سعید روشنی، عضو هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر با بیان اینکه در بخش جایزه دانشمندان جوان بریکس در حوزه دیپلماسی علمی حضور داشته و سخنرانی ارائه کرده است، گفت: «موضوع اصلی که انتخاب کردم بحث همکاریهای علمی بین کشورهای عضو بریکس در دوران پس از بحران کرونا و بهصورت ویژهتر حوزه پزشکی دیجیتال بود. نتیجه تحقیقاتم نشان داد که قبل از کرونا، حوزههای علمی در این زمینه ارتباط زیادی با یکدیگر داشتند، اما کرونا باعث شد این روابط از بین برود. در بریکس هم این اتفاق را با نظریه «انشعاب معماری» مطرح کردم. به عبارت دقیقتر عنوان کردم که بحران باعث میشود ساختار معماری حوزههای علمی و فناورانه تغییر کند.»
وی ادامه داد: «همچنین بررسی کردم که کشورهای شمال جهان (کشورهای پیشرفته) و کشورهای جنوب جهان (اعضای بریکس و کشورهای در حال توسعه) چه اقداماتی را در حوزه پزشکی دیجیتال در عصر کرونا انجام دادند. نتایج بررسیها نشان داد که کشورهای شمالی مانند فرانسه، آمریکا و امثال آن روی حوزههایی مثل پردازش تصویر پزشکی، هوش مصنوعی و توالییابی ژنتیکی تمرکز کرده و سرمایهگذاری زیادی کردند، اما کشورهای جنوب روی تمام حوزههای مربوط به پزشکی دیجیتال سرمایهگذاری کردند، در حالی که این کار اشتباه بود.»
عضو هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر گفت: «نکتهای که در بریکس مطرح کردم این بود که احتمال دارد ما بار دیگر درگیر بحرانهایی مانند کرونا یا مسائل اجتماعی، اقتصادی و جنگ در سطح جهانی شویم و برای خروج از این بحرانها هم چند پیشنهاد ارائه کردم که اولین آن ایجاد زیرساختی برای تابآوری نوآوری در کشورهای عضو بریکس بود. یعنی این کشورها باید تمرکزشان را از اتصال به پلتفرمهای جهانی خارج کرده و برای خودِ جنوب جهان یک راه ارتباطی جداگانه داشته باشند.»
تمرکز کشورهای جنوب جهان باید بر حل چالشهایشان باشد
روشنی با تأکید بر اینکه در دوران بحران کرونا روسیه، چین و ایران واکسنهای مختلفی هم در سطح جهانی ارائه دادند، ادامه داد: «این اقدامات نشان داد که کشورهای عضو بریکس قابلیتهای بزرگی دارند، اما به اندازه کشورهای پیشرفته نمیتوانند از آن بهرهبرداری کنند. در همین زمینه پیشنهاد سیاستی من این بود که تمرکز همکاریهای جنوب جهان و اعضای بریکس باید بر مسائلی باشد که منجر به حل چالشهای خودشان میشود، نه مسائلی که کشورهای شمالی در سطح جهان تعریف میکنند.»
عضو هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر اظهار داشت: «مسئله دیگر این است که بیش از ۵۰ درصد جمعیت جهان در بریکس متمرکز است؛ بهطوریکه هند و چین بهتنهایی سه میلیارد نفر جمعیت دارند و قطعاً این بازار به کشورهای عضو کمک میکند توسعه علمی و فناورانهشان را بر بازارهای داخلی خود متمرکز کنند. با این حال مشکل اصلی اینجاست که بریکس هنوز به چند کشور یعنی چین، هند، برزیل، روسیه و آفریقای جنوبی محدود شده است.»
اعلام آمادگی دانشمندان جوان بریکس برای همکاریهای مشترک با ایران
وی به اهمیت بریکس اشاره و تصریح کرد: «مسئله مهمی که درباره این دوره از بریکس باید بگویم این است که ما بهترین نمایندگانمان را به آنجا فرستاده بودیم، در حالی که دیگر کشورها بیشتر دانشجویان پسادکتری خود را فرستاده بودند. البته آنها سطح علمی و دانشی خود را تراز کرده بودند، چرا که نمایندگان دیگر کشورها به دنبال معرفی سازمانهای تأمین مالی حوزه علم و فناوری کشور خود بودند، اما ما از حیث علمی شاخصترین افرادمان را در حوزههای مختلف اعزام کرده بودیم. بهطوریکه بعد از پنلها، بسیاری از دانشمندان کشورهای عضو بریکس برای انجام مقاله مشترک با دانشمندان ایرانی اعلام آمادگی کردند.»
روشنی تصریح کرد: «نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که در بریکس متوجه شدیم ایران از حیث ارتباطات مبتنی بر پول که همان فاندها، دانشجویان مبادلهای و حضور در فرصتهای مطالعاتی برای اساتید و دانشجویان جوان است بهاصطلاح در جهان قفل شده است. مسئله مهمتر اینکه در بریکس به ما گفته میشد که باید دولتمردان ما برای ارتباطگیری وارد عمل شوند. واقعیت آن است که بهصورت فردی نمیتوان برای گرفتن پروژه وارد عمل شد و حتماً باید از لایه بالایی که همان دولت است کارها دنبال شود و بعد اساتید ما به تعریف پروژه مشترک بپردازند.»
نهادهای علمی دولتی برای همکاری با بریکس اقدام کنند
عضو هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر با بیان اینکه ما دو سال است در بریکس شرکت میکنیم و نباید انتظار بالایی داشت، گفت: «در این اجلاس دیدیم روابط بین روسیه و برزیل بهخوبی شکل گرفته و ما هم میتوانیم این روابط را شکل دهیم. اما برای تحقق این مسئله حتماً دولت باید در لایهای بالاتر از دانشمندان وارد میدان شود و نهادهای علمی و فناورانه ما وارد قرارداد با کشورهای عضو شوند. بهطور مثال تفاهمنامهای با برزیل امضا کنند تا دانشمندان بتوانند در طول سال با این کشور پروژه تعریف کنند. همچنین معتقدم برخی از کشورهای عضو برای ما استراتژیکتر هستند. نگاه کنید کشوری مانند برزیل از آمریکا تأثیر میگیرد و به همین دلیل بهتر است تمرکزمان را روی روسیه و چین بگذاریم، آن هم با توجه به رفتاری که چینیها نسبت به کشورمان دارند.»
وی با بیان اینکه برزیلیها با وجود اینکه هفتمین اقتصاد دنیا هستند، اما از لحاظ علمی دست برتری نسبت به ما ندارند و تنها بحث سرمایهگذاریهای خارجی در این کشور است که باعث شده برزیل به این سطح از اقتصاد برسد، خاطرنشان کرد: «بر اساس تعاملی که با برزیلیها داشتیم باید بگویم که ما از لحاظ نهادهای ورود نوآوری، دانش و نیروی انسانی از آنها بهتر هستیم و شاید مشکل اصلی ما همان بحث مهاجرت و ارتباطات بینالمللی باشد. معتقدم اگر بریکس قرار است برای ما مزیتی خلق کند، این چین و روسها هستند که میتوانند شرکای بهتری باشند.»














