سحرگاه جمعه، غرب آسیا شاهد یکی از شدیدترین درگیریهای نظامی بین ایران و اسرائیل بود که ریشه در راهبرد غرب برای تحمیل یک جنگ جدید به ایران دارد. اما اسرائیل و غرب تاحدی در برآورد واکنش ایران دچار اشتباه شدند که شهردار یکی از مناطق تلآویو ضربات متحمل شده در اثر این عملیات را غیر قابل تصور و تجربه نشده توصیف میکند. عملیات وعده صادق ۳، که در سه مرحله در روزهای جمعه، شنبه و برای اولین بار در روز روشن در یکشنبه اجرا شد، به دلیل شدت، گستردگی و تأثیرات آن، از عملیاتهای پیشین متمایز است. این عملیات در واکنش به هدف قرار گرفتن مناطق مسکونی شهرهای ایران توسط اسرائیل انجام شد و در تقابل با تلآویو اهداف نظامی، زیرساختهای کلیدی و چندین ساختمان چند طبقه در اسرائیل هدف قرار گرفت و ضربات سنگینی به رژیم صهیونیستی وارد شد. با این حال، روایتهای ارائهشده توسط رسانههای اسرائیلی و غربی، با آنچه تصاویر و شواهد میدانی نشان میدهند، تفاوتهای فاحشی دارد.
خسارات و تلفات گزارششده توسط اسرائیل
بر اساس آخرین گزارشهای رسمی اسرائیل تا زمان نگارش این مطلب ۳۸۵ شهرکنشین مجروح و ۱۳ نفر کشته نتیجه حملات ایران به اسرائیل بوده است. این آمار که به شدت سانسور شده است، با شواهد بصری و گزارشهای میدانی در تضاد است. ویدئوهای منتشرشده توسط منابع محلی و شبکههایی مانند الجزیره نشاندهنده آتشسوزیهای گسترده، سازههای فروریخته و خسارات قابل توجه به زیرساختهای شهری و صنعتی بود. منابع وابسته به اسرائیل مدعی شدند که سامانه گنبد آهنین و دیگر سیستمهای پدافند هوایی آمریکا که در اردن مستقر است اکثر موشکها و پهپادهای ایرانی را رهگیری کرده است. با این حال، تصاویر محدود منتشر شده از اصابت موشک به نقاط استراتژیکی همچون پالایشگاه حیفا و مناطق شهری در تلآویو حکایت دارد. شواهد بصری، از جمله ویدئوهای منتشرشده در شبکههای اجتماعی و گزارشهای الجزیره، نشاندهنده آتشسوزیهای گسترده، ستونهای دود غلیظ و تخریب سازههای چندطبقه در تلآویو و حیفا بود. این تصاویر با روایت اسرائیل مبنی بر خسارات محدود در تضاد است و نشاندهنده تأثیرات ملموس حملات ایران است. تعداد واقعی کشتهشدگان اسرائیل بسیار بیشتر از آمار اعلامشده است. تعداد واقعی تلفات ممکن است حداقل سه برابر بیشتر از آمار رسمی باشد.
سانسور و روایتسازی
یکی از جنبههای کلیدی درگیریهای خرداد 1404، جنگ رسانهای است که به موازات عملیات نظامی پیش میرود. اسرائیل با اعمال محدودیتهای شدید بر تصویربرداری خیابانی و کنترل رسانهای، تلاش دارد تا خسارات و تلفات را کماهمیت جلوه دهد. این استراتژی که در عملیاتهای پیشین نیز مشاهده شده بود، با هدف حفظ روحیه عمومی در اسرائیل اجرا شد. اسرائیل از همان ساعات اولیه حملات، محدودیتهایی را بر فعالیت رسانهها اعمال کرد. شبکه الجزیره که در عملیاتهای وعده صادق ۱ و ۲ تصاویر گستردهای از خسارات را منتشر کرده بود، در این عملیات با کمبود تصاویر مواجه و مجبور به تکرار نماهای محدود شد. این محدودیتها، همراه با اظهارات مقامات اسرائیلی مبنی بر رهگیری اکثر موشکها، تلاشی برای ارائه روایتی بود که ایران را در موضع ضعف نشان دهد. رسانههای غربی، از جمله فایننشال تایمز، نیویورک تایمز و رویترز نیز در گزارشهای خود تأکید داشتند که حملات ایران «حداقل خسارت» را به همراه داشته است. این روایت با تصاویر میدانی که آتشسوزیهای گسترده و تخریب زیرساختها را نشان میداد، در تضاد است. این رویکرد بخشی از یک استراتژی هماهنگ برای کماهمیت جلوه دادن موفقیت ایران و حفظ تصویر اسرائیل به عنوان یک قدرت نظامی شکستناپذیر است.
از وعده صادق ۱ تا ژوئن ۲۰۲۵
برای درک عملیات وعده صادق ۳، لازم است نگاهی به پیشینه درگیریهای ایران و اسرائیل در سال ۲۰۲۴ داشته باشیم. در فروردین 1403، ایران در پاسخ به حمله اسرائیل به کنسولگری دمشق که منجر به شهادت سردار محمدرضا زاهدی شد، عملیات وعده صادق ۱ را اجرا کرد. این عملیات شامل شلیک بیش از ۳۰۰ پهپاد و موشک به سمت اسرائیل بود که به پایگاههای نظامی از جمله پایگاه هوایی نواتیم و رامون اصابت کرد. اسرائیل مدعی رهگیری اکثر پرتابهها شد و با هدف تضعیف تصویر شکست گزارشهایی از خسارات محدود به زیرساختهای نظامی منتشر کرد. هزینه این عملیات برای ایران بین ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون دلار تخمین زده شد، در حالی که مطابق ادعای رسانههای حامی اسرائیل این رژیم متحمل خسارتی بیش از یک میلیارد دلار صرفا برای فعالسازی سامانه گنبد آهنین شد و این خسارت جنگندهها و زیرساختهای از بین رفته را شامل نمیشود. عملیات وعده صادق ۲ در پاسخ به ترور شهید اسماعیل هنیه و حملات اسرائیل به فرماندهان حزبالله لبنان از جمله سید حسن نصرالله و شهید سردار نیلفروشان اجرا شد. این عملیات با شلیک حدود ۲۰۰ موشک بالستیک و هایپرسونیک، از جمله سامانه تسلیحاتی فتاح، انجام شد این عملیات نشاندهنده افزایش دقت و قدرت تسلیحات ایران بود، اما بار دیگر اسرائیل مدعی شد که خسارات محدود بوده و اکثر موشکها رهگیری شدهاند. حملات اسرائیل به ایران در سحرگاه جمعه 23 خرداد که تاکنون نیز ادامه دارد نقطه اوج این تنشها است. در حمله ژوئن ۲۰۲۵، اسرائیل تأسیسات هستهای، پایگاههای نظامی و مناطق مسکونی در ایران را هدف قرار داد که در پی آن تعداد زیادی از هموطنانمان از جمله زنان و کودکان به شهادت رسیدند. این حملات که بزرگترین حمله به ایران از زمان جنگ ایران و عراق محسوب میشود، ایران را به پاسخگویی قاطع واداشت و عملیات وعده صادق ۳ را رقم زد.
بخشی از آنچه بر سر اسرائیل آمد
عملیات وعده صادق تاکنون ۳ روز به طول انجامیده است. ایران حملهای گسترده با موشکهای بالستیک و پهپادهای انتحاری به تلآویو و مناطق اطراف آن انجام داد. اهداف اعلامشده همچون گذشته شامل پایگاههای نظامی که مراکز استقرار جنگندههای F-35، F-16 و F-15 بود نیز است. علاوه بر این، پالایشگاه نفت حیفا، بندر حیفا، نیروگاه برق حیفا، فرودگاه بنگوریون، ستاد وزارت جنگ اسرائیل و موسسه تحقیقات نظامی وایزمن از جمله اهداف جمعه و شنبه عملیات وعده صادق بودند. تصاویر اولیه نشان میداد که چندین ساختمان چندطبقه در تلآویو و حیفا مورد اصابت قرار گرفته و آتشسوزیهای گستردهای ایجاد شده است. ویدئوهای منتشرشده توسط منابع محلی و شبکه الجزیره، ستونهای دود غلیظ و گویهای آتش را در مرکز تلآویو نشان میدادند که حاکی از خسارات قابل توجه بود. ایران همچنین دو جنگنده F-35 اسرائیل را ساقط و یکی از خلبانان آن را دستگیر کرد. اما مقامات اسرائیلی برای اینکه افسانه شکارناپذیری این جنگنده مدرن را حفظ کرده و روحیه خلبانانشان را حفط کنند، این خبر را تکذیب کردند. ایران حملات خود را به سمت زیرساختهای اقتصادی و نظامی کلیدی گسترش داد. بندر حیفا و پالایشگاه نفت این شهر هدف قرار گرفتند، تا به اختلال در زنجیره تأمین انرژی اسرائیل دامن زده شود. ویدئوهای منتشرشده نشاندهنده انفجارهای متعدد در مناطق صنعتی و برجهای چندطبقه بود، اما محدودیتهای اعمالشده توسط اسرائیل بر تصویربرداری خیابانی، دسترسی رسانهها به شواهد بصری را محدود کرد. در سومین مرحله در روز یکشنبه گزارشهایی از اصابت موشک به خانه بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، منتشر شد. برای اولین بار، ایران در روز روشن حملاتی را علیه شهرهای اسرائیل انجام داد. این اقدام که نشانهای از اعتماد به نفس بالای ایران در تواناییهای نظامی خود بود، شامل شلیک موشکهای بالستیک به سمت تلآویو، حیفا، برای اولین بار شهر بندری عسقلان و همچنین دیگر مناطق اسرائیل بود. این حملات به طور خاص به دلیل انجام در روز روشن و در شرایطی که پدافند هوایی اسرائیل کاملاً فعال بود، قابل توجه است. موشکهای ایرانی در این مرحله با موفقیت به اهداف نظامی و زیرساختی اصابت کرده و خسارات سنگینی به اسرائیل وارد شده است.
تلاش برای مقابله با سانسور
ایران با انتشار تصاویر و ویدئوهای محدود از طریق منابع محلی و شبکههای اجتماعی، تلاش کرد تا روایت اصلی از تلفات اسرائیل را تقویت کند. این تصاویر که عمدتاً توسط شهروندان و منابع غیررسمی تهیه شده بود، نشاندهنده خسارات قابل توجه به زیرساختهای اسرائیل بود. شبکههای اجتماعی در این درگیری نقش مهمی ایفا کردند. در حالی که رسانههای جریان اصلی غربی روایتی محافظهکارانه ارائه میدادند، کاربران در شبکههای اجتماعی تصاویر و ویدئوهایی را منتشر کردند که نشاندهنده شدت حملات و خسارات بود. عملیات وعده صادق ۳ پیامدهای عمیقی برای توازن قدرت در منطقه به همراه دارد. این عملیات نشاندهنده افزایش دقت و دسترسی تسلیحات ایران است که توانایی نفوذ به سامانههای پدافند هوایی پیشرفته اسرائیل، از جمله گنبد آهنین را به نمایش گذاشت. حملات ایران به پایگاههای نظامی نشاندهنده پیشرفت در فناوری موشکی ایران بود. استفاده از موشکهای هایپرسونیک، توانایی ایران برای هدف قرار دادن زیرساختهای استراتژیک را تقویت کرد. خسارات واردشده به زیرساختهای اقتصادی اسرائیل، از جمله پالایشگاه نفت حیفا و بندر این شهر، تأثیرات قابل توجهی بر اقتصاد این کشور خواهد داشت اما اسرائیل و بنگاههای رسانهای حامی آن همه این ضربات را انکار کرده و به این راهبرد جعلیسازی به این امید که حمایت دولتهای غربی رویه جنگ را برگرداند، ادامه میدهند.
.gif?v=0)
