در عمود ۱۱۶۳ مسیر پیادهروی اربعین، جایی که گامهای خسته زائران به استراحتی امن نیاز دارند، موکب درمانی دانشگاه آزاد اسلامی قم به یکی از اصلیترین پایگاههای خدمات پزشکی تبدیل شده است؛ «موکب درمانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم» که امسال به نام شهید دکتر طهرانچی مزین شده است. موکبی که یکی از مهمترین پایگاههای خدمات پزشکی در مسیر پیادهروی اربعین است و با عنوان «انصارالمهدی (عج)» و با استفاده از تیمی متشکل از پزشکان متخصص، عمومی، اینترنها، پرستاران و دانشجویان علوم پزشکی، خدمات درمانی را در سه شیفت 8 ساعته به صورت کاملاً رایگان به زائران ارائه میدهد. روزانه تا ۱۵۰۰ نفر از زائران در این مرکز مورد معاینه و درمان قرار میگیرند. تجربه هفتساله این تیم در خدمترسانی به زائران اربعین، از کاظمین تا کربلا، باعث شده امسال این موکب با مجوزهای رسمی از جمعیت هلال احمر و سازمان حج و زیارت، فعالیتی مستقل و گستردهتر از از همیشه داشته باشد.
اما سابقه تشکیل این موکب به سال 1398 برمیگردد. همان سالی که این موکب با همکاری بسیج دانشجویی و دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی قم در کاظمین فعالیت خود را آغاز کرد. تیمی متشکل از حدود ۱۰ پزشک، هشت پرستار و یک ماما در سه شیفت مشغول خدمترسانی بود؛ تجهیزات درمانی شامل تخت، دستگاه ECG، اکسیژنساز و ویلچر به ارزش حدود یک میلیارد ریال تهیه و دارو به ارزش حدود ۸۰۰ میلیون ریال با حمایت خیرین تأمین شد. بیش از هزار نفر در شبانه روز ویزیت شدند. این فعالیتها در سالهای بعد یعنی سال 1399 و 1400 نیز ادامه پیدا کرد.
از سال ۱۴۰۱، موکب دانشگاه آزاد قم تحت عنوان «منتظران ظهور» در عمود ۱۲۲۲ مسیر نجف به کربلا برپا شد. در این سال، رئیس دانشگاه آزاد و دبیرکل جمعیت هلالاحمر به طور مستقیم از خدمات بازدید کردند در سال 1402 نیز فعالیت موکب درمانی دانشگاه آزاد با حضور بیش از ۴۰ پزشک عمومی و متخصص، پرستار و دانشجویان پزشکی، ادامه پیدا کرد و روزانه ویزیتها و خدمات تخصصی در حوزه ارتوپدی، چشم، اطفال و زنان انجام شد.
این موکب در سال 1403 نیز خدمات پزشکی خود را ادامه داد و حالا در هفتمین سال فعالیت خود در مرکز طبی امام خمینی(ره) در کشور عراق مستقر شده است. در این گزارش با محمد دخیلی، مدیر موکب درمانی پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم به گفتوگو نشسته و از جزئیات فعالیت این موکب در هفتمین سال فعالیتش پرسیدهایم.
دخیلی در ابتدای سخنان خود با اشاره به آغاز رسمی اعزام گروه درمانی گفت: «حرکت تیم درمانی از چهاردهم مرداد رأس ساعت ۸ صبح با اعزام یک دستگاه اتوبوس به سمت عراق شروع شد.»
او با بیان اینکه این تیم تجربه بالایی در خدمترسانی درمانی به زائران اربعین دارد، اظهار کرد: «ما در حال حاضر هفت سال است که در این حوزه فعالیت میکنیم و سابقه حضور در کاظمین، کربلا و مسیرهای منتهی به این شهرها را داریم. همین تجربه و سابقه باعث شد مسئولیت خدمات درمانی اربعین امسال به واحد قم سپرده شود.»
دخیلی ادامه داد: «امسال با اخذ مجوزهای رسمی از نهادهای مختلف مثل جمعیت هلال احمر و سازمان حج و زیارت، وارد میدان شدهایم. این مجوزها به ما امکان فعالیت درمانی رسمی در کشور عراق را دادهاند.»
مدیر موکب درمانی واحد قم با اشاره به نامگذاری این موکب، گفت: «درمانگاه ما به نام شهید دکتر طهرانچی مزین شده است و موکب با عنوان «انصار المهدی عجلالله تعالی فرجهالشریف» فعالیت میکند. محل استقرار ما مرکز طبی امام خمینی(ره) عراق یعنی عمود 1163 است که بهصورت رسمی در اختیارمان قرار گرفته است.»
دخیلی درباره سطح خدمات درمانی ارائهشده در این موکب گفت: «خدمات درمانی ما در سه سطح ارائه میشود. سطح ابتدایی توسط پزشکان عمومی پوشش داده میشود که رسیدگی به موارد عمومی و سبک را شامل میشود.»
او افزود: «در تیم ما متخصص و فوقتخصص هم حضور دارند و امکانات دارویی لازم برای رسیدگی به بیماران نیز بهصورت کامل فراهم شده است. با توجه به گزارشهای ارائهشده به جمعیت هلال احمر و لیست تیم درمانی، علاوه بر پزشکان عمومی، در تیم ما متخصصان ریه، چشم، ارتوپدی، اطفال و حتی طب سنتی حضور دارند که این سطح تخصصها باعث ارتقای جایگاه موکب ما به درجه دو از نظر امکانات و خدمات شده است.»
فعالیت 50 استاد و دانشجو در موکب درمانی دانشگاه
دخیلی درباره کادر حاضر در موکب درمانی اظهار کرد: «ما در حال حاضر تیمی متشکل از حدود ۵۰ نفر داریم که در موکب درمانی دانشگاه آزاد قم فعالیت میکنند.»
او اضافه کرد: «از این تعداد 16 نفر شامل پزشکان عمومی، اینترنها و یک مامای همراه هستند که خدمات درمانی تخصصی را ارائه میدهند. پزشکان و اینترنهای ما در قالب سه شیفت ۸ ساعته تقسیمبندی شدهاند تا خدمات درمانی به صورت مستمر و منظم به زائران ارائه شود. بقیه اعضای تیم ما از میان دانشجویان رشتههای علوم پزشکی هستند؛ از جمله پرستاری، مامایی، علوم آزمایشگاهی و دانشجویان پزشکی. حدود ۳۰ تا ۳۵ نفر از اعضای ما را همین دانشجویان تشکیل میدهند.»
مدیر موکب درمانی واحد قم اضافه کرد: «ما علاوه بر تیم درمانی، بخشهای فرهنگی، تبلیغاتی و خدمات عمومی نیز داریم که فعالیتهای متنوعی در کنار خدمات پزشکی انجام میدهند. درواقع همه این گروهها در کنار هم، ترکیب ۵۰ نفره تیم ما را تشکیل میدهند.»
روزانه تا 1500 نفر خدمات درمانی دریافت میکنند
دخیلی درباره ظرفیت روزانه موکب توضیح داد: «ظرفیت خدمات روزانه ما حدود 1200 تا 1500 نفر است که شامل خدمات درمانی متنوع میشود.»
او با بیان جزئیات بیشتری درباره بخشهای تخصصی گفت: «یکی از بخشهای مهم ما، درمان اختصاصی زخم است که بهخصوص برای زائرانی که دچار مشکلات جدی در پاهایشان شدهاند، خدمات ارائه میشود. این بخش با حضور متخصصان مجرب فعالیت میکند.»
دخیلی درباره تأمین تجهیزات پزشکی موکب نیز گفت: «روند تأمین امکانات برای ما بسیار دشوار شده است. ما ۷ سال است که در دانشگاه آزاد این خدمات را ارائه میدهیم. امسال هم از 3 مرکز مهم مجوز دریافت کردهایم. فرایند دریافت مجوز به هیچ وجه آسان نیست و صلاحیت عمومی و تخصصی اعضای تیم توسط نهادهای مربوطه به دقت بررسی میشود، اما متأسفانه در این مسیر نیازمند حمایت بیشتری هستیم.»
مدیر موکب درمانی گفت: «عمدتاً کمکها از سوی خیرین تأمین میشود. البته هنوز بخشی از بدهیهای تجهیزات پزشکی باقی مانده است. ما برخی از امکانات مانند دستگاه اکسیژنساز و... را خریداری کردهایم که برای پرداخت بدهی نیازمند حمایت بیشتری هستیم.»














