دیاکو حسینی، کارشناس روابط بین‌الملل، احتمال تقابل سخت با آمریکا و اسرائیل، اسنپ‌بک و مدیریت اقتصادی با توجه به این تحولات را اصلی‌ترین چالش سیاست خارجی ایران تعریف و اشاره کرد که اولویت‌بندی‌ها نیز باید با توجه به این چالش‌ها تنظیم و برنامه‌ریزی شود.
جلوگیری از تقابل سخت؛ چالش اصلی سیاست خارجی در 1404
دیاکو حسینی ابتدا به مهم‌ترین مسائل سیاست خارجی در سال پیش رو اشاره کرد و گفت: «حل و فصل اختلافات با آمریکا و موضوعی که در پرونده تحریم‌ها داریم، مهم است البته تصور می‌کنم، در سال پیش رو بیش از آنکه چالش گفت‌وگو و مذاکره مطرح باشد، چالش تقابل سخت مطرح است و فکر می‌کنم اولویت اول ما باید این باشد که از تقابل سخت اجتناب کنیم. مسئله دوم همچنان اقتصادی است و تا زمانی که اسنپ‌بک رخ دهد، مشکلات ناشی از اقتصاد ایران تشدید خواهد شد. بنابراین، ارائه راه‌حلی برای آنکه بتواند آمریکا و اروپا را از اسنپ‌بک منصرف کند، باید اولویت نیمه‌اول سال آینده باشد و اگر اسنپ‌بک رخ داد، چالش‌های اقتصادی متأثر از این اتفاق، چالش بعدی در روابط خارجی ایران خواهد بود. فکر می‌کنم بخش بزرگی از چالش‌های سال آینده، متوجه این سه موضوع خواهد بود؛ در رابطه با اسرائیل و آمریکا و احتمال تقابل سخت، در مورد اروپا، موضوع اسنپ‌بک و اداره اقتصادی ایران در روابط خارجی.» حسینی در مورد اولویت‌بندی‌های سیاست خارجی هم گفت: «اول، جلوگیری از تقابل سخت؛ دوم، جلوگیری از بازگشت اسنپ‌بک، اولویت دوم است و سوم، اتخاذ تدابیر اقتصادی برای مقابله با تحریم‌های جدید و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت هم چالش بعدی ما خواهد بود.»
روس‌ها در پروندۀ ایران کار خارق‌العاده‌ای نخواهند کرد
حسینی معتقد است روس‌ها نمی‌توانند نقش‌آفرینی چندان پررنگی در نقش میانجی‌گری روابط ایران و آمریکا داشته باشند و گفت: «به نظر نمی‌رسد روس‌ها کار خارق‌العاده‌ای در این زمینه انجام دهند و انگیزه بالایی برای چنین اقدامی داشته باشند. احتمالاً روابط آمریکا و روسیه در این دوره بهبود خواهد یافت. با پایان جنگ به معنای برقراری صلح و یا استقرار آتش‌بس، اما احتمالاً تحریم‌های روسیه همچنان باقی خواهند ماند. همچنین روس‌ها چندان علاقه‌ای ندارند که مسئله ایران در این دوره به‌طور کامل حل‌وفصل شود؛ چراکه انرژی ایران و بازار‌های جهانی همچنان تحت‌تأثیر تحریم‌های اقتصادی قرار دارند. از این رو، روسیه بازیگری مهم در تشویق آمریکا به جلوگیری از تنش‌ها خواهد بود، اما برای حل اساسی مسائل ایران، تأثیرگذاری محدودی خواهد داشت. به گمان من، روس‌ها همچنان با کارت ایران در اداره محیط ژئوپلیتیکی‌شان کار خواهند کرد، ممکن است بخشی از حوزه اطلاعاتی و امنیتی با آن‌ها همکاری کنند، اما همکاری آن‌ها چه در بعد اقتصادی چه در بعد کلیت اختلافات ایران و آمریکا، مؤثر خواهد بود.»
رابطه با همسایگان هم تحت‌تأثیر چالش‌های ایران و غرب قرار می‌گیرد
حسینی روابط ایران با کشور‌های همسایه را نیز در نسبت با حل چالش‌ها با اروپا و آمریکا تعریف کرد و گفت: «مسئله اصلی ایران همچنان روابط ایران با غرب و احتمال تقابل سخت است. تا زمانی که این موضوع وجود دارد، سایر مسائل در سایه این روابط قرار می‌گیرند. سیاست‌های ایران با سایر کشور‌ها نیز بر همین محور تنظیم خواهد شد. اگر ایران به لحاظ اقتصادی، نظامی و امنیتی ضعیف شود البته متأثر از احتمال تقابل سخت محدود به کشور، کشور‌هایی مانند ترکیه و جمهوری آذربایجان، ممکن است در قبال ایران جسورتر شوند. از سوی دیگر، کشور‌های عربستان سعودی و امارات و قطر که کشور‌های آسیب‌پذیر خلیج‌فارس و از شرکای آمریکا و میزبان نیرو‌های آمریکایی هستند، احتمالاً رویه محتاط‌تری در این زمینه پیش خواهند گرفت اما در این سطح که با ایران وارد تنش نشوند باقی می‌مانند و امکان همکاری جدی‌تر با این کشور‌ها وجود نخواهد داشت. درمجموع رابطه با همسایه‌ها تحت‌تأثیر رابطه ایران و آمریکا، احتمال تقابل سخت و تشدید تحریم‌ها علیه ایران قرار خواهد داشت. این شرایط باعث می‌شود که این کشور‌ها در قبال ایران محتاط‌تر و جسورتر عمل کنند.»
