به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، هر چند وقت یکبار در گوشهای از دنیا خبر انتشار ویروس یا میکروبی منتشر میشود که به دلیل ناشناخته بودن و نبود اطلاعات کافی از آن بیماری و در نتیجه در اختیار نداشتن تجهیزات مقابله با آن، شمار زیادی از مردم جان خود را از دست میدهند. این نوع بیماریها گاهی نیز به صورت اپیدمی درآمده و در بسیاری از کشورهای دنیا گسترش مییابد. ویروس زیکا، ابولا، ویروس مرس و آنفلوآنزای پرندگان از جمله بیماریهایی هستند که به همین دلیل در بخشهای خاصی از دنیا سلامت انسانها را به خطر انداختهاند. یکی از مهمترین این ویروسها، ویروس آنفلوآنزایی است که در عین سادگی میتواند مرگومیر بالایی را به دنبال داشته باشد. همچنین ویروس وبا که هرازچندگاهی در دنیا اپیدمی میشود، چند وقتی است که در یمن مشکلآفرین شده و شمار زیادی از مردم این کشور را به کام مرگ کشانده است. این ویروس چند باری هم در داخل کشور به صورت اپیدمی درآمده است. همه این موارد، اهمیت میکروبشناسی را نشان میدهد. در این راستا متخصصان میکروبشناسی میتوانند در شناسایی، پیشگیری و حتی ارائه راهکارهای مقابله با این موارد نقش موثری داشته باشند.
هجدهمین کنگره بینالمللی میکروبشناسی قرار است از هفتم تا نهم شهریور در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با حضور کارشناسان رشته میکروبشناسی و بیماریهای عفونی از داخل و خارج برگزار شود. در این کنگره سه روزه، متخصصان داخلی و خارجی به تبادل اطاعات و ارائه جدیدترین دستاوردهای دنیا میپردازند. راهکارهای مقابله با مقاومتهای میکروبی و درمان آنها یکی از موضوعات اصلی مورد بحث در کنگره امسال خواهد بود.
عفونتهای بیمارستانی
در نشستی که در آستانه برگزاری هجدهمین کنگره بینالمللی میکروبشناسی برگزار شد، محمدمهدی فیضآبادی، رئیس انجمن میکروبشناسی ایران با توجه به اهمیت برگزاری این کنگره سالانه، موضوع بالا بودن آمار عفونتهای بیمارستانی را یکی از مباحثی دانست که قرار است در کنگره به آن پرداخته شود. او یکی از مشکلات اساسی بر سر راه تشخیص و کنترل عفونتهای بیمارستانی در کشور را منع استخدام میکروبشناسان در بیمارستانها عنوان کرد. به گفته فیضآبادی، «در کشورهایی که دانش میکروبشناسی به خوبی مورد استفاده قرار میگیرد، عفونت بیمارستانی وضعیت خوبی دارد و زیر پنج درصد است که شرایط استانداردی دارد. اما در ایران به دلیل ضعف در این بخش و عدم استخدام میکروبشناسان در بیمارستانها، شاهد وضعیت خیلی مطلوبی در این زمینه نیستیم. در این راستا به دلیل نداشتن آمار متمرکز تنها میتوانیم بگوییم آمار عفونتهای بیمارستانی در ایران بین 10 تا 15 درصد است که نسبت به کشورهای پیشرفته، تفاوت شگرفی دارد.»
او در ادامه به وجود بخشی در بیمارستان بهعنوان آزمایشگاه میکروبشناسی تاکید کرده و معتقد است این کار میتواند به تشخیص و ارائه راهکار سریعتر و مناسب برای درمان انواع عفونتهای بیمارستانی کمک کند.
درمان مقاومتهای آنتیبیوتیکی با سلولهای بنیادی
همچنین عباسعلی فولادیایمانی، دبیر علمی کنگره به تشریح محورهای اصلی هجدهمین کنگره امسال پرداخت و بیان داشت: «در کنگره امسال سه پنل مهم مورد بحث قرار خواهد گرفت. یکی از پنلها، میکروبیوتا است که امسال برای اولین بار در کنگره میکروبشناسی مورد بحث قرار میگیرد. پنل دوم پیرامون سلولهای بنیادی است که با حضور دکتر حمیدیه از ستاد سلولهای بنیادی به آن پرداخته میشود. پنل سوم نیز شامل بررسی بیماریهای عفونی میشود.»
دبیر علمی کنگره با بیشتر شدن نقش سلولهای بنیادی در عرصه پزشکی عنوان کرد: «سلولهای بنیادی در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته و دانشمندان دنیا مشغول تحقیق روی استفاده از این سلولها برای درمان طیف گستردهای از بیماریها شدهاند. یکی از این حوزهها، امکان درمان برخی بیماریهای باکتریایی است که نسبت به آنتیبیوتیکها مقاومت نشان میدهند. استفاده از سلولهای بنیادی در تهیه آنتیبیوتیکهایی که بتوانند این مقاومت آنتیبیوتیکی را از بین ببرند، از جمله مباحثی است که در کنگره هجدهم و با حضور رئیس ستاد سلولهای بنیادی دنبال خواهد شد.»
ایمانی در ادامه افزود: «سلولهای بنیادی جزء سرشاخههای علمی دنیاست. در این سه، چهار سال در دنیا مطالعات خوبی در این زمینه صورت گرفته و در ایران هم مطالعات خوبی شروع شده است. یکی از معضلاتی که در زمینه سلولهای بنیادی میتوان به آن اشاره کرد، بیماریهای عفونی و شوکهای سپتیک (عفونی) است که ممکن است منجر به مرگ بیمار شود.»
دبیر علمی کنگره به دیگر وظایف انجمن میکروبشناسی از جمله لزوم بررسی بیماریهای بازپدید و نوپدید اشاره کرد. بیماریهای نوپدید جزء بیماریهایی هستند که به تازگی در دنیا ظهور کردهاند. مانند بیماری مرس یا سندرومهایی که در کشورهای همسایه ایران پدید میآمدهاند و به دلیل ناشناخته بودن، منجر به مرگ بسیاری شدهاند.
او ادامه داد: «ما از تیم دامپزشکی برای بررسی بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان کمک گرفتهایم. از جمله بیماریهای مشترک، تب مالت، بورسلا و سیاهزخم هستند. در این میان، طاعون و وبا جزء بیماریهای بازپدیدی هستند که بعد از سالها دوباره شیوع پیدا کردهاند. خوشبختانه در حال حاضر موردی از ابتلا به وبا و طاعون گزارش نشده است.» به گفته ایمانی، تنها پنج درصد میکروبها بیماریزا هستند. سایر میکروبها جزء میکروبهای مفید برای زندگی بشر به شمار میآیند.
او از دیگر موضوعات قابل بحث در کنگره را آلودگی آبهای آشامیدنی عنوان کرد و گفت: «از آنجایی که حساسیت روی آب بیشتر شده، راههای طبیعی آلودگی و وضعیت کارکرد کشور در این زمینه باید مورد بررسی قرار گیرد. از آنجایی که در سالهای آینده جنگ دنیا بر سر آب خواهد بود، اهمیت این موضوع بیش از پیش مشخص میشود.»
عفونتهای چالشبرانگیز
داوود دربان، دبیر اجرایی هجدهمین کنگره بینالمللی میکروبشناسی درباره مقاومت آنتیبیوتیکی ایجاد شده به دنبال بروز بیماریهای عفونی گفت: «بحث مقاومت آنتیبیوتیکی در عفونتهای بیمارستانی در جهان در حال گسترش است. این میزان عفونتهای بیمارستانی در برخی کشورهای دنیا به حد هشدار رسیده است. به این منظور در سال 2011، «مقاومت به داروهای ضدمیکروبی، یک تهدید جهانی» بهعنوان شعار روز جهانی بهداشت انتخاب شد.»
دبیر اجرایی کنگره، به موضوع «میکروبیوتا» که قرار است برای اولین بار در کنگره مطرح شود، اشاره کرد و گفت: «میکروبهای خوبی هستند که درون معده یا دستگاه گوارش وجود دارند. تاکنون مجلات معتبر دنیا مانند science مقالات متعددی در این درباره چاپ کردهاند. دانشمندان به تازگی متوجه شدهاند میکروبها در پیدایش بسیاری از بیماریهای عفونی و حتی غیرعفونی مانند بیماریهای قلبی و عروقی، دیابت، چاقی و بیماریهای روانی نقش موثری دارند. ما به این میکروبها بهطور کلی، میکروبیوتا میگوییم.»
* نویسنده: ندا اظهری خبرنگار گروه دانشگاه