طرح «افطار تا سحر» بدون تبلیغات موفق نخواهد بود
با توجه به نزدیک شدن به ایام ماه مبارک رمضان، غلامرضا فرجی، سخنگوی شورای صنفی نمایش درباره شرایط اکران فیلمهای سینمایی در این ماه توضیح داد: «راجع به طرح «افطار تا سحر» در سینماها همه ساله در شورا صحبت میشود و سینماداران بهعنوان مجری طرحهای اکران فیلم در ایام ماه مبارک رمضان پیگیر این موضوع هستند. بهطور مثال باید مشخص شود که سینماها از چه ساعتی تا چه ساعتی میتوانند فعالیت کنند، بهای بلیت چقدر خواهد بود و اینکه چه فیلمهایی نمایش خواهند داشت که همه این موارد قرار است در جلسه شورای صنفی مورد بررسی قرار بگیرد.»
وی با بیان اینکه هنوز پیشنهاد جدیدی از طرف اصناف به شورای صنفی داده نشده است، درباره راههایی که میتوان از طریق آن مخاطبان بیشتری را جذب کرد، توضیح داد: «به دلیل اینکه ما در ایام ماه مبارک رمضان به لحاظ جذب مخاطب و خروجی گیشهها با کاهش مواجه هستیم، سینماداران به دنبال این هستند که شرایط مطلوبی را برای خودشان ایجاد کنند. به همین دلیل در برخی سالها با اکران تعداد بیشتری فیلم یا در بعضی سالها با کاهش بهای بلیت، شرایطی را برای بالابردن میزان استقبال تماشاگران ایجاد کردهاند.»
البته تجربه سالهای گذشته ثابت کرده است که اجرای این طرح بدون تبلیغات، نمیتواند مخاطبان را برای تماشای فیلمها به سینما بیاورد. موضوعی که فرجی هم به آن اذعان دارد و در اینباره میگوید: «هر چقدر زمان ما برای اطلاعرسانی و تبلیغات بیشتر باشد، موفقیت و استقبال از طرح بیشتر خواهد بود. در واقع جدا از اینکه سینماداران و تهیهکنندگان از عوامل اصلی اجرای طرحهای رمضانی هستند، اما بحث چگونگی، نحوه اجرا و اطلاعرسانی و همچنین بررسی تمام ابعاد طرح از موارد مهمی است که باید به آن توجه شود.
بعد از اکران ماه رمضان، امید سینماداران به اکران عیدفطر است. اکرانهای عید فطر همواره از بهترین روزهای سینماداران است. با این وجود اکران عید فطر امسال مصادف با ایام جامجهانی فوتبال شده است. بازیهای جامجهانی 2018 روسیه از 24 خرداد تا 23 تیرماه 97 برگزار میشود و اغلب ساعات بازیها 19:30 و 22:30 به وقت تهران است. دقیقا ساعاتی که همزمان با سانسهای مهم سالنهای سینمایی است. این احتمال وجود دارد که فروش سینماها در ایام بازیهای جامجهانی کاهش یابد و گیشه سینمای ایران در این ایام تحتتاثیر جدی قرار بگیرد.»
اینکه اساسا فیلمهای در حال اکران، در بازه زمانی بازیهای جامجهانی چه وضعیتی خواهند داشت مسالهای است که از یکسو باید آن را مورد ارزیابی قرار داد و در عین حال، مشکلات دیگری چون احتمال اختلال در اکران فیلمها و بازیهای جامجهانی و مصادف شدن سانس فیلمها با پخش فوتبال از سوی دیگر، تاملها را در این وادی برانگیخته است. تردیدی نیست که اغلب سینماداران علاقه دارند تا از رهگذر پخش بازیهای جامجهانی در سینماها، این وادی رونق بیشتری بگیرد و از طرفی، برخی از تهیهکنندگان نسبت به این امر رضایت ندارند و بر این باورند اکران فیلمهایشان در شرایطی که بازیهای جامجهانی در حال برگزاری است، کاری سراسر ضرر است. طرح این سوالات باعث شد تا برای رسیدن به پاسخهای جامع و قطعی با برخی از سینماداران و تهیهکنندگان به گفتوگو بنشینیم.
مجوز نمایش بازیهای جامجهانی به سینماهای محدودی تعلق میگیرد
با علی سرتیپی، رئیس کانون پخشکنندگان سینمای ایران درباره اینکه بهزعم برخی، ممکن است نمایش بازیهای جامجهانی، فیلمهای روی پرده را دستخوش اختلال کند صحبت میکنم، او در اینباره میگوید: «به نظرم اختلال و بینظمیای در این زمینه شاهد نخواهیم بود، چراکه اولا مجوز نمایش بازیهای جامجهانی به تمام سینماها تعلق نمیگیرد، بلکه این مجوز در تعداد محدود فقط به پردیسها اختصاص مییابد. در این صورت یعنی با نمایش بازیهای جامجهانی در پردیسها هم با توجه به تعدد سالنها، ضرر و زیانی متوجه فیلمهای روی پرده نخواهد شد و لطمه خاصی به روند اکران فیلمها وارد نمیکند.»
اولویت سینمادار در درجه نخست نمایش فیلم است
او اضافه میکند: «ولی نکته مهمی که در این میان وجود دارد این است که براساس قوانین و ضوابط، سینمادار موظف است در درجه نخست نمایش فیلم صاحبان آثار را در اولویت خود قرار بدهد و بعد برنامههای جنبی چون نمایش بازیهای جامجهانی را در دستور کار خود بگنجاند. آنچه برای سینما و سینماگر بیش از سایر برنامهها اهمیت دارد، نمایش فیلمهایی است که مقرر شده در تاریخهای مشخص روی پرده آن سینماها اکران شوند.»
تعامل شورای صنفی نمایش وزارت ارشاد مسائل را حل میکند
با سرتیپی این سوال را که چطور میتوان هماهنگی شرایط ایجاد شده بین سینمادار و کارگردانان و تهیهکنندگان فیلمهایی که در زمان بازیهای جامجهانی در سینماها در حال اکران هستند را برقرار کرد، در میان میگذارم، سرتیپی با بیان اینکه ما در این زمینه نیازمند کلیتی هستیم تا به طرح جامعی برسیم، میگوید: «طبعا نهادهایی چون شورای صنفی نمایش و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند که میتوانند در برقراری این هماهنگی نقش بسزایی داشته باشند. در واقع اگر این توافق میان سینماداران و تهیهکنندگان صورت بگیرد، میتوان امیدوار بود که مردم را از اقشار مختلف جامعه به بهانه تماشای فوتبال از خانهها بیرون کشید تا در کنار اینکه بازیهای جامجهانی را در سینما میبینند، اوقات بین شروع بازیها را به فیلم دیدن بگذرانند. تردیدی نیست که اگر چنین حرکتی میسر شود، شرایط به نفع رونق فعلی سینما تمام میشود.»
سینمادار باید به قراردادی که با صاحب اثر میبندد پایبند باشد
از سوی دیگر وقتی مسائل موردنظر را با غلامرضا فرجی، رئیس شورای صنفی نمایش درمیان میگذارم او بیان میکند: «طبعا وقتی بین سینمادار و صاحبان آثار قراردادی منعقد میشود، طبق اصول و قوانین، سینمادار باید پیش از هرچیز به آن قرارداد پایبند بماند. این قرارداد هم چیزی جز نمایش فیلم آن تهیهکننده یا کارگردان نیست. اگر قرار باشد بازیهای جامجهانی، شرایط اکران فیلمها را درآن زمان بهخصوص تحتالشعاع قرار بدهد، نیازمند تدوین آییننامه خاصی است که هنوز درباره آن به بحث و گفتوگو در شورای صنفی نپرداختهایم.»
هر عاملی که باعث شود مخاطب تازهای به سینما بیاید خوب است
فرجی ادامه میدهد: «با این حال اگر از یک منظر به بررسی این روند بپردازیم میبینیم با پخش بازیهای جامجهانی در سینما، میتوان به رونق بیشتر این حیطه امیدوار بود. ضمن اینکه اساسا تصور میکنم هر عاملی که باعث شود مخاطب جدیدی وارد چرخه سینما شود بهطور قطع اتفاق مبارکی است، حتی اگر این مخاطب فقط برای تماشای فوتبال به سینما آمده باشد و اصلا مخاطبی از جنس مخاطبان فرهنگی نباشد. مهم این است که تراکم مخاطبان در ایام پخش بازیهای جامجهانی در سینماها بتواند به رونق این حوزه منجر شود.»
فیلمهای در حال اکران در بازیهای جامجهانی دچار افت فروش میشوند
رضا سعیدیپور، مدیر سینما «آزادی» درباره اینکه آیا ممکن است در شرایطی که مردم تمایل دارند بازیهای جامجهانی را در سینماها تماشا کنند، فروش فیلمهایی که در همان بازه زمانی روی پرده سینما در حال اکران هستند افت کند یا نه؟ میگوید: «قاعدتا در آن برهه زمانی با افت زیادی از سوی فروش فیلمها مواجه میشویم. شاید به این خاطر که اوج پخش بازیهای جامجهانی بین ساعتهای 16:30 تا 12 شب است، بنابراین این امکان وجود دارد که پخش بازیهای جامجهانی در سینما روی فیلمهای در حال اکران تاثیر داشته باشد.»
ضرورت پخش بازیهای جامجهانی در پردیسهای سینمایی
اینکه چه راهکاری میتوان در این میان اندیشید تا فیلمهایی که در زمان برگزاری بازیهای جامجهانی بر پرده سینماها در حال نمایش هستند دستخوش خسارت نشوند، مساله دیگری است که با این سینمادار مطرح میکنم، سعیدیپور در این زمینه هم میگوید: «شاید بتوان مهمترین راهکار در این زمینه را در این نکته دانست که دستاندرکاران تلاش کنند تا پخش بازیهای جامجهانی فقط به پردیسهای سینمایی که دارای 6 سالن هستند محدود شود، چراکه با انجام دادن این کار، از ضررهای احتمالی نسبت به فیلمی که همزمان با پخش برنامههای جامجهانی در حال اکران است جلوگیری شود. ولی تصور میکنم این مساله میتواند دارای جنبههای مثبتی هم باشد. بهعنوان مثال، با نگاهی خوشبینانه میتوان گفت، مخاطبانی که برای تماشای فوتبال به سینماها میآیند شاید با دیدن پوستر تبلیغاتی فیلمها ترغیب شوند تا زمان خالی خود در سینمای مذکور را صرف تماشای آن فیلم کنند.»
ایجاد نظم از سوی نیروی انتظامی و اماکن در سینماها
مدیر سینما «آزادی» با اشاره به اینکه پخش بازیهای جامجهانی در سالهای اخیر در سینماهای کشور منوط به رعایت قوانین و چارچوبهای خاصی است، میگوید: «طبعا تنها نهادی که میتواند در این زمینه به ایجاد نظم در سینماها بین مخاطبان و دوستداران ورزش بپردازد نیروی انتظامی است. همانطور که در سالهای اخیر نیز تا زمانی که نیروی انتظامی و اماکن مجوزهای لازم را صادر نکنند، نمیتوانیم به اجرای برنامههایی از این دست در خلال ساعتهای مختلف در سینماها بپردازیم. اگرچه تجربه نمایش بازیهای جامجهانی در سالهای اخیر، خاصه دوره گذشته نشان داد که با مدیریت و تعامل میان نیروی انتظامی و سازمان سینمایی، علاقهمندان به بازیهای جامجهانی توانستند در کمال آرامش به تماشای برنامههای ورزشی مورد علاقه خود در سینماها بپردازند و مشکلی هم در این زمینه به وجود نیامد.»
نمیتوانیم انتظار داشته باشیم هر دو طرف راضی باشند
اینکه شاید نمایش بازیهای جامجهانی در سینما موجب دلآزردگی برخی از اهالی سینما بهخصوص تهیهکنندگان شود هم مساله دیگری است که با مدیر سینما «آزادی» در میان میگذارم. او در اینباره میگوید: «آنچه مسلم است اینکه نمیتوانیم انتظار داشته باشیم توازن میان تهیهکنندگان و کارگردانان فیلمهایی که آثارشان در زمان بازیهای جامجهانی بر پرده سینما در حال نمایش است با برخی از سینمادارانی که تمایل دارند از طریق نمایش بازیهای جامجهانی به جذب مخاطب بپردازند برقرار شود. طبعا در این بین، یکی از دو طرف ناراضی خواهد بود، ولی میتوان بین دو طرف تعامل برقرار کرد؛ یعنی اگر قرار شد یک سینما(در صورت صدور مجوزهای لازم) به پخش برنامههای جامجهانی بپردازد، با گرفتن رضایت و مجوز از سوی صاحب آن اثر، میتواند اکران آن فیلم را در آن بازه زمانی متوقف کرده و برای آنکه فیلم متضرر نشود پخش دوباره آن را به بعد از اتمام بازیهای جامجهانی موکول کرد. البته همه اینها مستلزم تعاملاتی است که ضرورت دارد میان صاحب اثر و سینمادار صورت بگیرد.»
* نویسنده : آزاده صالحی روزنامهنگار