سامانه «پژوهشیار» یکی از سامانه‌های حیاتی و مهم در فضای پژوهشی دانشگاه آزاد است که نقش مهمی در انسجام و مدیریت فعالیت‌های پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دارد. دانشگاه وسیعی به مانند دانشگاه آزاد اسلامی برای نظارت دقیق و ساماندهی فعالیت پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی نیازمند سامانه‌ای بود که با تدبیر رئیس شهید دانشگاه امروز بستری اجرایی برای برنامه‌های علمی دانشگاه است که در آن شبکه‌‌ای از پژوهش‌های موضوع‌ محور با رویکرد حل مسئله شکل گرفته است. 
سال ۱۳۹۶ را می‌‌توان سال تولد سامانه پژوهشیار دانست، زمانی که سامانه جامع مدیریت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی با حضور دکتر علی‌اکبر ولایتی، رئیس هیئت‌موسس و هیئت امنای دانشگاه، رونمایی شد. هدف اصلی این سامانه، ساماندهی، جمع‌‌آوری و رصد تحقیقات بود. ناگفته نماند که این سامانه در آن روزها فقط در حوزه پزشکی به کار گرفته می‌‌شد. پیش از راه‌اندازی این سامانه، ثبت فعالیت‌های پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی به صورت دستی و سنتی انجام می‌شد که بسیار زمان‌بر بود. 
تا سال ۱۳۹۷ سامانه‌‌ای به نام TC در سازمان مرکزی فعال بود که اطلاعات پژوهشی دانشگاه در آن بارگذاری می‌شد، اما این سامانه نیز ایرادهای بسیار زیادی داشت که خود زمینه ایجاد مشکلاتی شده بود. با شکل‌گیری طرح پایش در دانشگاه آزاد اسلامی، مسئولان به دنبال راه‌اندازی سامانه‌‌ای جامع‌تر و کارآمدتر برای اجرایی کردن برنامه‌‌های علمی بودند. در همین راستا، سامانه «پژوهشیار» که ابتدا در حوزه پزشکی استفاده می‌‌شد، مورد بررسی و انتخاب قرار گرفت. با توجه به مشکلات سامانه TC و دشواری‌های راه‌اندازی سامانه جدید، تصمیم گرفته شد تمام فعالیت‌های مرتبط با برنامه‌‌های علمی در سامانه پژوهشیار متمرکز شود. 
۲۴ بهمن ماه ۱۳۹۸، ابلاغیه‌‌ای صادر شد که براساس آن انجام تمام امور مرتبط با گزارش کار پایان‌نامه‌‌های کارشناسی‌ارشد و رساله‌‌های دکتری در تمام واحدهای دانشگاه آزاد باید از طریق سامانه پژوهشیار انجام شود. این ابلاغیه باعث شد سامانه TC کارکرد خود را از دست بدهد و عملا تمام امور پژوهشی روی سامانه پژوهشیار منتقل شود. طی مدت حدود شش ماه، تمام اطلاعات از سامانه قبلی به سامانه جدید منتقل و فرآیند ثبت پروپوزال‌ها به‌طور کامل در سامانه پژوهشیار آغاز شد. 
از آن زمان تاکنون سامانه پژوهشیار دو نقش کلیدی و متفاوت را به شکل همزمان دنبال می‌کند. فعالیت‌هایی که البته همپوشانی با یکدیگر ندارند. یعنی همزمان از طریق سامانه «پژوهشیار» هم روند پژوهشی دانشجو در واحد و هم مسیری که دانشجو باید در برنامه علمی طی کند، دنبال می‌شود. 
در سال ۱۴۰۲، قابلیت جدیدی به نام «دریچه دانش» به سامانه پژوهشیار افزوده شد. این ویژگی به‌عنوان بخشی از سامانه عمل می‌‌کند و هدف آن تسهیل دسترسی دانشجویان و پژوهشگران به منابع علمی، داده‌ها و اطلاعات پژوهشی است. در واقع «دریچه دانش» امکان دسترسی سریع و آسان به موضوعات مرتبط با پژوهش‌های دانشگاه آزاد اسلامی را فراهم می‌‌کند تا کیفیت و سرعت انجام پژوهش‌ها افزایش پیدا کند.