ایران‌زمین| آوازه شهرت شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا تنها معطوف به بخارا، همدان و ایران نمی‌شود، شخصیت بی‌بدیل او در علم پزشکی تا به آن جا رسیده که روش طبابتش در دانشگاه‌های کشور و همچنین در سطح بین‌المللی تدریس می‌شود. البته ابن‌سینا ریاضیدان، فیلسوف و منجم نیز بود و اشراف او به این حوزه‌ها از او انسانی بزرگ و نامدار در تاریخ ساخت.
مدتی پیش کتابی به قلم محمد شعبانی به نام «زندانی قلعه مزلقان» منتشر شد که در آن اشاره‌ای به زندانی‌شدن ابن‌سینا در روستای مزلقان شده است. در اینکه ابن‌سینا مدتی را در زندان دیلمیان همدان زندانی بوده است، شکی نیست و در اینکه او در منطقه فراهان زندانی بوده هم شکی وجود ندارد، اما در مکان این زندان نظرات دوگانه وجود دارد، عده‌ای از اهالی روستا‌های کودزر و دستجان براین عقیده‌اند که ابن‌سینا را در شهر دستقالان، همین دستگان (دستجان) فعلی که از توابع همدان بوده، به مدت شش ماه پس از مرگ شمس‌الدوله دیلمی زندانی کرده‌اند، اما اهالی فردقان بر این باورند که ابن‌سینا در این روستا زندانی بوده است.
حال محسن کریمی، سرپرست هیات گمانه‌زنی فردقان از کشف لایه‌های پنهان از محل تبعید و زندانی‌شدن ابوعلی‌سینا خبر می‌دهد و می‌گوید: «به‌منظور شناسایی و تعیین وضعیت کلی اثر، دستیابی به ابعاد پنهان آن، تعیین کاربری اصلی بنا، تکمیل مدارک لازم در زمینه مطالعات گونه‌شناختی آتشکده‌های ساسانی در صورت اثبات آتشکده بودن بنا و ارائه راهکارهای رفع خطر از اثر، یک برنامه گمانه‌زنی باستان‌شناسی پیش‌بینی شده و در حال انجام است.»
او می‌گوید: «بررسی صورت‌گرفته در بافت معماری روستا نشان می‌دهد بقایای یک قلعه عظیم با دیوارهای بلند در داخل روستا قرار دارد و بقایای آتشکده موردنظر در مرکز قلعه و محل ثقل آن واقع شده است.»
کریمی، با اشاره به اینکه این اثر تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، افزود: «این فقیه همدانی نویسنده سده سوم هجری در کتاب مختصرالبلدان و محمدبن حسن قمی، نویسنده کتاب تاریخ قم از روستای فردقان و آتشکده آن سخن به میان آورده‌اند.
عملیات گمانه‌زنی در فردقان که با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در حال انجام است تا ابتدای مهر امسال ادامه دارد.»