مریم شکیب: سرزمینهای اشغالی (رژیم اسرائیل) بهعنوان یکی از مقاصد گردشگری جهان، ترکیبی از جذابیتهای مذهبی، تاریخی و طبیعی است. این سرزمینها با دارا بودن اماکن مقدس سه دین بزرگ جهان (یهودیت، مسیحیت و اسلام) و جاذبههای طبیعی مانند دریای مرده، همواره مقصدی جذاب برای گردشگران بینالمللی بوده است. اما این صنعت با وجود جاذبههای فراوان بهشدت تحت تأثیر بحرانهای سیاسی و امنیتی قرار دارد.
تاریخچه گردشگری
تاریخچه گردشگری فلسطین اشغالی با جاذبههای مذهبی، تاریخی و طبیعی که آن را به یکی از مقاصد برتر جهانی تبدیل کرده است، شامل دورههای مختلفی است که مهمترین آنها را میتوان به دورههای مختلف دوران عثمانی، دوره قیمومیت بریتانیا و پس از تأسیس رژیم نکبت اسرائیل تقسیم کرد که دوران آخر شامل دورانهای مختلفی است.
دوره عثمانی (قرن ۱۹):
در این دوران زائران مسیحی، یهودی و مسلمان از دوران قدیم به اماکن مقدس قدس سفر میکردند. نخستین هتلهای مدرن در یافا و قدس برای پذیرایی از زائران اروپایی در این دوران ساخته شدند.
دوره قیمومیت بریتانیا ۱۹۱۷–۱۹۴۸:
در این دوره گردشگری محدود و مذهبی وجود داشته و زیرساختهای اولیه مانند فرودگاهها و جادهها برای زائران مسیحی و یهودی توسعه یافتند. گردشگری سازمانیافتهتر شد، اما تحت تأثیر درگیریهای اعراب و یهودیان قرار گرفته و رونق آن کاهش یافت.
گردشگری پس از اشغال فلسطین و تأسیس رژیم نکبت اسرائیل (۱۹۴۸ به بعد):
این دوره به چند بازه زمانی تقسیم میشود. پس از تأسیس اسرائیل در ۱۹۴۸، گردشگری عمدتاً حول زیارت اماکن مقدس یهودی مانند دیوار ندبه در قدس (اورشلیم) متمرکز بود. با این حال، جنگهای متعدد با کشورهای عرب (مانند جنگ ۱۹۴۸ و ۱۹۵۶) و عدم ثبات سیاسی، رشد این صنعت را محدود کرد.
دهه ۱۹۵۰–۱۹۶۰:
تمرکز فعالیتها و برنامههای گردشگری در رژیم اسرائیل بر جذب یهودیان دیاسپورا از طریق تورهای آموزشی و زیارتی بود. این اقدام بخشی از پروژههای تقویت هویت ملی بود. در این دوران اکتشافات باستانشناسی (مانند طومارهای دریای مرده) به جذابیتهای تاریخی افزوده بود. در دهه ۱۹۵۰، سالانه حدود ۱۰۰ هزار نفر از اماکن مقدس مانند دیوار ندبه دیدن میکردند و تمرکز دولت بر توسعه زیرساختهای اولیه مانند فرودگاهها و جادهها برای تسهیل سفر زائران بود.
دوره رونق ۱۹۶۷–2000:
پس از جنگ ششروزه (۱۹۶۷)، کنترل رژیم اسرائیل بر قدس شرقی، صحرای سینا و کرانه باختری، اسرائیل کنترل کامل بر اماکن مقدس سه دین بزرگ (یهودیت، مسیحیت و اسلام) را به دست آورد. این امر موجب افزایش چشمگیر گردشگران مذهبی شد و همین امر باعث افزایش شمار گردشگران از ۴۰۰ هزار (۱۹۶۷) به ۱.۲ میلیون (۱۹۷۳) شد.
از دهه ۱۹۸۰–۱۹۹۰ به بعد خطوط پروازی مستقیم از آمریکا و اروپا راهاندازی شدند و تمرکز گردشگری و صنعت توریسم در رژیم اسرائیل از گردشگری مذهبی به توسعه گردشگری تفریحی در دریای سرخ و دریای مدیترانه و همچنین معرفی جاذبههای تاریخی مانند ماسادا (نماد مقاومت یهودیان) و شهر سفید تلآویو (معماری باوهاوس) تغییر کرد. در این دوره، ثبت آثار تاریخی سرزمینهای اشغالی در میراث جهانی یونسکو آغاز شد و ماسادا در ۲۰۰۱ و شهر سفید تلآویو در ۲۰۰۳ در فهرست یونسکو قرار گرفتند. این امر سبب افزایش گردشگر و رونق توریسم در سرزمینهای اشغالی شد.
دوره اوج گردشگری ۲۰۱۰–۲۰۱۹:
اسرائیل در سال ۲۰۱۹ با جذب ۴.۵ میلیون گردشگر به رکورد تاریخی رسید. درآمد این صنعت به ۷.۲ میلیارد دلار (۲۳ میلیارد شیکل) افزایش یافت و ۶ درصد از اشتغال اسرائیل را مشاغل مربوط به گردشگری تشکیل داد. از عوامل کلیدی این رشد میتوان به توسعه زیرساختهای گردشگری در اسرائیل (افتتاح ۴۱ هتل جدید بین سالهای ۲۰۱۵-۲۰۱۹)، عادیسازی روابط با برخی کشورهای عربی مانند مصر و اردن، توسعه گردشگری پزشکی در دریای مرده و تبلیغات هدفمند برای جذب مسیحیان و یهودیان دیاسپورا از آمریکا و روسیه اشاره کرد.
دوره بحرانهای اخیر ۲۰۲۰–۲۰۲۴:
با همهگیری کرونا (۲۰۲۰) صنعت گردشگری با کاهش ۸۰ درصدی گردشگر رو به رو شد و تعداد گردشگران در سرزمینهای اشغالی به ۸۳۱ هزار نفر رسید.
در سالهای ۲۰۲۲-۲۰۲۳، گردشگری در رژیم اسرائیل بهصورت موقت بهبود یافته و با ۳.۱ میلیون گردشگر، رشد ۱۲.۵ درصدی را به دست آورد. در این دوران سهم گردشگران آمریکایی ۱۰ درصد افزایش پیدا کرده و در مقابل به دلیل جنگ روسیه و اوکراین، گردشگران روسی کاهش یافتند.
بحرانیترین زمان برای صنعت گردشگری در سرزمینهای اشغالی، جنگ ۲۰۲۳ غزه است که رژیم اسرائیل با سقوط گردشگران از ۳ میلیون در ۲۰۲۳ به ۸۸۵ هزار در ۲۰۲۴ و کاهش ۹۰درصد گردشگر نسبت به ۲۰۱۹ مواجه شد.
در این دوران ۶۰ هزار شرکت وابسته به گردشگری تعطیل شدند، از جمله این شرکتها ۵۰ رستوران معروف در تلآویو هستند که تعطیل شدند. پس از جنگ ۲۰۲۳ در غزه، بسیاری از خطوط هوایی پروازهای خود به اسرائیل را متوقف کردند.
نمودار رشد گردشگری اسرائیل ۲۰۰۰-۲۰۲۸
سال تعداد گردشگران (میلیون) درآمد
(میلیارد دلار) رویدادهای کلیدی
۲۰۱۹ ۴.۵ ۷.۲ رکورد تاریخی
۲۰۲۰ ۰.۸ ۱.۵ همهگیری کرونا
۲۰۲۲ ۲.۰ ۴.۸ بهبود موقت
۲۰۲۴ ۰.۹ ۱.۰ اثرات جنگ
۲۰۲۸ ۶.۲ ۱۵.۴ پیشبینی رشد
مقایسه صنعت گردشگری رژیم اسرائیل در سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۴
شاخص سال ۲۰۱۹ سال ۲۰۲۴ تغییر
تعداد گردشگران ۴.۵ میلیون ۸۸۵ هزار ۸۰درصد↓
درآمد ۷.۲ میلیارد دلار ۱ میلیارد دلار ۸۶درصد↓
جاذبههای گردشگری و میراث جهانی اسرائیل
جاذبههای گردشگری سرزمینهای اشغالی با ترکیبی از جاذبههای تاریخی، مذهبی و مدرن، مقاصد متنوعی برای گردشگران دارد. از سال ۲۰۰۰ تاکنون ۹ اثر تاریخی و جاذبه گردشگری در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. مهمترین آنها، ماسادا نماد مقاومت یهودیان در برابر رومیان، شهر سفید تلآویو مجموعهای از ۴۰۰۰ ساختمان به سبک باوهاوس و باغهای بهائی حیفا مرکز بهائیت هستند.
از جاذبههای گردشگری مذهبی در سرزمینهای اشغالی میتوان به قدس (اورشلیم)، مرکز سه دین بزرگ جهان (یهودیت، مسیحیت، اسلام) با اماکنی مانند دیوار ندبه، کلیسای مقبره مقدس و مسجدالاقصی که میزبان جشنوارههای فرهنگی مانند جشنواره نور اورشلیم با نورپردازیهای هنری است، اشاره کرد. در اورشلیم سالانه حدود ۲ میلیون یهودی از دیوار ندبه، ۱.۵ میلیون مسیحی در ۲۰۱۹ از کلیسای مقبره مقدس و ۱ میلیون مسلمان (پیش از محدودیتهای امنیتی) از مسجدالاقصی بازدید میکنند.
از جاذبههای تاریخی و طبیعی میتوان به ماسادا، نماد مقاومت یهودیان در برابر رومیان با ۱ میلیون بازدیدکننده در سال (ثبتشده در یونسکو)، شهر سفید تلآویو، مرکز اقتصادی و فرهنگی در رژیم اسرائیل با زندگی شبانه پرجنبوجوش و سواحل مدیترانهای، پروژههای نوآورانه مانند هتلهای هوشمند و توسعه خطوط مترو و ۵۰۰ هزار بازدیدکننده برای معماری باوهاوس، دریای مرده، پستترین نقطه زمین با لجنهای درمانی با ۸۰۰ هزار گردشگر درمانی (درمان بیماریهای پوستی)، صحرای نقب، دریاچه طبریه بزرگترین دریاچه آب شیرین اسرائیل و محل فعالیتهای مسیح در انجیل و دهانه رامون بزرگترین دهانه فرسایشی جهان با مناظر بیابانی خیرهکننده نام برد.
بعد از جنگ با غزه، در تلآویو تقریباً ۵۰ رستوران تعطیل شده و مراکز گردشگری در دریای مرده با کاهش ۹۸ درصدی گردشگران مواجه هستند.
از جاذبههای مدرن و کمتر شناختهشده در سرزمینهای اشغالی میتوان به پارک ملی تیمنا با ۲۰۰ هزار بازدیدکننده برای تشکیلات سنگی منحصربهفرد، آکواریوم ردوود (حیفا) بزرگترین آکواریوم خاورمیانه، پارک ملی کورسی محل معجزه شفای دیوانگان در انجیل، روستای کفر کاما جامعه چرکسی با معماری سنتی و غذاهای منحصربهفرد و باغهای بهائی حیفا با ۳۰۰ هزار گردشگر بینالمللی اشاره کرد.
دیگر جاذبه گردشگری سرزمینهای اشغالی، همچنین مناظر کوه کارمل و بندر حیفا با پروژههای نوسازی برای گردشگری دریایی، ایلات با تمرکز بر گردشگری لوکس و طبیعتگردی در دریای سرخ با صخرههای مرجانی و استراحتگاههای مجلل -ساخت هتل ۶ ستاره Jumeirah با سرمایهگذاری اماراتی- و بیتلحم (کرانه باختری)، زادگاه حضرت مسیح و کلیسای میلاد (میراث جهانی یونسکو) با مناقشات سیاسی بر سر کنترل گردشگری توسط رژیم اسرائیل هستند.
وزارت گردشگری
وزارت گردشگری رژیم اسرائیل از سال ۱۹۴۸ بهعنوان یکی از نهادهای زیرمجموعه دولت فعالیت خود را شروع کرده است. این وزارتخانه در ابتدا با تمرکز بر جذب یهودیان دیاسپورا و توسعه گردشگری مذهبی برای اماکن مقدس مانند دیوار ندبه شکل گرفت. در دهه ۱۹۶۰، پس از جنگ ششروزه و کنترل اورشلیم شرقی، نقش آن به شدت گسترش یافت و به یکی از ارکان اصلی اقتصاد رژیم اسرائیل تبدیل شد.
این وزارتخانه با معاونتهای گردشگری بینالمللی (مسئول بازاریابی جهانی و جذب گردشگران از اروپا، آمریکا و خلیج فارس)، گردشگری داخلی (توسعه زیرساختهای محلی مانند هتلها و پارکهای ملی)، گردشگری مذهبی (مدیریت اماکن مقدس یهودی، مسیحی و اسلامی) از ارکان اصلی اقتصاد رژیم اسرائیل است.
در سال ۲۰۲۳ برای احیای گردشگری پس از کرونا، بودجه وزارت گردشگری به ۱.۲ میلیارد دلار (۳۴۰ میلیون شیکل) افزایش یافت که به تبلیغات جهانی، حمایت از پروژهها (تأمین مالی طرحهایی مانند فرودگاه دریایی ۱۰۰ میلیارد دلاری و هتلهای لوکس در ایلات) و هماهنگی امنیتی (همکاری با نیروهای امنیتی برای حفاظت از گردشگران در مناطق پرتنش مانند قدس شرقی) اختصاص یافت. اما در سال ۲۰۲۴ به دلیل جنگ با غزه و افزایش هزینههای نظامی مجدد بودجه وزارت گردشگری کاهش یافته است.
یاریو لوین، وزیر گردشگری رژیم اسرائیل، منتقد جدی این کاهش بودجه از طرف دولت است و سعی دارد با جذب سرمایهگذار خارجی، مخصوصاً سرمایهگذارانی از کشورهای خلیج فارس پس از توافق ابراهیم و توسعه گردشگری پزشکی، صنعت توریسم را احیا کند.
صنعت گردشگری و سرمایهگذاران خارجی
تا پیش از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، وزارت گردشگری رژیم اسرائیل برای احیا و پیشرفت صنعت توریسم پروژههایی در مناطق مختلف گردشگری رژیم اسرائیل داشت که اکثر آنها از طریق جذب سرمایهگذاران خارجی از آمریکا، اروپا، چین و کشورهای حوزه خلیج فارس در حال اجرا بودند، ولی پس از ۷ اکتبر و جنگ غزه با کاهش سرمایهگذاری روبرو شد و به کندی در حال اجرا هستند. از مهمترین این پروژهها میتوان به پروژههای زیر اشاره کرد:
۱. فرودگاه بینالمللی دریایی، پروژهای ۱۰۰ میلیارد دلاری با مشارکت اروپا و آمریکا برای ساخت فرودگاهی مصنوعی در دریای مدیترانه با ظرفیت پذیرش ۳۰ میلیون مسافر سالانه جهت کاهش تراکم فرودگاه بنگوریون و جذب گردشگران ترانزیتی.
۲. ساخت هتلهای لوکس در ایلات، پروژهای ۹۰۰ میلیون دلاری با همکاری امارات پس از توافق ابراهیم، مرمت ۴۰۰۰ ساختمان در شهر سفید تلآویو به سبک باوهاوس و تبدیل آنها به اقامتگاههای فرهنگی و ایجاد موزه معماری مدرن با کمک یونسکو.
3. توسعه ماسادا با ساخت تلهکابین جدید و مرکز تفسیر دیجیتال برای نمایش محاصره رومیان تا سال ۲۰۳۰ که پروژهای ۵۰ میلیون دلاری با مشارکت سرمایهگذاران اروپایی است.
4. بازسازی محله یهودیان در اورشلیم قدیم و احیای ۵۰ خانه تاریخی متعلق به قرن ۱۹ با کاربری هتلهای بوتیک با هدف جذب گردشگران یهودی دیاسپورا.
5. گردشگری پزشکی و اکولوژیک در مجتمع دریای مرده با ساخت ۳ هتل جدید ۹۵۰ اتاقه و مرکز درمانی تخصصی برای بیماریهای پوستی با استفاده از انرژی خورشیدی و سیستمهای بازیافت آب.
6. توسعه ۱۰ کمپ لوکس در دهانه رامون با معماری سازگار با محیط زیست و امکان رصد ستارگان و تورهای زمینشناسی.
7. تورهای مجازی واقعیت افزوده جهت بازدید دیجیتال از اماکن مقدس با هدستهای VR با همکاری شرکتهای فناوری Meta و Google.
۸. راهاندازی ۲۰ هتل هوشمند با سیستمهای رباتیک و چکاین دیجیتال و استفاده از هوش مصنوعی برای شخصیسازی خدمات تا ۲۰۲۶.
۹. خط ریلی پرسرعت اورشلیم-تلآویو-ایلات برای اتصال سه قطب گردشگری مذهبی، فرهنگی و ساحلی با سرعت ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت و کاهش زمان سفر از تلآویو به ایلات از ۴ ساعت به ۱.۵ ساعت.
۱۰. توسعه مناطق گردشگری مذهبی و پروژه مسیر مقدس (Holy Trail) با سرمایهگذاری ۱۰ میلیون شیکل (۲.۸ میلیون دلار) و ایجاد مسیر پیادهروی ۲۰۰ کیلومتری از اورشلیم تا جولان اشغالی با تمرکز بر سایتهای یهودی در کرانه باختری و بلندیهای جولان.
۱۱. بازسازی محله یهودیان در اورشلیم قدیم بهوسیله احیای ۵۰ خانه تاریخی متعلق به قرن ۱۹ با کاربری هتلهای بوتیک برای جذب گردشگران یهودی دیاسپورا.
جنجالیترین پروژه گردشگری قرن
کریدور گردشگری آیمک (IMEC) جنجالیترین پروژه توریستی رژیم اسرائیل است. پروژهای ۳۴۰ میلیون دلاری برای اتصال گردشگری هند-خلیج فارس- سرزمینهای اشغالی -اروپا است. این پروژه بهخاطر اهداف سیاسی و نژادپرستانه رژیم اسرائیل انتقادات بینالمللی بسیاری دارد و تاکنون موفق به اجرا و ایجاد زیرساخت آن نشده است.
از نقاط مناقشهآمیز این پروژه، ساخت ۶ هتل در مناطق بیتلحم و الخلیل است که به دلیل تشدید شهرکسازی در این نقاط و از بین بردن حقوق فلسطینیان ساکن در بیتلحم و الخلیل، با مخالفت سازمانهای حقوق بشری مواجه شده است.
اقتصاد گردشگری
سرمایهگذاری در پروژههای گردشگری رژیم اسرائیل ترکیبی از بازیگران داخلی (شرکتهای هتلداری و دولت)، سرمایهگذاران بینالمللی (اروپا، آمریکا، خلیجفارس و چین) و یهودیان دیاسپورا هستند. با این حال، چالشهای امنیتی و سیاسی میتوانند بر روند سرمایهگذاری تأثیر بگذارند.
از مهمترین سرمایهگذاران و کشورهای درگیر در این پروژهها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
سرمایهگذاران داخلی و شرکتهای هتلداری بزرگ
۱. یکی از بزرگترین اپراتورهای هتلهای لوکس در سرزمینهای اشغالی با تمرکز بر مناطق توریستی مانند ایلات و دریای مرده، Fattal Group است. این شرکت با مالکیت برندهای زنجیرهای مانند Leonardo و Herods در حال توسعه هتلهای جدید در اورشلیم است.
2. شرکت Isrotel (تأسیس ۱۹۷۷)، این شرکت کنترل ۱۵درصد از بازار هتلهای ۵ ستاره را از آن خود کرده است. (سرمایهگذاری ۲ میلیارد شیکل -۵۵۰ میلیون دلار- در ۵ سال آینده) تمرکز این شرکت بر تجربههای اکولوژیک مثل هتل Beresheet در لبه دهانه رامون است.
۳. شرکت Brown Hotels، این شرکت متخصص هتلهای بوتیک در تلآویو با برنامهریزی برای افتتاح هتلهای جدید است.
۴. دولت اسرائیل، از طریق بسته حمایتی ۱۱۳ میلیون دلاری از ۲۷ پروژه هتلداری حمایت میکند. این حمایتها شامل توسعه هتلها در دریای مرده و مناطق گردشگری دیگر است.
سرمایهگذاران بینالمللی
۱. سرمایهگذاران اروپایی و آمریکایی با مشارکت در پروژههایی مانند The George Tel Aviv با طراحی توسط معمار اسپانیایی لازارو رزا-ویولان و با شرکتهایی مانند Marriott International، Hilton و Accor فرانسه (مدیریت ۲۸ هتل در رژیم اسرائیل) در مدیریت هتلهای لوکس رژیم اسرائیل فعال هستند.
2. سرمایهگذاران خلیج فارس، پس از توافقنامههای ابراهیم، برخی گروههای اماراتی و بحرینی در پروژههای گردشگری اسرائیل مشارکت کردهاند، از جمله این پروژهها میتوان به هتل ۶ ستاره ایلات اشاره کرد.
۳. سرمایهگذاران چینی، چین در حال افزایش حضور خود در بازار گردشگری اسرائیل است و پیشبینی میشود تا ۲۰۲۷ سهم سرمایه چینی به ۲۵درصد از این بازار برسد.
۴. سرمایهگذاران آمریکایی، ۴۵درصد هزینه ساخت هتلهای جدید تلآویو توسط این سرمایهگذاران تأمین میشود، مانند پروژه ۳۵۰ میلیون دلاری Jaffa که توسط سرمایهگذاران نیویورکی تأمین مالی شده است.
۵. بانک جهانی در پروژههای گردشگری پایدار در کشورهای مختلف مشارکت دارد و در اسرائیل نیز برای توسعه زیرساختهای گردشگری همکاری میکند.
۶. سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، این سازمان برنامههایی برای توسعه گردشگری پایدار و جذب سرمایهگذاری در اسرائیل و سایر کشورها دارد.
سرمایهگذاران یهودی دیاسپورا
بعضی سازمانهای یهودی، مانند Jewish National Fund برای پروژههای گردشگری کمکهای بلاعوض انجام میدهند. حدود ۳۰درصد هتلهای شمال سرزمینهای اشغالی با کمکهای یهودیان دیاسپورا ساخته شدهاند.
مدلهای نوین سرمایهگذاری
۱. سرمایهگذاری جمعی، از مدلهای جدید سرمایهگذاری در رژیم اسرائیل میتوان به پلتفرمهایی مثل iAngels اشاره کرد که امکان مشارکت با حداقل ۵۰,۰۰۰ دلار را فراهم کردهاند. ۱۲ پروژه هتلی در ۳ سال اخیر از این طریق تأمین مالی شدهاند.
۲. سرمایهگذاری اسلامی، پس از توافق ابراهیم، اولین هتل حلال با سرمایه اماراتی در حال ساخت است. پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۶، ۱۲۰ میلیون دلار سرمایه کشورهای حاشیه خلیج فارس در رژیم اسرائیل برای پروژههای گردشگری جذب شود.
صنعت هتلهای لوکس اسرائیل به آزمایشگاهی برای مدلهای نوین سرمایهگذاری تبدیل شده است. در حالی که سرمایه داخلی و یهودیان دیاسپورا ستون فقرات این صنعت هستند، روندهای جدیدی مانند سرمایهگذاری اسلامی و مدلهای جمعی در حال تغییر چهره بازارند. با این حال، ریسکهای ژئوپلیتیک همچنان مهمترین مانع برای جذب سرمایهگذاران محافظهکار محسوب میشود.
چالشهای سرمایهگذاری
با وجود تمام راهها و شیوههای سرمایهگذاری در اسرائیل، این امر با ریسکها و چالشهایی چون ریسکهای امنیتی، سیاسی و حقوقی همراه است.
ریسکهای امنیتی، مانند حق بیمه هتلهای اورشلیم که ۴۰درصد گرانتر از استاندارد جهانی است. ریسکهای سیاسی، ۲۰درصد سرمایهگذاران خارجی پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و جنگ غزه پروژهها را متوقف کردند و مسائل حقوقی، دعوای حقوقی بر سر زمینها در قدس، ۳ پروژه ساخت هتل در این منطقه به دلیل فشارهای بینالمللی متوقف شده است.
پیش از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، آمریکا با ۱.۱ میلیون نفر گردشگر ۲۵ درصد، فرانسه با ۸۰۰ هزار نفر ۱۸ درصد و روسیه با ۵۰۰ هزار نفر ۱۲ درصد از بازار گردشگری و توریسم رژیم اسرائیل را به خود اختصاص داده بودند. گردشگرانی از کشورهای دیگر مانند انگلیس، ترکیه و چین نیز در رونق صنعت توریسم رژیم صهیونیستی مؤثر بودند.
اما پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، صنعت توریسم در رژیم اسرائیل با کاهش زیاد گردشگران آمریکایی و اروپایی و افزایش نسبی گردشگران از هند و چین (پروازهای مستقیم جدید) مواجه شد.
جنگ در غزه باعث لغو پروازها و کاهش امنیت شد. بسیاری از تورهای مسافرتی، بهدلیل بیم از درگیریهای منطقهای، بهویژه نزدیکی مرزهای لبنان و سوریه، بهطور موقت متوقف شدند.
آینده صنعت توریسم در سرزمینهای اشغالی
تداوم جنگ در غزه و گسترش آن به لبنان و یمن و ایران و تحریمهای بینالمللی سبب کاهش سرمایهگذاری خارجی در رژیم اسرائیل شده است.
پیشبینی میشود در صورت توقف جنگ در غزه و دیگر مناقشات رژیم اسرائیل، درآمد گردشگری تا ۲۰۲۸ به ۱۵ میلیارد دلار برسد.
اما با تداوم جنگ، صنعت توریسم در رژیم اسرائیل با کاهش درآمد تا ۲۰۲۵ به ۱ میلیارد دلار روبهرو است و این امر سبب تعطیلی ۴۰ درصد از هتلها در مناطق مرزی میشود.
صنعت گردشگری اسرائیل به دلیل سیاستهای جنگطلبانه نتانیاهو در غزه با بحران بیسابقهای روبهرو شده است. کاهش بودجه، تعلیق پروژهها و اعتراضات فعالان این صنعت نشان میدهد که آینده گردشگری اسرائیل به حل مناقشه فلسطین گره خورده است.
.gif?v=0)
