه اجرای آن را به استاد سامی داده و استاد هم در قالب تیم این کار را انجام می‌دهد. اخیرا نیز بحث مرمت رحل قرآن از سوی استان قدس مطرح و قرار است تا این رحل را استاد سامی مرمت کند که البته به دلیل بیماری این اتفاق پیش از سال رخ نداد.»
راه‌اندازی دبیرخانه هنردرمانی با مشارکت بخش خصوصی
محمد یارزاده بیان کرد: «قرار است با راه‌اندازی این موزه - رویداد به مرمت و نگهداری آثار موزه‌ها هم کمک کنیم. همچنین محور اصلی کارمان که از سال پیش آغاز و باید امسال به جدیت دنبال شود، ایجاد نهضت امضا در آثار هنری است. شناسنامه‌دار کردن آثار هنری وظیفه ذاتی دانشگاه فرشچیان به‌ویژه در حوزه هنرهای سنتی خواهد بود. مکانیسم این کار را از طریق یک موسسه‌ای دنبال خواهیم کرد و برای این کار هم تفاهمنامه را منعقد کرده‌ایم. در حقیقت با این کار از بی‌هویتی آثار هنری جلوگیری خواهد شد و هنرمندان و آثارشان شناسنامه‌دار شده و مهر دانشگاه فرشچیان هم در آن ثبت می‌شود.» او با تاکید بر اینکه کار دیگرمان نیز راه‌اندازی دبیرخانه هنردرمانی است که آن را با مشارکت بخش خصوصی دنبال خواهیم کرد، خاطرنشان کرد: «بحث برپایی نمایشگاه‌هایی که مربوط به گنجینه‌های در حال فراموشی است هم از دیگر فعالیت‌مان خواهیم بود. همچنین امسال می‌خواهیم دو یا سه جلد کتاب را با محوریت متون هنری که با کتاب آداب هنری شروع شده منتشر کنیم تا بتوانیم به شش شاخص دیگرمان در حوزه استادشاگردی بپردازیم.»