فرهیختگان: در شرایط پیچیده اقتصادی کشور ضروری است دستگاه‌های حکمرانی ایده‌ای برای سهل‌تر کردن مشکلات معیشتی داشته باشند، در این موقعیت جدای از دولت به نظر می‌رسد بهارستانی‌ها ایده‌ای برای حل چالش‌های اقتصادی دارند. نطق دیروز رئیس مجلس خطاب به دولت این گزاره را اثبات می‌کند. بالارفتن هزینه‌های معیشتی خانوار‌ها در تأمین کالای اساسی موجب شده، تعداد خانوار‌هایی که به خط فقر نزدیک می‌شوند افزایش پیدا کند. افزایش این هزینه‌ها منجر شده بخش زیادی از درآمد سرپرستان خانوار صرف تأمین مواد غذایی و مسکن شود و عملاً سهمی برای پس‌انداز باقی نماند. در این شرایط دولت می‌بایست با تعریف ظرفیت‌ها جهت کمک به توانمندسازی خانوار‌ها برای تأمین معیشت آن‌ها اقدام کند.  اگرچه در مواردی مثل تأمین یارانه اقداماتی از جانب دولت‌های پیشین انجام شده اما در حال حاضر راه‌های متفاوتی برای کمک به خانوار‌های کم‌برخوردار وجود دارد که یکی از این موارد، تأمین کالابرگ الکترونیک است که بهارستانی‌ها در جلسه اخیر مجلس با حضور میدری به آن اشاره و تأکید کردند که قرار است دولت و مجلس اجرای کالابرگ الکترونیک را کلید بزنند.  15 آبان‌ماه هم مدیر عامل هدفمندسازی یارانه‌ها اعلام کرد که مرحله پنجم اجرای کالا برگ، کلید خورده است. با این حال قالیباف روز گذشته در نطق پیش از دستور صحن علنی بار دیگر تأکید کرد که دولت باید برای حل مسائل و مشکلات زیرساختی بر سه مسئله؛ اجرایی شدن کالابرگ به شیوه‌ جدید، کاهش مشکل مسکن و برنامه‌ریزی برای درمان تمرکز کند، اگرچه اشاره‌ای کلی به این ضروریات شد اما لازم است برنامه جامع و روشنی برای تأمین معیشت مردم صورت گیرد و طبیعی است که همراهی مجلس با دولت می‌تواند مدیریت این قبیل بحران‌ها را سهل‌تر کند. 

دردسر مستأجر‌ها

بیش از 60 درصد از خانوار‌های مستأجر 4 نفره زیر خط فقر زندگی می‌کند. آن‌طور که آمار‌ها می‌گویند بیش از 7 میلیون و 600 هزار نفر از تأمین اجاره‌بهای مسکن نگرانی دارند. امری که نشان می‌دهد بخش زیادی از درآمد خانوار‌ها صرف تأمین هزینه‌های مسکن می‌شود و اختصاص بخش زیادی از این هزینه منجر می‌شود خانواده‌ها برای تأمین دیگر نیاز‌های ضروری خانواده با چالش و مشکل مواجه شوند. با توجه به افزایش سالانه قیمت اجاره‌بها که اغلب با میزان درآمد افراد به خصوص کارگران تناسبی ندارد، بدیهی است که سقوط این خانواده‌ها از طبقه متوسط به زیر خط فقر روند صعودی پیدا کند. براین اساس یکی از گزاره‌های ضروری که می‌بایست برای توانمند‌سازی دولت، مورد توجه قرار گیرد، تعریف سازوکار‌ها برای تسهیل پرداخت هزینه مسکن است. 

کالابرگ در دستور کار

یکی از موضوعاتی که رئیس مجلس روز گذشته و در جلسه صحن علنی به آن اشاره کرد، اجرای مرحله جدید کالابرگ الکترونیک است. پیش‌ازاین رئیس مجلس در جلسه با وزیر کار تذکراتی در مورد اجرای جزئیات این موضوع داده و نسبت به فرایند اجرایی کالابرگ انتقاداتی وارد کرد و گفت: «دهک‌ها را قانون تصویب کرد‌ه‌، 7 دهک باید باشد و سه دهک نباید باشد. از اول دولت به دنبال حذف دهک‌ها بودید، عملاً قادر نیستید یا داده‌هایتان اشتباه است یا سیستم‌هایتان اشکال دارد.» قالیباف به این موضوع هم اشاره کرد که سامانه رفاه ایرانیان می‌بایست به‌روز شود و کاربران بتوانند در سامانه ببینند که اگر از یک دهک حذف شدند، علت آن چه بوده است و برعکس. نهایتاً هم به این موضوع اشاره شد که دولت و مجلس تصمیم گرفتند «که کالابرگ الکترونیک که سبد و توزیع کالاست، اجرایی شود و نباید کسی بر اصل موضوع خدشه وارد کند.» پیش از این در نشست ستاد هماهنگی اقتصادی دولت به فرایند بررسی و تخصیص کالا برگ الکترونیک پرداخته بود و سه روز پیش، نوروزی، مدیر عامل هدفمندسازی یارانه‌ها اعلام کرد که منابع مورد نیاز برای اجرای طرح کالابرگ در مرحله پنجم از سوی سازمان برنامه‌وبودجه تأمین شده و زمان اجرای آن توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اعلام خواهد شد. بهارستانی‌ها پیش از این و در جلسه شورای هماهنگی مجلس هم به ضرورت تأمین معیشت مردم پرداختند و به این موضوع تأکید شد که مجلس برمبنای مفاد برنامه هفتم توسعه پیش خواهد رفت و بر فرایند اجرای برنامه هفتم توسعه متمرکز خواهد شد. مجموع این موارد نشان می‌دهد که در فقره تخصیص کالابرگ الکترونیک که برای تأمین مواد غذایی مورد نیاز مردم اعمال خواهد شد، گام‌هایی برداشته شده است و براین مبنا توجه به تأمین مواد غذایی مورد نیاز مردم در نقطه صفر قرار ندارد، البته نکته‌ای که می‌بایست به آن توجه کرد این است که اختصاص کالابرگ تا چه میزان می‌تواند فشار معیشت را از روی دوش خانوار‌ها بردارد و آیا این به تنهایی کافی است؟ 

دارو داریم باید سازماندهی کنیم

تأمین داروی موردنیاز مردم یکی از دغدغه‌های چندین‌ساله کشور است. موضوعی که روز گذشته قالیباف در حوزه دارو به آن اشاره کرد، عموماً و در برهه‌های مختلف، دامن‌گیر کشور شده است، این موضوع برای تأمین دارو‌های بیماران خاص بیشتر به چشم آمده؛ اما نکته‌ای که می‌بایست به آن توجه کرد این است که علی‌رغم تصورات، بخش زیادی از مشکلاتی که در حوزه دارو وجود دارد ناشی از تحریم‌ها نیست؛ چرا که توانمندی برای تأمین داروی موردنیاز در داخل کشور افزایش پیدا کرده و وابستگی کمتری به تأمین داروی موردنیاز مردم از خارج از کشور وجود دارد. آن‌طور که آمار‌ها می‌گویند از مجموع 156 هزار میلیارد تومان ارزش ریالی دارو، 81 درصد آن مربوط به تأمین دارو‌های تولید داخل و 18.25 درصد مربوط به دارو‌های تولید خارج کشور بوده است. یکی از عمده مسائلی که متوجه کمبود داروهاست، مصرف بی‌رویه و بدون نسخه دارو‌ها در کشور است که نقطه شروع بروز مشکلات برای تأمین دارو در داخل کشور است، از این رو یکی از مسائل مهمی که می‌بایست در تأمین داروی مورد نیاز مردم مورد توجه قرار گیرد، سازماندهی فرایند‌های صدور نسخه و فروش دارو‌های بدون نسخه است. 

از تجربه‌های تلخ درس بگیرید

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که اثری مستقیم روی معیشت مردم دارد، نرخ بنزین است. در این مدت اظهارات و خبرسازی‌های متفاوتی در مورد افزایش نرخ بنزین مطرح شده است. ازیک‌طرف دولت اشاره می‌کند که هیچ اقدامی بدون برنامه‌ریزی انجام نخواهد شد، از آن طرف برخی نمایندگان مجلس خبر از گرانی قریب‌الوقوع بنزین می‌دهند و تأکید دارند گرانی بنزین در دولت تصویب شده است. البته رئیس‌جمهور اخیراً اشاراتی داشت که نرخ تمام‌شده بنزین برای دولت بسیار بیش از هزینه‌ای است که مردم برای تأمین بنزین هزینه می‌کنند. اما نگرانی که در مورد احتمال افزایش قیمت بنزین وجود دارد اجرای سیاست‌های خطا در مورد تأمین بنزین است. امری که روز گذشته مورد اشاره محمدباقر قالیباف رئیس مجلس قرار گرفت و با اشاره به این موضوع که می‌بایست «در تصمیم‌گیری در مورد مسائلی که در گذشته تجربه‌های ناموفقی داشته با نگاهی جامع تدبیر لازم را اتخاذ کرد.» موضع بهارستان را در مورد تصمیم‌گیری احتمالی دولت دراین‌رابطه بیان کرد. اینکه گران‌کردن بنزین در این موقعیت اقدامی لازم است یا نه نیاز به بررسی‌های کارشناسی جدی دارد؛ اما نکته‌ای که باید موردتوجه قرار گیرد این است که پیش از هر تصمیمی فرایند اجرای آن و درنظرگرفتن اثری که روی روان افکار عمومی خواهد گذاشت مهم است. ازآنجاکه جامعه از گران‌کردن نرخ بنزین خاطره خوشی ندارد، تصمیم‌گیری احتمالی برای اجرای تصمیمات این‌چنینی دشواری‌های زیادی به همراه خواهد داشت و از این منظر اجرای این تصمیم‌ها نیازمند همکاری همه‌جانبه قواست. 

راهکار بدهید، غر نزنید

در این موقعیت دشوار و پیچیده معیشتی و در شرایطی که دولت می‌بایست تصمیم‌های سخت را با درنظرگرفتن همه ابعاد احتمالی آن اجرایی کند، ارائه راه‌حل‌های ساده‌انگارانه و نسخه‌پیچی‌هایی که ‌تمامی به دنبال کن‌فیکون شدن نظام اقتصادی است نمی‌تواند کارآمد باشد، نطقی که روز گذشته از جانب حمید رسایی یکی از نمایندگان موسوم به طیف تندروی مجلس ایراد شد ازاین‌حیث است. واقع امر آن است که شرایط پیچیده فعلی در کشور راه‌حل تک‌خطی و تک‌معادله‌ای ندارد و از همه مهم‌تر آنکه در این شرایط بیانیه‌خوانی و محکوم‌کردن‌ها نیز جز نمایش کارکرد دیگری در حل مسائل و مشکلات مردم ندارد. آنچه کشور در حال حاضر به آن نیاز دارد، ارائه راه‌حل‌های متقن و قابل اجراست در غیر این صورت، چنین اظهاراتی از نمایش رسانه‌ای فراتر نمی‌رود. نکته دیگر آنکه موقعیت فعلی اقتصادی کشور به‌خودی‌خود شکننده است، اظهارات داغ و پرآب‌وتاب در این مورد تنها با هدف راضی‌کردن بدنه حامی، می‌تواند اثرات معکوس بگذارد و منفی باشد. 

رسایی البته در اظهارات خود، نکته‌ای را هم خطاب به قوه قضائیه گفت و اشاره کرد که یک فرد که به‌خاطر فساد استعفا داده بود حالا به مقام دادستانی منصوب شده است، موضوعی که البته از جانب قوه قضائیه تکذیب شد. اگرچه اظهارات شبه‌افشاگرانه از جانب این نماینده مجلس بار‌ها مطرح شده اما سؤال اساسی آن است که اگر دغدغه‌ای برای حفظ حقوق مردم و ترویج رویکرد عدالت‌خواهانه از جانب برخی نمایندگان موردتوجه قرار دارد، آیا راهکار آن، افشاگری‌های غیردقیق و مخدوش کردن افکار عمومی و القای فساد سیستماتیک است؟