حسنعلی فرجی، عضو هیئت‌علمی گروه جغرافیای دانشگاه تهران در پاسخ به این سؤال که آیا هوش مصنوعی می‌تواند جایگزین اساتید و ساختار دانشگاهی شود، گفت: «حوزه آموزش قطعاً متحول خواهد شد. همین حالا هم داریم این تحول را می‌بینیم. اما اینکه استاد به‌طور کامل حذف شود، این دیدگاه واقع‌بینانه نیست. جایگاه استاد، از نظر نوع کارکرد‌هایی که ممکن است در کلاس داشته باشد، تغییر خواهد کرد، چون وقتی از هوش مصنوعی یا ابزار‌های مشابه استفاده می‌کنیم، خروجی‌های این سیستم‌ها نیاز به تحلیل دارند. همین تحلیل هم یک فرد متخصص می‌خواهد. پس جایگاه انسانی همچنان حفظ می‌شود.»
فرجی در ادامه یادآور شد: «کار‌هایی که می‌خواهیم در علم انجام بدهیم مانند تولیدات، ساخت محصولات علمی، ارائه نظریه‌ها، همه این‌ها به انسان نیاز دارد. باید افرادی باشند که بتوانند این تئوری‌ها را شکل دهند. این بخش‌ها جای خودشان را حفظ خواهند کرد، یعنی حتی اگر بخواهیم در آینده دانشگاه‌های قوی و باکیفیت داشته باشیم، باز هم به انسان و حضور او نیاز داریم.»
او افزود: «هوش مصنوعی یک ابزار است؛ ابزاری که می‌تواند به ما کمک کند در ساده‌سازی امور، در جست‌وجو‌های دقیق‌تر، در نگارش گزارش‌ها اما جایگاه علم به‌نظر من تغییر نمی‌کند و سر جای خودش باقی می‌ماند. البته اساتید باید خودشان را تقویت کنند و به این ابزار‌ها مسلط شوند. آن‌هایی که نتوانند با این سیستم‌ها کار کنند، به‌تدریج از چرخه خارج می‌شوند.»
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران به تغییر فضای کلاس‌های درس نیز اشاره کرد و گفت: «الان شرایط فرق کرده است. شما درحال تدریسید، هم‌زمان صدای شما وارد سیستم می‌شود و همان موقع هم تحلیل می‌شود. بنابراین وقتی می‌خواهید سر کلاس درس بدهید، باید کاملاً بر مطالبی که ارائه می‌دهید مسلط باشید. قبلاً این‌طور نبود؛ سیستم یک‌طرفه بود، استاد می‌گفت و دانشجو می‌نوشت. ولی حالا آموزش تعاملی‌تر خواهد شد.»
فرجی درباره تجربه شخصی خود در به‌کارگیری هوش مصنوعی تشریح کرد: «من از این ابزار استفاده زیادی می‌کنم. ما در موضوعات مختلفی که به مشکل برمی‌خوریم یا سؤالی داریم یا ابهامی پیش می‌آید، از هوش مصنوعی کمک می‌گیریم. به‌شخصه بیشتر برای کدنویسی از آن استفاده می‌کنم. مخصوصاً در کار‌های پژوهشی که می‌خواهیم انجام دهیم، همین ابزار‌ها فرصت‌های جدیدی را به‌وجود آورده‌اند، مثل زمانی که کامپیوتر وارد سیستم آموزشی شد. آن موقع هم نگرانی‌هایی بود که مثلاً کامپیوتر جای استاد را می‌گیرد یا فرایند‌ها را تغییر می‌دهد. ولی دیدیم که نه همه چیز سر جای خودش باقی ماند.»
عضو هیئت‌علمی گروه جغرافیای دانشگاه تهران ادامه داد: «کار‌هایی را می‌توانیم انجام بدهیم که قبلاً نمی‌توانستیم و همین تجربه‌ها را هم در کلاس به دانشجو‌ها منتقل می‌کنم، مثلاً وقتی می‌خواستم کد بنویسیم، باید ساعت‌ها وقت می‌گذاشتیم و فکر می‌کردیم. ولی حالا می‌توانیم از هوش مصنوعی ایده بگیریم. وقتی ایده را به این سیستم می‌دهید، یک کد می‌دهد. البته آن کد بهینه نیست ولی دید و جهت می‌دهد. باید خروجی‌اش را بررسی کرد و اگر درست نبود، دوباره فیدبک داد. این فرایند به بهبود نتیجه خیلی کمک می‌کند.»
او با بیان این موضوع که استفاده از ابزار هوش مصنوعی را به دانشجویان خود نیز توصیه می‌کند، اظهار کرد: «من همه این موارد را در کلاس به دانشجو‌ها می‌گویم. اگر کسی می‌خواهد برنامه‌ای بنویسد یا کاری انجام بدهد، می‌تواند از این ابزار استفاده کند. مخصوصاً که ما در علوم انسانی هستیم و تخصصمان برنامه‌نویسی نیست، اما باید از کتابخانه‌ها و برنامه‌های موجود استفاده کنیم. این ابزار‌ها خیلی در این فرایند‌ها کمک می‌کنند.» فرجی درباره مواجهه خود با مسئله مدیریت دانشجویان برای استفاده از ابزار‌های هوش مصنوعی توضیح داد: «یک‌سری نگرانی وجود دارد، مثلاً در دانشگاه هم مطرح شده که باید درباره استفاده از هوش مصنوعی آیین‌نامه‌ای داشته باشیم. به نظرم به‌جای اینکه نگران باشیم دانشجو‌ها از این ابزار استفاده می‌کنند- درحالی‌که بالاخره مثل بقیه فناوری‌ها می‌آید و مسلط می‌شود- باید نگاهمان را عوض کنیم. یک زمانی اینترنت آمد، جا افتاد. بعد سیستم‌های دیگر هم آمدند. حالا این هم دارد وارد می‌شود و کمک می‌کند.»
او افزود: «در کلاس، شما باید روی موضوعاتی که دارید کار می‌کنید تسلط کافی داشته باشید. دانشجو هم کار خودش را انجام می‌دهد. اولاً باید ملاحظات اخلاقی را رعایت کنیم؛ یعنی همان‌طور که وقتی مقاله می‌نویسیم و از رفرنس استفاده می‌کنیم و به آن رفرنس می‌دهیم، اینجا هم اگر از هوش مصنوعی استفاده می‌شود، باید مشخص شود که این بخش از کار با کمک هوش مصنوعی انجام شده است.»
عضو هیئت‌علمی گروه جغرافیای دانشگاه تهران در ادامه با طرح این سؤال که اگر محتوای نهایی را سیستم بتواند بهینه کند، چه اشکالی دارد از آن استفاده کنیم، تصریح کرد: «من در کلاس درس، تمرین یا کار عملی می‌دهم. دانشجو می‌رود، کاری انجام می‌دهد و خروجی می‌آورد. اگر خروجی‌اش قابل‌قبول بود، پذیرفته می‌شود. ولی اگر قابل‌قبول نبود، باید اصلاحش کند و بهترش کند. این‌طور نیست که هوش مصنوعی بتواند همه کار‌ها را به‌طور کامل انجام دهد.»
فرجی با اشاره به استفاده کاربردی خود از این ابزار اضافه کرد: «مثلاً شما گزارشی تهیه می‌کنید. هوش مصنوعی به شما یک‌سری خط و جهت می‌دهد، اما گزارش نهایی کامل نیست. در حال حاضر پروژه‌ای درباره شهر کرج دارم که در آن از هوش مصنوعی هم کمک می‌گیرم. اطلاعاتی که از هوش مصنوعی خواستم، بعضی‌هایش غلط بود. اطلاعات اشتباه داده بود. من باید تشخیص می‌دادم که این اطلاعات غلط است و قابل‌استفاده نیست ولی به من مسیر داده بود و راهنمایی کرده بود که چطور می‌توانم این داده‌ها را تحلیل کنم.»

استادان باید بر استفاده از هوش مصنوعی مسلط شوند
او با تأکید بر این موضوع که مواجهه با مسئله باید با روشن‌بینی انجام گیرد اظهار کرد: «به‌نظر من، اول‌ازهمه باید نگرانی‌هایی که وجود دارد را کنار بگذاریم. چون ما معمولاً نگاهمان به این فناوری‌ها منفی است؛ اینکه استفاده نکنیم یا با تردید جلو برویم. باید نگاهمان را مثبت کنیم. بالاخره این یک فناوری است که دارد می‌آید و واقعاً هم می‌تواند به این حوزه کمک کند. چه بخواهیم و چه نخواهیم، این فناوری وارد می‌شود.» فرجی در ادامه تأکید کرد: «ما باید بتوانیم به‌صورت درست و مناسب از آن استفاده کنیم. استادان باید بر این حوزه‌ها مسلط شوند و از آن‌ها به نحو مطلوب بهره ببرند. استفاده از این سیستم‌ها نباید چشم‌بسته باشد، بلکه باید هوشمندانه و با آگاهی باشد. ما در دانشکده خودمان این مسیر را آغاز و چند واحد درسی مرتبط با این حوزه را وارد برنامه‌ها کرده‌ایم که شاید بتواند در زمینه آموزش و پژوهش بهبود ایجاد کند.»
او در جمع‌بندی گفت‌وگو خاطرنشان کرد: «اگر دانشجوی فارغ‌التحصیل ما با این ابزار‌ها آشنا نباشد، در بازار جهانی عقب می‌ماند، در تعامل علمی با دیگران دچار مشکل می‌شود و در واقع یک نوع عقب‌ماندگی علمی برایش به‌وجود می‌آید، بنابراین باید شجاعانه وارد این حوزه شد، با این سیستم‌ها کار کرد و با آن‌ها کنار آمد.»