فرهیختگان:16 آذر 58 دانشگاه پلیتکنیک تهران، اولین سالگرد روز دانشجو بعد از انقلاب را برگزار کرد. یک دقیقه سکوت به نشانه عزاداری برای شهیدان بزرگنیا، قندچی و شریعترضوی در مورد اتفاقات 16 آذر 1332 صورت گرفت و گروههای فعال در فضای دانشجویی به قرائت بیانیه پرداختند. حوالی ساعت 3:30 بعد از ظهر جمعیت با شعار «اتحاد، مبارزه پیروزی، مرگ بر آمریکا، خلق ما میرزمرد آمریکا میلرزد، ایران را گورستان آمریکا میکنیم» وارد خیابان حافظ شدند و تا نزدیکی سفارت اشغالی آمریکا رفتند. از 16 آذر سال 58 تاکنون، رسم برگزاری این آیین با همان آداب گذشته حفظ شده است؛ گاهی خنثی،گاهی پرحاشیه، در مواردی خلاقانهتر و پویاتر و حتی منطقیتر از گذشته. به رسم هر سال، مسئولان و کارگزاران سیاست به دعوت دانشجویان در دانشگاه حاضر میشوند و دانشجویان هم پرسش و اعتراضهایشان را مطرح میکنند. امسال هم به قرار هرساله برخی از مسئولان و کارگزاران سیاسی در دانشگاهها حاضر شدند. برخی یک روز زودتر مهمان دانشگاهها شدند، بعضی از مقامات و سران قوا مهمان دانشگاههای تهران، برخی هم به دعوت دانشگاههای بزرگ در شهرهای دیگر پای سؤال و حرف دانشجویان نشستند. البته نقد به جنبش و جریان دانشجویی هیچ زمان از این فضای پرشور آکادمیک جدا نشده؛ اما آسیبی که به نظر میرسد دانشگاه در 16آذرها گرفتار آن شده، این است که در اکثر موارد دانشگاه صرفاً تبدیل به تریبون و میکروفنی تکنفره برای آن مقام و مسئول شده که در مواردی هم پاسخ صحیح و درستی به انتقادات دانشجویان نمیدهد. این موضوع که کموبیش در مراسم امسال روز دانشجو هم به چشم میخورد، در معدود مواردی با واکنش و اظهارات دانشجویان همراه شد که به اسم حاشیه در فضای رسانهای بازتاب داشت. جدای از این موارد، در صحبتهای سران قوا و سیاستمداران به نکات و موضوعات مهمی درخصوص کلان مسئلههای حکمرانی در فضای دانشگاهی، اشاره شد که در ادامه به برخی از این صحبتها پرداختهایم.
دانشگاه شهید بهشتی میزبان رئیسجمهور
رئیسجمهور میهمان 16 آذر دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی بود و همانطور که انتظار میرفت، قصه بنزین، حجاب و فیلترینگ، یکی از بحثهای پرچالش رئیسجمهور در روز دانشجو بود. در قصه بنزین پزشکیان اشاره کرد: «وضعیت فعلی بنزین نهتنها عادلانه نیست، بلکه به ضرر محرومان است و روزگار آنها را سختتر میکند. اعتقاد من این است که اگر یارانهای وجود دارد، باید به همه مردم برسد. اگر میخواهیم عدالت را برقرار کنیم، باید پای اصلاحش بایستیم.
برنامه دولت این بود که قیمت بنزین کمی اصلاح شود و همه پول به کالا برگ مردم اختصاص پیدا کند. عددی هم نمیشود چون پولی نیست. هرکسی پشت تریبون میرود و چیزی میگوید.» رئیسجمهور در پاسخ به سؤال دانشجویی که پرسید چرا این پول را از مردم میگیرید، گفت: «میخواهیم به مردم بدهیم، اشکال کار این است که وقتی 4 میلیارد دلار را به بنزین میدهیم، تورم ایجاد میکنیم به خاطر اینکه پول ندارم و باید چاپ کنم، نتیجه آن افزایش تورم میشود. هرکسی میگوید باید یک کار را انجام دهیم. همه هم کنار گودند و کسی وسط نمیآید. میگویند وضعیت فلانی مشخص بود. شما وزیر اقتصاد گذاشتید، یک نفر جور دیگر است. آدمی که تکلیفش اینجور نیست، کیست؟ معرفی کنید.»
رئیسجمهور گریزی هم به مسئله حجاب زد و نکاتی که پیش از این در مورد حجاب اشاره کرده بود را مورد تاکید قرار داد و گفت: «حجاب با دستور و تحکم حل نمیشود و باید اقناعی عمل کنیم، همانطور که رهبر انقلاب تأکید دارند، این مسئله نیازمند کار اقناعی و فرهنگی است. همه مردم ایران همانند فرزندان من هستند. نمیتوان با دعوا، تحکم و اجبار در هیچ موضوعی به نتیجه رسید، بلکه باید مردم را قانع کرد و این اقناع، نیازمند کار، صبر، گفتوگو و تلاش جدی است.»
پزشکیان اشارهای هم به ماجرای فیلترینگ کرد و گفت دستور داده سیمکارتهای سفید، سیاه شوند: «یکی از بزرگترین مشکلات امروز کشور، مسئله فیلترینگ است؛ اما نحوه حل کردن آن نیز مسئلهای جدی است. اینکه من فقط «دستور» بدهم که فیلترینگ حل شود کافی نیست. اگر قرار بود با دستور حل شود، همان روز اول دستور میدادیم و حل میشد؛ اما دستور دادهایم اینترنتهایی که سفید است را هم سیاه کنند تا نشان دهند اگر سیاهی ادامه پیدا کند چه بلایی سر مردم میآید.»
سؤال از دانشجویان مطالبهگر
رئیس قوه قضائیه هم میهمان دانشگاه زنجان در روز دانشجو بود. اژهای کمی متفاوتتر از دیگر میهمانان، در کنار پاسخ به سؤالات، سؤالی هم از دانشجویان پرسید: «شما امروز دانشجو هستید و میفرمایید ما مطالبهگریم. صددرصد به حق. شمای فردا مدیر، الان باید چه کنید که پاسخگو باشید؟ بالاخره شما فارغالتحصیل میشوید وارد جامعه میشوید، مدیر بخش خصوصی و دولتی میشوید. آنجا که علیالقاعده مطالبهگر نیستید، باید پاسخگو باشید. کسی که امروز مطالبهگر است و فردا در جایگاه دیگر قرار گرفت، باید پاسخگو باشد و به قول فرمایش شما، ترک فعل نکند. از الان باید چه کنیم؟ باید به خطاکار فرصتی برای اصلاح و جبران خطای خود داد یا خیر و به عبارت دیگر، آیا فرصت دادن به خطاکار یا مجرم، کار خوبی است یا خیر. اگر بگوییم فرضاً کار خوبی است، عوارضی هم دارد. چه کنیم که اگر گفتیم این کار خوب است، از عوارض آن کاسته شود و آسیب آن کم شود. اگر دیدیم فردی در قدم اول لغزش داشت و متوجه شدیم، باید چه کرد؟ آیا سعی کنیم او را متنبه کنیم و جلوی او را بگیریم یا اقدامی نکنیم تا قدم بعدی را بردارد؟» صحبتهای اژهای در مورد موضوع حجاب هم واکنشهای زیادی به همراه داشت. رئیس قوه قضائیه در بخشی از صحبتهایش در مورد قانون عفاف و حجاب گفت: «ناهنجاریهای اجتماعی مثل حجاب و بعضی شرایط دیگر، به این شکل قابل تحمل نیست و هرکسی به سهم خود مسئول است. در مورد اینکه باید چه کنیم، اجمالاً باید گفت اگر بقیه همراه نشوند و فقط قوه قضائیه با قوه قهریه وارد شود، کفایت نمیکند.»
سعید جلیلی در دانشگاه تهران
سعید جلیلی هم به دانشگاه تهران رفت. او در بخشی از صحبتهایش در مورد اتحاد ملت ایران صحبت کرد و کنایهای هم به مشتاقان مذاکره زد و گفت: «اتحاد مقدس این است؟ تمام شعارهایی که از زمان تقیزاده تا امروز میدادند که تنها راه پیروزی و نجات شما این است که بروید با آمریکاییها بسازید، نقش بر آب شد. آنها دیدند با موشک نتوانستند کاری کنند، مثل همیشه عدهای این حرف را میزنند که باید پارادایم را عوض کنیم. چرا عوض کنیم؟ وحدت یک ملت همین است و باید این را بدانید که اگر دوباره کسی آمد، نگوید این خانه محقر است و باید مصالحه بزرگ انجام دهید. اتحاد مقدس شما با کیست؟ اتحاد مقدس شما با کسانی است که گوساله سامری را دوباره عبادت میکنند؟ فرعون شکست خورده و ملتی به موفقیت رسیده و میفهمد رمز موفقیت او چیست. حالا عدهای دوباره گوساله سامری درست کنند و بگویند راهش این است. رمز پیروزی ملت ما وحدت کلمه و اتحاد مقدس بود. اتحاد حول ارزشها و منافع یک ملت. به تاراج نگذاشتن حقوق ملت برای خوش نیامدن زید و امر.»
رئیس مجلس در دانشگاه فردوسی مشهد
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس یک روز پیش از 16 آذر به دانشگاه فردوسی مشهد رفت و پای حرف دانشجویان نشست. جدای از کلان مسئلههای کشور، رئیس مجلس اشاراتی هم به مسائل دانشگاه و دغدغههای دانشجوها داشت. قالیباف به این موضوع اشاره کرد که وزارت علوم نسبت به کل کشور مهم است و حتماً در سال آینده توجه به آن بیشتر خواهد شد. در برنامه هفتم نیز این را مشاهده کردیم که باید به دانشگاهها کمک شود. قالیباف به این موضوع هم اشاره کرد که همه اقشار و دانشجویان، دغدغه کشور را دارند و حتی آنهایی که خارج از کشور هستند و گفت: «بخشی از دانشجویان و اساتید ما که بیرون از کشور هستند حتماً دغدغه داخل کشور را دارند. حتماً نمونههای آن را دیدید. آنجا هستند؛ اما ارتباطشان با دانشجو و دانشگاه را قطع نکردند. آنچه باید در مورد آن غصه بخوریم این است که باید از این ظرفیتها بهدرستی و هرکجا هستیم، استفاده کنیم و از مردم و کشور فاصله نگیریم.»
محور بخشی از صحبتهای قالیباف، کالابرگ الکترونیک بود. او در بخشی از صحبتهایش در تبیین اختصاص کالا برگ الکترونیک گفت: «اگر میخواهیم حمایتی بکنیم به مصرفکننده انتهای زنجیره باید کمک کنیم و وقتی رفت در زنجیره و خواست کمک کند، باید مابهالتفاوت را آنجا دریافت کند. باید اجازه دهیم هر که میخواهد وارد کند، رقابت کند و وارد کند. ما میگوییم اگر ابتدای امسال افزایش حقوق 20 درصد است، مثلاً قیمت مرغ هم معادل حقوق یعنی 20 درصد افزایش پیدا کند و تا پایان 29 اسفند نباید بیشتر از این مبلغ گران شود. مجلس در دوره یازدهم، قانون جهش تولید مسکن را تصویب کرد، برای تولید و اجاره مسکن و احتکار مسکن. مسکن یعنی 70 درصد درآمد خانواده و ما مجوزی برای سازمان انرژی اتمی، صنعتی کردن و توسعهدادن چه در بخش بهداشت و درمان، چه در بخش مربوط به کشاورزی و تولید انرژی برق صادر کردیم.»
پرسش و پاسخ پرچالش از زاکانی در تهران مرکز
شهردار تهران میهمان دانشجویان دانشگاه آزاد تهران مرکز بود که تقریباً حواشی زیادی به همراه داشت. پای ماجرای تعطیلی خانه اندیشمندان علوم انسانی به جلسه پرسش و پاسخ با دانشجویان باز شد و یکی از دانشجویان خطاب به زاکانی گفت: «شما سالهاست از آزادی اندیشه صحبت میکنید، بعد خانه اندیشمندان را سرکوب میکنید؟» زاکانی هم در پاسخ گفت: «خانه اندیشمندان، مقدمهای غیرقانونی بود و جمعی به نام خانه اندیشمندان آنجا را به نام خود کرده بود، به این معنا که این کار غیرقانونی بود. اتفاقاً اولین کسی که مقابل اینها ایستاد، آقای حناچی بود. مقابلشان ایستاد و گفت این کار غیرقانونی است. سال 99 گفتند اگر هیئتمدیره را اسلامی نکنید، مجبوریم اینجا را برداریم. این کار را نکردند. ما که آمدیم گفتیم خانه اندیشمندان فقط یک تریبون نیست، بگذارید بقیه هم صحبت کنند. قبول نکردند. اصل کار غیرقانونی بود، لذا وقتی رفت دادگاه، حکم آمد که باید تخلیه کنند.»
پای کلان مسئلههای شهرداری تهران هم به جلسه دانشجویان با زاکانی باز شد. شهردار تهران در مورد مسئله آب مصرفی تهران و کمبود آب گفت: «این را رسماً میگویند، مکتوب میکنند و جزء سیاستهاست که تهران را گران کنیم که مردم از تهران بروند. ما میگوییم این کار غیرمنصفانه و نشدنی است و اصلاً امکان ندارد. یک راهحل هم این است که تهران و همه کشور را ارزان کنید؛ اما درست اداره کنید. دوستانی که میخواستند تهران را گران کنند، این کار را کردند و با گران کردن تهران، مردم را به حاشیه تهران سوق دادند. این را در مقام یک کار کارشناسی مطرح میکنند که کاملاً نادرست است. میگوییم چرا؟ میگویند تهران آب ندارد. تهران آب دارد؛ اما درست مصرف نمیشود. سالانه یک میلیارد و 200 متر مکعب آب وارد تهران میشود. به ازای 130 لیتر مصرف روزانه، 24 میلیون نفر باید منتفع شوند. تهران مگر چند نفر ساکن دارد؟ 11 و نیم میلیون.»
فرماندهان در دانشگاههای نظامی
چند تن از مقامات نظامی هم به مناسبت روز دانشجو در دانشگاههای نظامی حاضر شدند. امیر موسوی به دانشگاه دافوس سپاه رفت و فرمانده کل سپاه هم در دانشگاه افسری امام حسین با دانشجویان صحبت کرد. سرلشکر پاکپور در بخشی از صحبتهایش به استفاده از تکنولوژیها در جنگ 12 روزه اشاره کرد و گفت: «این جنگ، جنگ تکنولوژی و فناوری بود. در میدان ما ایمان توام با تکنولوژی و فناوری بود. قطعاً با طرف مقابل فاصله داریم در این جنگ؛ اما کسانی که در این جنگ 12 روزه مقابل ما بودند، فقط رژیم صهیونیستی نبود، آمریکاییها هم بودند. اروپاییها هم بودند. خیلی از کشورهای دیگر در این جنگ 12 روزه علیه ما پای کار آمدند. ما با تکنولوژی دنیا میجنگیدیم. در مباحث هوش مصنوعی دیدیم که در میدانهای اطلاعاتی، هوش مصنوعی موضوعی برای ما و طرف مقابل بود. آنها با به کارگیری هوش مصنوعی هدف میگرفتند. ما یک بررسی کردیم و دیدیم که حتماً بایستی، مراکز علمی مخصوصاً دانشگاه امام حسین که مرکز علمی توام با آزمایشگاههای تخصصی قوی است، در تجهیزات، ابزار و سلاح به ما کمک کنند.» سرلشکر موسوی هم در سخنرانی که در دانشگاه دافوس داشت، به لزوم دستیابی به فناوریهای پیشرفته نظامی اشاره کرد و گفت: «اساتید باید از فناوریهای مدرن و به روز برای تدریس دانشجویان استفاده کنند تا نیروهای مسلح از فناوریهای پیشرفته روز دنیا عقب نمانند.»














