ندا اظهری، مترجم: از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ بر مسند ریاستجمهوری آمریکا، سازهای مخالف دولت برای کاهش بودجههای علمی و پژوهشی و دانشگاهی به صدا درآمد تا جایی که هم صدای اعتراض دانشگاهیان را بلند کرد و هم باعث شد بسیاری از استادان و دانشجویان، عطای ماندن در آمریکا را به لقایش ببخشند و به سایر کشورها پناهنده شوند تا بتوانند با فراغبال بیشتری به پژوهش و توسعه علم بپردازند. اما این امر تنها به کاهش بودجه ختم نمیشود، بلکه دامنه آن وسیعتر است و در همین مدتزمان کوتاهی که گذشته وضعیت علمی و تحقیقاتی این کشور را تحتتأثیر قرار داده و حالا باعث شده چین در R&D از آمریکا پیش بیفتد و به پیشگام در این حوزه تبدیل شود.
حداقل بودجه یکمیلیارددلاری برای جلوگیری از شکست در جنگ
زمانی که کنگره آمریکا قانون «تراشهها و علم» را در سال 2022 تصویب کرد، 81 میلیارد دلار را طی پنج سال به بنیاد ملی علوم (NSF) اختصاص داد که تنها یکچهارم آن به اداره فناوری، نوآوری و مشارکت (TIP) تعلق گرفت که بنیاد علوم کمی قبل از این، قانون آن را راهاندازی کرده بود. لایحه قبلی با عنوان قانون «مرزهای بیپایان»، حدود دوسوم بودجه جدید را به TIP اختصاص داد اما به دلیل لابیگری شدید دانشگاهها برای بودجه بدون قیدوشرط، لایحه نهایی سهم TIP را به طور قابلتوجهی کاهش داد. کنگره، بودجه TIP را یا بهمنظور حمایت از تحقیقات الهامگرفته از کاربرد و انتقال و تسریع توسعه و استفاده از تحقیقات با بودجه فدرال یا برای تقویت رقابتپذیری آمریکا با تسریع توسعه 10 فناوری کلیدی در نظر گرفته بود. به رغم مجوز کنگره، TIP تنها کسری از بودجه وعده داده شده را دریافت کرده که شامل 410 میلیون دلار به عنوان بودجه تکمیلی از قانون «تراشهها و علم» بوده است که رقمی بسیار کمتر از 20 میلیارد دلاری است که برای سال مالی 2023 تا 2027 تصویب شده است. با توجه به سرمایهگذاری عظیم چین در 10 فناوری که این قانون بر آنها تمرکز دارد، سرمایهگذاری تا امروز بسیار ناچیز بوده است. اگر کنگره و دولت ترامپ میخواهند از شکست در جنگ فنی- اقتصادی با چین جلوگیری کنند و پژوهش و نوآوری را گسترش دهند، کنگره باید در سال مالی 2025 حداقل یک میلیارد دلار به TIP بودجه اختصاص دهد و بودجه را سالانه یک میلیارد دلار افزایش دهد تا به چهارمیلیارد دلار کامل مجاز برسد یا حتی از آن فراتر رود.
شیمی و علوم فیزیک بالاترین کاهش R&D را داشتند
به گزارش intellinews به نظر میرسد آمریکا تنها سیستم تحقیقاتی غربی نیست که تحتتأثیر رشد سریع چینیها قرار گرفته، بلکه کانادا، فرانسه و انگلیس با کاهش سهم 9 درصدی از تحقیقوتوسعه مواجه شدهاند. طبق گزارش بنیاد فناوری اطلاعات و نوآوری آمریکا، یک اندیشکده سیاست علمی در واشنگتندیسی، چین در مقایسه با آمریکا و کل اتحادیه اروپا محققان بیشتری را به استخدام خود درآورده است. به گزارش شاخص «نیچر»، چین با امتیاز 32122، در صدر برترینهای پژوهشی دنیا در سال 2024 قرار گرفت، درحالیکه آمریکا با امتیاز 22083 بافاصله از چین رده دوم دنیا را از آن خود کرد. در سال گذشته، آمریکا در R&D رشتههای شیمی تا 11.6 درصد و علوم فیزیکی با 10.6 درصد بالاترین میزان را به خود اختصاص دادند، اگرچه حتی حوزههای علوم بهداشتی و زیستی تحترهبری آمریکا نیز به ترتیب کاهش 2.7 درصدی و 5.4 درصدی را ثبت کردند. در مقابل چین سهم علوم زیستی خود را 20.4 درصد افزایش داد. بخش عمدهای از شتاب چین ناشی از سرمایهگذاریهای ساختاری بلندمدت در حوزههای علمی است. پیشبینیهای مطالعاتی دانشگاه جورج تاون در سال 2021 نشان میدهد دانشگاههای چین تا سال 2025 سالانه 77 هزار فارغالتحصیل دکترای STEM خواهند داشت که تقریباً در برابر رقم 40 هزار نفری فارغالتحصیلان در آمریکاست.
رشد 2.5 برابری هزینههای R&D چین در 2023
به گزارش بنیاد فناوری اطلاعات و نوآوری (ITIF)، چین، آمریکا را برای رهبری فناوری جهان به چالش میکشد. کنگره در پاسخ به این بحران، قانون «تراشهها و علم» را تصویب کرد اما کمی قبل از این، مدیر وقت NSF، یک اداره جدید به نام TIP را در بنیاد علوم آمریکا راهاندازی کرد تا بیشتر بر تحقیقات مرتبط با صنعت و تجاریسازی فناوری برای صنعت تمرکز کند. این رویکردی نسبتاً جدید برای NSF بود که از نظر تاریخی بخش عمدهای از تلاشهای خود را بر پاسخگویی به نیازهای محققان اصلی دانشگاه متمرکز کرده که تمرکز اصلی آنها انتشارات دانشگاهی بوده است. شواهد حکایت دارد که پژوهش در آمریکا بهرغم کمکهای مالی پژوهش دولت ترامپ اتفاق افتاده که احتمالاً تأثیرات مخربی بر افشای اختراعات، مجوزها و ثبت اختراعات در سالهای آینده خواهد داشت. این موضوع از آنجایی نگرانکننده است که چین با نرخهای بسیار بالاتری نسبت به آمریکا در تحقیقوتوسعه سرمایهگذاری میکند، بهطوریکه بین سالهای 2019 تا 2023، رشد سالانه سرمایهگذاری در تحقیقوتوسعه در آمریکا تنها حدود 5 درصد بود، درحالیکه این رقم در چین حدود 9 درصد گزارش شد. با توجه به اینکه تحقیقوتوسعه چین ارزانتر از تحقیقوتوسعه در آمریکاست، وقتی هزینهها براساس بهرهوری هزینه تنظیم شوند، هزینههای تحقیقوتوسعه چین در سال 2023، حدوداً 2.5 برابر مقدار واقعی آن یعنی حدود یک هزار و 800 میلیارد دلار بود. با فرض اینکه چین همچنان به افزایش سرمایهگذاری خود در R&D با نرخ ثابت ادامه میدهد، درحالیکه نرخ سرمایهگذاری در آمریکا راکد باقیمانده، دادههای سال 2024 نشان میدهد چین در حال حاضر در سرمایهگذاری روی تحقیقوتوسعه از آمریکا پیشی گرفته است. وقتی در نظر بگیرید بخش قابلتوجهی از تحقیقات آمریکا تا این لحظه، بهجای سرمایهگذاری در پیشرفتهای فناوری، روی تولید مجلات دانشگاهی برنامهریزی شدهاند، تصویر ذهنی از تاریکتر میشود.
مأموریت اصلی؛ تجاریسازی و تمرکز بر پژوهش
بنیاد ملی علوم آمریکا از نظر تاریخی یک مأموریت اصلی دارد و آن حمایت از تحقیقات الهامگرفته از کنجکاوی دانشمندان آمریکایی است. تجاریسازی این تحقیقات و تمرکز بر پژوهشهایی که بیشترین ارتباط را با رقابتپذیری آمریکا دارند، همیشه جزء تمرکز محدود این آژانس بوده است. درواقع بنیاد علوم از سالهای دور هم وعدههایی برای مشارکت و همکاری دانشگاه و صنعت داده است که کاملاً موفق نبودهاند، مانند برنامه مشارکت برای نوآوری که اوایل امسال به پایان رسید. این برنامه در سال 2017 برای تأمین مالی پژوهشهای کاربردی با هدف تسریع مشارکتها و تبدیل اکتشافات علمی به محصولات قابلفروش آغاز شد. باوجوداین تجزیه و تحلیل بنیاد فناوری اطلاعات و نوآوری (ITIF) نشان میدهد تمام پژوهشهای تأمین مالیشده توسط این برنامه نیازی به مشارکت یا حمایت صنعتی نیاز نداشتهاند. همین امر را میتوان در مورد 83 مرکز تحقیقات مهندسی آن نیز عنوان کرد به مشارکتهای استراتژیک دانشگاه و صنعت، افتخار میکنند اما نیازی به تأمین مالی از سوی صنعت ندارند. از این رو TIP وعده داده این مراکز را به بخش مهمتری از NSF تبدیل کند.
بهطورکلی پژوهش مسیر را برای پیشبرد نوآوری هموار میکند، باوجود این تبدیل این تحقیقات به یک محصول قابلفروش که برای رشد و پراکندگی اقتصادی مفید باشد، مسیر کوتاهتری را طی میکند. تحقیقات یا از طریق کارآفرینی دانشگاهی مانند ثبت اختراع یا توسعه استارتاپها یا از طریق مشارکتهای پژوهشی بین دانشگاهها و صنعت به محصول تبدیل میشوند. این مشارکتها انتقال دانش از محققان به تولیدکنندگان مستقر را تسهیل میکنند که منابع و تخصص لازم را برای توسعه محصولات نوآورانه آماده استفاده دارند، بهعنوانمثال محققانی که درحالتوسعه یک مدل جدید و قدرتمندتر با زبان بزرگند، ممکن است با یک تولیدکننده در عرصه مدلهای هوش مصنوعی یا یک استارتاپ همکاری کنند تا تحقیقات خود را به محصولات قابلاستفاده برای مصرفکنندگان تبدیل کنند.
نقش اداره فناوری، نوآوری و مشارکت در تقویت R&D
اداره فناوری، نوآوری و مشارکت (TIP) با تمرکز خود بر پیشرفت فناوری و تجاریسازی، حمایت صنعت را پیشنیاز تمام پروژههای دریافتکننده بودجه قرار میدهد. طبق یکی از بندهای قانون «تراشهها و علم»، کمکهای مالی TIP باید مشارکتها و همکاریهای متقابل سودمند را در زمینه تحقیقوتوسعه فناوری بین نهادهایی مانند مؤسسات آموزش عالی، سازمانهای غیرانتفاعی، سازمانهای کارگری، نهادهای انتفاعی، نهادهای دولتی و نهادهای بینالمللی توسعه دهند؛ دستورالعملی که برای تضمین مسیر سریع به سمت تجاریسازی و استفاده عملی در نظر گرفته شده و در تضاد کامل با بسیاری از دیگر پژوهشهای NSF است. علاوه بر این در این بند بیان شده کمکهای مالی TIP تنها به پژوهشها در چند حوزه کلیدی فناوری اعطا میشود که برای پیروز شدن در نبرد فنی- اقتصادی علیه چین ضروری تلقی میشوند. برنامههایی مشابه TIP در نقاط دیگر هم مورداستفاده قرار گرفته و نتایج مثبتی را به همراه داشتهاند. بهعنوانمثال ژاپن طرح ارتقای استراتژیک نوآوری (SIP) را بین فضای وزارتخانهای خود و طرح «افق اروپا» اتحادیه اروپا اجرایی کرده که هر دو در تحقیقات مربوط به فناوری که برای مزیت رقابتی حیاتی تلقی میشوند، سرمایهگذاری میکنند؛ TIP هم مانند طرح SIP ژاپن، 12 حوزه کلیدی فناوری منتخب را برای کمک به احیای اقتصاد ژاپن ترویج میکند. این طرح ابتکاری، محققان را به سمت مشارکت با شرکتهای خصوصی یا سایر مؤسسات پژوهشی سوق میدهد که گامی کلیدی در تبدیل تحقیقات به یک مزیت رقابتی است. پژوهشهای منتخب برای این طرح به دلیل توانایی آنها در تسریع رقابت صنعتی ژاپن انتخاب میشوند، پس از اتمام موفقیتآمیز پژوهشها، نتایج با مؤسسان تحقیقاتی، دانشگاهها و شرکتهای خصوصی به اشتراک گذاشته میشود.
سرمایهگذاری ۲۰ میلیارد دلاری آمریکا برای ۱۰ حوزه کلیدی
کنگره آمریکا طی پنج سال، یعنی از ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۷، چیزی بالغ بر ۲۰ میلیارد دلار را برای تأمین مالی اداره فناوری، نوآوری و مشارکت (TIP) در ۱۰ حوزه کلیدیِ تمرکز بر فناوریهای کلیدی (KTFA) تصویب کرد که شامل هوش مصنوعی؛ ارتباطات پیشرفته، محاسبات پیشرفته و نیمهرساناها؛ فناوریهای پیشرفته بهرهوری انرژی و صنعتی، مواد پیشرفته، بیوتکنولوژی، داده و امنیت سایبری، پیشگیری و کاهش بلایای طبیعی، محاسبات کوانتومی، رباتیک و اتوماسیون میشود. دستکم ۹ مورد از این حوزههای کلیدی فناوری برای رقابت فنی-اقتصادی با چین الزامی هستند. بودجه برای پروژههای این حوزهها در چند برنامه، از جمله حمایت از مشاغل کوچک، همکاری بیندانشگاهی و توسعه قطبهای فناوری منطقهای یا «موتورها» اختصاص داده شد. اما کنگره به تعهد خود به TIP عمل نکرده است؛ بهطوریکه از ۴ میلیارد دلار بودجه سالانهای که برای این مرکز تصویب میشود، تنها ۴۱۰ میلیون دلار اختصاص داده شده است.
از طریق بودجه مازاد بنیاد ملی علوم، در حال حاضر کل بودجه TIP به ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار رسیده است؛ این در حالی است که تنها ۴۱۰ میلیون دلار از اعتبارات تکمیلی فراتر از بودجه عادی تأمین میشود. جای تعجب نیست که برنامهای با بودجه در نظر گرفتهشده ۲۰ میلیارد دلاری، نتواند تنها با ۱۰ درصد از بودجه، رقابتپذیری آمریکا را در فناوریهای حیاتی افزایش دهد. بااینوجود، TIP با بودجه ناچیزی که دریافت کرده، خود را از ادارات بنیاد ملی علوم، بهعنوان یک مرکز پیشرو در حوزه نوآوری و تجاریسازی فناوری آمریکا متمایز کرده است. این مرکز با بودجه ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلاری خود، طرحهایی را با هدف ایجاد نوآوری و رشد منطقهای، توسعه نیروی کار و بهبود رقابتپذیری در دو حوزه کلیدی تأمین مالی کرده است.
سرمایهگذاری ۲۰۰ میلیون دلاری خصولتی و رونق موتورهای رشد فناوری
اداره فناوری، نوآوری و مشارکت (TIP) بهطور استراتژیک حوزههای سطح بالا را برای تجاریسازی سریع مورد هدف قرار داده و از منابع محدود خود بهطور کارآمد بهره میگیرد. این مرکز تنها با سرمایه بیش از ۲ میلیارد دلاری خود برای توسعه فناوریهای حیاتی، حوزههای فناوری خاصی را بهعنوان حوزههایی برگزیده است که بیشترین پتانسیل را برای رشد در رقابتپذیری با کمترین سرمایهگذاری دارند. اینها فناوریهایی هستند که سرمایهگذاری در آنها، بیشترین تأثیر را در تبدیل پیشرفتهای فناورانه به محصولات قابل فروش دارد. حتی با بودجه محدود، TIP برنامههای متعددی را برای پیشبرد و تسریع تجاریسازی فناوری راهاندازی کرده است.
برنامه اول، «شتابدهی طراحی کاربردی پروتئین» (USPRD)، با تمرکز بر تحقیقات و با کمک هوش مصنوعی برای طراحی پروتئین و آنزیم است. برنامه دوم، «توسعه سیستمهای فاقد سلول در راستای افزایش کاربر» (CFIRE)، با تمرکز بر کاهش هزینه و افزایش طیف کاربردهای سیستمهای فاقد سلول در فرایندهای زیستشیمیایی است.
برنامه سوم نیز شامل از بین بردن موانع محدودکننده در شبکههای بیسیم نسل بعدی، با تمرکز بر شناسایی و حل مشکلات موجود در شبکه نسل پنجم و شبکههای بیسیم آینده برای ارائه ارتباطات قوی است.
تمام پروژههای تحقیقاتی که از طریق این برنامهها کمکهزینه دریافت میکنند، در یک «آزمایشگاه ایده»، یعنی یک کارگاه مشترک بین متخصصان صنعت و دانشگاه شرکت میکنند که در آن راهحلهای بالقوه برای تبدیل فناوری در این حوزهها مورد بحث قرار میگیرد. هم صنعت و هم دانشگاه واجد شرایط درخواست این کمکهای مالی هستند.
نوآوری منطقهای و رشد اقتصادی
بنیاد فناوری اطلاعات و نوآوری (ITIF) بهطور گسترده در مورد مزایای بالقوه مراکز نوآوری منطقهای در صورت مدیریت صحیح، از جمله توانایی آنها در پیشبرد رشد منطقهای و توسعه به یک اکوسیستم نوآوری خودکفا، بحث کرده است. پراکندگی فناوری نه باعث رشد اقتصادی میشود و نه به توسعه یک مرکز فناوری منطقهای خودکفا کمک میکند؛ بلکه یک سرمایهگذاری کوچک و یکباره در یک صنعت منطقهای فراهم میکند. برخلاف تلاش سایر مراکز، برنامه «موتورهای نوآوری منطقهای» نویدبخش چیزی بیش از پراکندگی صرف است؛ بلکه یک تلاش توسعه منطقهای هدفمند با مشارکت صنعت در خط مقدم است.
طرح «موتورهای رشد بنیاد ملی علوم» ۹ موتور رشد منتخب را توسط تیمهایی از نوآوران در صنعت و آموزش عالی ارائه میکند تا بر توسعه نیروی کار، پژوهش و ظرفیت تولید در حوزههای کلیدی فناوری از جمله نیمهرساناها در مرکز فلوریدا، انتقال انرژی در مناطق مختلف و پزشکی بازساختی در یکی از مناطق کلانشهری تمرکز کنند. به برندگان این طرح، منابع اولیه ۱۵ میلیون دلاری با پتانسیل دریافت حداکثر ۱۶۰ میلیون دلار در طول ۱۰ سال آینده اختصاص داده شده است. این مناطق مجهز به نیروی کار و صنایع لازم برای پیشبرد رشد صنعتی در بخشهای کلیدی هستند. TIP در این طرح قریب به ۲۰۰ میلیون دلار سرمایهگذاری کرده است که دو سوم آن توسط سرمایهگذاران خصوصی و یکسوم از سوی سرمایهگذاران دولتی انجام شده است.
گزارش ITIF نشان میدهد که TIP تنها طی دو سال، برنامههای نوآوری منطقهای را راهاندازی کرده، توسعه نیروی کار را تأمین مالی کرده، رقابتپذیری آمریکا را در دو فناوری کلیدی بهبود بخشیده و با آژانسهای فدرال و متحدانی مانند هند و ژاپن همکاری برقرار کرده است. باوجوداین، نیروی کار این طرح، از ابتدای سال به دلیل کاهش بودجه توسط وزارت کارآمدی دولت و توقف استخدام، ۴۵ درصد کاهش یافته است.
دستیار تحقیقاتی سیاست اقتصادی در ITIF عنوان کرده است که TIP خود را از ادارات قدیمی بنیاد ملی علوم بهعنوان یک مرکز پیشرو در تجاریسازی فناوری آمریکا متمایز کرده و تنها با ۱۰ درصد از بودجه موردنظر و یک تیم کوچکتر، نمیتواند به وظایف خود عمل کند و بهطور قطع کاستیهایی را میتوان پیشبینی کرد. در حالی که چین در فناوریهای استراتژیک بهسرعت در حال پیشرفت است، گزارش ITIF استدلال میکند که تأمین مالی کامل برنامه TIP میتواند به پر کردن شکافهای حیاتی در اکوسیستم نوآوری آمریکا کمک کند که فاقد یک استراتژی هماهنگ و بینسازمانی بوده است.
کاهش شکاف در اکوسیستم نوآوری آمریکا
زمانی که آمریکا در یک جبهه میجنگد، وزارت دفاع، شورای امنیت ملی و سازمانهای اطلاعاتی، یک استراتژی یکپارچه برای موفقیت تدوین میکنند. باوجوداین، به نظر میرسد با نزدیکتر شدن آمریکا به شکست در جنگ با چینیها در حوزه هژمونی فنی-اقتصادی، چنین استراتژی منسجم و چندسازمانی وجود ندارد. TIP میتواند و باید نقش رهبری را در دور هم جمعکردن سازمانهای مختلف با همکاری دفتر سیاست علم و فناوری کاخ سفید ایفا کند.
این مرکز پیش از این تفاهمنامههایی با دفتر مدیر اطلاعات ملی و مؤسسه ملی استانداردها و فناوری (NIST) منعقد کرده است که همگی امکان هماهنگی باز و بینسازمانی را در پروژههایی مانند موتورهای منطقهای یا ایجاد شبکهای از مواد آموزشی نیروی کار حوزه نیمهرسانا فراهم میکنند.
افزایش شبکه تفاهمنامههای TIP در سراسر دولت آمریکا، اولین گام در مسیر همکاری باز بین سازمانهاست. سازمانهای مناسب برای چنین مشارکتی شامل وزارت دفاع و اداره کسبوکارهای کوچک میشوند که هر دو مراکز فناوری منطقهای خود را اداره میکنند، یا مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها و مقامات مربوطه در ایالتهای ماساچوست و کارولینای شمالی، که همگی در تحقیقات بیوتکنولوژی مشارکت دارند.
چنین همکاریهایی بین سازمانهای دولتی تضمین میکند که آمریکا بهجای داشتن ۱۰ استراتژی از ۱۰ دفتر مختلف، یک استراتژی روشن و منسجم برای تقویت رقابت در فناوریهای حیاتی داشته باشد.
همکاریهای بینالمللی و تقویت نوآوریهای فناورانه
در کنار کاهش تحقیقات تکراری، مرکز TIP با تمرکز بر تحقیقات کاربردیسازی، میتواند ارتباط آزاد با سایر آژانسها را برای شناسایی حوزههای تحقیقاتی موجود تسهیل کند که برای تجاریسازی ایدهآل هستند و نیز ارتباط محققان را با شرکای صنعتی برقرار کند. همکاریهای بینالمللی در حوزه فناوریهای حیاتی بین کشورهای متحد نیز میتواند تحت نظارت TIP هدایت شود. چند کشور آمریکایی، آژانسهایی مشابه این مرکز را برای بهبود رقابتپذیری فناوری در اختیار دارند، اما مرکز دیگری در دولت وجود ندارد که بتوان تلاشهای مشترک بینالمللی را با این آژانسها در زمینه تحقیق و توسعه فناوری برقرار کرد. باوجوداین، همکاری میتواند بار مالی بودجه پژوهشی را برای کشورهای همکار کاهش داده و درعینحال، امکان اشتراکگذاری امن اطلاعات و نوآوری را فراهم کند. همکاریهای بینالمللی بین سازمانهای فناوری ملی، فرصتی برای نوآوریهای فناوری و اشتراکگذاری اطلاعات بین آمریکا و کشورهای متحد با هزینههای پایینتر فراهم میکند.
باوجوداین، عبور از بوروکراسی دیپلماتیک و تأیید کنگرهای میتواند این همکاریها را در زمانی کند کند که آمریکا باید نوآوریهای فناورانه را در اولویت اصلی خود قرار دهد. وزارت امور خارجه باید کشورهایی را بهطور خودکار برای تعاملات علمی تأیید و شناسایی کرده و مسیر همکاری را تسهیل کند. کشورهای شناساییشده، کشورهایی خواهند بود که آمریکا با آنها متحد نزدیک است و منابع لازم برای ایجاد همکاری سودمند متقابل را در اختیار دارند. کشورهایی که در این فهرست قرار نمیگیرند، کشورهایی هستند که به داشتن منافع متضاد با آمریکا، از جمله چین، مشهورند.















