به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، مگر می‌شود شیعه باشی و محرم از راه برسد و شور حسینی سر تا پایت را نگیرد؟ هر جای جهان هم که باشی، حتی در بلاد کفر و سرزمین‌هایی که هر روز مسلمانان را مورد هجمه قرار می‌دهند، باز هم قلبت می‌تپد که مراسم عزای حسینی را اقامه کنی. جوانان نیویورکی هم چندین سال است که توانسته‌اند با کمک هم علاوه‌بر برگزاری مراسم، روزی به سبک و سیاق ایران، دسته عزاداری در خیابان به راه اندازند و نه‌تنها برای امام غریب‌شان سوگواری کنند، بلکه این گردهمایی را به فرصتی تبدیل کنند که آموزه‌های مکتب اباعبدا... را برای غربی‌ها نیز روایت کنند. این روز حضور در خیابان‌های نیویورک را روز امام حسین یا «حسین دِی» می‌خوانند؛ نه‌تنها شیعیان متعدد گرد هم جمع می‌شوند، بلکه حتی تازه مسلمانانی که شیعه نشده‌اند هم علاقه دارند در برگزاری مراسم کمک کنند. امسال که «حسین دی» مصادف بود با یکی از روزهای گرم نیویورک، در خیابان‌های قلب تپنده اقتصادی آمریکا، بطری‌های آبی توزیع کردند با پیام‌هایی از مکتب عاشورا؛ به غیرمسلمانان گل هدیه دادند و بروشورهایی که ظلم‌ستیزی و عدالت‌طلبی امام حسین(ع) را روایت می‌کرد؛ به‌رغم همه تبلیغات اسلام‌هراسانه رسانه‌های غربی، استقبال هم خوب بوده، شاید همان ضرب‌المثلی که می‌گوید «عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد» اینجا هم صدق می‌کند. «حسین دی» تنها روزی است که شیعیان ساکن آمریکا می‌توانند در خیابان حضور یابند، نماز جماعت برپا کنند و در میان نگاه‌های کنجکاوانه جوانان غربی عزاداری کنند و از امامی بگویند که الگوی همه ستم‌دیدگان جهان است. درباره این مراسم و نحوه برگزاری آن در نیویورک با طلبه‌ای به گفت‌وگو نشستیم که در آمریکا بزرگ شده است. او که دانشجوی دکتری پزشکی در دانشگاه ایالتی نیویورک است از امیدها و سختی‌های راه‌شان می‌گوید؛ اراده راسخ‌شان برای ترویج فرهنگ حسینی ستودنی است.
لطفا خودتان را معرفی کنید.
مهدی دردشتیان، طلبه و دانشجوی دکتری پزشکی دانشگاه ایالتی نیویورک و ساکن این شهر هستم؛ پدربزرگم قبل از انقلاب به آمریکا مهاجرت کرد و من به واسطه او از 14 سالگی در آمریکا زندگی کرده‌ام. طی سفری که به ایران داشتم با اندیشه‌های حوزه «مشکات» آشنا شدم و تصمیم گرفتم مسیر تحصیلی‌ام را تغییر دهم و در امور دینی تحصیل کنم.
شما در نیویورک هیات عزاداری حسینی برپا می‌کنید؟
مراسم اصلی عزاداری ما موسوم به «حسین‌دی» در نزدیک‌ترین یکشنبه به روز عاشورا برگزار می‌شود و آیینی 40 ساله است که سنگ بنای آن را شیعیان پاکستانی مقیم نیویورک گذاشته‌اند. در این مراسم، عزاداران در خیابان مهم منهتن، به نام «پارک اونیو» گردهم می‌آیند و دسته‌های عزاداری به راه می‌افتد. طی سال‌های اخیر تلاش کرده‌ایم این مراسم هدفمندتر شود و از این فرصت برای ارتباط با مخاطب غیرمسلمان استفاده می‌کنیم، چراکه یک روز در کل سال فرصت داریم در خیابان‌های نیویورک، قلب تپنده اقتصاد دنیا، با مردم مختلف ارتباط برقرار کنیم و پیام امام حسین(ع) را به گوش‌شان برسانیم. این مراسم در سال‌های اخیر با برگزاری نماز جماعت آغاز می‌شود؛ به این ترتیب که اذان را با بلندگوهای ماشین پخش می‌کنیم و در گوشه پیاده‌رو، زیر یکی از این برج‌های بلند نیویورک، همه جمع می‌شوند و نماز جماعت باعظمتی برگزار می‌شود، به حدی که مردم آمریکایی با اشتیاق خاصی با موبایل‌هایشان از این مراسم عکس می‌گیرند.
سپس عزاداری آغاز می‌شود و با زبان‌های مختلف، پاکستانی، اردو، فارسی و حتی عربی مداحی می‌شود؛ نه‌تنها آمریکایی‌ها بلکه توریست‌های حاضر هم با شور و هیجان خاصی این برنامه را نگاه می‌کنند. در روز برگزاری مراسم یکی از این توریست‌ها که خانمی ایتالیایی بود به من گفت برای اولین‌بار است که چنین صحنه‌ای می‌بینم و برایم خیلی جذاب است.
از دیگر برنامه‌های ما در این روز توزیع بروشورهایی درباره امام حسین (ع) همراه با شاخه‌های گل و آب بین مردم است؛ مخصوصا امسال چون هوا خیلی گرم بود توزیع این بطری‌ها اثری دوچندان داشت؛ مخصوصا اینکه مارک بطری را جدا می‌کنیم و به جای آن شعائر حسینی می‌چسبانیم.
مراسم «حسین دی» اوج مراسم عزاداری ماست که جمعیتی حدود 10 هزار نفر در آن شرکت می‌کنند. دسته‌های عزاداری شامل اردوزبان‌ها، فارسی‌زبان‌ها و انگلیسی‌زبان‌هاست.
آیا این نماز جماعت به امامت یک نفر برگزار می‌شود؟
بله، نماز جماعت به امامت یک نفر برگزار می‌شود و فضای معنوی بسیار عالی است؛ بین برج‌های بلندی که اساس ساخت آن بی‌دین کردن مردم است، مراسم معنوی خوبی برگزار می‌شود. یک ایرانی به من می‌گفت که تمام دل‌خوشی‌اش در آمریکا همین نماز جماعت مراسم «حسین دی» است.
از چه شعارهایی روی بطری‌های آب استفاده‌می‌شود؟
ما باید روی مباحث فطری کار کنیم و امام حسین را با فطرت این آدم‌ها گره بزنیم. کمااینکه خود امام حسین(ع) با فطرت ما گره خورده است. باید از شعارهایی استفاده کرد که ایستادگی در مقابل ظلم و بی‌عدالتی را بیان کند و برای همه مخاطبان اینجا ملموس و قابل درک باشد. امروزه می‌گویند اگر امام حسین(ع) بود حتما با داعش و حتی با تبعیض نژادپرستانه علیه سیاه‌پوستان در آمریکا مبارزه می‌کرد.
توضیح می‌دهید که دسته عزاداری شما به چه صورت است؟
علم‌دار دسته ما انگلیسی است؛ روی یک سکو یا صندلی می‌ایستد و برای جوان‌های نسل دوم و سومی که اینجا به دنیا آمده‌اند و بزرگ شده‌اند به زبان انگلیسی سخنرانی می‌کند. معمولا مطالبی گفته می‌شود که کوتاه، موثر و حاوی جملات کلیدی برای مخاطب غیرمسلمان باشد، یعنی معرفی امام حسین(ع) به کسانی که هیچ‌ایده‌ای ندارند و نمی‌دانند امام حسین کیست.
در قسمت‌های میانی هیات عزاداری اردوزبان‌ها هستند؛ انتهای دسته هم به سه قسمت تقسیم می‌شوند، دسته مسجد امام علی (ع) نیویورک که بچه‌های ایرانی، افغان، لبنانی‌ها و عرب‌ها هستند و منظم و منسجم برگزار می‌شود با تجهیزات خوب صوتی شعائری را به زبان انگیسی درباره ظلم‌ستیزی و مقابله با جور و بی‌عدالتی می‌گوییم هم نطق سخنرانی و هم عزاداری به زبان انگلیسی انجام می‌شود.
امسال دیدم افراد بسیاری از برج‌های بلند با دوربین و موبایل عکسبرداری می‌کردند. ما به همین راضی هستیم که برای مخاطب غربی سوال ایجاد شود که امام حسین کیست؟
آیا برگزاری این مراسم با مدیریت واحد انجام می‌شود؟
بله، کمیته‌ای داریم به اسم «کمیته روز حسین دی» که چهارسال است تشکیل شده و از هر مرکز اسلامی یک نفر در این کمیته هستند. در این کمیته درباره مسائل به‌طور مشترک و شورایی تصمیم‌گیری می‌شود.
میزان مشارکت در مراسم هر شب شما حدودا چقدر است؟
این مراسم در طول 10 روز اول ماه محرم شروع می‌شود. البته تنها تفاوتی که برنامه‌های این دهه با کشوری چون ایران دارد، این است که در اینجا مراسم ویژه‌ای برای روز تاسوعا وجود ندارد. در برنامه‌های دهه اول ماه محرم هر شب گروه‌ها و جمعیت‌هایی به این دست برنامه‌ها می‌آیند. جمعیت شرکت‌کننده متغیر است، به تجربه ثابت شده که جمعیت عزادار در شب‌هایی که فردای آن تعطیل است بیشتر شرکت می‌کنند. در شب‌های عاشورا و تاسوعا نیز اغلب جمعیتی قریب به هزار و 500 تا دو هزار نفر حضور می‌یابند. به‌طور میانگین هم در سایر شب‌های این دهه حدود 400 تا 500 نفر در مراسم عزاداری شرکت می‌کنند.
طی دو سال اخیر که سخنرانی‌ها به زبان انگلیسی ایراد می‌شود و مداحانی به زبان انگلیسی و فارسی مدیحه‌سرایی می‌کنند، شاهد هستیم که تنوع حاضران از ملیت‌های مختلف هم محقق‌شده، مردم با علاقه‌مندی و کنجکاوی حضور پیدا می‌کنند تا ببینند در این مراسم چه نکاتی مطرح می‌شود. همین عامل هم باعث‌شده مراسم عزاداری در سال‌های اخیر با گرما و شور بیشتری برگزار شود.
آیا تا به حال برخورد بدی دیده‌اید؟واکنش مردم چگونه بوده است؟
خیر، ما تا به حال یک مورد هم بی‌احترامی و برخورد بد نداشتیم، چون مراسم ما صرفا عزاداری نیست و حالت تظاهرات دارد سعی می‌کنیم از شعارهایی متناسب با این مراسم استفاده کنیم که نمک آن هم سینه‌زنی و عزاداری است. آهنگین بودن نوحه و این سبک عزاداری ما خودش فی‌النفسه برای آمریکایی‌ها خیلی جذاب است، چون مشابه آن را هیچ‌جا ندیده‌اند. این عزاداری کنجکاوی آنها را بر می‌انگیزد و مقدمه‌ای می‌شود برای جذب آنها. یک خانم که تازه مسلمان شده بود ولی هنوز شیعه نشده بود، مشتاق شد که در این حرکت به ما بپیوندد و در عکاسی به ما کمک کند.
آیا مانند هیات‌های ایرانی، شما هم غذا توزیع می‌کنید؟
بله، چون راه‌هایی که مردم می‌آیند دور است و گاهی مردم برای رسیدن به مراسم امام حسین از یک ایالت دیگر می‌آیند و نمی‌شود گرسنه برگردند؛ همین دور هم نشینی برای صرف غذا از حس غربت حاضران کم می‌کند و موجب دوستی و نزدیکی میان عزاداران می‌شود. بیشتر غذاهای ایرانی را توزیع می‌کنیم؛ گاه هم دوستان از شهرها و ملت‌های دیگر بانی می‌شوند و غذایی را با فرهنگ خودشان توزیع می‌کنند که این هم لطف خودش را دارد. مثلا شبی از شیعیان سمرقند یا شیعیان تاجیکستانی بانی شدند و با برپایی دیگ‌های خیلی بزرگ حلیم تاجیکستانی تهیه و میان مردم توزیع کردند. این ظرفیت وحدت‌آفرینی دستگاه امام حسین(ع) فوق‌العاده تاثیر زیبایی دارد.
در سخنرانی‌هایتان چه سرفصل‌هایی گفته می‌شود؟ چقدر مراسم عزاداری حسینی در آمریکا با مراسمی که در ایران است، تفاوت دارد؟
امسال مبحث سخنرانی‌ها در واقع «حسینی زیستن در آمریکا» بود، یعنی یک جوان آمریکایی برای اینکه امام حسینی باشد باید چه کار کند؛ سعی شده حرکت امام حسین(ع) با زندگی امروز بچه‌ها تطبیق داده شود؛ مکتب حسینی تشریح شود و عزاداری صرفا برای امامی که 1400 سال پیش به شهادت رسیده نباشد. هدف و محوریت ما گره زدن زندگی حسینی به زندگی یک جوان آمریکایی است و برطرف کردن تناقضات آن.
در آمریکا سیاه‌پوستان شهروندان درجه۲ محسوب می‌شوند و تحت ظلم و ستم زیادی قرار دارند. با توجه به این موضوع تا چه میزان عزاداری ماه محرم بر جذب این افراد به اسلام تاثیرگذار است؟
اشاره شما به موضوع سیاه‌پوستان بسیار درست است. عزاداری ماه محرم ظرفیت بالایی برای جذب مستضعفان جامعه دارد. جلسات عزاداری که در ماه محرم برگزار می‌شود به دلیل اینکه تعدد دارد و در نقاط مختلفی برگزار می‌شود باعث می‌شود اقشار مختلف جامعه در تردد خود در شهرها با این دست برنامه‌ها مواجه شوند.
از طرفی هم این برنامه‌ها برای سیاه‌پوستان کشش بالاتری دارد، دلیلش هم تشابه‌های فرهنگی است، هرچند در بین سفیدپوستان جامعه نیز این برنامه‌ها جایگاه خوبی دارد. در مجموع عزاداری توانسته بین مردم غرب از جایگاه بالایی برخوردار باشد و کسانی که زمینه‌های معرفتی و ایمانی دارند به سمت این برنامه‌ها جذب می‌شود.
نقش و جایگاه امام حسین(ع) در میان زندگی غربیان چگونه است؟ آیا شخصیت ایشان توانسته است بر سبک زندگی غربی تاثیرگذار باشد؟
مسائل دینی به ذات انسان‌ها باز می‌گردد، از همین رو شخصیت امام حسین(ع)توانسته محبوبیت بالایی در میان غربی‌ها به دست آورد. انسان غربی احتیاج بیشتری به این امام بزرگوار دارد. از منظری دیگر امام حسین تعلقی به نقطه خاصی از جهان ندارد. به‌عنوان مثال نمی‌توان گفت چون ایران کشوری با حکومت شیعی است بیشتر به امام حسین (ع) احتیاج دارد یا قدر ایشان را بیشتر می‌داند. مجموع این مسائل برای ما برگزار‌کنندگان این مراسم مذهبی در محرم حاوی این پیام است که باید در معرفی و شناساندن امام حسین (ع) دقت بیشتری داشته باشیم. برگزار‌کنندگان این مراسم در غرب باید هوشیار باشند و با آسیب‌شناسی از کار خود، مراقب باشند که برگزاری مراسم مذهبی باعث تفرقه و ایجاد سوء تفاهم و چهره ای مخرب در افکار عمومی مردم غیرمسلمان نشود. البته این نکته بسیار مهم است که برگزاری این مراسم در غرب به این معنا نیست که مسلمانان در اینجا بسیار آزاد هستند، ما همیشه در معرض آسیب و آزار دولت های غربی هستیم.
آیا رشد افراطی‌گری و اسلام سعودی در آمریکا صحت دارد؟ مشکلی برای مسلمانان ایجاد می‌کند؟
نه، برای شیعیان کسی مشکلی ایجاد نمی‌کند، الحمدلله این سال چهارم است که به‌طور مستمر برنامه‌هایمان را اجرا می‌کنیم و هر سال بهتر از پارسال است.
عربستان برای مراکز اسلامی‌اش که مثل قارچ در حال رشد هستند، خیلی هزینه می‌کند؛ اما چندان در جذب مخاطب حقیقی موفق نیستند.