ندا اظهری، مترجم: با پیشرفت سریع فناوری‌های نوآورانه و افزایش تقاضای بازار، برخی از شرکت‌های خصوصی به سرعت به شهرت رسیده‌اند و ارزش‌گذاری‌های آن‌ها از مرز یک میلیارد دلار عبور کرده و به آن‌ها لقب «شرکت‌های یونیکورن» داده شده است. این شرکت‌ها نه‌تنها در بخش‌های مربوطه خود پیشرو هستند، بلکه نقش‌های محوری را نیز در اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند. در سال 2024، شرکت «اسپیس‌ایکس» برای اولین بار به بزرگ‌ترین شرکت یونیکورن جهان تبدیل شد. این دستاورد نه‌تنها نوآوری‌های اسپیس‌ایکس را در فناوری هوافضا و مدل‌های تجاری برجسته می‌کند، بلکه تأثیر قابل توجه آن را بر اقتصاد جهانی نیز نشان می‌دهد. «کرانچ‌بیس» (Crunchbase) به عنوان یکی از معتبرترین پایگاه‌های اطلاعاتی جهانی برای ثبت و معرفی استارتاپ‌ها، برندهای شخصی، شرکت‌های نوآور و سرمایه‌گذاران حوزه فناوری و دیجیتال مارکتینگ فعالیت می‌کند. طبق داده‌ها، در این پایگاه بیش از 1600 استارتاپ یونیکورن یا شرکت خصوصی با ارزش فعلی یک میلیارد دلار یا بیشتر ثبت شده‌اند. کل ارزش شرکت‌های یونیکورن در سال 2025 به رقمی بالغ بر 6 هزار میلیارد دلار رسیده است. این فهرست که با استفاده از داده‌های جامع این شرکت تهیه شده، با ارزش‌گذاری شرکت‌ها به ارزش یک میلیارد دلار یا بیشتر در یک دور جدید تأمین مالی، به‌روزرسانی می‌شود. ارزش‌گذاری‌ها براساس جدیدترین دورهای تأمین مالی صورت گرفته که از سوی شرکت‌ها افشا شده است.

یونیکورن‌ها چگونه انتخاب شدند؟

فهرست یونیکورن‌های منتخب «کرانچ‌بیس» شامل شرکت‌های یونیکورن خصوصی است که ارزش‌گذاری آن‌ها پس از جذب سرمایه به رقمی بالغ بر یک میلیارد دلار یا بیشتر رسیده و براساس داده‌های این پایگاه داده تهیه شده است. شرکت‌های جدید با رسیدن به ارزش‌گذاری یک میلیارد دلاری به عنوان بخشی از یک دور تأمین مالی، به این فهرست شرکت‌های یونیکورن اضافه می‌شوند. داده‌های شرکت‌هایی که از قبل در جدول رتبه‌بندی حضور دارند، با اعلام دور تأمین مالی جدید، به‌روزرسانی می‌شوند. برای حفظ یکپارچگی، این فهرست براساس ارزش‌گذاری‌های تعیین‌شده توسط سرمایه‌گذاران در طول دورهای تأمین مالی قیمت‌گذاری‌شده برای شرکت‌ها رتبه‌بندی شده است. فهرست یونیکورن‌ها ارزش‌گذاری‌های داخلی شرکت‌ها را، مانند ارزش‌گذاری‌هایی که از طریق فرایند 409a برای اختیار خرید سهام کارکنان تعیین می‌شود، منعکس نمی‌کند؛ زیرا این ارزش‌گذاری‌ها با یک دور تأمین مالی قیمت‌گذاری‌شده متفاوت بوده و به احتمال زیاد پایین‌تر از آن محاسبه می‌شود. این فهرست همچنین ارزش‌گذاری‌ها را براساس کاهش ارزش سهام سرمایه‌گذاران که به‌صورت فصلی تغییر می‌کنند، تنظیم نمی‌کند؛ چراکه سرمایه‌گذاران مختلف در یک دوره سه‌ماهه ارزش‌گذاری یکسانی برای یک شرکت انجام نمی‌دهند.

یونیکورن‌های خارج‌شده یا «اگزیت» به شرکت‌هایی اطلاق می‌شود که سهام‌داران یا سرمایه‌گذاران این شرکت‌ها تمام یا بخشی از سهام خود را به شخص یا شرکت دیگری واگذار می‌کنند. فهرست این گروه از یونیکورن‌های خارج‌شده شامل شرکت‌هایی است که به عنوان شرکت‌های خصوصی به ارزش یک میلیارد دلار یا بیشتر رسیده و به دنبال آن از طریق خرید یا عرضه اولیه سهام (IPO) از بازار خارج شده‌اند. این فهرست براساس مجموعه داده‌های پایگاه کرانچ‌بیس و داده‌های بازار تهیه شده است. شرکت‌هایی که برای اولین بار به‌واسطه خروج از استارتاپ به ارزش بیش از یک میلیارد دلار می‌رسند، در این فهرست گنجانده نشده‌اند.

یونیکورن‌های نوظهور گردآوری‌شده توسط پایگاه «کرانچ‌بیس» شامل شرکت‌های خصوصی با ارزش 500 میلیون دلار یا بیشتر اما کمتر از یک میلیارد دلار می‌شود. فهرست یونیکورن‌های نوظهور این پایگاه زمانی به‌روزرسانی می‌شود که یک شرکت جدید به آن محدوده ارزش‌گذاری برسد یا تغییری در ارزش‌گذاری شرکتی ایجاد شود که از قبل در جدول رتبه‌بندی قرار داشته است.

کاهش ارزش‌گذاری یونیکورن‌ها از 2022

به دنبال کاهش قیمت سهام شرکت‌های سهامی عام، به نظر می‌رسد که ارزش‌گذاری داخلی بسیاری از شرکت‌های یونیکورن نیز از سال 2022 با روند رو به کاهش روبه‌رو بوده است. با وجود این، بخش اعظمی از این کاهش ارزش‌گذاری هنوز در داده‌های این پایگاه منعکس نشده است؛ چراکه ارزش‌گذاری‌های «کرانچ‌بیس» ارزش‌گذاری‌هایی هستند که در طول یک دور تأمین مالی اعلام‌شده افشا شده‌اند و بسیاری از شرکت‌های عضو این پایگاه افزایش سرمایه مازاد را در طول رکود بازار به تأخیر انداخته‌اند. تا ژانویه 2025، بین 1586 شرکت یونیکورن، بیش از نیمی از آن‌ها از ابتدای سال 2022 در یک تأمین مالی ارزش‌گذاری شده‌اند. این درصد به یک‌چهارم کل شرکت‌های یونیکورن کاهش می‌یابد که از سال 2023 در یک تأمین مالی ارزش‌گذاری شده‌اند. حدود 35 درصد از کل شرکت‌های یونیکورن آخرین بار در سال‌های 2020 و 2021 ارزش‌گذاری شده‌اند. اگر شرکت‌های 2022 را نیز در نظر بگیریم، این رقم به 60 درصد افزایش می‌یابد. این شرکت‌ها در حباب بازار فناوری ارزش‌گذاری شده‌اند.

جذب سرمایه هزار میلیارد دلاری 1586 شرکت خصوصی یونیکورن

طبق آخرین داده‌های یونیکورن که از سوی پایگاه «کرانچ‌بیس» منتشر شده، بیش از 1500 شرکت خصوصی در سراسر جهان وجود دارند که وضعیت یونیکورن فعلی را دارا هستند. این شرکت‌ها صنایع مختلفی از جمله هوش مصنوعی، خدمات مالی، مراقبت‌های بهداشتی، تجارت الکترونیک و حمل‌ونقل را پوشش می‌دهند. در مجموع، این شرکت‌های یونیکورن بیش از هزار میلیارد دلار در بیش از 8000 دور تأمین مالی از 10 هزار سرمایه‌گذار جمع‌آوری کرده‌اند. کل مبلغ تأمین مالی جمع‌آوری‌شده توسط یونیکورن‌ها از اواسط دهه 2000 به‌طور پیوسته سال‌به‌سال افزایش یافته است، اگرچه این مقدار در سال‌های 2022 و 2023 سال‌به‌سال کاهش یافته است. نزدیک به 500 استارتاپ یونیکورن دیگر در طول زمان از گردونه خارج شده و تعداد کل یونیکورن‌های فعلی و سابق را به بیش از 2000 رسانده‌اند.

xAI، باارزش‌ترین یونیکورن 2024

بیش از 100 شرکت در سال 2024 به وضعیت یونیکورن رسیدند. باارزش‌ترین یونیکورن جدید سال 2024، شرکت xAI بود که برای اولین بار در ماه «می» با ارزش 24 میلیارد دلار به این جمع پیوست. ارزش این شرکت شش ماه بعد در دور جدیدی از تأمین مالی دو برابر شد و به 50 میلیارد دلار رسید. از دیگر یونیکورن‌های جدید سال 2024 می‌توان به شرکت جستجوی هوش مصنوعی «پرپلکسیتی» مستقر در سانفرانسیسکو، شرکت مدل‌سازی بنیادی Safe Superintelligence، استارتاپ کدنویسی هوش مصنوعی «پولساید» و AI legaltech Harvey اشاره کرد. از پکن، شرکت مدل‌سازی بنیادی «مونشات AI» و شرکت مدل‌سازی توکیو Sakana AI در سال 2024 به پایگاه «کرانچ‌بیس» پیوستند.

سیر تشکیل یونیکورن‌ها در 2023 کند شد

ایجاد یونیکورن‌های جدید در سال 2023 با پیوستن 100 شرکت به پایگاه «کرانچ‌بیس» کُند شد. باارزش‌ترین شرکت‌های یونیکورن که در سال 2023 به این جمع پیوستند عبارت‌اند از: شرکت «کورویو» واقع در نیوجرسی که یک شرکت زیرساخت ابری است و به تازگی ارزش 23 میلیارد دلاری را ثبت کرده است. از چین، دو شرکت نیمه‌رسانا به این جمع پیوستند: شرکت «نیمه‌رسانای GTA» تولیدکننده تراشه خودرو با ارزش 6 میلیارد و 300 میلیون دلار و شرکت تراشه حافظه Changxin New Bridge با ارزش 6 میلیارد دلار. از اروپا، شرکت فناوری دفاع نرم‌افزار هوش مصنوعی Helsing، مستقر در آلمان، 5 میلیارد و 300 میلیون دلار و Mistral AI نیز به‌عنوان یک شرکت مدل‌سازی زبانی بزرگ بنیاد، مستقر در پاریس، 6 میلیارد و 100 میلیون دلار ارزش‌گذاری شد.

سیل سرمایه‌گذاری به سمت شرکت‌های هوش مصنوعی

بخش‌های برتری که شرکت‌های یونیکورن در آن‌ها فعالیت می‌کنند، به ترتیب شامل خدمات مالی، هوش مصنوعی، تجارت الکترونیک و خرید هستند. شرکت‌های یونیکورن با گرایش هرچه بیشتر به حوزه هوش مصنوعی مولد، در حال بازگشت به عرصه فناوری هستند. در حالی که بودجه استارتاپ‌ها پس از رونق سال 2021 با رکود مواجه شد، شرکت‌های خصوصی در حال حاضر شاهد سیل سرمایه‌گذاری، به‌ویژه در شرکت‌های مبتنی بر هوش مصنوعی مانند OpenAI هستند. در عین حال، کشورهایی مانند هند و انگلیس در حال تولید شرکت‌هایی با ارزش‌های سرسام‌آور هستند که بیانگر چشم‌انداز جهانی یونیکورن‌هاست.

هندی‌ها در صدر برترین شرکت‌های یونیکورن در حال ظهور

در رده‌بندی 2025، قریب 456 شرکت یونیکورن نوظهور مورد ارزیابی قرار گرفته است که درمجموع حدود 83 میلیارد دلار تأمین مالی کرده و ارزش کل این شرکت‌ها به چیزی بالغ بر 306 میلیارد و 500 میلیون دلار می‌رسد. کل شرکت‌های نوظهور تاکنون در سال 2025 حدود 5 میلیارد و 100 میلیون دلار تأمین مالی شده‌اند. از جمع 10 شرکت برتر نوظهور، 4 شرکت هندی، 2 شرکت چینی و 2 شرکت آمریکایی و یک شرکت انگلیسی و کانادایی حضور دارند. برترین شرکت یونیکورن نوظهور، شرکت هندی «جاسپی» با ارزش یک میلیارد دلار و کل سرمایه‌گذاری 148 میلیون دلاری است. دومین شرکت برتر نوظهور در سال 2025 هم شرکت چینی «چانگ یانگ تک» با ارزش 990 میلیون دلار است که سرمایه‌گذاری کلی 125 میلیون را به خود اختصاص داده است. سومین شرکت نوظهور هم شرکت چینی «توسین» با ارزش 986 میلیون دلار است. چهارمین شرکت برتر هم شرکت هندی «نکسترا دیتا» با ارزش 986 میلیون دلار و کل سرمایه‌گذاری 237 میلیون دلاری است. شرکت انگلیسی «باترنات باکس» با ارزش 985 میلیون دلاری و کل سرمایه‌گذاری 467 میلیون دلاری در رده پنجم قرار گرفته است. 

نیمی از کل یونیکورن‌ها آمریکایی‌اند

آمریکا با حدود 796 یونیکورن ثبت‌شده، بیشترین تعداد شرکت‌های یونیکورن را به خود اختصاص داده است و از این رو، آمریکا سالانه بیشترین سهم از سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر را دریافت می‌کند. در این بین، چینی‌ها با دربرگرفتن 280 یونیکورن و با اختلافی فاحش، در رده دوم قرار می‌گیرند. باوجوداین، از جمع پنج شرکت یونیکورن بزرگ دنیا، 2 یونیکورن بزرگ چینی یعنی «بایتدنس» و «انت گروپ»هستند که جزء بزرگ‌ترین یونیکورن‌های این فهرست بوده‌اند. به عبارتی، از جمع 10 شرکت برتر یونیکورن دنیا در سال 2025، نیمی از آن‌ها، یعنی 5 شرکت آمریکایی بوده و دو شرکت هم هندی هستند. درمجموع، در 10 شرکت برتر یونیکورنی، 5 شرکت متعلق به آمریکای شمالی و 5 شرکت متعلق به منطقه آسیا حضور دارند. 

SpaceX، ارزشمندترین یونیکورن دنیا شد

در فهرستی که به‌تازگی برای برترین یونیکورن‌های سال 2025 منتشر شده، شرکت آمریکایی SpaceX با ارزش 400 میلیارد دلار در رده نخست جای گرفته است. کل سهام این شرکت رقمی بالغ بر 9 میلیارد دلار را در برمی‌گیرد. در مقایسه با 2024، این شرکت فضایی ارزش 350 میلیارد دلار را به خود اختصاص داده بود که در سال جاری با رشد 14.5 درصدی روبه‌رو شده است. در رده‌بندی 2025، شرکت پیشگام هوش مصنوعی OpenAI با ارزش 300 میلیارد دلاری در رده دوم قرار گرفته که در مقایسه با سال گذشته با ارزش 157 میلیارد دلار، رشد 91 درصدی را تجربه کرده و با یک پله صعود، از رده سوم به رده دوم ارتقا یافته است. کل سهام این شرکت حدود 58 میلیارد دلار در سال 2025 گزارش شده است. اما در این میان، شرکت چینی «بایتدنس» که سال گذشته با ارزش 225 میلیارد دلاری، دومین یونیکورن برتر دنیا شناخته می‌شد، در سال 2025 با افت 2.5 درصدی به ارزش 220 میلیارد دلاری رسیده و از رده دوم، یک پله سقوط کرده و در پله سوم جا خوش کرده است. 

چهارمین یونیکورن برتر دنیا در سال 2025، شرکت چینی «انت گروپ» است که ارزش 150 میلیارد دلاری را از آن خود کرده است. نکته جالب اینجاست که این شرکت در رده‌بندی یونیکورن‌های سال 2024 حضور نداشت و امسال توانسته خود را جزء پنج یونیکورن برتر دنیا قرار دهد. کل سهام این شرکت چیزی حدود 19 میلیارد دلار برآورد شده است. پنجمین یونیکورن برتر 2025 با عنوان Reliance Retail هم امسال با ارزش 100 میلیارد دلار در رده‌بندی قرار گرفته و سال گذشته حضور نداشته است. کل سهام این شرکت 8 میلیارد دلار تخمین ‌زده شده است. 

جایگاه ششمین یونیکورن برتر 2025 هم به شرکت چینی «شین» با ارزش 66 میلیارد دلار می‌رسد که در مقایسه با ارزش سال گذشته بدون تغییر باقی مانده اما از نظر رتبه، یک پله سقوط از رده پنجم در 2024 به رده ششم تنزل کرده است. کل سهام «شین» حدود 4 میلیارد دلار گزارش شده است. در این میان، یونیکورن آمریکایی «استریپ» که سال گذشته با ارزش 70 میلیارد دلار رتبه چهارم را از آن خود کرده بود، امسال با کاهش 7 درصدی به ارزش 65 میلیارد دلار رسیده و با سه پله سقوط به رده هفتم جدول برترین یونیکورن‌های دنیا دست پیدا کرده است. کل سهام این شرکت در سال 2025 به حدود 9 میلیارد دلار رسید. رتبه هشتم جدول برترین‌های امسال به شرکت آمریکایی «دیتابریکس» با ارزش 62 میلیارد دلار می‌رسد که از نظر ارزش در مقایسه با 55 میلیارد دلار سال گذشته، با رشد 13 درصدی روبه‌رو شده اما با دو پله سقوط، از رده ششم در سال 2024 به رده هشتم در 2025 دست یافته است. کل سهام این شرکت در سال جاری 16 میلیارد دلار برآورد شده است. شرکت آمریکایی «آنتروپیک» با ارزش 62 میلیارد دلاری در رده نهم برترین یونیکورن‌ها جا خوش کرده که در مقایسه با سال 2024 با ارزش حدود 60 میلیارد دلاری، با رشد 3.5 درصدی همراه بوده و رده شرکت هم تغییری نکرده است. کل سهام آن هم 13 میلیارد دلار اعلام شده است. دهمین شرکت برتر یونیکورن دنیا هم شرکت هندی Reliance Jio است که ارزش 58 میلیارد دلاری را به خود اختصاص داده است. این یونیکورن در سال 2024 در رده‌بندی برترین یونیکورن‌ها حضور نداشته است و امسال به‌عنوان دومین شرکت برتر هندی در جمع 10 یونیکورن برتر دنیا قرار گرفته است. کل سهام این شرکت بالغ بر 20 میلیارد دلار است. آنچه از رده‌بندی شرکت‌های برتر به دست آمده، نشان می‌دهد که کل رقم تأمین مالی شرکت‌های یونیکورن فعلی در سال 2025 به چیزی بالغ بر 118 میلیارد و 900 میلیون دلار می‌رسد که در مقایسه با 2024 با 115 میلیارد دلار، با رشد 3.5 درصدی مواجه شده است. این در حالی است که بیشترین نرخ تأمین مالی یونیکورن‌ها به سال 2021 و رقم 262 میلیارد و 200 میلیون دلار برمی‌گردد. 

بیشترین یونیکورن‌ها در صنعت نرم‌افزار فعالیت می‌کنند 
یونیکورن‌های برتر دنیا در حوزه‌های مختلفی فعالیت می‌کنند که با توجه به سیر رو به رشدی که در فناوری‌های نوظهور و هوشمند شاهدیم، بخش اعظمی از این شرکت‌ها در حوزه‌های مرتبط با این فناوری‌ها نقش‌آفرینی می‌کنند. طبق این رده‌بندی، صنعت نرم‌افزار رتبه نخست را بین یونیکورن‌ها به خود اختصاص داده و با 903 یونیکورن، بیشترین تعداد شرکت‌های فعال در صنایع را در بر گرفته است. بعد از آن، صنعت علوم و مهندسی با 416 یونیکورن فعال، در رده دوم پرتعدادترین شرکت‌ها قرار گرفته‌اند. رتبه سوم برترین صنعت در میان یونیکورن‌ها به فناوری اطلاعات و نیز تحلیل داده مربوط می‌شود به طوری که هر کدام 389 شرکت را در این حوزه فعال مشغول کرده‌اند. خدمات مالی با 384 شرکت در رده پنجم، خدمات اینترنتی با 300 شرکت در رده ششم، هوش مصنوعی با 298 شرکت در رده هفتم، تجارت و خرید با 239 شرکت در رده هشتم، سخت‌افزار با 227 شرکت در رده نهم و حمل‌ونقل با 196 شرکت در رده دهم قرار گرفته است.