عطیه همتی، دبیرگروه جامعه: سال 2008 بود که سریالی به نام برکینگ بد یا به فارسی «بد شدن» بسیار مورد توجه قرار گرفت و بعد 5 فصل آن نیز ساخته شد. داستان یک معلم شیمی سادهای به نام «والتر وایت» که به طور اتفاقی به پست خردهفروشهای مواد مخدر میافتد و آرامآرام خودش تبدیل به یکی از تولیدکنندههای زبده شیشه میشود و یک امپراتوری مواد مخدر تشکیل میدهد که از اروپا تا آمریکا و مکزیک را در برمیگیرد. برکینگ بد با نمره IMDB 9.5 تمام جهان را درنوردید و طرفدارانش سر اینکه بهترین سریال جهان است چانه میزنند. شما شاید اوایل کار از اینکه والتر شخصیت تر و تمیزش را دارد از دست میدهد، ناراحتید اما چون دارد بهترین جنس جهان را تولید میکند، خوشتان میآید؛ از اینکه دیگر سرش جلوی زن و بچهاش پایین نیست و مشکلات مالی ندارد. جایی از سریال هست که «والتر وایت» بهخاطر بیماری سرطان سرش را میتراشد و تغییر چهره میدهد و یک کلاه لبهدار بزرگ سرش میگذارد. آنجاست که «هایزنبرگ» نام مستعار کاری او که کارتل مواد مخدر صنعتی است متولد میشود و دیگر هیچ شباهتی به آن معلم شیمی ساده مدرسه که هشتش گروی نهش است، ندارد و ما چندفصل دیگر با هایزنبرگ همراه میشویم.
«وحشی» نیز ماجرای تولد یک شخصیت جدید درون یک شخصیت متفاوت است و ما قسمت به قسمت باید دلایل و مستنداتی را ببینیم که قرار است داوود را از یک کارگر ساده «تونل» به یک «وحشی» تبدیل کند. بهخصوص آنکه در تیتراژ ابتدایی تاکید میشود فیلم برگرفته از یک داستان واقعی است و کاراکتر داوود از ذهن نویسنده صرفاً بیرون نیامده، بلکه دارد در یکی از زندانهای کشور دوران محکومیتش را میگذراند. زندانی که آغاز وحشی شدن او نیز دقیقاً از سوار کردن دو بچه مدرسهای آغاز میشود.
داوود بدهبستانهای مختلفی با خودش، جامعه و حتی ساختارها دارد که با آنها دست و پنجه نرم میکند و هرکدام را سیدی در شکلگیری شخصیت تازه او موثر میداند. او خودش را یک کارگر میداند که جایگاه اجتماعی بالایی ندارد. از همین رو به طرق مختلف تلاش میکند با نمادهای ساختار درنیفتد. او با رئیس تونلکاران با اینکه دوماه است حقوق نگرفتهاند درنمیافتد حتی جایی تلاش میکند تنشهای کارگران را مدیریت کند ولی در نهایت میبینیم خودش قربانی میشود. داوود حتی در زندان تلاش میکند با رئیس زندان همکاری کند و به او اطلاعات میدهد و باز میبینیم نتیجه این همکاری نهتنها به نفع او تمام نمیشود بلکه ضرر میکند. او با محیط دورش هم همین است. سعی میکند زمینش را دست قاچاقچی ندهد. دو بچهمدرسهای که در بیابان تنها هستند را برای امنیت بیشتر سوار میکند. به دوستش برای تولد دخترش کمک میکند اما هیچکدام قدمهایی که داوود برایشان برداشته است را نهتنها نمیبینند بلکه علیهاش میشوند. شاید حتی یکی از نمونههای واضح را بتوان در زمینی دید که داوود به قول خودش بیگناه از دست داده است.
رابطه عاطفی داوود نیز در شکلگیری وحشی نقش موثری دارد، او از همه تنشهایی که با آن سر و کله میزند به یک رابطه عاطفی پناه میبرد، اما این رابطه نیز برآمده از همان دنیای بیرون است که باز باقیمانده شخصیت صاف و ساده او را نیز کاردی میکند.
سریال جدید هومن سیدی با آن فضای ذهنی که از او در تولیدات پیشینش سراغ داریم در کشمکش روابط میان آدمها و اجزای مختلف جامعه قرار دارد. سنجاقکی که در قسمت اول بال میزند سبب طوفانی در پایان سریال میشود و او هر قسمت نشسته و این روند را با حوصله روایت میکند. اثر یک اتفاق و تصمیم کوچک که خیرخواهانه انجام گرفته و شاید سادهلوحانه به خطر افتاده یکباره طوفانی به راه میافتد که هم داوود را در بر میگیرد و هم داوود اینجا نمادی از یک «جزء» است که شاید در فصل بعد قرار است یک «کل» که میتواند جامعه باشد را بههم میریزد و سیدی دارد پلهپله نشانمان میدهد.
اگرچه همبندی داوود به او تلنگری میزند که خودش هم مقصر است اما آنچه سیدی پیشرویمان قرار داده سهم خود داوود را کوچکتر میداند و بیشتر او معلولی است از روابط بیرونی و بدهبستانی که او هرچه تلاش کرد جواب نداد. حتی جایی داوود معتقد است دلیل پنهانکاریهایش هم بیرونی است و همین واژه را به پلیس داخل فیلم میگوید. حالا که او بیش از هرچیزی دلیل وحشی شدن داوود اشرف را بیرون نشان داده، سؤالی که میشود از سیدی پرسید این است که جدای از آنچه که در واقعیت رخ داده است، در فضای ذهنی او اگر داوود از همان روز نخست راستش را گفته بود سرنوشت بهتری در انتظارش بود؟ آیا فیلمساز این قشر از جامعه را همواره قربانی میداند؟ یعنی چه راستش را بگوید چه نگوید باز هم همین میشد. یا به اصطلاح اگر گردنگیر داوود فعال بود بعد از ماجرای روز نخست، او چه سرنوشتی داشت؟ راستش با فضایی که در فیلم سراغ داریم گمان نمیکنم. به نظر میرسد نویسنده و کارگردان فیلم این قشر را در هر صورتی همواره قربانی شرایطی که در آن زیست میکند، میداند.
شماره ۴۴۳۰ |
صفحه ۱۴ |
فرهنگ و هنر
دانلود این صفحه
برکینگ وحشی














