با توجه به آغاز مذاکرات بین ایران و تیم جدید مذاکره کننده آمریکا گفتوگویی با امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل بینالملل، انجام شد تا دیدگاه وی درباره تعریف توافق مطلوب، الزامات تحقق آن در سیاست داخلی و خارجی و پیشبینی روند مذاکرات را جویا شویم.
توافقی مطلوب است که از موضوعات هستهای فراتر نرود
ابوالفتح در ابتدا در مورد تعریف یک توافق خوب و الزامات سیاست داخلی و سیاست خارجی برای تحقق آن اظهار داشت که توافق، موضوعی چندوجهی است و در شرایط کنونی، توافقی برای ایران مطلوب خواهد بود که صرفاً در حوزه هستهای با ایالات متحده باشد و به سایر حوزهها یا موضوعات دیگر تسری پیدا نکند. او تأکید کرد که در صورت طرح موضوعات دیگر، این موضوعات نباید از خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران عبور کنند. این کارشناس مسائل بینالملل در ادامه افزود که هر توافقی بهصورت نسبی ارزیابی میشود و ممکن است نسبت به یک موضوع، مطلوب و نسبت به موضوعی دیگر، نامطلوب باشد. وی تأکید کرد که در زمان انعقاد توافق، باید منافع ملی کشور تأمین شود و خسارتهای احتمالی به حداقل برسند. او با اشاره به اینکه هیچ توافقی کاملاً بدون محدودیت نیست، اظهار داشت که این محدودیتها باید به حداقل ممکن کاهش یابند و به موضوعات حیاتی کشور آسیب نرسانند.
3 خط قرمز اصلی برای مذاکره با آمریکا
ابوالفتح در تشریح خطوط قرمز ایران، سه محور اصلی را برشمرد: نخست، حفظ صنعت هستهای و تولید صنعتی سوخت هستهای بهعنوان یک خط قرمز غیرقابل مذاکره است. وی خاطرنشان کرد که البته میتوان درباره جزئیات، کمیت و کیفیت این صنعت گفتوگو کرد، اما اصل موضوع غیرقابل مذاکره است. دوم، عدم ورود به مسائل دفاعی، بهویژه توان موشکی و پهپادی کشور است. او تأکید کرد که توان دفاعی ایران بههیچوجه نباید موضوع مذاکره یا توافق قرار گیرد. سوم، رفع تحریمها بهصورت واقعی و عملیاتی است و نه صرفاً روی کاغذ. به گفته وی، رفع تحریمها باید بهگونهای باشد که ایالات متحده نتواند از طریق اقدامات دیگر، مانع بهرهمندی ایران از مزایای اقتصادی توافق شود. ابوالفتح این سه محور را خطوط قرمز ایران دانست و اظهار داشت که حفظ این موارد، شرط لازم برای یک توافق خوب است.
توافق راهحل جادویی تصور نشود
ابوالفتح در ادامه درمورد الزامات سیاست داخلی که با هدف کمک به دیپلماسی باید مورد توجه قرار گیرد، گفت: «هر توافقی باید مورد پذیرش کلیت نظام جمهوری اسلامی ایران باشد. تمامی ارکان تصمیمگیر کشور، از جمله افرادی که براساس قانون در حوزههای سیاست خارجی، امنیت، اقتصاد و انرژی هستهای صلاحیت تصمیمگیری دارند، باید در این فرایند دخیل باشند.» ابوالفتح تأکید کرد که نباید توافق گرفتار اختلافات داخلی شود، بهگونهای که گروهی آن را بپذیرند و گروهی دیگر رد کنند. وی این موضوع را در موفقیت یا شکست توافق حائز اهمیت دانست. او همچنین هشدار داد که نباید تصور شود توافق، مانند یک راهحل جادویی، تمامی مشکلات کشور در حوزههای اقتصادی و اجتماعی را حل خواهد کرد. به گفته ابوالفتح، برخی مشکلات کشور ناشی از نبود توافق با ایالات متحده هستند و حصول توافق ممکن است این بخشها را متحول کند، اما مشکلات دیگر کشور ارتباطی به این موضوع ندارند و نیازمند راهحلهای جداگانه هستند.
مذاکرات به دلیل سابقه بدعهدی آمریکا از دوره برجام دشوارتر است
در خصوص الزامات سیاست خارجی نیز، ابوالفتح پایبندی ایالات متحده به تعهداتش را شرط اصلی دانست. وی با اشاره به سابقه بدعهدی ایالات متحده، بهویژه خروج این کشور از توافق در دولتهای پیشین، اظهار داشت که تعهدات ایالات متحده نباید وابسته به رئیسجمهور وقت باشد. او تأکید کرد که دولت ایالات متحده، صرفنظر از اینکه چه کسی در رأس آن قرار دارد، باید به تعهدات خود پایبند بماند. به گفته وی، عدم پایبندی ایالات متحده به تعهداتش، دستیابی به توافقهای بعدی را دشوارتر خواهد کرد. ابوالفتح افزود که بیاعتمادی مضاعف کنونی در تهران نسبت به واشنگتن، که ناشی از بدعهدیهای پیشین است، مذاکرات را از دوره توافق برجام دشوارتر کرده است. در حوزه سیاست خارجی، همچنین این کارشناس مسائل بینالملل به مداخله یا اقدامات مخرب طرفهای دیگر اشاره کرد، اما مهمترین الزام خارجی را باید پایبندی ایالات متحده به تعهداتش دانست. او تأکید کرد که این پایبندی، فارغ از خوب یا بد بودن توافق، ضروری است.
احتمال دستیابی به توافق افزایش یافته است
وی در پایان درباره احتمال دستیابی به یک توافق خوب با توجه به شرایط فعلی مذاکرات اظهار داشت که با توجه به تحولات اخیر، احتمال دستیابی به توافق افزایش یافته، اما این امر قطعی نیست. او به مذاکرات غیرمستقیم اخیر و عدم رد مذاکره از سوی ایالات متحده اشاره کرد و گفت که برخلاف گذشته، که مذاکرات به نتیجه نرسیده بود، این موضوع نشانهای از جدیت نسبی طرفین است. ابوالفتح افزود که اگر مذاکرات مستقیم بود و به نتیجه نمیرسید، میتوانست نشانهای از عدم تمایل باشد، اما ادامه مذاکرات و برنامهریزی برای دیدار بعدی، که احتمالاً روز شنبه هفته آینده برگزار خواهد شد، نشان میدهد که جلسه اول چندان متشنج نبوده و اتفاقات منفی قابلتوجهی رخ نداده است. وی این موضوع را عاملی برای افزایش شانس توافق دانست، اما تأکید کرد که همچنان نمیتوان با قطعیت از حصول توافق سخن گفت.
.gif?v=0)
