ندا اظهری، مترجم: اکتبر 2023 بود که حملات رژیم صهیونیستی به نوار غزه به نهایت خود رسید تا جایی که اعتراضهای سراسری را در دنیا به همراه داشت و حتی دانشجویان معترض در کشورهای مختلف به ویژه در دانشگاههای آمریکا به پا خاستند و خواستار توقف این وحشیگری شدند. به رغم آتشبسهای موقتی که در این بازه زمانی صورت گرفت، اما هنوز هم این تهاجم ادامه دارد و به نوعی، نسل کشی آشکار در این باریکه از کره زمین در حال رخ دادن است و عجیبتر این که هیچ سازمان و نهاد بینالمللی اقدامی برای مردم بیدفاع غزه و فلسطین انجام نمیدهند و همگی تقریباً فقط تماشاچی هستند. در این میان، به رغم تمام سختیها و مشقتها، هنوز آموزش و یادگیری در این خطه ادامه دارد.
به رغم تداوم حملات وحشیانه صهیونیستها در نوار غزه، راههای ابتکاری به بهانه حمایت از دانشجویان، دانشگاهیان و محققان دانشگاهی در نوار غزه همچنان ادامه دارد و به نظر میرسد به رغم تلاشی که صهیونیستها برای نسلکشی آنها انجام میدهند، اما طبق آمار، شمار دانشجویان ثبت نامی در دانشگاههای این کشور رو به افزایش بوده و این بیانگر شعله امیدی است که در این منطقه هنوز شعلهور است. در این راستا، دانشگاه ملی «نجاح» در نابلس، به منظور مشارکت با اتحادیه دانشگاههای مدیترانه که متشکل از 184 دانشگاه از 25 کشور است، اقداماتی را تحت عنوان «راهکارهای حمایتی آموزش فنی» (TESI) در پیش گرفتند تا به این واسطه، با پلتفرمهای یادگیری مجازی و منابع آزاد یا اشتراکی، از دانشجویان غزه حمایت کنند.
بیش از هزار دانشجو شهید شدند
جنگ در نوار غزه، آسیبهای جبران ناپذیری را به آموزش عالی این منطقه وارد کرد به طوری که قریب 20 مؤسسه آموزشی به شدت آسیب دیدند و ساختمان 60 دانشگاه نیز ویران شد. در این بین، طبق آخرین آماری که از سوی وزارت آموزش و پرورش و آموزش عالی تشکیلات خودگردان فلسطین منتشر شده، حدود 1111 دانشجو شهید و 2317 دانشجو مجروح شدهاند. به دنبال این خرابیها، بسیاری از مراکز آموزشی نوار غزه به صورت مجازی به فعالیت خود ادامه میدهند. بسیاری از ساختمانها و تجهیزات نابود شده و آسیبهای جدی متحمل شدهاند از این رو، بسیاری از دانشجویان در نوار غزه به تحصیل در دورههای آنلاین مشغول هستند. از سوی دیگر، کمبود آب و موادغذایی و قطع مداوم اینترنت هم از جدیترین چالشهای پیش روست.
نوشداروی اروپایی در سوگ غزه
کمیته اضطراری دانشگاهها در نوار غزه، صندوق بورسیه تحصیلی را با عنوان ISNAD از سوی انجمن رفاه تعاون راهاندازی کرده تا 15000 دانشجوی فلسطینی در سه دانشگاه برتر غزه، شامل الازهر، الاقصی و دانشگاه اسلامی غزه بتوانند با کمک این صندوق، شهریههای خود را بپردازند. این سه دانشگاه، درمجموع به 72 درصد از کل 90 هزار دانشجوی دانشگاهی در نوار غزه ارائه خدمت کردهاند. این طرح جدید، از 4600 دانشجو برای ادامه تحصیلات خود و 1300 دانشجو برای تکمیل دورههای تحصیلی خود حمایت میکنند. از هدف 16 میلیون دلاری برای این طرح، قریب یک میلیون و 500 هزار دلار تا ژانویه 2025 و حدود 6 میلیون دلار هم تا آگوست امسال جمعآوری شد. بودجه سالانه دانشگاه الازهر پیش از سال 2024 به رقمی بالغ بر 20 میلیون دلار میرسید و طبق آمار، همین میزان هم تا پیش از وقوع جنگ، برای دانشگاه کافی نبود و غزه با وضعیت دشواری دست و پنجه نرم میکند.
در طرح UNIMED نیز که با هدف افزایش شمار دانشجویان دانشگاهی در نوار غزه کلید خورد، قرار شد براساس طرح افق اروپا، از محققان غزه حمایت گستردهای صورت گیرد. در این پروژه 18 ماهه، قرار است در فاز نخست، بودجهای یک میلیون و 170 هزار دلاری در حمایت از 50 محقق در نوار غزه ارائه شود. این طرح پیشنهادی در دست بررسی است و با مداخلاتی که قرار است انجام شود، پیشبینی شده که بودجه تعیین شده برای سال 2027 اختصاص یابد.
دانشگاههای غزه: زمان همبستگی نمادین گذشته است
رؤسای دانشگاههای غیرانتفاعی در غزه با صدور بیانیهای مشترک از جامعه بینالمللی آموزش عالی خواستند تا برای برقراری آتشبس پایدار در غزه تلاش کنند و برای حمایت و حفاظت از مؤسسات آموزش عالی غزه بسیج شوند. این سه دانشگاه الاقصی، دانشگاه الازهر و دانشگاه اسلامی غزه در مجموع، اکثریت قریب به اتفاق دانشجویان و اعضای هیئت علمی غزه را تشکیل میدهند. آنها اظهار کردند: «زمان همبستگی نمادین گذشته است. اکنون ما خواستار یک همکاری عملی، ساختارمند و پایدار هستیم.» در بیانیهای که در انتهای ماه ژوئن در یک کنفرانس غیرعلنی در دانشگاه «سواس» لندن تدوین شد، پروفسور دکتر آیمن صبح، رئیس دانشگاه الاقصی؛ پروفسور دکتر عمر میلاد، رئیس دانشگاه الازهر؛ و پروفسور دکتر اسد اسعد، رئیس دانشگاه اسلامی غزه، رژیم صهیونیستی را به مدرسهکشی یا علمکشی متهم کردند، که آن را «تلاشی سیستماتیک و عمدی برای از بین بردن دانشگاهها، زیرساختها، استادان و دانشجویان غزه» توصیف کردند.
تلاش هدفمند برای ریشهکن کردن آموزش عالی
رؤسای دانشگاههای غزه در بیانیه منتشر شده اعلام کردند: «تخریب دانشگاهها بخشی از یک تلاش هدفمند برای ریشهکن کردن پایههای آموزش عالی در غزه است؛ پایههایی که مدتهاست به عنوان ستونهای مقاومت، امید و آزادی فکری در شرایط اشغال و محاصره پابرجا بودهاند.» آنها معتقدند که این تغییر از حملات مکرر، به تلاشی برای «نابودی کامل» منتهی شده است که در چهارچوب «جنگ نسلکشی» صورت میگیرد. باوجوداین، آنها تأکید کردهاند که به رغم «نابودی دانشگاهها، آزمایشگاهها، تأسیسات و کتابخانهها و ترور دانشجویان و همکاران»، آنها مصمم به ادامه مأموریت آموزشی خود هستند.
آنها بیان کردهاند که بیش از یک سال است کارکنان و دانشجویان آنها به رغم شرایط غیرقابل تصور و سخت، مانند «بمباران مداوم، گرسنگی، محدودیتهای دسترسی به اینترنت و برق ناپایدار»، به مأموریت اصلی خود که تدریس است، پایبند بودهاند. آنها در بیانیه مشترک خود، از همکاران بینالمللی در سراسر جهان خواستند که برای این موارد تلاش کنند:
* آتشبس پایدار «که بدون آن هیچ سیستم آموزشی قادر به شکوفایی نیست».
* بسیج فوری بینالمللی برای حمایت و حفاظت از مؤسسات آموزش عالی غزه «به عنوان نهادهای حیاتی برای بقا و آینده بلندمدت مردم فلسطین».
* به رسمیت شناختن «مدرسهکُشی یا علمکشی» به عنوان «جنگی سیستماتیک علیه آموزش» و لزوم حمایت بینالمللی یکپارچه و استراتژیک «در همکاری با دانشگاهها» برای تابآوری و بازسازی زیرساختها و جوامع دانشگاهی.
آنها به دنبال حمایت برای ادامه تدریس و پژوهش در دوران محاصره و مشارکت برای بازسازی بلندمدت دانشگاههای غزه با احترام به «استقلال بنیادی و عاملیت دانشگاهی» هستند. آنها عنوان کردند: «به طور مستقیم با ما تعامل کنید و از مؤسساتی که همچنان مظهر زندگی دانشگاهی و مقاومت فکری جمعی در غزه هستند، حمایت کنید.» سال گذشته، مؤسسات آموزش عالی غزه یک کمیته اضطراری دانشگاهی در غزه راهاندازی کردند که نماینده سه مؤسسه و کالج وابستهای است که در مجموع بین 80 تا 85 درصد از دانشجویان غزه را در خود جای دادهاند. آنها معتقدند که هدف این کمیته «مقاومت در برابر حذف دانشگاهها» و ارائه «کانالهای پشتیبانی قابل اعتماد» است.
تخریب 57 ساختمان دانشگاهی و شهادت 190 استاد دانشگاه
در 10 ژوئن، گزارش منتشر شده از سوی کمیسیون مستقل بینالمللی پژوهش سازمان ملل متحد در مورد سرزمینهای اشغالی فلسطین، شامل اورشلیم شرقی و اسرائیل، نشان داد که رژیم صهیونیستی، «سیستم آموزشی غزه را تخریب کرده و بیش از نیمی از تمام اماکن مذهبی و فرهنگی در نوار غزه را نابود کرده است، که بخشی از یک حمله گسترده و بی رحمانه علیه مردم فلسطین است که طی آن، نیروهای صهیونیستی مرتکب جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت در قالب نابودی شدهاند». طبق این گزارش 19 صفحهای، نیروهای صهیونیستی با استفاده از حملات هوایی، گلوله باران، آتش سوزی و تخریبهای کنترل شده، بیش از 90 درصد از ساختمان مدارس غزه را مورد حمله قرار داده یا نابود کردهاند. در این گزارش آمده است که مراکز آموزش عالی نیز هدف قرار گرفته و تخریب یا آسیب دیدهاند و حدود 87 هزار دانشجوی دانشگاه نیز به تبع آن، آسیب دیدهاند. تا 25 ماه مارس امسال، بیش از 57 ساختمان دانشگاه به طور کامل تخریب شده و بیش از 190 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه نیز به شهادت رسیدهاند.
رئیس کمیسیون مستقل بینالمللی پژوهش سازمان ملل متحد معتقد است: «ما نشانههای زیادی مشاهده میکنیم که رژیم صهیونیستی در حال انجام یک کمپین هماهنگ برای نابودی زندگی فلسطینیان در غزه است. هدف قرار دادن زندگی آموزشی، فرهنگی و مذهبی مردم فلسطین توسط این رژیم به نسلهای فعلی و آینده آسیب میرساند و مانع حق تعیین سرنوشت در آنها میشود.» هنگامی که رژیم صهیونیستی در 11 اکتبر 2023 تأیید کرد که دانشگاه اسلامی غزه را بمباران کرده، نیروهای نظامی اسرائیل (IDF) اعلام کردند که «به یک مرکز مهم عملیاتی، سیاسی و نظامی حماس در غزه یعنی دانشگاه اسلامی، حمله کردهاند».
اهداف آموزشی؛ مقاصد نظامی
در موارد دیگری که منجر به تخریب ساختمانهای آموزشی شد، صهیونیستها، نتیجه را خسارت جانبی حین حمله به اهداف نظامی مشروع توصیف کرده است. اما این کمیسیون، چند مورد از آتش زدن و تخریب مراکز آموزشی از سوی نیروهای صهیونیستی را مستند و بررسی کرد و به این نتیجه رسید که این موارد به طور عمدی و غیرضروری صورت گرفتهاند. آنها همچنین گزارش دادند که سربازان صهیونیستی پیش از تخریب مدارس و دانشگاهها، ویدئوهایی ضبط و پخش کردهاند که در آنها، فلسطینیها و سیستم آموزشی آنها را به سخره گرفتهاند. این کمیسیون همچنین شواهد قابل توجهی یافته است که نشان میدهد نیروهای امنیتی رژیم صهیونیستی، مراکز آموزشی را تصرف کرده و از آنها به عنوان پایگاههای نظامی یا محلهای تجمع برای فعالیتهای نظامی استفاده کردهاند که از آن جمله میتوان به تبدیل بخشی از محوطه دانشگاه الازهر در المغرقه به کنیسهای برای سربازان اشاره کرد. این کمیسیون اعلام کرد: «چنین رفتاری ناقض مفاد حقوق بینالملل بشردوستانه عرفی است که طرفین درگیری را ملزم به تمایز بین اهداف غیرنظامی و نظامی میکند. چنین اقداماتی، بیانگر قصد نیروهای امنیتی صهیونیست برای تخریب این مراکز به منظور محدود کردن دسترسی فلسطینیها به آموزش در درازمدت میداند.»
.gif?v=0)
