سیدسجاد طباطبایی، کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است باید درقبال رفتارهای رسانه‌ای و دیپلماتیک بااحتیاط رفتار شود و از ارسال سیگنال‌های منفی به افکار عمومی جهان جلوگیری شود.
ترامپ قدم اول پیروزی را در رسانه می‌داند
دیپلماسی رسانه‌ای مفهوم نوظهوری نیست و دهه‌هاست که مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیدسجاد طباطبایی، کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به اینکه اساساً مسئله دیپلماسی رسانه‌ای و درواقع پیوست رسانه به دیپلماسی، تقریباً هشت دهه است که دیگر در دنیا متداول شده و امروزه هم که ما شاهد آن هستیم. او در این باره گفت: «در دولت ترامپ و حالا غیر از دولت او، در فضای دیپلماسی کشورهایی که مدرن هستند یا به‌اصطلاح شمال جهانی محسوب می‌شوند، بخشی از فرایند دیپلماسی در رسانه پیگیری می‌شود و چه‌بسا در بعضی از موارد، اساساً دیپلماسی رسانه‌ای اولویت دارد نسبت به آن چیزی که پشت میز، در مذاکرات پنهانی یا به هر طریق در فضاهای غیررسانه‌ای پیگیری می‌شود. ترامپ چه در دور اول ریاست‌جمهوری و چه در دوره اخیر نشان داده که کلاً بنایش بر این است که از طریق رسانه خود را پشت میز دیپلماسی دیکته کند. از ابتدای کار که او سر کار آمد؛ حالا چه در حوزه اوکراین بود، آن ضرب‌الاجل‌های ۲۴ ساعته و چندهفته‌ای و بعد هم که چند ماه شد و به روسیه داد برای اینکه توافق کنند و هنوز هم به‌جای خاصی نرسیده است یا بحثی که در حوزه تعرفه‌ها راه انداخت؛ چه با اروپا، چه با کانادا و بقیه همسایه‌هایش یا مواردی که با چین اتفاق افتاد و درواقع ترامپ ادعاهایی که کرد یا آن چیزی که تحت‌عنوان استراتژی ایالات‌متحده در مقابل چین اعلام کرد همگی نشان‌دهنده این است که ترامپ و تیم دیپلماسی‌اش معتقدند قدم اول برنده شدن در دیپلماسی، دیپلماسی رسانه‌ای است. حالا این را با ایران هم تقریباً در همین چهارچوب دارند جلو می‌برند و تقریباً که نه دقیقاً دارند با همین چهارچوب جلو می‌روند و بنایشان بر همان بحث ارسال نامه ترامپ به ایران از همان ابتدا شروع شد؛ با این هدف که ما فضا را در رسانه ببریم و پیروزی دیپلماسی آمریکا در رسانه اتفاق بیفتد.»
انتخاب گزینه مذاکره غیرمستقیم یک امتیاز رسانه‌ای بود
طباطبایی با اشاره به هیاهوی ترامپ بر سر نامه جنجالی‌اش گفت: «خواسته آنها این بود ولو پای میز مذاکره که حالا مذاکره پنهان نبود ولی به آن معنا هم تمرکز رسانه‌ای روی آن نبود. در واقع این‌ها خواسته‌شان این بود که پیروزی‌شان بیشتر در فضای رسانه اتفاق بیفتد و میوه کار دیپلماسی‌شان را از رسانه بچینند تا پای میز مذاکره. این‌ها دنبال این بودند که ایران را بر سر دوراهی بگذارند؛ بین انتخاب جنگ یا مذاکره. اما درحقیقت بنایشان بر این بود که ایران یا مذاکره مستقیم را انتخاب کند که از جهتی برد سیاسی برای ترامپ محسوب می‌شود، چون او در تمام این تحولات دنبال فضای سیاست داخلی آمریکا هم هست و دنبال این است که خودش را در سیاست داخلی آمریکا هم پیروز نشان بدهد، به‌خاطر اینکه طی همین دو، سه ماه اخیر محبوبیتش به‌شدت افت و هر آنچه اعلام کرده در حوزه همین تعرفه‌ها و این‌ها، باعث شده که وضعیت اقتصاد آمریکا هم مقداری بغرنج شود و ترامپ نیاز دارد به اینکه یک پیروزی را نمایش بدهد. حالا بنایش این بود که یا ایران مذاکره مستقیم را انتخاب کند که یک اعلام پیروزی می‌شد یا اینکه مذاکرات را رد بکند که یک مشروعیت‌زایی برای کمپین فشار حداکثری یا حتی اقدامات شدیدتر علیه ایران ایجاد می‌کرد که هر دوی این‌ها به‌نوعی برد دیپلماتیک برای ایالات‌متحده بود که جمهوری اسلامی ایران به‌نوعی تدبیر و آینده‌نگری نشان داد و گزینه سومی مثل همین بحث مذاکره غیرمستقیم را انتخاب کرد که نه حرف آمریکا باشد و نه از آن طرف مشروعیت برای اینکه ایران را برهم‌زننده میز مذاکره نشان بدهند، ایجاد شود.»
باید به روایت اول و سناریوخوانی آگاه باشیم
این کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه با تشریح مراحل بعدی این بازی رسانه‌ای گفت: «در پله بعدی آمریکایی‌ها کماکان دنبال این هستند که ایران را وادار کنند به سمتی برود که نشان بدهند نمی‌خواهد مذاکره و توافق کند. می‌بینید همین‌الان ویتکاف اعلام می‌کند حاضر است به ایران بیاید یا اینکه از طرفی اعلام می‌کنند ایران با مذاکرات مستقیم موافقت کرده است. آنان مدام دنبال این هستند که واکنشی منفی از ایران بگیرند و همین را دستمایه‌ای کنند برای اینکه بگویند ایران نخواست با ایالات متحده آمریکا مذاکره یا توافق کند. حالا اینکه ما چه باید بکنیم، خود نیازمند پیوست همه‌جانبه و مستمری بین دستگاه سیاست خارجی ما و سیستم رسانه است که هم بحث روایت اول و هم بحث سناریوخوانی را بدانیم. آمریکا دنبال این است که در دنیا خودش را پیروز نشان بدهد. ترامپ دنبال این است که به مردم خودش بگوید بالاخره در یک مقطع، من توانستم سیاست خارجی را موفق پیش ببرم، کمااینکه او در چین و اروپا و روسیه و اوکراین موفق نشد، الان فقط برایش بحث ایران مانده و از طرف دیگر هم مراقبت کنیم که این سیگنال از سوی ایران نرود که آن کسی که نخواست مذاکره شود یا نخواست توافق انجام شود، ایران بوده است.»
رسانه می‌تواند تصویر ملی ما را در سطح بین‌الملل ارتقا دهد
طباطبایی در بخش پایانی گفت‌وگو به پیروزی انتخاباتی ترامپ با اهرم رسانه اشاره کرد و گفت: «ترامپ در اصل پیروزی‌اش در انتخابات در فضایی بود که رسانه رسمی آمریکا را در اختیار نداشت. رسانه رسمی آمریکا عمدتاً در اختیار دموکرات‌ها بود. ترامپ میانبری که زد دقیقاً همین بود که خودش را در چهارچوب رسالت غیررسمی قرار داد و صدایش را به مخاطب رساند. اکنون فضای مین‌استوری رسانه در اختیار ما نیست؛ طبیعتاً رسانه‌های بزرگ دنیا در اختیار ما نیستند، اما ظرفیت رسانه‌های غیررسمی را داریم که می‌توانیم از طریق آنها صدایمان را و نگاهمان را به دنیا برسانیم. سکوهای رساندن این صدا به دنیا هم در وهله اول مقامات رسمی‌اند، مثلاً توییتی که وزیر امور خارجه ما می‌زند، در تمام دنیا دیده می‌شود یا برخی مقامات ما اظهارنظرهایی می‌کنند و در فضای مجازی منتشر می‌شود. این‌ها بالاخره دیده می‌شوند، یعنی هیچ رسانه‌ای نمی‌تواند نادیده بگیرد، به‌ویژه اینکه در شبکه‌های اجتماعی باشد و مخاطب بدون آن دروازه‌بانی و سانسور رسمی بتواند در معرض اظهارنظرهای مقامات ایرانی قرار بگیرد. رسانه ما رسالتش این است؛ حالا فارغ از اینکه دستورالعمل یا ارتباطی با سیستم سیاست خارجی ما داشته باشد، ولی این را باید به‌موقع خودش بداند و انجام بدهد و برای آنچه که باعث می‌شود کشوری تحت‌فشار قرار بگیرد، تحریم شود، جنگ به آن تحمیل شود و... دو نکته وجود دارد؛ یک اینکه آن کشور ضعیف به نظر برسد، دو اینکه افکار عمومی دنیا مجاب شوند نسبت به اینکه این کشور و مردمش مستحق فشارند و این کاری است که رسانه با ارتقای تصویر ملی ما، هویت ملی ما و قدرت ما در اذهان عمومی می‌تواند جلویش را بگیرد.»
