ابوالفضل مظاهری – پریا ناصری،گروه دانشگاه: لایحه بودجه 1405 سه‌شنبه هفته گذشته به مجلس رفت تا تکلیف دخل و خرج کشور در سال آینده و به تبع آن دانشگاه‌ها و مراکز آموزش هم مشخص شود. بررسی جداول بودجه که امسال با ماجرای حذف 4 صفر و شکل‌گیری پدیده جدیدی به نام ریال جدید، چالش‌های جدی برای اهالی رسانه ایجاد کرد. با این حال تلاش کردیم تا با بررسی اعداد بودجه پیشنهادی سال آینده و ارقام مصوب بودجه 1404 تصویر روشنی از تغییرات بودجه‌ای مراکز آموزش عالی ارائه دهیم که در ادامه برخی از آن‌ها را مرور می‌کنیم. 

 بودجه وزارت علوم 30 درصد رشد کرد
در بین وزراتخانه‌ها اوضاع وزارت علوم از حیث رقم اعتبارات چندان بد نیست؛ پس از وزارت بهداشت، کار، آموزش و پرورش و دفاع، پنجمین وزارتخانه با بالاترین رقم اعتبارات وزارت علوم محسوب می‌شود که قرار است سال آینده 142 هزار میلیارد تومان بودجه بگیرد. این رقم با در نظر گرفتن 110 هزار میلیارد امسال، یعنی سکان‌دار هدایت آموزش عالی حدود 30 یا به شکل دقیق‌تری 29.4 درصد بودجه‌اش افزایش یافته است. البته حدود یک‌چهارم (23 درصد) این مبلغ قرار است درآمد‌های اختصاصی و تکلیفی قانون بودجه تأمین شود؛ چیزی حدود 33 هزار میلیارد تومان که در قیاس با سال گذشته رشد 5 درصدی را نشان می‌دهد. 

رشد 51 درصدی بودجه ستاد وزارت علوم
تغییرات اعداد و ارقام زیر مجموعه‌های ستادی وزارت علوم هم حائز توجه است. مجموعه ستادی وزارت علوم با رشد 51 درصدی برای سال آینده طلب 13 هزار میلیارد بودجه کرده که قرار است حدود 11 درصد آن از درآمد‌های اختصاصی تأمین شود؛ این رقم نسبت به تعهد سال گذشته یک درصدی کاهش داشته است. بودجه صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم با رشد 49 درصدی به 2 هزار و 500 میلیارد می‌رسد که 57 درصد آن به شکل درآمد‌های اختصاصی تأمین می‌شود. اعتبارات سازمان امور دانشجویان هم با حدود 13 درصد رشد به یک هزار و 148 میلیارد خواهد رسید. در بین ردیف‌های مربوط به وزارت علوم، مرجعیت علمی و تعاملات بین‌الملل هم رشد قابل توجهی داشته و با 45 درصد افزایش، 800 میلیارد عنوان شده است. 

میانگین رشد بودجه دانشگاه‌ها؛ 25 درصد
بررسی وضعیت دانشگاه‌های ذیل وزارت علوم در لایحه پیشنهاد دولت برای بودجه سال آینده پیش‌بینی رشد 25 درصد برای حساب دخل و خرج دانشگاه‌ها را نشان می‌دهد. البته میزان رشد برای همه هم یکسان نیست و فقط رشد بودجه 49 دانشگاه برابر این عدد یا بیشتر از آن بوده است. در بین مراکز آموزش عالی، دانشگاه خوارزمی، صنعتی شریف و صنعتی سهند و دامغان چهار دانشگاه نخست با بیشترین میزان رشد بودجه هستند که همگی بین 61 تا 68 درصد افزایش داشته‌اند. در طرف مقابل هم دانشگاه بین‌المللی D8 با کاهش 6 درصدی بودجه و مجتمع آموزش عالی سراوان با صفر و دانشگاه جهرم با 6 درصد کمترین میزان تغییر را نسبت به دریافتی سال قبل خواهند داشت. 

7 درصد بودجه وزارت علوم سهم دانشگاه تهران شد
دانشگاه تهران با دریافت 9 هزار و 363 میلیارد بالاترین میزان بودجه را در بین دانشگاه‌های ذیل وزارت علوم دارد؛ این عدد البته با درنظر گرفتن پردیس فارابی قم، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی کرج و پردیس اصلی آن به دست آمده و نشان می‌دهد حدود 7 یا کمی دقیق‌تر 6.6 درصد کل اعتبارات وزارت علوم به این دانشگاه اختصاص دارد. دانشگاه ملی مهارت یا همان فنی و حرفه‌ای سابق هم در رده دوم بالاترین جای گرفته و 8 هزار و 217 میلیارد در سال آینده هزینه خواهد داشت. پیام نور، دیگر دانشگاه جامع کشور که قرار بود طرح اصلاح آن برای بازگشت به مأموریت‌های اصلی‌اش آبان‌ماه ارائه شود و هنوز خبری از آن نشده هم 7 هزار و 819 میلیارد اعتیار بودجه خواهد داشت. صنعتی شریف با حدود 4 همت و شهید بهشتی با 3.5 همت جایگاه‌های چهارم و پنجم جدول این بخش را به خود اختصاص داده‌اند. 

 سهم درآمد‌های اختصاصی‌ها  از بودجه دانشگاه‌ها؛ 14.5 درصد
بیشترین تکالیف درآمدی لایحه بودجه در بین دانشگاه‌ها به دانشگاه جامع علمی کاربردی، دانشگاه پیام نور و دانشگاه شاهد اختصاص دارد که قرار است به ترتیب 70 درصد، 64 درصد و 59 درصد اعتباراتشان را از طریق درآمد‌هایشان تأمین کنند. بیشترین میزان رشد اختصاصی‌ها هم مربوط به دانشگاه‌های خوارزمی و دامغان است که در 25 درصد بیش از سال گذشته برای کسب درآمد مکلف شدند. با این حال میانگین سهم درآمد‌های اختصاصی از بودجه‌های دانشگاه‌ها از 15 درصد فراتر نمی‌رود.