سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: در حالی که نظام آموزش عالی کشور با چالشهایی مثل کاهش جذب دانشجو، ناهماهنگی ساختاری، و فاصله بین آموزش دانشگاهی و نیازهای بازار کار مواجه است، معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی گامهایی برای بازطراحی و ارتقای نظام آموزش در این دانشگاه برداشته است؛ از تحول در آموزش عالی با برگزاری کلاسهای آموزش ترکیبی تا اجرای دو نوبت پیشدفاع متمرکز برای بیش از ۲ هزار دانشجوی تحصیلات تکمیلی.
این معاونت همچنین در راستای ارتقای کیفی هیئت علمی، دورههای توانمندسازی روش تحقیق را برای اعضای هیئت علمی طراحی و اجرا کرده که تاکنون نزدیک به یکهزار استاد در آن شرکت کردهاند؛ حرکتی هوشمندانه برای نوسازی دانش آموزشی اساتید در دنیای علم. مجموعه این اقدامات از یکسو بازتاب یک حرکت روبهجلوی ساختارمند است و از سوی دیگر، پاسخی به نیاز بازنگری در نظام آموزش عالی ایران.
در این گزارش تلاش کردهایم نگاهی گذرا به اقدامات تحولی این معاونت در سهساله گذشته داشته باشیم و مروری نیز بر اقدامات جاری آن ارائه دهیم که در ادامه از نظر میگذرانید.
آغاز آموزش ترکیبی در دانشگاه آزاد با 53 عنوان درسی
تشکیلنشدن کلاسهای کارشناسی ارشد در برخی واحدهای دانشگاهی موجب شد تا دانشگاه آزاد در اقدامی هدفمند، مدل آموزشی جدیدی با عنوان آموزش ترکیبی (Blended Learning)را در دستور اجرا قرار دهد. ادارهکل اجرایی و خدمات آموزشی معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی، پس از بررسیهای دقیق و تحلیل دادهها، تصمیم گرفت دروسی از مقطع کارشناسی ارشد را که در پنج یا بیش از پنج واحد دانشگاهی با تعداد دانشجویان کمتر از ۷ نفر ارائه میشد، بهصورت کشوری و یکپارچه برگزار کند. این تصمیم از نیمسال اول سال ۱۴۰۲ اجرایی شد. در قالب این مدل، 53 عنوان درس به شیوه ترکیبی (۱۳ جلسه مجازی و ۳ جلسه حضوری) برگزار شد. شیوهای که نهتنها موجب کاهش هزینههای اضافی برای واحدهای دانشگاهی شد، بلکه با ایجاد بستر نظارت بر طراحی سؤالات پایانترم، کیفیت و انسجام آموزشی را نیز افزایش داد. آنطور که به نظر میرسد، این مدل گامی مؤثر در استفاده بهینه از منابع انسانی و مالی دانشگاه و نیز ارتقای سطح آموزش در مقاطع تحصیلات تکمیلی به شمار میرود.
تسهیلگری در ارائۀ دروس عرصه
«آموزش در عرصه» از آن کلیدواژههایی است که در چند سال اخیر زیاد به گوش میرسد. سالهاست که بسیاری از مسئولان در حوزه آموزش عالی و همچنین صاحبان صنایع، از کمبود فارغالتحصیلانی که توانمندیهای عملی و کاربردی لازم را دارا باشند گلایه دارند.
این مسئله بهویژه در رشتههای فنی و مهندسی محسوستر بود؛ به همین دلیل مسئولان دانشگاه تصمیم گرفتند به این رشتهها نیز مانند رشتههای پزشکی نگاه کنند. اجرای نظام «عرصه و پایه» در رشتههای مهندسی، بهعنوان یک راهحل مؤثر از سوی شهید طهرانچی پیشنهاد شد تا دانشجویان این رشتهها، شبیه به دانشجویان پزشکی، از تجربیات عملی کافی برخوردار شوند و به مهارتهای کاربردی خود بیفزایند. در این شیوه، دانشجویان مهندسی کلاسهای خود را مستقیماً در محیطهای صنعتی برگزار میکنند. برای مثال، دانشجویان مقطع کاردانی مهارتی، همزمان با گذراندن دروس نظری، در خط تولید کارخانهها مشغول به کار میشوند. این تلفیق یادگیری و تجربه، آنان را با چالشهای واقعی صنعت مواجه میکند و فرصت پاسخگیری مستقیم از اساتید در دل فرایند تولید فراهم میشود. همکاری با پارکهای علم و فناوری، بانکها، شرکتهای دادهمحور، پالایشگاهها و کارخانههای داروسازی از جمله مثالهای ارائه دروس در عرصه است. دانشجویان در این بسترها به مهارتهایی مثل تحلیل داده، مدلسازی مالی یا سنتز مواد شیمیایی دست مییابند. معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی نیز در همین راستا، نقش هدایتگر را ایفا میکند و برای معاونان آموزشی واحدهای دانشگاهی، مأموریتهایی مشخص تعریف کرده تا بستر تحقق آموزش مهارتی و عملی را در محیط واقعی فراهم کنند.
تقویت بدنۀ استادی با بهرهگیری از ۲۷۷ عضو هیئت علمی وابسته
دانشگاه آزاد، در راستای ارتقای بهرهوری و استفاده هدفمند از ظرفیت اعضای هیئت علمی تماموقت و دستیاران آموزشی، اقدام به تدوین فرایندی نظاممند برای تعیین تعداد بهینه استاد وابسته موردنیاز در هر رشته-گرایش و استان کرده است. این فرایند با در نظر گرفتن تعداد دانشجویان فعال، نیاز کلاسی هر نیمسال تحصیلی، و امکانسنجی جابهجایی اعضای هیئت علمی انجام شده است. پس از تحلیل دقیق دادهها و استخراج اطلاعات از سامانههای مرتبط، مشخص شد از میان ۶هزار و ۲۹۰ درخواست ثبتشده در سامانه «ساجد»، با ۲۷۷ مورد جذب استاد وابسته موافقت شده است. این تعداد بر پایه نیاز واقعی و دقیق دانشگاهها در رشتهگرایشهای مختلف و با توجه به وضعیت آموزشی هر استان تعیین شده است. بیشک این اقدام به توزیع عادلانه و هدفمند اعضای هیئت علمی در سراسر کشور کمک کرده و امکان ارتقای کیفی آموزش در واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی را فراهم میکند.
تشکیل شبکۀ دانشی منسجم با انتصاب مدیران گروههای دانشی استانها
معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد، در راستای اجرای نظامنامه «بازآرایی نظام دانشی دانشگاه آزاد» و حرکت بهسوی ایجاد شبکهای هدفمند از دانش و تخصص در سراسر کشور، اقدام به سازماندهی و انتصاب مدیران گروههای دانشی استانی در رشته-گرایشهای مختلف کرده است. این اقدام، پس از تعیین مدیران گروههای کشوری، گامی برای تمرکززدایی و توزیع متوازن مسئولیتهای علمی و آموزشی در ساختار دانشگاه آزاد محسوب میشود. در حال حاضر، ۲۰ گروه دانشی کشوری در این معاونت شکل گرفته و به موازات آن، گروههای استانی متناظر نیز تأسیس شدهاند که مدیریت و هماهنگی امور آموزشی و پژوهشی را در سطح استانها برعهده دارند. نکته مهم دیگر اینکه با گذشت بیش از یک سال از آغاز به کار این مدیران، معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی با بهرهگیری از فرمهای طراحیشده و شاخصهای عملکردی، نسبت به تمدید یا جایگزینی احکام مدیران استانی در سال ۱۴۰۴ اقدام کرده است. اتفاقی که زمینهساز پویایی، پاسخگویی و انسجام بیشتر در فعالیتهای علمی دانشگاه بوده و بر تقویت ارتباط بین واحدهای دانشگاهی، گروههای تخصصی و تصمیمسازان علمی تأکید دارد.
آشنایی استادان با یادگیری عمیق در 6 دوره
در روزگاری که روشهای سنتی تدریس دیگر پاسخگوی نیازهای نسل جدید دانشجویان نیست، دانشگاه آزاد در این راستا گامی نوین برداشته است. معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی طی سه سال گذشته با برگزاری 6 دوره آموزشی، اساتید را با دنیای یادگیری عمیق آشنا کرده است؛ روشی که هدف آن تغییر بنیادین در آموزش است، نه صرفاً انتقال اطلاعات. معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه در راستای اجرای بندهای ۷۸ و ۸۰ بسته کاری ارتقای کیفیت و کارآمدی دورههای تحصیلی سند تحول و تعالی دانشگاه، طی سه سال اخیر اقدام به برگزاری 6 دوره «یادگیری عمیق» ویژه اعضای هیئتعلمی کرده است. در این دورهها که برگزاری آن از تابستان ۱۴۰۱ آغاز شد، اساتید با مفاهیم تازهای آشنا شدند که به آنها کمک میکند تا به تسهیلگر یادگیری تبدیل شوند. مباحثی مانند نظریههای اجتماعی- فرهنگی، هرم یادگیری، اصول کار گروهی، یادگیری معکوس و همچنین تولید محتوای آموزشی جذاب و مؤثر، بخشی از سرفصلهای این دورهها بودهاند. هدف نهایی تغییر رویکرد در نظام جذب، حمایت و ارزیابی دانشجویان بر مبنای دادههای دقیق و بهروز و در چهارچوب سند تحول و تعالی دانشگاه عنوان شده است. بستههای یادگیری عمیق که در این دورهها معرفی شدهاند، قرار است در رشتهها و واحدهای منتخب دانشگاه به کار گرفته و بهتدریج به الگویی فراگیر در سراسر دانشگاه تبدیل شوند.
ریاضی و فیزیک با طعم یادگیری عمیق
در دنیای امروز که شیوههای آموزش هر روز با تحولات تازهای روبهرو میشود، دانشگاه آزاد نیز از قافله عقب نمانده است. بر پایه دورههای توانمندسازی «یادگیری عمیق» که پیشتر برای اعضای هیئتعلمی برگزار شده بود، معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی از نیمسال دوم ۱۴۰۲ اقدام به اجرای عملی این رویکرد در قالب «کلاسهای تعاملی» کرد. تمرکز اولیه معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه، برگزاری این کلاسهاو دو درس پایه یعنی ریاضی ۲ و فیزیک ۲ بود؛ دروسی که همواره برای دانشجویان چالشبرانگیز بودهاند. انتخاب این دو درس، نهتنها به دلیل اهمیت محتوایی آنها، بلکه بهخاطر ظرفیت بالایشان برای اجرای روشهای نوین یاددهی و یادگیری انجام شد. این کلاسها تاکنون در قالب سه دوره برگزار شده است؛ دوره اول با محوریت دروسی مانند ریاضی 2 و فیزیک 2 در 4 واحد دانشگاهی اجرا شد. در این مرحله، تمرکز بر تهیه محتوای آموزشی شامل 12 جلسه است که در سامانه کاتب بارگذاری شدند. دانشجویان با 36 کاربرگ آموزشی (12 کاربرگ قبل از کلاس، 12 کاربرگ حین برگزاری و 12 کاربرگ پس از کلاس) درگیر شده و این فرایند با برگزاری 3 جلسه بازآموزی یعنی مرور مطالب 4 جلسه قبلی، تکمیل میشود. در دوره دوم همان دروس ریاضی 2 و فیزیک 2 مدنظر قرار گرفت اما این بار طرح مشابه دوره نخست در 6 واحد دانشگاهی اجرا شد. در دوره سوم سه عنوان درسی ریاضی 2، فیزیک 2 و ریاضی 1 در 13 واحد دانشگاهی ارائه شد. در این دوره نهتنها محتوای 12 جلسه آموزشی و 36 کاربرگ بهروز شدند، بلکه یک تغییر مهم در ارزیابی نیز ایجاد شد. شیوه آزمون متمرکز برای امتحانات میان ترم و پایان ترم در این دوره به کار گرفته شد.
تشکیل 8 دانشکدۀ موضوعی در حوزۀ فنی و مهندسی
دانشگاه آزاد با کنارگذاشتن مدلهای سنتی دانشکدهای، گام بلندی بهسوی آموزش مدرن برداشته است. در جدیدترین تحول، هشت دانشکده موضوعمحور در سراسر کشور مستقر شدهاند تا با نگاه به نیازهای آینده، مسیر تازهای در آموزش عالی ایران ترسیم شود. ابتدا این تحول در ابتدا با راهاندازی هفت دانشکده آغاز شد، اما با توسعه برنامهریزیها، اکنون این تعداد به هشت دانشکده رسیده است. این دانشکدهها برخلاف ساختار سنتی که بر مبنای رشتههای کلی تقسیمبندی میشدند، بر پایه موضوعات نیازهای آینده کشور طراحی شدهاند. دانشکده هوش مصنوعی و فناوریهای اجتماعی و پیشرفته، دانشکده صنعت ساختمان و محیطزیست، دانشکده ارتباطات، حملونقل و لجستیک، دانشکده معدن، نفت و انرژی، دانشکده علوم و فناوریهای زیست اجتماعی و کوانتومی، دانشکده مهندسی ساخت و فناوریهای صنعتی، دانشکده کشاورزی، آب، غذا و فراسودمندها و دانشکده محصولات طبیعی، شیمیایی و دارویی، هشت دانشکدهای است که طی سهسال اخیر راهاندازی شدهاند اما صرف راهاندازی این دانشکدهها کافی نبود. آنچه اهمیت بیشتری داشت، جایابی بهینه و هوشمندانه آنها در استانهای مختلف کشور بود؛ فرایندی که با تحلیل دقیق ظرفیتها و این سؤال که کدام دانشکده باید به کدام واحد دانشگاهی سپرده شود دنبال شد و 6 عامل مؤثر در جایابی این دانشکدههای موضوعی عبارت بودند از سبد دانشجوی مرتبط، وضعیت هیئتعلمی، زیرساخت آزمایشگاهی و فناورانه، نشریات دایر، سهم پژوهش مرتبط و همراستایی با صنایع منطقه. بر همین اساس و با توجه به شاخصهای بهدستآمده، جایابی دانشکدههای موضوعی صورت گرفته و حتی سامانهای نیز برای این منظور طراحی شد. در راستای حرکت بهسوی شفافیت و ارزیابی عادلانهتر عملکرد واحدهای دانشگاهی، یک مدل نوین امتیازدهی معرفی شده که با تفکیک و وزندهی بخشهای مختلف، یک تصویر جامع از پویایی و کارایی هر واحد ارائه میدهد. این فرایند که در چهار مرحله کلیدی طراحی شده، معیارهای مختلفی را برای سنجش موفقیت یک واحد دانشگاهی در نظر میگیرد. در مدل امتیازدهی جدید، عملکرد هر واحد دانشگاهی را بر اساس چهار حوزه اصلی مورد ارزیابی قرار میدهد. این مراحل بهصورت سیستمی، از امتیاز دانشجو آغاز شده و تا ارتباط با صنعت پیش میرود؛ در مرحله اول یا همان محاسبه امتیاز دانشجو سهم امتیاز از کل 25 درصد است. این مرحله بر سنجش عملکرد و دستاوردهای دانشجویان متمرکز است، زیرا نقش دانشجو بهعنوان محور اصلی آموزش در نظر گرفته میشود. مرحله دوم محاسبه امتیاز هیئت علمی است. اساتید و اعضای هیئت علمی، قلب تپنده هر دانشگاهند. با اختصاص بالاترین سهم امتیاز یعنی 35 درصد این مرحله به ارزیابی کیفیت تدریس، تعهد، تخصص و نقش اساتید در تربیت دانشجویان و پیشبرد اهداف آموزشی میپردازد. مرحله سوم محاسبه امتیاز پژوهش است که برای آن مانند مرحله اول سهم 25 درصدی در نظر گرفته شده است زیرا پژوهش و نوآوری، از ارکان اصلی پیشرفت علمی و دانشگاهی محسوب میشود. مرحله آخر محاسبه امتیاز حرفه و صنعت است که کمترین سهم یعنی سهم 15 درصدی را به خود اختصاص داده است. در دنیای امروز، ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه از اهمیت حیاتی برخوردار است. این مرحله با 15 درصد سهم، به سنجش تعاملات واحد دانشگاهی با بخشهای حرفهای و صنعتی، کارآفرینی، اشتغال زایی و پروژههای کاربردی با حمایت صنایع میپردازد. فرایند امتیازدهی طوری طراحی شده که امتیاز هر چهار مرحله بهصورت جداگانه محاسبه شده و در نهایت مجموع این امتیازها، امتیاز کل هر واحد دانشگاهی را تعیین میکند. این رویکرد ساختاریافته، نهتنها یک ابزار ارزیابی قوی فراهم میکند، بلکه میتواند بهعنوان نقشهراهی برای مدیران واحدهای دانشگاهی عمل کند تا نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کرده و برای بهبود مستمر، برنامهریزی کنند.
«کاتب» سامانهٔ ارائهٔ آموزش برای همه، در همهجا
دسترسی برابر، آموزش رایگان و استاندارد، یادگیری در هر زمان و مکان؛ اینها وعدههایی برای آیندهای دور نیستند، بلکه بخشی از واقعیتی تازه در دانشگاه آزادند که با راهاندازی سامانه «کاتب» رنگ واقعیت به خود گرفتهاند. معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی با راهاندازی این سامانه گام بلندی بهسوی دیجیتالیسازی آموزش برداشته و محتوای آموزشی باکیفیت و رایگان را در اختیار دانشجویان سراسر کشور قرار داده است. این سامانه با هدف تولید و توزیع محتوای آموزشی آفلاین، استاندارد و رایگان برای دروس پایه راهاندازی شده و اکنون بهعنوان یکی از ابزارهای کلیدی تحقق عدالت آموزشی شناخته میشود مسئولان دانشگاه آزاد برای راهاندازی این سامانه از دانش و تخصص اساتید نخبه، برای تولید محتوای برخی از دروس پایه نیز استفاده کردهاند. اما بد نیست در اینجا نگاهی به ابعاد اهمیت تولید محتوای آموزشی با کیفیت داشته باشیم. پاسخگویی به نیازهای یادگیری نسل جدید، توسعه عدالت آموزشی، پشتیبانی از روشهای تدریس نوین، بهرهوری آموزشی، توسعه مهارتهای اساتید و پشتیبانی از آموزش ترکیبی از مواردی هستند که باید به آنها اشاره کرد. محتوای تولیدشده در سامانه کاتب نهتنها برای آموزش در شرایط عادی مناسب است، بلکه در زمانهایی که آموزش حضوری ممکن نیست میتواند بهعنوان یک جایگزین توانمند وارد عمل شود. مسئولان دانشگاه معتقدند آموزش در عصر دیجیتال بدون تولید محتوای هدفمند و استاندارد، عملاً ناقص است. به همین دلیل، تولید محتوا در سامانه کاتب بخشی از یک برنامهریزی بلندمدت برای تحول در نظام آموزشی کشور تلقی میشود.
اجرای آزمونهای متمرکز ویژهٔ دروس پایه در 108 واحد
ارزیابی دقیق یکی از اقداماتی است که معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه در مسیر بهبود کیفیت آموزشی انجام داده و با طراحی و اجرای آزمونهای متمرکز کشوری در دروس پایه، گام مهمی در رؤیتپذیری و اصلاح ساختار آموزشی برداشته؛ اقدامی که نهتنها به شفافیت عملکرد آموزشی کمک میکند، بلکه امکان تحلیل دقیق نقاط ضعف و قوت را فراهم کرده است. معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد از نیمسال دوم ۱۴۰۱ با هدف پایش، ارزیابی و عیبیابی ساختار آموزشی، طرح آزمونهای متمرکز میانترم و پایان ترم را در استانهای منتخب اجرا کرد. این آزمونها برای دروس پایه طراحی شدند و بادقت بالا و هماهنگی مرکزی برگزار شدند. در این طرح، سؤالات امتحانی پایان ترم توسط اساتید منتخب سازمان مرکزی طراحی شده و بهصورت یکپارچه در سراسر واحدهای مجری اجرا شد. تحلیل گزارشهای بهدستآمده از مقایسه میانگین نمرات دروس با نیمسالهای قبل نشان داد که اجرای این طرح به بهبود نظام ارزیابی کمک و امکان بازطراحی بهتر روشهای آموزشی را فراهم کرده، بنابراین این اقدام، تنها یک آزمون نبود، بلکه ابزاری برای شفافسازی عملکرد نظام آموزشی و بسترسازی برای تصمیمگیریهای آگاهانه و مبتنی بر داده در سطوح مدیریتی دانشگاه بود. براساس دادههای معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد تاکنون در ۱۸ استان کشور، آزمونهای متمرکز برای دروس پایه برگزار شد. این طرح در ۱۰۸ واحد دانشگاهی، طی چهار نیمسال تحصیلی اجرا شده است. در این طرح، طراحی سؤالات توسط اساتید منتخب دانشگاه آزاد دانشگاه انجام شده است. نکته مهم این که تولید محتوای استاندارد آموزشی برای این دروس، نقش مهمی در همسطحسازی کیفیت تدریس داشت. بررسی نمرات دانشجویان در این دروس پایه میتواند در تصمیمگیری و برنامهریزیهای آموزشی نقش موثری داشته باشد.
سامانه «ارم» قلب تپندۀ نظارت آموزش دانشگاه
در دانشگاهی با هزاران رشته و واحد آموزشی، نظارت، برنامهریزی و ارتقای کیفیت آموزشی بدون یک ابزار دیجیتال مرکزی عملاً غیرممکن است. به همین دلیل معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد سامانهای را طراحی کرده که حالا به قلب تپنده نظارت و کنترل آموزش در کشور تبدیل شده است. سامانه که با نام «ارم» شناخته میشود؛ سامانهای که برای رؤیتپذیر و کنترلپذیر کردن سیستم آموزشی در سراسر کشور است؛ آن هم در شرایطی که صدها رشته و هزاران دانشجو در گستردهای وسیع مشغول به تحصیلند. بر اساس این طرح، رتبهبندی رشته محلها بهعنوان یک گام کلیدی در ارتقای کیفیت آموزشی، در دستور کار قرار گرفت. این فرایند ابتدا با مقطع کارشناسی آغاز شد، زیرا این مقطع نهتنها از نظر تعداد دانشجو، بلکه از جهت اهمیت بنیادین آن در تربیت دانشجویان برای مقاطع بالاتر، نقطه تمرکز مهمی به شمار میرود. برای این رتبهبندی، 1083 رشتهمحل کارشناسی پیوسته و 326 رشته محل کارشناسی ناپیوسته مورد ارزیابی قرار گرفتند. کیفیت پذیرفتهشدگان، میانگین نمرات دانشجویان، تعداد دانشجویان هر واحد، کیفیت و کمیت اعضای هیئتعلمی، نسبت استاد به دانشجو و مقبولیت واحد در منطقه. این شاخصها همگی وارد مدل امتیازدهی شدند و به هر رشته محل امتیازی تا سقف ۱۲۰ نمره اختصاص پیدا کرد. نکته مهمتر اینکه اطلاعات این ارزیابی از منابع معتبر و داخلی مانند سامانه آموزشیار، مرکز آزمون، ساجد و دفتر گسترش آموزش عالی جمعآوری و تحلیل شده است. این سامانه، علاوه بر رتبهبندی کشوری، قابلیت تحلیل استانی و منطقهای رشتهها را نیز دارد، بنابراین میتوان گفت سامانه «ارم» فراتر از یک ابزار گزارشدهی است. این سیستم به تصمیمسازان دانشگاهی امکان میدهد نقاط ضعف و قوت هر رشته محل را شناسایی کنند، سیاستگذاری دقیقتری در توسعه یا کاهش رشتهها داشته باشند، وضعیت اعضای هیئت علمی و تناسب آنها با جمعیت دانشجویان را تحلیل کنند و در نهایت روند رشد یا افت کیفیت آموزشی را در بازههای زمانی مختلف بررسی کنند. آنطور که به نظر میرسد سامانه ارم امروز بهعنوان یک مدل دیجیتال پیشرفته برای نظارت بر آموزش عالی، به دانشگاه آزاد اسلامی کمک میکند در مسیر تحول، شفافیت و کیفیت آموزشی گامهای بلندتری بردارد.
.gif?v=0)
