فرهیختگان: دانشگاه آزاد پس از یک سال غیبت، امسال در بین ناشران دانشگاهی سیوششمین نمایشگاه بینالمللی کتاب حضور دارد. نمایشگاهی که از ۱۷ اردیبهشت ماه آغاز شده و تا ۲۷ اردیبهشت در محل مصلی تهران برپا است و رواق شرقی دانشگاهی سالن ۲، غرفه ۹۱ میزبان علاقهمندانی است که به دنبال خرید و تهیه کتاب مدنظر خود از مجموعه نشر علمی و دانشگاهی هستند. یکی از تازهترین آثار نشر علمی و دانشگاهی که با عنوان «توان نگارش» به چاپ رسیده نیز این هفته با حضور دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد رونمایی شد. «فرهیختگان» در گفتوگو با حمید افتخاری، مدیرکل کتابخانهها، مجلات، انتشارات علمی و علمسنجی دانشگاه و فرهاد نعمتیان، مدیر فروشگاه و نمایشگاه دائمی کتاب دانشگاه آزاد از جزئیات حضور و فعالیت دانشگاه در این دوره از نمایشگاه گزارش میدهد.
حضور دانشگاه آزاد در نمایشگاه کتاب با 530 عنوان کتاب
حمید افتخاری، مدیرکل کتابخانهها، مجلات، انتشارات علمی و علمسنجی دانشگاه آزاد با اشاره به اینکه دانشگاه آزاد بعد از یکسال وقفه، بازهم در نمایشگاه کتاب حضور پیدا کرده است، گفت: «سال گذشته به علت اینکه فضای بسیار نامناسبی برای ناشران دانشگاهی در نظر گرفته بودند، ما به نشانه اعتراض شرکت نکردیم؛ نه بهخاطر اینکه غرفه دانشگاه آزاد جای بدی بود، بلکه کلاً غرفه ناشران دانشگاهی در طبقه دوم قرار داشت و برای رسیدن به آن باید از مسیر خاکی عبور میشد. ناشران دانشگاهی دیگر هم که آمده بودند، بسیاری پیش از پایان زمان نمایشگاه غرفه خود را جمع کردند.»
او در ادامه وضعیت این دوره از نمایشگاه کتاب را مناسب ارزیابی کرد و اظهار داشت: «امسال با هماهنگیهایی که انجام شده و با توجه به اینکه فقط ناشران در نمایشگاه حضور دارند و فروشندگان کتاب نیامدهاند، فضای نمایشگاه بهتر و چیدمان هم بهتر شده است. خوشبختانه ناشران بزرگ دانشگاهی را هم کنار هم قرار دادهاند. بنابراین فضای نسبتاً مناسبی برای عرضه محصولات فرهنگی دانشگاه آزاد فراهم شده است و ما امسال شرکت کردیم.»
مشارکت واحدهای دانشگاهی در نمایشگاه کتاب
مدیرکل کتابخانهها، مجلات، انتشارات علمی و علمسنجی دانشگاه آزاد با بیان این موضوع که اهداف دانشگاه آزاد نسب به سالهای گذشته تغییراتی داشته است، گفت: «نسبت به سالهای گذشته دو تغییر اساسی داریم. اول اینکه با نیت فروش کتاب وارد نمایشگاه شدیم. در سالهای گذشته دانشگاه آزاد صرفاً برای نمایش کتاب وارد نمایشگاه میشد و فروش نداشت. امسال ما بحث فروش کتاب را داریم و کتابهای درسی تولید خود دانشگاه آزاد را عرضه کردیم که خوشبختانه با استقبال خوبی هم مواجه شده است.»
افتخاری ادامه داد: «تغییر دوم این است که امسال واحدهای دانشگاه آزاد که در گذشته مجوز نشر داشتند و کتاب چاپ میکردند، در نمایشگاه کنار ما هستند. هر واحد دانشگاهی، مثل تهران مرکزی، یک قفسه مجزا دارد. یکی از همکاران آن واحد در کنار ماست و کتابهای آن واحد را عرضه میکند و توضیح میدهد. این باعث شده غنای غرفه ما بیشتر شود. در عین حال، به همه استانها فراخوان دادیم که اگر کتاب دارند و میخواهند عرضه کنند، برای ما ارسال کنند تا کتابهایشان را عرضه کنیم. اینکار را کردیم چون نمیخواستیم دوستان شهرستانی زحمت رفتوآمد را داشته باشند. ما کتب آنها را ارائه و عرضه میکنیم و در پایان نمایشگاه نیز سهم فروش را در اختیارشان میگذاریم.» افتخاری درخصوص تعداد کتابهای ارائه شده در غرفه دانشگاه آزاد گفت: «دانشگاه امسال با ۵۳۰ عنوان کتاب به نمایشگاه کتاب آمده است. البته این تعداد به غیر از کتابهای ارائه شده از جانب واحدهای دانشگاهی است.»
او توضیحاتی تکمیلی در مورد نحوه حضور ناشران واحدهای دانشگاه آزاد داد و تصریح کرد: «واحدهای تهران مرکزی، یادگار امام، علوم و تحقیقات، تهران جنوب نیز در غرفه با قفسههای مجزا حضور دارند. این امکان امسال برای اولین بار برای واحدهای استان تهران در نظر گرفته شده است و انشاءالله بعد از نمایشگاه، بازخورد آن را میبینیم و شرایط را بررسی میکنیم. شاید اگر موفق بود، این طرح را برای سالهای آینده توسعه دهیم و فضای بزرگتری بگیریم تا در خدمت واحدهای دیگر دانشگاه آزاد هم باشیم.»
افتخاری تصریح کرد: «از سال ۱۳۹۹ که شیوهنامه جدید نشر به دانشگاهها ابلاغ شد، عملاً ناشران واحدهای دانشگاه آزاد دیگر کتاب جدیدی چاپ نکردند و همه کتابها را مرکز نشر دانشگاه چاپ کرده است. بنابراین کتابهایی که دوستان عرضه میکنند، یا تجدید چاپاند یا نسخه ویرایششده کتابهای قبلیاند که به همان نام ناشر اصلی منتشر شدهاند.»
انتشارات دانشگاه آزاد 10 هزار عنوان کتاب منتشر کرده است
مدیرکل کتابخانهها، مجلات، انتشارات علمی و علمسنجی دانشگاه آزاد با بیان اینکه نزدیک به ۱۰ هزار عنوان کتاب چاپ کردهایم و هیچ دانشگاهی در ابعاد دانشگاه آزاد فعالیت نداشته است، ادامه داد: «اگر اشتباه نکنم، ۳۲ مجوز نشر دانشگاهی برای دانشگاه آزاد داریم؛ این مجوزها شامل مرکز نشر و یعنی واحدهایی است که اقدام به انتشار کردهاند.»
او بر فشار مضاعف تورم بر نشر دانشگاهی تأکید کرد و گفت: «متأسفانه در سالهای اخیر بهطور ویژهتری صنعت چاپ و حوزه نشر کتاب، تحت تأثیر تورم قرار گرفته است. گرانی کاغذ، جوهر، تجهیزات و هزینههای جانبی چاپ، همه باعث شدهاند که در این حوزه نشر کتاب با چالشهای جدی شویم. در حال حاضر تصمیم گرفتهایم کتابهای درسی دانشگاه آزاد که نیاز دانشجویان است را تأمین کرده و همچنین کتابهای کمکدرسی را نیز در کنارش تأمین میکنیم. مدارس سما در حال گسترش هستند و از دبستان تا دبیرستان را پوشش میدهند، ما وارد حوزه نشر کتابهای کمکدرسی مدارس دانشگاه هم وارد شدهایم که طبیعتاً با توجه به گرانی کاغذ، در این حوزه نیز با مشکل مواجه میشویم. برای کاهش هزینهها، در کنار حفظ کیفیت چاپ، از روشهایی استفاده میکنیم که هزینه تولید را کاهش دهد.»
او ادامه داد: «با سامانههای نشر دیجیتال نیز وارد مذاکره شدهایم. در حال حاضر با نورمگز قرارداد داریم و با مؤسسات دیگر نیز رایزنیهایی انجام شده تا بتوانیم کتابها را بهصورت دیجیتال عرضه کنیم. این روش بسیار ارزانتر است. علاوه بر قیمت پایینتر نسخه دیجیتال نسبت به نسخه فیزیکی، تخفیف ۵۰ درصدی هم برای کتابهای دیجیتال در نظر گرفتهایم. اکنون کتابهای عمومی دانشگاه مانند اندیشه و وصایای امام و دفاع مقدس را میتوان با قیمت بسیار پایینتر از قیمت پشت جلد، از پایگاه نورمگز خریداری و استفاده کرد.»
زنگ خطر کاهش استقبال از نمایشگاه برای ناشران
مدیرکل کتابخانهها، مجلات، انتشارات علمی و علمسنجی دانشگاه آزاد با بیان اینکه امسال استقبال از نمایشگاه کتاب نسبت به سالهای گذشته کاهش یافته است، اظهار کرد: «متأسفانه تا الان که داریم صحبت میکنیم، استقبال از نمایشگاه کتاب به پرشوری سالهای گذشته نیست. عدد ریالی فروش خوب است، ولی این عدد به خاطر گرانی کتاب بالا رفته است، نه به خاطر افزایش استقبال. اگر چرخی در نمایشگاه بزنید، کاملاً محسوس است که استقبال کمرنگتری در حال وقوع است.»
افتخاری افزود: «البته با توجه به فروش دیجیتال و اینکه سامانه دیجیتال نمایشگاه فعال است و ارسال پستی هم دارد، قطعاً خیلیها از آن مسیر پیگیری و کتابها را تهیه میکنند. ولی من یادم است که در سالهای گذشته، یکی از تفریحات مردم این بود که بیایند نمایشگاه کتاب قدم بزنند و در فضای کتاب و کتابخوانی باشند. این، حس خوبی به مردم میداد؛ اینکه در یک فضای بزرگ کتابفروشی مثل مصلای تهران قدم میزنند.»
او کاهش استقبال مخاطبان از نمایشگاه کتاب را زنگ خطر توصیف و خاطرنشان کرد: «به نظرم هر کسی که اصطلاحاً نمایشگاهباز باشد و هر سال تجربه حضور در نمایشگاه را داشته باشد، حتماً این نکته را تأیید میکند. به نظرم این یک زنگ خطر است و باید جدی گرفته شود. من نمیدانم دلیلش چیست - گرانی کاغذ یا تغییر ذائقه جوانها- هرچه که هست، این یک هشدار است، یک زنگ خطر که باید جدی بگیریم؛ بهویژه برای ناشران، چون گردش مالی و معیشت ما و آدمهایی که در این صنعت هستند به این موضوع وابسته است.»
انتفاع دانشجویان را در فروش کتاب درنظر میگیریم
فرهاد نعمتیان، مدیر فروشگاه و نمایشگاه دائمی کتاب دانشگاه آزاد درباره حضور این دانشگاه در نمایشگاه کتاب گفت: «امسال نمایشگاه بینالمللی فقط روی ناشران برنامهریزی کرده بود. هر ناشری موظف بود فقط به اسم ناشر وارد شود و اجازه ورود بهعنوان کتابفروش نداشت. بنابراین هر ناشر فقط باید آثار خودش را ارائه میداد. در سالهای گذشته کتابفروشهای بزرگ یا کتابفروشیهای وابسته به ناشران حضور داشتند و همه کتابها را ارائه میدادند، ولی امسال اینطور نبود.»او ادامه داد: «در دانشگاه آزاد هم انتشارات داریم و هم فروشگاه کتاب. اگر میخواستیم بهعنوان فروشگاه وارد نمایشگاه شویم، میتوانستیم کتابهایی از مجموعههای طرف قراردادمان مثل حوزه علمیه یا جاهای دیگر را هم ارائه دهیم. اما چون فقط ناشران اجازه شرکت داشتند، موظف بودیم تنها آثار خودمان را عرضه کنیم.»مدیر فروشگاه و نمایشگاه دائمی کتاب دانشگاه آزاد تصریح کرد: «غرفه دانشگاه آزاد با ۵۰۰ عنوان کتاب فعالیتش در نمایشگاه را آغاز کرد و در روزهای ابتدایی، ۳۰ عنوان دیگر از کتابهایی که به تازگی چاپ شده بودند به غرفه اضافه شدند و در مجموع دانشگاه آزاد با حدود ۵۳۰ عنوان کتاب در نمایشگاه فعال است.» نعمتیان درخصوص وضعیت فروش غرفه ناشران دانشگاهی اظهار داشت: «به صورت کلی غرفههای نشر دانشگاهی در نمایشگاه کتاب فروش خوبی ندارد. چون نمایشگاه کتاب در زمانی برگزار میشود که نه ابتدای ترم است و نه پایان ترم؛ دانشجوهایی که میخواهند کتاب بخرند، یا قبلاً خرید کردهاند یا هنوز به این نتیجه نرسیدهاند که باید کتاب تهیه کنند. معمولاً خرید را میگذارند برای شب امتحان، و الآن هنوز آن زمان نرسیده است. الآن بهترین زمان برای کتابهای عمومی است. در واقع همه منتظر بودند که نمایشگاه شروع شود تا از تخفیفهای نمایشگاه استفاده کنند و کتابهای عمومی بخرند. برای همین، فروش نرفتن کتابهای دانشگاهی در این زمان خیلی عجیب نیست.»مدیر فروشگاه و نمایشگاه دائمی کتاب دانشگاه آزاد با بیان اینکه سعی شده تا سودی روی کتابهای مرکز نشر دانشگاه لحاظ نشود ادامه داد: معمولاً انتفاع دانشجویان در نظر گرفته شود. به جرئت میتوانم بگویم کتابهایمان در مقایسه با دیگر نشرهای دانشگاهی کیفیت بالایی دارند و از لحاظ قیمت یکسوم ناشران دیگر ارائه میشود. به عنوان مثال کتاب درس عمومی اندیشهها و وصایای امام که ۳۰۰، ۴۰۰ صفحه دارد و ما با قیمت کم (حدود 120 هزارتومان) این کتاب را به فروش میرسانیم. اکثر کتابهایمان زیر 200 هزار تومان ارائه میشود.»نعمتیان درخصوص فروش مجازی کتابهای منتشرشده نشر دانشگاه آزاد بیان کرد: «برنامهریزی کردیم کتابهایی که در طول سال احساس میکردیم پرفروش هستند و خواهان بیشتری دارند و تا حدی جنبه عمومی دارند وارد عرصه فروش مجازی شوند. در کنار این کتابها، کتابهای جدیدی که طی 3 سال اخیر منتشر کردیم را به این عرصه وارد کردیم. جالب است که در سه، چهار سال گذشته فروش مجازی از فروش فیزیکی کتاب بسیار بهتر بوده است.»او ادامه داد: «بیشتر کتابهایی که در غرفه دانشگاه آزاد ارائه شده، چاپ جدید هستند و از حدود ۵۰۰ عنوان کتابی که در غرفه ارائه شده نیمی از آنها از سال 1403 به بعد منتشر شدهاند.» نعمتیان در پایان خاطرنشان کرد: «فروشگاه و نمایشگاه دائمی کتاب دانشگاه آزاد با دستور دکتر طهرانچی و براساس سند تحول و تعالی دانشگاه به صورت مستقل عمل میکند و به صورت هیئت عاملی مدیریت میشود.»
.gif?v=0)
