سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: نخستین رویداد بین‌المللی عصر امید روز گذشته در دانشگاه اسلامی نجف به کار خود پایان داد. اختتامیه این مراسم با حضور عمار عبدالامیرالسلامی رئیس دانشگاه اسلامی نجف، سیدصدرالدین قپانچی بنیان‌گذار دانشگاه اسلامی، فرید نعیمی رئیس دانشگاه آزاد واحد نجف‌آباد، عبدالله محمدی مدیرکل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه، ایمان عطارزاده رئیس مرکز فناوری اطلاعات و شبکه علمی دانشگاه آزاد، علی هارون‌آبادی رئیس دانشکدگان هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته، رؤسای دانشگاه‌های آزاد استان و واحدها و سایر چهره‌های علمی و دانشگاهی برگزار و از شرکت‌های حاضر در این رویداد تقدیر شد.
در این رویداد سه روزه، 45 شرکت ایرانی به همراه 15 شرکت دیگر، آخرین دستاوردها و محصولات خود در حوزه هوش مصنوعی را ارائه دادند. هرچند این تنها دستاورد رویداد عصر امید هوش مصنوعی نبود؛ باز شدن درهای تعامل و همکاری میان دو کشور ایران و عراق را شاید بتوان مهم‌ترین خروجی این رویداد دانست. تعاملاتی که منجر به عقد تفاهم‌نامه و همکاری‌های دوجانبه شد که ماحصل آن را در ماه‌های آینده خواهیم دید. نشست‌های مشترکی نیز میان دانشگاه‌های ایران و عراق با حضور محققان، فناوران و مدیران اجرایی دو کشور برگزار شد و موجب گسترش ارتباطات علمی و تخصصی میان دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی طرفین گردید.
برنامه‌ریزی برای برگزاری نشست دوروزه نهج‌البلاغه در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ایجاد یک پارک علم و فناوری مشترک میان دانشگاه آزاد و دانشگاه اسلامی نجف و ایجاد کمیته‌های علمی تخصصی مشترک با دانشگاه بغداد از جمله مهم‌ترین اتفاقاتی بود که در حاشیه این نشست مورد توافق دو طرف قرار گرفت. «فرهیختگان» در گفت‌وگو با مدیران هر دو دانشگاه ابعاد مختلف این توافقات را مورد بررسی قرار داده که در ادامه از نظر می‌گذرانید.

رئیس دانشکدۀ اسلامی نجف اعلام کرد
نشست نهج‌البلاغه؛ برنامۀ بعدی دانشگاه نجف و واحد نجف‌آباد
یکی از تصمیماتی که مسئولان دانشگاه آزاد نجف‌آباد و دانشگاه اسلامی نجف در حاشیه این رویداد گرفتند، برگزاری نشستی با محوریت نهج‌البلاغه بود. هادی عبدالنبی التمیمی، رئیس دانشکده اسلامی دانشگاه اسلامی نجف اشرف، در حاشیه برگزاری این رویداد درباره نشست نهج‌البلاغه به «فرهیختگان» گفت: «در راستای تفاهم‌نامه‌ای که بین دانشگاه اسلامی نجف و واحد نجف‌آباد برقرار شد، فضای تعاملات علمی تعریف شده است. بنابراین، اولین حرکت برگزاری رویداد در حوزه هوش مصنوعی بود. دومین قدم با محوریت نهج‌البلاغه است که تحت عنوان سلسله نشست‌های علمی مشترک دو دانشگاه تعریف شده است. اولین نشست نیز به حکمرانی در نهج‌البلاغه اختصاص یافته است.»
رئیس دانشکده اسلامی دانشگاه اسلامی نجف اشرف با بیان اینکه باید به یک تمدن اسلامی برسیم، خاطرنشان کرد: «این تمدن مراحلی دارد و مبنایی که برای این حرکت تعریف می‌شود بر مدار نهج‌البلاغه است. لذا نهج‌البلاغه هم در فرآیند حکمرانی از مراحل اولیه تمدن به مراحل پایانی تمدن نقش‌آفرینی دارد و هم محتوای این تمدن را برای ما ترسیم می‌کند. از این جهت می‌توان گفت تبادلات علمی در نهج‌البلاغه شکل گرفته است، اما در نظر داریم تا در نهایت به یک مدل برسیم.»
او اضافه کرد: «بنابراین قرار است با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد یک نشست مشترک دوروزه برگزار کنیم که هدف اصلی از برگزاری این نشست حکمرانی نهج‌البلاغه در آینده کشورهای اسلامی و استفاده از علوم و مباحث نهج‌البلاغه در این حکمرانی است.»
التمیمی بیان کرد: «ادامه روابط علمی و پژوهشی بین دو دانشگاه از مهم‌ترین خروجی‌های این نشست خواهد بود. در این نشست از اساتید دانشگاه و همچنین از اساتید حوزه علمیه دانشگاه اسلامی نجف و دانشگاه آزاد اسلامی واحد مستقل نجف‌آباد دعوت به عمل آمده است. همچنین دانش‌آموزان مدارس الفرقان نجف اشرف و سمای واحد نجف‌آباد نیز در این نشست حضور خواهند داشت.»
مسعود راعی، دبیر علمی کنگره نهج‌البلاغه و حکمرانی علوی دانشگاه آزاد نیز در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درخصوص برگزاری این رویداد توضیح داد: «ضرورت توجه به نهج‌البلاغه به طور موکد مورد توجه رهبر انقلاب قرار گرفته است، تا جایی که ایشان در سخنرانی سال جدید از مجامع فرهنگی درخواست کردند روی آموزش نهج‌البلاغه سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین ما با توجه به ظرفیت‌های موجود در واحد نجف‌آباد، موسسه نهج‌البلاغه و همچنین وجود مرکز تحقیقات نهج‌البلاغه احساس کردیم یکی از مخاطبان و مجموعه‌های جدی مورد مخاطب رهبری هستیم و باید به این مطالبه پاسخ دهیم.»
او اضافه کرد: «بر این اساس برنامه‌های مختلفی تعریف شده است که برنامه‌ریزی چهارمین کنگره نهج‌البلاغه و حکمرانی علوی یکی از این برنامه‌هاست. قبلاً ۳ کنگره بین‌المللی در این زمینه با عناوین مرجعیت علمی نهج‌البلاغه، انسان در تراز نهج‌البلاغه و نهج‌البلاغه و زیست شرافتمندانه برگزار شده است. اکنون به کنگره چهارم رسیدیم که با عنوان نهج‌البلاغه و حکمرانی علوی مطرح شده است.»
دبیر علمی کنگره نهج‌البلاغه و حکمرانی علوی توضیح داد: «کار دیگرمان در این حوزه تعریف یک برنامه علمی در این حوزه در سامانه پژوهشیار است که اکنون موضوعات متعددی در این سامانه بارگذاری شده است.»
راعی گفت: «در کنار برنامه‌های مذکور، یک نشست مشترک دوروزه نیز با دانشگاه اسلامی نجف در حال تدوین است. این نشست در ایام عید‌غدیر با حضور مسئولان دانشگاه اسلامی نجف برگزار خواهد شد. در روز اول، سخنرانی‌هایی را در این حوزه خواهیم داشت و در روز دوم برنامه مشترک حوزه و دانشگاه را به صورت جلسه عمومی در سالن شهید حججی برگزار خواهیم کرد.»
او بیان کرد: «محور اصلی این نشست بحث نهج‌البلاغه و حکمرانی خواهد بود، یعنی موضوعی که در کنگره چهارم مطرح شده بود در این نشست دو روزه توسعه داده می‌شود.»

رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد جزئیات روند همکاری با دانشگاه اسلامی نجف را تشریح کرد
آغاز به کار پارک مشترک دانشگاه آزاد و نجف در تابستان
 یکی دیگر از تصمیمات مسئولان دانشگاه نجف و دانشگاه آزاد در حاشیه این رویداد، ایجاد یک پارک علم و فناوری مشترک بود. سعید اشیری، رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی، در این باره به «فرهیختگان» گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی طی یک برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری دقیق در سند تحول و تعالی دانشگاه، مسیری را ترسیم کرده است تا هم جنبه‌های الهام‌بخشی نظریه نوآوری در این دانشگاه را تقویت کند و هم ظرفیت‌ها و توانمندی‌های خود را فراتر از مرزهای ایران توسعه دهد.»
او افزود: «این جلسه نیز در راستای همین مجموعه اهداف ذکرشده در سند تحول و در جهت گسترش همکاری‌های علمی و فناوری میان دانشگاه‌های ایران و عراق برگزار شده است. مهم‌ترین محور این نشست، عبور از تفاهمات کلی و ورود به مباحث عملیاتی‌تر و جزئی‌تر در حوزه نوآوری بود.»
اشیری خاطرنشان کرد: «با توجه به موفقیت‌ها و همچنین تجربیاتی که در روند ایجاد و توسعه زیست‌بوم نوآوری در دانشگاه آزاد اسلامی به دست آمده، تصمیم بر این شد که این مجموعه تجربیات به تدریج به دانشگاه‌های عراق، به‌ویژه با محوریت دانشگاه اسلامی نجف، منتقل شود.»
او توضیح داد: «یکی از موضوعات کلیدی این نشست، ایجاد یک پارک علم و فناوری مشترک با مشورت و راهبری‌های پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی بود؛ به همین منظور، به عنوان نخستین گام عملیاتی، پیشنهاد شد که یک پلتفرم مبتنی بر هوش مصنوعی که در طراحی ایده‌ها و راه‌اندازی کسب‌وکارها در حوزه صنایع خلاق و اقتصاد دیجیتال مؤثر است، برای استفاده دانشجویان عرب‌زبان و عراقی آماده‌سازی شود.»
اشیری تصریح کرد: «این توافق، صرفاً محدود به کلیات نبود، بلکه در گام‌های آغازین عملیاتی، با تکیه بر توانمندی‌های فناورانه موجود در پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی، مبنای کار مشترک قرار گرفت. مقرر شد از ظرفیت این پلتفرم‌های هوش مصنوعی در ایجاد زیست‌بوم نوآوری در دانشگاه عراقی بهره گرفته شود.»
به گفته رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد، در حال حاضر دو طرف در مرحله تبادل اسناد و نهایی‌سازی توافق‌نامه‌های کلی قرار دارند و اخبار دقیق‌تر درباره جزئیات همکاری، در آینده نزدیک از سوی مراجع رسمی منتشر خواهد شد. طبق برنامه‌ریزی صورت‌گرفته و به پیشنهاد طرف عراقی، مقرر شد طی یک بازه زمانی سه تا چهار ماهه، مطالعات مبنایی و همچنین تکمیل زیرساخت‌های فیزیکی مورد نیاز در دانشگاه اسلامی نجف انجام گیرد. پس از اتمام این مرحله، عملیات اجرایی تأسیس پارک علم و فناوری مشترک آغاز خواهد شد.
او تأکید کرد: «در طول این چهار ماه، فضای ارتباطی فعال بین دو دانشگاه حفظ خواهد شد و علاوه بر آن، نسخه‌های عربی برخی از محصولات فناورانه زیرساختی که می‌توانند به ایجاد زیست‌بوم نوآوری کمک کنند، آماده و ارائه خواهد شد تا روند همکاری تسریع و تسهیل شود.»
اشیری ابراز امیدواری کرد این پروژه گامی مؤثر در جهت تقویت ارتباطات علمی و فناوری بین ایران و عراق باشد و مقدمه‌ای برای توسعه همکاری‌های عمیق‌تر در حوزه نوآوری و کارآفرینی در سطح منطقه فراهم کند.
رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد یادآور شد: «در این نشست، مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی اعلام کردند که به عنوان اولین اقدام در راستای همکاری‌های مشترک، نسخه اولیه پلتفرم ارزیابی ایده مبتنی بر هوش مصنوعی که توسط پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی توسعه یافته است، به دانشگاه اسلامی نجف اهدا شد.»
اشیری خاطرنشان کرد: «این محصول فناورانه به عنوان زیرساخت اولیه همکاری و نخستین گام رسمی برای شکل‌گیری پارک علم و فناوری مشترک در دانشگاه اسلامی نجف در نظر گرفته شد. این پارک علم و فناوری در دانشگاه اسلامی نجف تأسیس می‌شود.»
او در پاسخ به برنامه پارک برای گسترش همکاری با دانشگاه‌های عراقی نظیر دانشگاه تکنولوژی بغداد اظهار کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی آمادگی کامل دارد تا در زمینه‌های گسترده‌تر، همکاری‌های علمی و فناورانه خود را با دانشگاه تکنولوژی بغداد توسعه دهد. این موضوع را با محوریت رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد عراق دنبال خواهیم کرد.»
اشیری ادامه داد: «مسئولان دانشگاه اسلامی نجف نیز ضمن استقبال از این همکاری، علاقه‌مندی زیادی نسبت به بهره‌گیری از توانمندی‌ها و تجربیات شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در زیست‌بوم نوآوری دانشگاه آزاد نشان دادند. آنها بر این نکته تأکید داشتند که این شرکت‌ها می‌توانند نقش هدایت‌گر و راهبر فناوری در زیست‌بوم نوآوری دانشگاه اسلامی نجف را ایفا کنند.»
او توضیح داد: «علاوه بر انتقال توانمندی‌های فنی، مجموعه زیرساخت‌ها و مطالعاتی که دانشگاه آزاد اسلامی طی سال‌های اخیر درباره طراحی و توسعه پارک‌های علم و فناوری داشته است، به طرف عراقی ارائه شد که برای آنها بسیار جذابیت داشت. در این مطالعات، ایده‌پردازی‌هایی انجام شده که در سند تحول دانشگاه آزاد اسلامی نیز به عنوان نسخه‌ای نوآورانه مبتنی بر نگاه اسلامی برای تحول در دوران پُرشتاب گذار بر مبنای هوش مصنوعی و سایر فناوری‌های همگرا مطرح شده است. بر اساس این رویکرد، دانشگاه آزاد اسلامی بر این باور است که توسعه نوآوری باید مبتنی بر فناوری‌های همگرا، هوش مصنوعی و نگاهی تحول‌آفرین به آموزه‌های اسلامی باشد.»
رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد تصریح کرد: «در ارائه الگوی دانشگاه آزاد اسلامی به طرف عراقی، تمرکز اصلی بر ابعاد مفهومی، نرم‌افزاری و تحول‌آفرین بود و مسئولان دانشگاه اسلامی نجف نیز تأکید کردند که این جنبه‌های مفهومی و نرم‌افزاری برایشان از جذابیت ویژه‌ای برخوردار است؛ حتی فراتر از امکانات سخت‌افزاری.»
اشیری در پایان، ابراز امیدواری کرد که این همکاری علمی و فناورانه بتواند زمینه‌ساز شکل‌گیری الگویی جدید از تعاملات علمی میان ایران و عراق و بر مبنای نوآوری، فناوری‌های پیشرفته و الهام از آموزه‌های اسلامی استوار باشد.

مدیرکل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه آزاد به «فرهیختگان» خبر داد
تشکیل کمیته‌های علمی مشترک با دانشگاه تکنولوژی بغداد
 یکی دیگر از خروجی‌های رویداد عصر امید، برگزاری یک نشست مشترک با دانشگاه تکنولوژی بغداد بود. نشستی که در آن تصمیم گرفته شد کمیته‌های تخصصی مشترکی در حوزه‌های مختلف علوم به‌ویژه فناوری تشکیل شود.
عبدالله محمدی، مدیرکل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه آزاد، در حاشیه این نشست درباره جزئیات نشست با دانشگاه بغداد گفت: «یکی از نشست‌های مهم ما در طول برگزاری رویداد عصر امید، جلسه‌ای بود که با مسئولان دانشگاه تکنولوژی بغداد داشتیم. در این جلسه، علاوه بر رئیس دانشگاه، معاونان نیز حضور داشتند. نکته مهم و البته تأمل‌برانگیزی که در این جلسه مشاهده شد، این بود که با وجود نزدیکی جغرافیایی عراق به ایران، دانشگاه بغداد اطلاعات دقیقی از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های دانشگاه آزاد اسلامی نداشت.»
او خاطرنشان کرد: «زمانی که ما تعداد اعضای هیئت علمی، تعداد دانشجویان، زیرساخت‌های آموزشی، پژوهشی و فناوری دانشگاه را معرفی کردیم، ابتدا برای رئیس دانشگاه بغداد باورپذیر نبود و تصور می‌کردند این آمارها اغراق‌آمیز است، اما پس از ارائه مدارک مستند و شفاف، متوجه شدند که دانشگاه آزاد اسلامی یکی از دانشگاه‌های بزرگ منطقه محسوب می‌شود. این موضوع، وظیفه ما را برای حضور مؤثرتر و معرفی گسترده‌تر برند دانشگاه آزاد اسلامی در عرصه‌های بین‌المللی سنگین‌تر می‌کند.»
محمدی با تأکید بر ضرورت گسترش ارتباطات علمی گفت: «شناخت متقابل اولین گام برای توسعه همکاری‌های علمی و فناوری است. دانشگاه تکنولوژی بغداد، پیش از این با دانشگاه‌های دولتی ایران نظیر دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه تهران، تفاهم‌نامه‌های همکاری امضا کرده بود. این سوابق همکاری بیانگر زمینه‌های مناسب برای توسعه همکاری‌های جدید میان دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه‌های عراقی است.»
مدیرکل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه آزاد ادامه داد: «در جریان مذاکرات صورت‌گرفته، توافق شد دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه تکنولوژی بغداد نیز تفاهم‌نامه همکاری امضا کنند. در گام نخست، مقرر شد کمیته‌های تخصصی مشترکی در حوزه‌های مختلف علوم به‌ویژه فناوری -که تخصص این دانشگاه بود و بیشتر رشته‌های فنی را پشتیبانی می‌کرد- تشکیل شود. این کمیته‌ها وظیفه بررسی پروژه‌های مشترک، تعریف اولویت‌های پژوهشی و تسهیل همکاری‌های عملیاتی را بر عهده خواهند داشت.»
محمدی درباره نحوه ادامه این همکاری‌ها تصریح کرد: «برای هر حوزه تخصصی، نمایندگان مشخصی از طرف دو دانشگاه تعیین شدند تا با برگزاری جلسات منظم، روند همکاری‌ها به صورت مستمر پیگیری شود و از شکل تشریفاتی به سمت اجرایی و عملیاتی شدن پیش برود.»
او درباره اهداف بلندمدت این همکاری‌ها گفت: «ما به دنبال آن هستیم که از دل این ارتباطات علمی و تخصصی، پروژه‌های مشترک واقعی استخراج شود. هدف نهایی ما ایجاد پارک علم و فناوری مشترک، راه‌اندازی مراکز تحقیقاتی مشترک و همچنین بهره‌گیری متقابل از ظرفیت‌های بازارهای عراق و ایران برای شرکت‌های دانش‌بنیان دو کشور است.»
محمدی ادامه داد: «ظرفیت‌های بازار عراق برای شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی، فرصت مغتنمی است که باید به خوبی از آن استفاده شود؛ به همین ترتیب، شرکت‌های دانش‌بنیان عراقی نیز می‌توانند از بازار ایران بهره‌مند شوند. این همکاری می‌تواند به توسعه بازارها، ارتقای سطح فناوری و افزایش صادرات محصولات دانش‌بنیان منجر شود.»
او درخصوص دیگر زمینه‌های همکاری بیان کرد: «در حوزه آموزش‌های مهارتی، برگزاری دوره‌های مشترک، تبادل تجربیات پژوهشی، همکاری در سطح مدارس و بسیاری زمینه‌های دیگر امکان همکاری وجود دارد. این موضوع نشان می‌دهد که همکاری میان دو کشور تنها محدود به آموزش عالی نیست، بلکه می‌تواند ابعاد بسیار گسترده‌تری پیدا کند.»
مدیرکل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه آزاد گفت: «از دیگر برنامه‌های ما، آغاز همکاری با دانشگاه اسلامی نجف است. این برنامه در دست اقدام قرار دارد و امیدواریم که بتوانیم با این دانشگاه نیز پروژه‌های مشترکی را تعریف کنیم. در مجموع، توسعه پارک‌های علم و فناوری، تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان دانشگاه آزاد و گسترش بازارهای بین‌المللی از جمله اهداف کلانی است که از طریق این همکاری‌ها دنبال خواهیم کرد.»
او در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: «شاهد حضور مدیران حوزه بین‌الملل، مدیران معاونت تحقیقات، رؤسای پارک‌های علم و فناوری استان‌ها و دیگر مدیران اجرایی سطح بالای دانشگاه در این رویداد بودیم. این حضور گسترده نشان‌دهنده عزم جدی برای به نتیجه رساندن سیاست‌های علمی و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی در سطح بین‌المللی است.»
او افزود: «نکته قابل توجه دیگر حضور بیش از ۴۵ شرکت در این رویداد است. این تعداد شرکت‌کننده در تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی، بی‌سابقه یا از موارد بسیار نادر محسوب می‌شود. حضور چنین تعدادی از شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان در یک برنامه بین‌المللی، نویدبخش افزایش تعاملات اقتصادی، علمی و فناورانه میان دو کشور خواهد بود.»