ندا اظهری، مترجم: چین در حال تبدیل آزمایشگاههای علمی خود به سکوهای پرتاب برای صنایع جدید است و منطقه «هفی»، مرکز استان «آنهویی» در چین، طرحی برای چگونگی ساخت اکوسیستمهای فناوری عمیق برای تأثیر فوری تجاری ارائه میدهد. این شهر کوچک از همجوشی هستهای گرفته تا ارتباطات کوانتومی، به الگویی برای چگونگی تبدیل سریع پژوهشهای پیشرو به اکوسیستمهای تجاری تبدیل شده است. طبق گزارشهای جدید، مدلی که دولت چین در منطقه هفی در پیش گرفته، هماهنگی دولت، علوم پایه، سیاست صنعتی و فوریت تجاری را برای تسریع شکلگیری کسبوکار در بخشهای مؤثر در آینده ترکیب میکند.
پیش بهسوی تجاریسازی کوانتوم
بخش عمدهای از پژوهشهای کوانتومی چین از دانشگاه علموفناوری چین (USTC)واقع در هفی سرچشمه میگیرد. مقامات محلی باتکیهبر این تحقیقات، مجموعهای متراکم از کسبوکارهای متمرکز بر کوانتوم و درواقع، یک اکوسیستم کاربردی پررونق را در امتداد منطقهای پرورش دادهاند که بهعنوان «گذرگاه کوانتومی» شناخته میشود. این گذرگاه، دهها شرکت فناوری را برای تجاریسازی فناوریهای کوانتومی، از جمله محاسبات کوانتومی، اندازهگیری و ارتباطات جذب کرده است. گروه کوانتومی تلکام چین که در مجاورت این گذرگاه قرار دارد، طیف گستردهای از سناریوها را برای محصولات کوانتومی خود، از تشخیص زلزله با استفاده از سنجش کوانتومی گرفته تا تماسهای تلفنی ضداستراقسمع که از سوی ارتباطات کوانتومی ارائه میشوند، به نمایش میگذارد. به گزارش thequantuminsider، آزمایشگاههای کوانتومی چین در آستانه یافتن راههایی هستند تا به این واسطه بتوانند به شرکتهای کوانتومی تبدیل شوند و اغلب برای فناوریهای جدیدی که دانشمندان این کشور تولید میکنند، کاربردهای تجاری پیدا میکنند، از جمله برجستهترین آنها میتوان به گروه کوانتومی «چاینا تلکام» اشاره کرد که تماسهای تلفنی و خدمات پیامرسانی رمزگذاری شده کوانتومی ارائه میدهد. رئیس هیئتمدیره این گروه اظهار کرده این شرکت در حال حاضر 6 میلیون کاربرد دارد که بسیاری از آنها را تاجرانی تشکیل میدهند که نگران جاسوسی تجاری هستند. متقاضیان بهسادگی میتوانند برای دریافت سیمکارت با خدمات کوانتومی درخواست دهند تا از تلفن خود در برابر استراق سمع محافظت کنند. ارتباطات کوانتومی از فیزیک مکانیک کوانتومی برای تشخیص دستکاری استفاده میکند. هرگونه رهگیری سیگنال، دادهها را از بین برده و به کاربر هشدار میدهد. با افزایش آگاهی عمومی از حریم خصوصی دیجیتال، انتظار میرود تعداد کاربران به دهها میلیون نفر برسد. درواقع ارتباطات کوانتومی، انتقال داده تقریباً غیرقابلهک شدن را ارائه میدهد و هرگونه تلاشی برای رهگیری یا شنود اطلاعات کوانتومی باعث فروپاشی و شناسایی آنها میشود، ازاینرو بسیار امنیتی و قابلاعتماد است و میتواند در دنیای امروز که کاربران بهشدت در معرض انواع حملات سایبری هستند، بسیار کاربردی و مفید باشد. با افزایش آگاهی عمومی از حفاظت از حریم خصوصی، پیشبینی میشود پایگاه کاربران ارتباطات کوانتومی در آینده به حدود دهها میلیون نفر برسد.
رکوردشکنی در حفظ پایدار پلاسما در توسعه همجوشی
ساکنان منطقه هفی میگویند این شهر دو خورشید دارد؛ یکی در آسمان معلق است و دیگری در یک پارک صنعتی در حومه شهر واقع شده است. درحالیکه کوانتوم، مسیر چین را به سمت تجاریسازی فناوری روشن میکند، در قلب اقتصاد فناوری عمیق این شهر، یک مرکز انرژی همجوشی وجود دارد که به دلیل فرایند همجوشی منحصربهفردی که فرایند همجوشی خورشیدی را شبیهسازی میکند، به خورشید مصنوعی چین لقب گرفته است که «توکامک ابررسانای تجربی پیشرفته» (EAST) است. این مرکز، در قلب تلاش این کشور برای دستیابی به انرژی همجوشی تجاری قرار دارد که یک منبع تقریباً پایانناپذیر انرژی پاک محسوب میشود. «توکامک»، دستگاهی است که کار آن، محصورسازی پلاسما بوده و برای ایجاد پایداری پلاسما بر مبنای محصورسازی مغناطیسی طراحی شده است. اوایل امسال، EAST با حفظ عملیات پلاسمای با محدودیت بالا در حالت پایدار به مدت 1066 ثانیه، رکورد جهانی جدیدی را ثبت کرده که گامی کلیدی در رقابت برای توسعه قدرت همجوشی تجاری به شمار میرود. در همان نزدیکی، مهندسان در حال ساخت دستگاه دیگری موسوم به BEST هستند که هدف آن، اثبات تولید برق از همجوشی است و قرار است برای اولینبار در تاریخ، تولید برق همجوشی را به نمایش بگذارد اما همجوشی هستهای تنها نیمی از فعالیتها را به خود اختصاص میدهد. در کنار این دستگاهها، یک صنعت جدید نیز شکلگرفته است که از بیش از 60 شرکت محلی تشکیل شده است و انرژی همهچیز را از نیمهرساناها گرفته تا سیستمها تأمین میکند. مدیر اجرایی شرکت Fusion Energy Tech هدف خود را پیشروی در این مسیر و تحقق نهایی انرژی همجوشی است تا بتوانند در این راستا شرکتهای جدیدی را با فناوریهای پیشرفته پرورش دهند و از نتایج ارزشمند در حین پیشرفت به سمت یک هدف بزرگتر بهرهمند شوند. این استراتژی جداسازی کسبوکارها از علومتجربی قبل از رسیدن به هدف نهایی، مدل هفی را تعریف میکند.
از آزمایشگاه تا ایستگاه مترو
پیشرفتهای چشمگیری در زمینه فناوری رخداده اما ظهور یک صنعت پررونق پیرامون این مراکز آزمایشی نیز به همان اندازه قابلتوجه است. اگرچه ممکن است یک یا دو دهه دیگر طول بکشد تا همجوشی تجاری به واقعیت تبدیل شود اما رشد این حوزه تا به امروز قابلتوجه بوده است و میتوان به آینده آن امیدوار بود. در برخی موارد، فناوریهای مرتبط با همجوشی حاصل فعالیتهایی هستند که در فضاهای آزمایشگاهی انجام شده و از دل آنها بیرون آمدهاند. مهندسان با استفاده از یک فناوری جانبی همجوشی، تجهیزات بررسی امنیتی را طراحی کردهاند. یکی از این نمونهها، نوع جدیدی از اسکنر امنیتی است که از فیزیک پلاسما مشتق شده و در حال حاضر در سیستم خطوط متروی منطقه هفی مستقر شده است. یکی دیگر از نمونههای تولیدشده، دستگاه پروتونتراپی برای درمان سرطان است که بهزودی وارد فاز آزمایشهای بالینی میشود. با حمایت از تولیدکنندگان محلی برای تمرکز در ایجاد یک زنجیره تأمین پیرامون این فناوریها، این شهر، شرکتهای خود را در موقعیتی قرار میدهد که در صورت عملیاتیشدن همجوشی یا تجاریسازی این فناوری، بر این حوزه تسلط داشته باشند و بتوانند با سرعت در زمینه توسعه این فناوری قدم بردارند. رئیس شرکت فناوری «فیوژن» معتقد است چین پیشتر به ابررساناهای وارداتی متکی بود. اکنون شرکتهای داخلی موفق شدهاند تولید را به میزان قابلتوجهی افزایش دهند. چنانچه انرژی همجوشی محقق شود، این صنعت به یک صنعت غولپیکر تبدیل خواهد شد.
موفقیت مدل هفی چگونه رقم میخورد؟
محققان و مقامات شرکتهای چینی، موفقیت خود را مدیون همکاری تنگاتنگ و حضور دولت میدانند که در این مسیر پاسخگو بوده و حمایتهای لازم را انجام داده است. رهبر نوآوریهای علمی و فناوری گروه کوانتوم «تلکام» چین بر این باور است که معمولاً چند دهه زمان لازم است تا علوم پایه مانند فناوری کوانتومی وارد بازار شوند و جای خود را باز کنند بنابراین ایجاد شرایطی که بتواند به بازاریابی بهموقع و تسهیل این فرایند توسط دولت کمک کند، اهمیت بالایی دارد. دولت در منطقه هفی، ساختارهایی را ایجاد کرده که به بالارفتن سرعت این فرایندها کمک میکند. این شهر یک دفتر اختصاصی برای کمک به تبدیل اکتشافات آزمایشگاهی به صنایع راهاندازی کرده است. این رویکرد منعکسکننده یک سیاست کلی گسترده است. دولت مرکزی چین خواستار ایجاد مکانیسمهای سرمایهگذاری در صنایع آینده، از جمله فناوریهای کوانتومی، تولید زیستی، هوش مصنوعی و اینترنت 6G شده است. این امر باعث واکنش سریع بازار برای تبدیل پژوهشهای آزمایشگاهی به فناوریهای عملیاتی با تأثیر بر بازار شده است. این تأکید برای کاهش شکاف بین علوم پایه و کاربردهای صنعتی طراحی شده که مدتهاست نقطهضعفی در مسیر تولید نوآوری در چین محسوب میشد.
حمایت از تولیدکنندگان؛ رمز اصلی موفقیت در تجاریسازی
در حالی که مناطق مختلف جهان برای ساخت اکوسیستمهای کوانتومی و فناوریهای عمیق آماده میشوند، موفقیتی که در منطقه هفی در چین ایجاد شده، درسهای مهمی را میتواند به همراه داشته باشد. تجربهای که در این منطقه به دست آمد، نشان میدهد که تحقیقات پیشرو نباید جدا از صنعت وجود داشته باشد. بلکه، در عوض، با زیرساختهای مناسب و هماهنگی سیاستها، میتواند به عنوان پایه و اساس بخشهای اقتصادی کاملاً جدید عمل کند. مدل این شهر، نقشه راهی را برای سایر مناطقی ارائه میدهد که به دنبال تجاریسازی مؤثرتر اکتشافات علمی هستند. یکی از درسهای کلیدی که در این منطقه حاصل شده، اهمیت ایجاد زودهنگام زنجیرههای تأمین است. حتی قبل از این که یک فناوری اصلی، مانند انرژی همجوشی یا محاسبات کوانتومی، از نظر تجاری قابل اجرا باشد و وارد فاز تجاریسازی شود، حمایت از شرکتهایی که تولیدکننده اجزای ضروری هستند، میتواند به ایجاد زمینه برای صنعت گستردهتر کمک کند.
تولید داخلی ابررساناها و حسگرها جایگزین واردات شدند
در حال حاضر، در منطقه هفی که میزبان دانشگاه علم و فناوری چین (USTC) و چند آزمایشگاه ملی است، صنایع آینده، از جمله انرژی همجوشی، اطلاعات کوانتومی و صنعت فضایی، در حال رشد هستند. شرکتهای محلی به تولید ابررساناها، حسگرها و سیستمهای قدرتی مشغول شدهاند، که زمانی این فناوریها جزء فناوریهای وارداتی محسوب میشدند، وقتی که زمان تحویل آنها طولانیتر و عرضه آنها ناکافی بود و به اندازه کافی نیاز صنایع را برآورده نمیکردند. اما اکنون، شرکتهای داخلی توانستهاند تولید را به میزان قابل توجهی افزایش دهند. در این میان، شرکتها این فناوریها را برای مقیاسپذیری در زمان بلوغ فناوریهای زیربنایی آماده میکنند. حتی اگر هدف علمی و پایه، دور از دسترس باقی بماند، استراتژی دیگری که در این منطقه مورد استفاده قرار میگیرد، یافتن کاربردهای علمی برای ابزارها و روشهای توسعه یافته در آزمایشگاه است. این رویکرد در حال حاضر منجر به شکلگیری فناوریهای جانبی مانند سیستمهای پروتونتراپی برای درمان سرطان و اسکنرهای امنیتی نسل بعدی، اقتباس شده از تحقیقات همجوشی شده است.
اهمیت هماهنگی بین مؤسسات پژوهشی و دولتهای محلی
به همان اندازهای که استفاده از تجربیات به دست آمده در منطقه هفی برای پیشبرد فناوریهای جدید در چین حائز اهمیت است، ایجاد هماهنگی بین مؤسسات پژوهشی و تحقیقاتی با دولتهای محلی پاسخگو نیز اهمیت ویژهای دارد. در هفی، محققان ارتباط مستقیمی با مقامات شهری دارند که این امر میتواند چراغ سبز را برای گسترش انجام آزمایشها نشان دهد و تلاشها را در راستای تسریع فرایند تجاریسازی، هماهنگ کند. این امر، زمان تأخیر بین کشف و گسترش آزمایشها را کاهش میدهد و فرایندهای تجاریسازی سنتی، ممکن است دههها به طول انجامد. همچنین، هماهنگی تنگاتنگ ذینفعان نیز باید مورد توجه قرار گیرد. دولتهای ملی و محلی، کارآفرینان و تحقیقات پایه، همگی نقشهای مشخصی دارند. هفی با هماهنگ کردن تحقیقات، سیاستها و انگیزههای بازار، مسیر طولانی علوم پایه را به بستری برای پیشبرد نوآوری در کوتاهمدت تبدیل کرده است.
اکتشافات عمیق فضایی در دل هفی
با توجه به ظرفیتهایی که در منطقه هفی نهفته است، فعالیتهای علمی و فناورانه تنها محدود به این موارد نیست، بلکه به تازگی، یک انجمن بینالمللی اکتشافات فضایی عمیق (IDSEA) راهاندازی شده است که به عنوان یک سازمان دانشگاهی بینالمللی، به اکتشافات فضایی عمیق میپردازد. به عبارتی، آغاز به کار این انجمن، میتواند گام مهمی در همکاریهای بینالمللی چین و نقطهعطفی بزرگ در نوآوریهای فضایی جهانی باشد. این طرح، اهمیت گستردهای برای بسیج قدرت جهانی، پیشبرد پیشرفت علمی، ترویج یادگیری متقابل بین تمدنها و ایجاد جامعهای با آینده مشترک برای بشریت در فضای بیرونی دارد.
در مرکز اکتشافات فضایی عمیق چه میگذرد؟
مرکز IDSEA درواقع، نخستین سازمان بینالمللی است که به اکتشافات فضایی عمیق اختصاص یافته و اولین سازمان از نوع خود است که از سوی چین آغاز به کار کرده است. این انجمن، به طور مشترک توسط آزمایشگاه اکتشافات فضایی عمیق در هفی، مرکز برنامه فضایی و اکتشافات در کره ماه تحت نظر اداره ملی فضایی چین، انجمن فضانوردی چین، انجمن پژوهشهای فضایی چین و طرح ابتکاری فرانسوی «اکتشافات سیارهای افق 2061» راهاندازی شده است. همچنین، این انجمن با حمایت مشترک ۲۰ نفر از دانشگاهیان چین و ۳۱ دانشمند بینالمللی تأسیس شده و آغاز به کار کرده است. این مرکز نقش مهمی در پیشبرد همکاریهای بینالمللی در برنامههای فضایی چین ایفا کرده و گامی کلیدی در جهت نوآوری جهانی در اکتشافات فضایی عمیق برداشته است.
این انجمن، همچنین بر انجام مأموریتهایی بر سطح کره ماه و سیارهای، دفاع از سیارکها، روندهای پژوهشی بینالمللی، رویدادهای دانشگاهی، توسعه استعدادها، تعیین استانداردها و ترویج استفاده صلحآمیز و پایدار از فضای بیرونی تمرکز خواهد داشت و روندهای جهانی را در مسیر اکتشافات عمیق فضا بررسی میکند، مسیرهای علمی و نقشههای راه فناوری را برای اکتشافات فضایی تعریف خواهد کرد و میزبان رویدادهای دانشگاهی بینالمللی در سطح بالا خواهد بود. در کنار مأموریتهایی که برای این انجمن تعریف شده، هدف دیگر ایجاد بستری گسترده برای همکاریهای جهانی و تبادل دانش، جمعآوری دانش محققان در سراسر دنیا، و ترویج کاربرد علم و فناوری در عمق فضا برای حمایت از توسعه اقتصادی و اجتماعی است.
چین و ایجاد فرصتهای همکاریهای بینالمللی فضایی
این انجمن، نمایشگاههای علمی، برنامههای آموزشی و تربیتی بینالمللی را نیز برای پرورش استعدادهای جهانی در علوم فضایی سازماندهی خواهد کرد، به انتشار مجلات دانشگاهی میپردازد و بر پروژههای علمی بزرگ و جوایز دانشمندان برجسته نظارت دارد و از این طریق، الهامبخش اکتشافات علمی و نوآوریهای فناوری در سراسر جهان خواهد بود. این انجمن، همچنین در تدوین استانداردها و هنجارها برای ترویج استفاده صلحآمیز و توسعه پایدار بلندمدت مشارکت خواهد داشت. چین، در سالهای اخیر، فرصتهای مکرری را برای همکاریهای بینالمللی فراهم کرده و از شرکای جهانی دعوت میکند تا در پروژههای آیندهنگر آن، و همچنین پروژههای دفاع سیارکی آینده، مشارکت کنند. همین شواهد، مصداق این است که اگرچه چینیها کمی دیرتر به سمت اکتشافات فضایی روی آوردند، اما به سرعت به یکی از بازیگران اصلی این میدان بدل شده و تعهد بالای خود را به همکاری جهانی نشان دادهاند. در آوریل ۲۰۲۵، چین به هفت مؤسسه از شش کشور فرانسه، آلمان، ژاپن، پاکستان، انگلیس و آمریکا، اجازه داده تا نمونههایی را که محققان آنها در مأموریت Chang’e-5 با خود از کره ماه آوردهاند، برای تحقیقات خود قرض بگیرند. این کشور همچنین، از مشارکت بینالمللی در مأموریتهای مریخ استقبال کرده و از سایر کشورها دعوت کرده است تا در این مأموریتها شریک باشند. مأموریت بازگشت نمونه از مریخ، در جریان مریخنورد Tianwen-3 که برنامهریزی شده است برای حدود سال ۲۰۲۸، با هدف جستوجوی نشانههای حیات انجام میشود.
با پیشرفتهای قابل توجه در پروژههای فضایی و اکتشافات کره ماه و اعماق فضا، که توسط چینیها صورت گرفته است، قرار است در سال ۲۰۲۹، نخستین رباتهای هوشمند، که توسط هوش مصنوعی هدایت میشوند و برای اکتشاف در سطح کره ماه طراحی شدهاند، به عنوان بخشی از مأموریت فضاپیمای Chang’e-8 در ماه مستقر شوند. اکتشافات عمیق فضا، تلاشی بسیار چالشبرانگیز برای هر ملتی است و برای ایجاد تعادل بین هزینه و نتایج، پیشبرد همکاریهای بینالمللی، الزامی است. در این حوزهها، برخی کشورها در توسعه ابزار، برخی در طراحی فرودگرها و برخی در فناوریهای نوری تخصص دارند. بنابراین، تأسیس چنین انجمنی از اهمیت بالایی برای تشویق به ادامه همکاریهای گسترده بینالمللی برخوردار است.
.gif?v=0)
