فرهیختگان| لایحه ضوابط نمای ساختمان پس از بارها دست به دست شدن بین شورای شهر و شهرداری تهران و کمیسیون ماده 5، سرانجام به شورای شهر فرستاده شده تا درنهایت تصویب و اجرایی شود. محمد سالاری، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران در گفت‌و‌گو با فرهیختگان این خبر را اعلام کرده است. به گفته او، این لایحه در حال بررسی در کمیسیون معماری و شهرسازی است و تا چند هفته آینده برای تصویب به صحن شورای شهر می‌آید. این ضوابط از ابتدا قرار بود به صورت لایحه از طرف شهرداری به شورای شهر تهران ارسال شود، اما بعد از مدتی و بعد از چند سال بررسی در کمیسیون‌های تخصصی شورای شهر و شهرداری، این ضوابط به صورت آیین‌نامه به شهرداری مناطق ارسال شد. سالاری همان زمان پیش‌بینی کرده بود که «این روش به نتیجه نخواهد رسید». شهرداری معتقد بود این ضوابط را به صورت آیین‌نامه ابلاغ کرده است و بر اجرای آن هم نظارت می‌کند. اما کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران اعتقاد داشت وقتی شهرداری این ضوابط را به‌عنوان دستورالعمل به مناطق ابلاغ می‌کند «ممکن است زمانی دیگر منصرف شود یا حتی شهردار بعدی این دستورالعمل را لغو کند»، اما وقتی این ضوابط به تصویب شورا برسد «مدیران آینده هم ملزم به اجرای آن» خواهند بود. یکی دیگر از اشکال‌هایی که رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی از ابلاغ بدون تصویب این ضوابط گرفته به «اجرای نادرست» آن مربوط می‌شود. به اعتقاد او «حوزه شهرسازی مناطق به صورت کامل این دستورالعمل را اجرا نمی‌کند» و در حالی که این ضوابط محتوایی و کیفی‌اند آن را به «سرفصل‌های کمی» تبدیل کرده است و با آن مانند بقیه بخشنامه‌ها و دســتور‌العـــمل‌های شهرداری برخورد می‌کند. در صورتی‌که ضوابط نما کاملا کیفی است و حتما باید «با راهبری کمیته‌های شهرسازی، طراحی شهری و بررسی نما» پیش برود.
محمدمهدی تندگویان دیگر عضو کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران البته اجرای آن برای مدت کوتاهی در مناطق شهرداری را ثمربخش دانسته است، چون به گفته او در این مدت «مغایرت‌های اجرایی لایحه نمای ساختمان استخراج شده است» و این مغایرت‌ها در کمیسیون شهرسازی و با حضور معاونان شهرسازی مناطق 22گانه تهران بررسی شده‌اند و «مواردی که قابل اجرا نیستند»، مشخص شده است. به اعتقاد تندگویان بخش مواد و مصالحی که باید در نما استفاده شوند «شفاف‌ترین قسمت ضوابط است»، اما بخشی را که مربوط به «المان‌ها و عناصر ظاهری» می‌شود «بحث‌برانگیز و پیچیده» می‌داند. این عضو کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران معتقد است مدیریت شهری می‌تواند عناصری را که ممنوع است استخراج و ابلاغ کند؛ «اما نمی‌توان یک معمار را محدود کرد» که از چه المان‌هایی استفاده کند. او درنهایت این طرح را «طرحی سنگین و دارای تبعات» ارزیابی می‌کند.
 

ممنوعیت فرم‌ها و شکل‌های ناملموس
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این طرح «صدور پایان کار در صورت اجرای ضوابط نما» است که در واقع ضامن اجرایی آن است. به گفته رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران عناصر پراهمیت ضوابط نمای ساختمان شامل «نمای ظاهری ساختمان، مصالح مورد استفاده در نما، ورودی‌ها و پیش‌آمدگی‌ها و خط آسمان» است. همچنین معماران نمی‌توانند از «نمای تمام شیشه‌ای و فلزی یا رنگ‌های نامتعارف و تند» استفاده کنند. «فرم‌ها و شکل‌های ناملموس» هم از جمله مواردی است در ضوابط نمای ساختمان ممنوع شده است.
استفاده از نمای سنگ و شیشه در ارتفاع بالا برخی از اعضای شورای شهر را نگران بروز زلزله کرده است، چون به اعتقاد آنها افتادن سنگ و شیشه از ارتفاع می‌تواند جان مردم را بگیرد. بر همین اساس در ضوابط نمای ساختمان بر «استفاده از مصالح بادوام و باکیفیت و مقاوم در برابر فرسایش» تاکید شده است. هماهنگی نما با بناهای مجاور یکی از مهم‌ترین موارد این ضوابط است که می‌تواند فضای بصری شهر تهران را از آشفتگی نجات دهد. ضمن اینکه در این مقررات به «استفاده از معماری ایرانی اسلامی» برای هویت‌بخشی به شهر تاکید شده است.
ضوابط و مقررات نمای ساختمان به گفته اغلب متخصصان نمی‌تواند در مدت کوتاهی وضعیت شهر را تغییر دهد، اما تاثیر بلندمدت آن به گفته رئیس کمیسیون معماری شورا «قابل توجه» خواهد بود. این لایحه دو سال بین شورا و شهرداری سرگردان مانده بود، اما اگر این بار در شورای شهر تهران مطرح و تصویب شود؛ شاید سا‌ل‌های آینده تهران منظری قابل تحمل داشته باشد.