زینب محمدی، خبرنگار: جشنواره کن از معتبرترین جشنواره‌های سینمایی در جهان است. این جشنواره در هر دوره از برگزاری خود، میزبان آثاری از فیلمسازانی از سراسر دنیاست. ایران از دهه دوم برگزاری کن، همواره از کشور‌هایی ا‌ست که حضوری مستمر را در این جشنواره تجربه می‌کند. در این یادداشت به بهانه حضور فیلم «زن و بچه» به کارگردانی سعید روستایی، با مرور تاریخچه حضور فیلم‌هایی ایرانی در کن همراه شما هستیم. 
سینمای ایران در دوران پیش از انقلاب، تنها در بخش‌های جانبی جشنواره کن حضور داشت. این بخش‌ها مانند فیلم کوتاه، 15 روز با کارگردان‌ها، هفته منتقدان، نوعی نگاه و... باوجوداینکه جوایزی نیز در آن‌ها توزیع می‌شود، جنبه تشویقی دارند و میزان اهمیت آن‌ها بسیار پایین‌تر از جدول اصلی مسابقات و جوایز متعدد نخل طلاست. 
اولین‌بار مصطفی فرزانه در سال 1961 با فیلم کوتاه «کوروش کبیر» به‌عنوان نماینده‌ای از سینمای ایران در بخش فیلم کوتاه جشنواره کن شرکت کرد. سه‌سال بعد احمد فاروقی‌قاجار با فیلم کوتاهی دیگر باعنوان «طلوع فجر» به جشنواره کن رفت و توانست جایزه شورای عالی تکنیک در بخش فیلم کوتاه جشنواره کن را برای خودش به ارمغان بیاورد. این اولین جایزه سینمای ایران از جشنواره کن است. 
در همین سال فرخ غفاری اولین فیلم بلند ایرانی را به کن برد و توانست اثر خود «شب قوزی» را در بخش هفته منتقدان به نمایش درآورد. داریوش مهرجویی با فیلم‌های «گاو» و «پستچی» و بهمن فرمان‌آرا با فیلم‌های «شازده احتجاب» و «سایه‌های بلند باد» از دیگر کارگردان‌هایی بودند که پیش از انقلاب آثارشان به بخش‌های جانبی جشنواره کن راه یافت. 
نکته قابل‌توجه در آن سال‌ها حضور دو انیمیشن کوتاه ایرانی در ادوار مختلف جشنواره کن بود. «شهر خاکستری» اثر فرشید مثقالی و «تداعی» اثر نورالدین زرین‌کلک دو انیمیشن کوتاهی‌اند که در جشنواره کن حضور پیدا کردند. 
پس از وقوع انقلاب نیز سیر حضور ایرانیان در کن ادامه پیدا کرد، اما سال‌ها طول کشید تا فیلمی از ایران به بخش مسابقه این جشنواره راه پیدا کند. «چریکه تارا» بهرام بیضایی، «در کوچه‌‌های عشق» خسرو سینایی و «زندگی و دیگر هیچ» عباس کیارستمی ازجمله آثاری‌اند که به‌عنوان فیلم بلند در بخش‌‌های مختلف کن دیده می‌شدند. 
در این میان فیلم «زندگی و دیگر هیچ» کیارستمی بیش از دیگر آثار قابل‌توجه بود و توانست دو جایزه روسلینی و جایزه بهترین فیلم بخش نوعی نگاه را برای او به ارمغان بیاورد. درخشش عباس کیارستمی موجب شد او در سال 1993 به‌عنوان اولین داور ایرانی جشنواره کن معرفی بشود و یک سال بعد فیلم «زیر درختان زیتون» خود را به‌عنوان اولین فیلم ایرانی به بخش اصلی کن ببرد. 
در سال 1996 فیلم بلند «طعم گیلاس» عباس کیارستمی به بخش مسابقه راه یافت و توانست مهم‌ترین جایزه سینمای ایران را از جشنواره کن کسب کند. نخل طلای بهترین فیلم درآن سال به طعم گیلاس تعلق یافت و تاکنون هیچ فیلم ایرانی دیگری نتوانسته چنین جایزه ارزشمندی را برای سینمای ایران به ارمغان بیاورد. 
سمیرا مخملباف دیگر کارگردانی بود که اثر او «پنج عصر» یک دهه پس از نخل طلای کیارستمی، توانست به بخش مسابقه راه پیدا کند و جوایز هیئت داوران و کلیسای جهانی را به نام او رقم بزند. در این سال‌ها کارگردان‌های دیگری در بخش نوعی نگاه و هفته منتقدان شرکت می‌کردند که از آن‌ها می‌توان به محسن مخملباف، پرویز شهبازی، بهمن قبادی و محسن امیریوسفی اشاره کرد. 
سال‌ها بعد و در ادامه حضور ایرانیان درکن، اصغر فرهادی نخستین‌بار با فیلم «گذشته» که محصول ایران و فرانسه بود، به بخش مسابقه کن راه یافت و نهایتاً برنیس بژو برای بازی در این فیلم نخل طلای بهترین بازیگر زن را از آن خود کرد. حضور فرهادی در کن ادامه یافت و در شصت‌ونهمین دوره جشنواره کن، توانست جایزه بهترین فیلمنامه را برای فیلم «فروشنده» به دست بیاورد. 
نکته قابل‌توجه در این دوران، دریافت جایزه بهترین بازیگر مرد توسط شهاب حسینی بود. جوایز فیلم فروشنده اولین جوایز فیلمنامه و بهترین بازیگر سینمای ایران از جشنواره کن بودند اما کماکان نتوانستند نخل طلای کن را برای فرهادی به ارمغان بیاورند. 
جوایز فرهادی در کن با جایزه بزرگ هیئت‌داوران برای فیلم «قهرمان» در هفتادوچهارمین دوره جشنواره کن ادامه پیدا کرد. در این سال‌ها کارگردانان دیگری مانند بهرام و بهمن ارک، علی بهراد و بهنام بهزادی دیگر کارگردانان حاضر در بخش‌‌های جنبی کن بودند. 
سعید روستایی برای اولین‌بار در سال 2022 با فیلم «برادران لیلا» در جشنواره کن حضور پیدا کرد. فیلم روستایی نتوانست اتفاق قابل‌توجهی را در این جشنواره رقم بزند و تنها به دریافت یکی از جوایز بخش غیراصلی این جشنواره بسنده کرد. 
حالا امسال نیز این کارگردان با جدیدترین ساخته خود، «زن و بچه» در کن حضور دارد. این فیلم در حضور فیلم‌های کارگردانان مطرحی مانند ژولیا دوکورنو، ریچارد لینک‌لیتر و وس اندرسون کار سختی را برای درخشش در پیش دارد و در پایان باید دید می‌تواند جایزه معتبری را برای سینمای ایران کسب کند یا خیر.