عاطفه شکری، دانشجوی دکتری معماری در دانشگاه آزاد واحد سمنان است. او طی پنج ترم گذشته بهعنوان دستیار آموزشی دروس کارشناسی فعالیت کرده و از نخستین افرادی است که هم زمان با اجرای طرح دستیاری آموزشی در دانشگاه آزاد، جذب این روند شده است.
شکری علاقه به تدریس را یکی از قدیمیترین انگیزههای خود معرفی میکند؛ علاقهای که از کودکی در او شکل گرفته و همیشه تصور میکرده روزی در جایگاه استاد دانشگاه قرار خواهد گرفت. او در ابتدا به دلیل تفاوت گرایشهای مقطع کارشناسی (معماری) و کارشناسیارشد (طراحی محیطزیست) تصور میکرده که امکان ورود به تدریس را ندارد؛ اما با آغاز دوره دکتری و همراهی اساتید راهنما، مسیرش روشن شد و در نهایت با اجرای طرح دستیاری، فرصت مناسبی برای ورود به عرصه تدریس پیدا کرد. شکری میگوید تدریس او را وادار میکند دائماً دانش خود را به روز کند و این ویژگی جذابیت اصلی این مسیر برای اوست. علاوه بر این، تدریس برای او فضایی آرامتر و سازگارتر از محیطهای حرفهای و پروژهای معماری است. او میگوید: «تدریس با روحیات من سازگارتر است.»
شکری طی پنج ترم تدریس خود دورههای متعدد آموزشی را در دانشگاه آزاد گذرانده است؛ از دورههای توانمندسازی و برخی دورههای بارگذاری شده در سامانه کاتب گرفته تا دورههای مهارتی نظیر «روابط اجتماعی استاد و دانشجو» که توسط واحدهای دیگر دانشگاه آزاد برگزار شده است. او همچنین در جلسات هماندیشی، نشستهای گروهی و برنامههای داخلی دانشگاه مشارکت داشته است. در کنار آموزشها، ارزیابیهای رسمی متعددی را نیز پشت سر گذاشته است. او میگوید تاکنون حدود چهاربار در ارزیابیهای دانشگاه تحتعنوان مصاحبه علمی شرکت کرده؛ مصاحبههایی که شامل بررسی طرح درس، مقالات، پژوهشهای انجام شده، پرسش درباره نحوه مدیریت کلاس و نیز سناریوهای مرتبط با ارتباط استاد و دانشجو بوده است. شکری این ارزیابیها را تجربهای مهم و جدی در مسیر حرفهای خود میداند. استاد راهنمای او در طرح، دکتر علینژاد، مدیرگروه معماری است که به گفته او نقش مؤثری در هدایت و همراهی دارد و بخشی از رشد حرفهای خود را مدیون راهنماییهای او میداند. شکری تجربه خود را با دوران کارشناسیارشد مقایسه میکند و میگوید در آن دوران، دستیاران نقش محدودتری داشتند و اختیار اداره کلاس در دست استاد بود؛ اما در طرح جدید دانشگاه آزاد، دستیار عملاً مسئول کامل کلاس است. او این استقلال را یکی از نقاط قوت طرح میداند، زیرا باعث میشود دستیار درگیر مسئولیت واقعی تدریس شود.
بااینحال، میگوید: «بهتر است ورود دستیاران به طرح پس از آزمون جامع انجام شود؛ چراکه پس از این مرحله، دانشجوی دکتری به بلوغ علمی بیشتری میرسد و توانایی اداره کلاس را با اعتمادبهنفس و دانش کافی خواهد داشت.» شکری در بیان چالشهای این مسیر، نخست از فشار شدید کاری در ترمهای اول یاد میکند؛ زمانی که ۲۷ تا ۲۹ واحد درسی بر عهده او گذاشته شده بود و همین موضوع باعث شد از برنامهریزی برای انجام رساله عقب بماند و میزان هزینهای که از شهریه او کم شد کمتر از میزان تدریس بود. به گفته او، چون طرح در سالهای نخست اجرا قرار داشت، برخی قوانین و ضوابط برای اساتید و دستیاران روشن نبود و گاهی بار واحدهای آموزشی بهصورت نامنظم بین افراد توزیع میشد. چالش رفتوآمد به واحدهای مختلف هم فشار زمانی را افزایش میداد. شکری در کنار چالشهای ساختاری، به ویژگیهای شخصی خود نیز اشاره میکند؛ کمالگرایی در تدریس و تلاش برای آمادهسازی دقیق محتوا باعث میشد زمان زیادی برای هر کلاس صرف کند. او همچنین از تجربه دلسردشدن برخی اساتید و دستیاران در سالهای اول طرح یاد میکند؛ افرادی که به دلیل مسائل مالی یا فشار کاری، انگیزه خود را از دست دادند. این دستیار آموزشی معتقد است طرح دستیاری میتواند بسیار موفقتر عمل کند اگر چند نکته موردتوجه قرار گیرد. از نظر او، یکی از مهمترین الزامات، کاربردیتر کردن شیوه تدریس است؛ بهویژه در رشته معماری که به گفته او در سالهای اخیر گرفتار «سریسازی» شده و از خلاقیت فاصله گرفته است. او تأکید میکند باید درسها طوری طراحی شوند که به نیازهای واقعی محیط حرفهای پاسخ دهند و دانشجویان توانایی ورود به بازار کار را پیدا کنند. او همچنین به اهمیت «فروتنی علمی» اشاره میکند و میگوید دستیاران جوان باید بدانند احترام در کلاس زمانی شکل میگیرد که جایگاه حرفهای خود را بشناسند و بپذیرند که دانشجویان نیز ممکن است در برخی حوزهها دانش بهروزتر و تجربه متفاوتی داشته باشند. شکری برداشت خود را با نمونهای از تجربه تدریس در دامغان توضیح میدهد و میگوید گاهی دانشجویان از رفتار برخی اساتید گلایه دارند و احساس میکنند شنیده نمیشوند؛ درحالیکه رعایت همین اصل ساده میتواند فضای آموزشی سالمتری ایجاد کند. به باور شکری، مهمترین اقدام برای تقویت طرح، «تعریف دقیق و شفاف جایگاه دستیار آموزشی» است. او میگوید اگر قرار است دستیار نقش مدرس را ایفا کند، لازم است حقوق، وظایف، اختیارات و حمایتهای موردنیاز نیز روشن و متناسب باشد.
شماره ۴۵۸۹ |
صفحه ۴ |
دانشگاه
دانلود این صفحه
جذابیت دستیاری بهروز ماندن در عرصه علمی است














