بهرهوری مناسب از پردیس تئاتر خاوران
مسـالــه بـــیعــــدالتــی فرهنگی در نقاط مختلف کلانشهرها یکی از موارد مهمی است که میتوان بهعنوان یکی از دلایل ساخت این سالن در چنین مکانی توسط شهرداری تهران به آن اشاره کرد. این مجموعه شش پلاتو و یک سالن بزرگ را در جنوبیترین نقطه شهر دارد؛ حال آنکه برخی به این اتفاق ایراداتی وارد میکنند. اما به نظر میرسد پردیس تئاتر تهران آغازی بر ساخت چنین مجموعههایی در چهارگوشه شهر پرجمعیت تهران باشد. بدون تعارف پردیس تئاتر تهران یکی از مهمترین اتفاقات در متوازن کردن عدالت فرهنگی شهر تهران با پیوست و ماموریت اصلی تئاتر است.
اجرای عمومی آثار نمایشی حاضر در جشنواره تئاتر شهر همواره مسالهای مهم برای سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران به حساب میآید.
در این راستا آنطور که شهرام کرمی دبیر جشنواره گفته است از این پس هیچ مشکلی برای اجرای عمومی در پردیس تئاتر تهران نداریم و گروهها پس از جشنواره به راحتی میتوانند وارد اجرای عمومی شوند.
اما یک نکته مهم در این بین وجود دارد و آن معرفی درست پردیس تئاتر تهران است؛ معرفیای که نیازمند نگاه همهجانبه مدیریت شهری است، اتفاقی که نمونه آن را در معرفی شهر آفتاب دیدیم و شاید کمتر کسی در تهران باشد که نام شهر آفتاب را نشنیده باشد یا عنوانش را ندیده باشند.
شهرام کرمی، دبیر ششمین جشنواره تئاتر شهر در جریان نشست رسانهای این جشنواره نیز به بهرهمندی سازمان فرهنگی- هنری شهرداری تهران از پردیس تئاتر خاوران اشاره کرد و گفت: «خوشحالیم که این جشنواره در مکان مستقل تئاتری، پردیس تئاتر تهران شکل گرفته است.»
بدون شک پردیس تئاتر خاوران، به شرطی میتواند موفق باشد که برنامهریزی دقیق و هدفمندی داشته باشد، وگرنه خروجی لازم را نخواهد داشت. برخی بر این باورند که این مجموعه باید طوری مدیریت شود که هم آثار به اجرا درآمده بتوانند مردم را راضی کنند و هم هنرمندان تهرانی بهعنوان یک پایگاه امن به آن نگاه کنند.
کرمی بر عدمتبلیغات مناسب برای معرفی پردیس تئاتر تهران موافق است و میگوید: «یکی از خلأهای پردیس تئاتر تهران بحث تبلیغات است. در این خصوص نشستی با رئیس سازمان زیباسازی شهرداری تهران داشتیم که قول داده شد ظرف یک ماه آینده تابلوهای راهنمای این پردیس در مسیرهای مختلف نصب شوند. همچنین تبلیغات تئاترهای این پردیس هم در فضاهای مختلف انجام شود.»
فرصت و تبلیغاتی کم برای جشنوارهای بزرگ
ششمین جشنواره تئاتر شهر امسال شامل بخشهایی از قبیل مسابقه تئاتر صحنهای، مسابقه تئاتر کودک و نوجوان و تئاتر دیگر که شامل نمایشهای خیابانی، صحنهای، پرفورمنس و سایر گونههای نمایشی میشود، مسابقه نمایشنامهنویسی، مسابقه عکاسی تئاتر، مدرسه تئاتر، نقد صحنه و بخش جنبی است؛ بخشهایی که طی شش سال گذشته آرام آرام به جشنواره اضافه شده است و اکنون در گام ششم جشنوارهای نسبتا بزرگ را نشان میدهد و قرار است طی 10 روز 65 گروه 145 نمایش را اجرا کنند؛ اتفاقی که در ظاهر و به لحاظ آماری خوب است اما احساس میشود با توجه به تعداد بالای آثار جشنواره نیاز به زمان بیشتری داشته است.
از طرف دیگر مساله تبلیغ تئاتر و بهویژه جشنواره تئاتر گویا در تهران حلنشدنی است و حتی شهرداری تهران که متولی اصلی تبلیغات شهری است نیز حاضر به تبلیغات مناسب و قابلتوجهی در این حوزه نیست. با این وجود، هنرمندان تلاش میکنند مخاطبان بیشتری را به یکی از بهترین سالنهای شهر تهران یا بهتر بگوییم بزرگترین پردیس تئاتری تهران بکشانند.
حمایت از آثار برای اجرای عموم و بودجه 550 میلیونی
پردیس تئاتر تهران فارغ از نقاط ضعفی که دارد و ما آنها را در رابطه با شرایط فعلی آن مرور کردیم فرصت بسیار خوبی برای حمایت اجرای عموم آثار نمایشی است؛ حمایتی که وقتی از شهرام کرمی در این باره میپرسیم، گفت:«ما بلافاصله پس از جشنواره آماده میزبانی از آثار شرکتکننده در جشنواره هستیم و اولویت حمایتی ما این نمایشها هستند.»
550 میلیون تومان بودجه جشنواره است که 350 میلیون آن بهعنوان کمکهزینه به گروهها داده شده و 100 میلیون تومان هم بهعنوان جایزه در نظر گرفته شده است. این میزان بودجه برای جشنواره تئاتر شهر دور از انتظار نبود، اما اگر همین میزان بودجه کمکهزینه را به صورت میانگین در بین 65 گروه حاضر در نظر بگیریم، چیزی حدود پنج میلیون و 500 هزار تومان میشود؛ رقمی که شاید در شرایط فعلی اقتصاد کشور و تولید یک تئاتر هزینه بسیار پایینی است. شاید اگر مسئولان سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران آثار کمتری را پذیرا بودند شاهد اجراهایی با حمایت و کیفیت بهتری بودیم؛ چراکه به اعتقاد برخی حاضران و منتقدان آثار جشنواره با اغماض در سطح متوسط هستند.
چطور به دیدن آثار جشنواره برویم؟
بیش از 90 درصد اتفاقات جشنواره تئاتر شهر در پردیس تئاتر خاوران میگذرد و شما برای دیدن نمایش باید از قبل، بلیت آثار را از سایت تیوال تهیه کنید، جشنواره تئاتر شهر امسال اقدام جالب توجه دیگری نیز کرده است که آن را مدیون تغییر در زمان برگزاری میدانیم و آن اجرای آثار کودک و نوجوان ویژه مدارس است. خاوران منطقهای است که قابلیت دسترسی به مناطقی از شهر تهران را دارد که تراکم جمعیت در آن بیش از دیگر مناطق است؛ مناطقی که تاکنون از چنین مجموعهای بیبهره بوده و اگر مردم در این مناطق به تماشای نمایشی نشستهاند، اغلب یا آثار قدرتمند نبودهاند یا اینکه سالن مناسب اجرای تئاتر نبوده است، اما اکنون با وجود پردیس تئاتر تهران که دسترسی خوبی با چند اتوبان مهم شهر تهران مانند آزادگان، بسیج، امام علی(ع) و پایانههای اتوبوسرانی خاوران و محلاتی دارد، شاید در نگاه اول برخی بگویند خاوران جای نامناسبی است، اما واقعیت این است که اگر مردم این مناطق نیز بخواهند به تئاتر شهر که در وسط شهر است بیایند همین حرف را میزنند.
ششمین جشنواره تئاتر شهر تا هفتم دی ماه از ساعت 15 تا 20 میزبان مردم تهران برای دیدن تئاتر است؛ چه صحنهای و چه خیابانی. درنهایت هم پنجشنبه هفتم دی ماه مراسم اختتامیه ساعت 18 در سالن اصلی پردیس تئاتر تهران برگزار میشود.
پردیس صبا چه شد؟
در پایان هم باید یادی کنیم از دیگر پردیس تئاتری شهرداری تهران به نام صبا که مدتهاست آماده بهرهبرداری در خیابان شریعتی است، اما مشکل مشارکت با بخش خصوصی و اتفاقاتی از این دست باعث شده تئاتر تهران از این سالن بسیاری ویژه و مدرن بیبهره بماند که البته شهرام کرمی قول پیگیری و به ثمر رسیدن آن را نیز داده است. به هر حال همانطور که در ابتدای گزارش گفتیم بخشی از تحقق عدالت فرهنگی ایجاد بسترهایی فراگیر در مناطق مختلف شهر 18 میلیونی تهران است تا امیدوار باشیم میتوان با فعالیتهای هنری گسترده به شعار جشنواره تئاتر شهر، یعنی «تهران؛ تکریم زندگی» نزدیک شد.
* نویسنده : محراب محمد زاده روزنامه نگار