مریم شکیب: طبق قوانین رژیم اسرائیل، همه ساکنان بالای ۱۸ سال، مرد و زن یهودی، دروزی یا چرکسی، مشمول خدمت سربازی هستند. هر مقیم رژیم اسرائیل، از جمله کسانی که در کشورهای دیگر متولد شدهاند، باید وضعیت سربازی خود را در ۱۷ سالگی مشخص کنند. خدمت سربازی اجباری، بهطور کلی ۲۴ تا ۳۲ ماه است که این مدت نسبت به جنسیت، سن یا تخصص در پزشکی یا دندانپزشکی متفاوت است.
قانون خدمات امنیتی رژیم اسرائیل (Israeli Defense Service Law) روند خدمت سربازی در رژیم اسرائیل را تنظیم میکند. قوانین اجباری ارتش اسرائیل فقط برای سه جامعه یهودیان، دروزیها و چرکسیها اعمال میشود. در جامعه یهودی، مردان و زنان به خدمت سربازی میروند، درحالیکه تنها مردان از جوامع دروزی و چرکسی به خدمت سربازی میروند. این در حالی است که یهودیان مرد حریدی که اعلام کنند روحانی یهودی حریدی هستند، از خدمت سربازی اجباری معاف شده یا برای مدت بسیار کوتاهتری خدمت میکنند.
خدمت اجباری سربازی
قانون خدمات دفاعی مصوب در سال 1986میلادی، بهطور کلی به ارتش اجازه میدهد تا هر شهروند یا مقیم مرد یا زن اسرائیلی واجد شرایط را که به سن هجده سال رسیده است، برای خدمت سربازی احضار کند. سربازی در اسرائیل بخش بزرگی از زندگی و هویت افراد است و تقریباً تمام جوانان اسرائیلی این دوره را تجربه میکنند. مردانی که ۱۸ تا ۲۶ سال داشته باشند، مشمول ۳۲ ماه و سربازان پزشک یا دندانپزشک بین ۳۰ تا ۳۴ ساله، مشمول ۲۶ ماه خدمت اجباری سربازی میشوند. مردانی که پس از ۲۷ سالگی به رژیم اسرائیل مهاجرت کنند، باید یک دوره ۲۰ ماهه سربازی اجباری را در ارتش بگذرانند.
زنان ۱۸ تا ۲۶ ساله و سربازان زن پزشک یا دندانپزشک ۲۷ تا ۳۴ ساله، مشمول یک دوره ۲۴ ماهه خدمت اجباری سربازی میشوند. اگر زنی پس از رسیدن به ۲۷ سالگی به اسرائیل مهاجرت کرده باشد، باید ۱۸ ماه خدمت سربازی را در ارتش رژیم اسرائیل بگذراند.
سربازی زنان
در رژیم اسرائیل، نظر درمورد سربازی زنان متفاوت است و بستگی به زمینههای اجتماعی، مذهبی و سیاسی دارد. درحالیکه خدمت سربازی زنان در اسرائیل برای بسیاری از افراد به عنوان یک اصل قانونی و ملی پذیرفته شده است، برای برخی گروهها، بهویژه در جوامع مذهبی، همچنان محل بحث و حتی مخالفت است. در جامعه سکولار و ملیگرای اسرائیل، سربازی زنان بهطور کلی بهعنوان یک امر طبیعی و ضروری پذیرفته شده است. در این جوامع، زنان نیز همانند مردان در ارتش خدمت میکنند و معتقدند چه زن و چه مرد، باید در ارتش رژیم اسرائیل مشارکت کنند. اما در جامعه مذهبی رژیم اسرائیل، بهویژه در جامعه حریدی، یهودیان مذهبی سنتی معتقدند که وظیفه زنان محافظت از خانه و خانواده است و باید از وارد شدن به محیطهای مردانه، بهویژه ارتش، پرهیز کنند. برخی از گروههای زنان در رژیم اسرائیل نیز نسبت به سربازی زنان انتقادهایی داشته و معتقدند سربازی برای زنان ممکن است مشکلات جسمی و روانی خاصی به همراه داشته باشد. همچنین آنها عقیده دارند زنان باید در حوزههای اجتماعی، آموزشی و اقتصادی متمرکز شوند.
آموزش نظامی
تمام سربازان (مرد و زن) باید ابتدا یک دوره آموزشی پایه بگذرانند که شامل آموزشهای نظامی اولیه است. در این دوره، سربازان با اصول و فنون اولیه جنگیدن، تیراندازی، استفاده از سلاحها، تاکتیکهای نظامی و زندگی در شرایط سخت آشنا میشوند. مدت دوره آموزشی پایه برای مردان حدود ۸ هفته و برای زنان معمولاً کمی کوتاهتر است. پس از دوره آموزشی پایه، افراد به واحدهای مختلف ارتش، از جمله واحدهای رزمی (پیادهنظام، نیروهای ویژه، نیروهای هوایی و نیروی دریایی)، واحدهای غیررزمی (پرستاری، خدمات پشتیبانی، مهندسی و ارتباطات) و واحدهای اطلاعاتی مانند سایبر (جاسوسی، جنگ الکترونیک و تحلیل اطلاعات) فرستاده میشوند. در این مرحله، بسته به تخصص و وظایف فرد، آموزشهای تخصصی بیشتری میگذرانند. در سالهای اخیر، زنان بهطور فعال در عملیاتهای نظامی شرکت کرده و بسیاری از آنها در یگانهای ویژه یا نیروی هوایی خدمت کردهاند.
معافیتها
دو گروه یهودیان حریدی و عربهای اسرائیلی بهطور سنتی از معافیتهای خدمت سربازی در رژیم اسرائیل برخوردارند. اولین بار دیوید بن گوریون، اولین نخستوزیر و وزیر دفاع اسرائیل، معافیت حریدیها از سربازی را به تصویب رساند.
1- معافیتهای مذهبی
سربازی برای حریدیها (Haredim) در رژیم اسرائیل موضوعی پیچیده و جنجالی است که با توجه به اصول مذهبی و اجتماعی این گروه، چالشهای خاصی را ایجاد کرده است. حریدیها به یهودیان بسیار مذهبی اطلاق میشود که پایبند به اصول و احکام دینی سختگیرانه بوده و معمولاً در جوامع خود از نظر اجتماعی و فرهنگی از جامعه سکولار جدا هستند.
با وجود اینکه در اسرائیل، خدمت سربازی برای مردان الزامآور است، اما حریدیها به دلیل باورهای مذهبی خاص خود معمولاً از این وظیفه معاف بوده یا به شیوهای متفاوت از سایر شهروندان به خدمت میپردازند. آنها معتقدند که باید تمام وقت خود را به تحصیل در مدارس دینی و عبادت اختصاص دهند. از نظر آنها، مطالعه تورات و تلمود (کتابهای مقدس یهودیان) برای جامعه ضروری است و این عمل از نظر مذهبی برتر از انجام وظایف نظامی است. برای حریدیها، ارتش بخشی از مسئولیتهای اجتماعی نیست و بسیاری از آنها عقیده دارند که از طریق مطالعه دین و دعا میتوانند از امنیت و رفاه کشور حمایت کنند. در دهههای اخیر، توافقاتی میان دولت اسرائیل و جامعه حریدی صورت گرفته تا این گروه بتواند در صورت تمایل بهگونهای متفاوت از سایرین به خدمت سربازی بپردازد. یکی از این توافقات، طرح برنامه خدمت مدنی است که به حریدیها این امکان را میدهد که به جای خدمت در ارتش، در واحدهای مدنی و غیررزمی مانند خدمات اجتماعی یا کارهای عمومی خدمت کنند. بسیاری از یهودیان سکولار و گروههای سیاسی راستگرا و ملیگرایان در اسرائیل معتقدند که در شرایطی که اسرائیل با تهدیدات امنیتی مواجه است، باید تمامی شهروندان به یک اندازه در خدمت سربازی شرکت کنند اما حریدیها با این نظر مخالف بوده و این تفاوتها باعث ایجاد دوقطبی اجتماعی در اسرائیل شده است.
دولت گاهی تلاش میکند قوانینی را تصویب کند که معافیتهای حریدیها را کاهش دهد یا سیستم جدیدی را برای تشویق آنها به خدمت سربازی ایجاد کند، اما این اقدامات به دلیل فشارهای مذهبی و اجتماعی با مقاومتهایی روبهرو شده و نتیجه نداشته است.
2. عربهای اسرائیلی
عربهای اسرائیلی (مسلمانان و مسیحیان) بهطور معمول از خدمت اجباری در ارتش معافند و قانون خاصی برای سربازی در ارتش اسرائیل برای آنها وجود ندارد. این معافیتها بیشتر به دلایل فرهنگی و اجتماعی است. درحالیکه بسیاری از گروههای عربی در رژیم اسرائیل از معافیت سربازی بهرهمند هستند، دروزیها که بهویژه در شمال اسرائیل و در مناطق مرزی زندگی میکنند، بهطور اجباری باید در ارتش خدمت کنند. این سیاست به دلیل وفاداری تاریخی دروزیها به رژیم اسرائیل است. دروزیها در بسیاری از واحدهای رزمی ارتش اسرائیل از جمله یگانهای ویژه و نیروهای مرزی بهطور فعال خدمت میکنند.
3. یهودیان ارمنی و سایر اقلیتها
در رژیم اسرائیل، گروههای مذهبی و قومی غیریهودی مانند ارمنیها یا دیگر اقلیتها، بهطور معمول از معافیتهای سربازی بهرهمندند. در برخی موارد این اقلیتها میتوانند بهصورت داوطلبانه به ارتش پیوسته و در خدمات مختلف مانند واحدهای غیررزمی یا حتی واحدهای تخصصی مانند پزشکی یا خدمات پشتیبانی ارتش رژیم اسرائیل خدمت کنند.
4. معافیت زنان
مطابق با ماده 39 و 40 قانون خدمات امنیتی، زنان میتوانند به دلیل ازدواج، بارداری، مادری یا تعهدات مذهبی از جمله رعایت قوانین رژیم غذایی و سفر روز شنبه از خدمت اجباری سربازی معاف شوند.
5. معافیت پزشکی
افرادی که مشکلات جسمی یا روانی دارند میتوانند معافیت از سربازی اجباری دریافت کنند.
بنیگانتز (وزیر جنگ سابق و رهبر حزب«کاحول لاوان») که سابقه طولانی در ارتش رژیم اسرائیل دارد، از خدمت سربازی اجباری بهعنوان یکی از ارکان تقویت امنیت رژیم اسرائیل و پایهگذار یکپارچگی اجتماعی حمایت کرده و بر این باور است که سربازی تنها مختص به گروه خاصی نیست و باید برای تمامی جوانان اسرائیلی فارغ از جنسیت یا مذهب، یک وظیفه ملی محسوب شود. بسیاری از سیاستمداران سکولار در اسرائیل از سربازی اجباری بهعنوان یک وظیفه ملی و ابزاری برای ایجاد همبستگی اجتماعی در کشور حمایت میکنند. در مقابل برخی از گروههای مذهبی و حریدیها خواهان معافیتهای بیشتریاند و انتقادهایی به سیاستهای سربازی اجباری و مشارکت زنان در ارتش دارند.
نظر سیاستمدارانی مانند بنیامین نتانیاهو، یوآف گالانت و بنیگانتز درمورد سربازی بهشدت به مسائل امنیتی، سیاسی و اجتماعی اسرائیل مرتبط است. درحالیکه همه این افراد بر اهمیت ارتش و سربازی برای امنیت اسرائیل تأکید دارند، نظرات آنها درمورد معافیتها، نقش زنان و گروههای مذهبی متفاوت است.
.gif?v=0)
