ابوالفضل مظاهری – پریا ناصری، گروه دانشگاه: راهیان نور- سفری خاطره‌انگیز به مناطق جنگی جنوب غربی کشور- به‌منظور بازدید از مناطق عملیاتی دوران دفاع مقدس و آشنایی با رشادت‌ها و ایثارگری‌های رزمندگان در جنگ تحمیلی برگزار می‌شود. اردو‌هایی که شکل‌گیری آن به اوایل دهه 70 بازمی‌گردد و هدف اصلی آن زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهدای گرانقدر و انتقال ارزش‌های دفاع مقدس به نسل‌های جوان است. سازمان بسیج دانشجویی به‌عنوان متولی برگزاری اردو برای مخاطب دانشجو، امسال هم اردوی راهیان نور را برگزار کرد، با این تفاوت که زمان معمول برگزاری این اردو‌ها با توجه به حلول ماه مبارک رمضان تغییر یافته و اعزام به مناطق جنگی از بهمن تا اوایل اسفند صورت گرفت.
70 درصد دانشجویان سفر اولی بودند
هرساله هزاران دانشجو از دانشگاه‌های مختلف کشور در سفر‌های معنوی و فرهنگی راهیان نور شرکت می‌کنند. براساس اعلام مسئولان بسیج دانشجویی، پیش‌ثبت‌نام دانشجویان برای شرکت در یادمان‌های جنوب کشور از نیمه دوم دی سال جاری آغاز شد تا دانشجویان در بازه زمانی یک‌ماهه از 10 بهمن تا 10 اسفند به مناطق عملیاتی دفاع مقدس اعزام شوند. البته بخشی از اعزام‌ها هم پس از عید فطر تا 20 فروردین انجام خواهد شد. روح‌الله فضلی، معاون اردویی و راهیان‌نور سازمان بسیج دانشجویی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از حضور حدود 80 تا 90 هزار دانشجو در اردو‌های راهیان نور امسال خبر داد که نسبت به آمار‌های سال گذشته با رشد 15 درصدی همراه بوده است. او ادامه داد: «60 درصد شرکت‌کننده‌ها را دانشجویان خانم تشکیل دادند و حدود 70 درصد از شرکت‌کننده‌های امسال را دانشجویانی بودند که تابه‌حال تجربه حضور در اردوی راهیان نور نداشتند.»معاون اردویی و راهیان‌نور سازمان بسیج دانشجویی گفت با توجه به درصد جمعیت دانشجویان هر استان، برخی استان‌ها بین 6 تا 7 درصد از دانشجویان خود را برای این دوره از راهیان نور به استان‌های جنوبی اعزام کردند که درصد قابل‌ملاحظه‌ای است. اما برخی استان‌ها مانند تهران و البرز به نسبت تعداد دانشجویان خود و اعزام 1 تا 1.5 درصدی کمترین آمار اعزامی‌ها را در میان استان‌های کشور به خود اختصاص دادند.
استادان، سفیران علمی و فرهنگی در راهیان نور‌ند
حضور استادان در این سفر‌ها به‌عنوان الگو‌های علمی و فرهنگی برای دانشجویان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. درواقع استادان با ارائه توضیحات دقیق و علمی درباره مناطق عملیاتی و یادمان‌های دفاع مقدس، به دانشجویان کمک می‌کنند تا با دید بازتر و دقیق‌تری به این یادمان‌ها نگاه کنند و از ارزش‌های والای ایثار و شهادت الهام بگیرند. استادان و رؤسای دانشگاه‌ها ازجمله میهمانان خاص اردو‌های امسال بودند. چهره‌های دانشگاهی مانند دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، مصطفی رستمی رئیس نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها، وحید شالچی معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، و مسعود حبیبی معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت و درمان در یادمان‌های عملیاتی دفاع مقدس حاضر شدند. دکتر طهرانچی پس از حضور در یکی از یادمان‌ها در جمع دانشجویان حاضر شد. او معتقد است که «امروز نسل جوان بیش از آنکه اهل «متن» باشد، با «تصویر» ارتباط برقرار می‌کند. شیوه‌های سنتی آموزشی دیگر به‌اندازه‌ی کافی تأثیرگذار نیستند. در چنین شرایطی، برنامه‌هایی مانند راهیان نور، یک فناوری تربیتی قدرتمند محسوب می‌شوند که می‌تواند پیام‌های عمیق فرهنگی و معنوی را به شکلی ملموس منتقل کند.»
کرسی‌های روایت‌گری و شب‌های رزمندگی؛ تجربیات متفاوت راهیان نور
متولیان اردو‌های راهیان نور تلاش دارند با اجرای برنامه‌های متنوع و جذاب آگاهی و شناخت نسل‌های جدید از ارزش‌های دفاع مقدس را افزایش دهند. از این رو همه 25 یادمان دفاع مقدس در استان خوزستان میزبان دانشجویان بودند اما طبق پایش‌های انجام‌شده 15 یادمان شهدای فتح‌المبین، یادبود حوض خون، بیمارستان دفاع مقدس در اندیمشک، طلائیه، فکه سیدالشهدا، فکه آوینی، فکه کانال کمیل، دهلاویه، معراج شهدای اهواز، دشت ذوالفقاری، اروندکنار، شلمچه، موزه دفاع مقدس خرمشهر و مسجد جامع خرمشهر در میان دانشجویان از محبوبیت بیشتری پیدا کردند. معاون اردویی و راهیان‌نور سازمان بسیج دانشجویی درخصوص برنامه‌های این یادمان‌ها به «فرهیختگان» گفت: «درطول این دوره از راهیان نور برنامه‌های مختلفی مانند کرسی روایت‌گری ویژه در هشت یادمان به‌صورت مستمر و با حضور راویان و چهره‌های کشوری برای دانشجویان برگزار شد که در پنج مرحله از روز یعنی دو وعده در صبح، دو وعده درظهر و یک وعده درشب اجرا می‌شدند و با حضور چشمگیر دانشجویان مورد استقبال قرار می‌گرفت.»
او ادامه می‌دهد: «برنامه دیگر نیز تحت‌عنوان یک شب زندگی به سبک رزمندگان و شهدا نام داشت که برخلاف روند سال‌های گذشته که در یک یا دو مکان شکل می‌گرفت، برای اولین‌بار امسال در هشت یادمان دفاع مقدس مطابق سبق و سیاق رزمندگان برگزارشد که با برنامه‌ها و رزمایش‌های شبانه همراه بود. همچنین شب شعری در یادمان‌های هویزه، معراج شهدای اهواز و اروند ویژه دانشجویان و در سه مرحله انجام شد تا فرصتی برای ارتباطات دوستانه و صمیمی‌تر شرکت‌کننده‌ها فراهم شود.
ظرفیت گروه‌های دانشجویی و تئاتر‌های خیابانی استان خوزستان هم امسال در جریان برگزاری اردو‌ها استفاده شده بود و نمایش تئاتر‌های خیابانی به عنوان یک شیوه هنری خلاقانه با هدف انتقال مفاهیم و ارزش‌های دفاع مقدس در خلال برنامه یادمان‌ها برگزار شده تا با واقعیت‌ها و رشادت‌های رزمندگان آشنا شوند.»
روایت‌های تخصصی ویژه گروه‌های خاص دانشجویی
یکی از اتفاقات قابل‌توجه اردو‌های امسال روایت‌های تخصصی ویژه‌ای بود که برای گروه‌ها و رشته‌های خاص دانشگاهی در برخی از یادمان‌های امسال برگزارشد و مورد استقبال دانشجویان قرار گرفت. در این برنامه‌های تخصصی افرادی که میدان جنگ را از نزدیک تجربه کرده بودند و یا پژوهشگران حوزه دفاع مقدس مانند فاطمه‌سادات میرعالی، نویسنده کتاب «حوض‌خون» با حضور در این یادمان‌ها روایت‌های ویژه خود را نقل می‌کردند. آن‌گونه که معاون اردویی و راهیان‌نور سازمان بسیج دانشجویی توضیح داده در یادمان‌های حوض خون و بیمارستان امام حسین(ع) شرایطی ایجاد شد تا دانشجویان پزشکی با حضور در این مکان‌ها با روایت‌های طب رزم آشنا شوند و وضعیت آن زمان را با شرایط روز جامعه تطبیق دهند. او گفت: «آشنایی با چگونگی عمل جراحی و پیوند اعضا با کمترین ابزار‌ها به برای دانشجویان پزشکی که با روتین مرتب و تکنولوژی روز کار می‌کنند موقعیتی را ایجاد کرد تا بدانند با حداقل امکانات هم می‌توان بهترین بهره‌ها را حاصل ایجاد کنیم.»
بخش دیگری از این روایت‌ها ویژه برای دانشجویان مهندسی صورت گرفت. روایت ساخت پل‌های خیبری و پل بعثت که با استفاده از پیوند لوله‌های عظیم و جثه آب ایجاد شده بود؛ فرصتی را فراهم کرد تا دانشجویان فنی ازمهندسی معکوس جنگ مانند دریافت اسلحه‌های دشمن و تولید انبوه اسلحه که منجر به ایجاد ساخت موشک توسط شهید طهرانی‌مقدم شد، با ظرفیت‌های دفاع مقدس آشنا شوند.
برنامه روایت پیشرفت هم یکی دیگر از بخش‌های راهیان نور امسال بوده که در آن مهم‌ترین دستاورد‌های زمان دفاع مقدس تا به امروز به دانشجویان ارائه می‌شد و آن‌ها نسبت به تلاش‌ها و دستاورد‌های بی‌شماری که طول سال‌ها برای بهبود و گسترش کشور انجام شده آگاه شدند. بازدید از یادمان بیت‌المقدس و دستاورد‌های نظامی روز کشور در حوزه‌های موشکی و پهپادی گوشه‌ای از همین برنامه بوده است.
غرب و شمال غرب آماده پذیرایی از 15 هزار دانشجو
علاوه بر اردوی مناطق جنوب کشور، سازمان بسیج دانشجویی قصد دارد که در نیمه دوم اردیبهشت و نیمه اول آبان سال آینده بخش دیگری از اردو‌های راهیان نور را برای بازدید از مناطق جنگی غربی و شمال غربی کشور یعنی استان‌های کرمانشاه، ایلام، کردستان وآذربایجان غربی برگزار کند. ثبت‌نام این اردو‌ها اردیبهشت بعد از تعطیلات نوروز و ثبت‌نام آبان از نیمه دوم مهر آغاز می‌شود. این اردو نیز مانند اردوی مناطق جنوبی کشور محدودیتی برای دانشجویان نداشته و همه مقاطع رشته‌های تحصیلی می‌توانند برای عزیمت به مناطق دفاع مقدس در مناطق غربی و شمال غربی کشور ثبت‌نام کنند. به گفته روح‌الله فضلی، معاون اردویی و راهیان‌نور سازمان بسیج دانشجویی این سازمان آمادگی لازم برای پذیرایی از 15 هزار دانشجو در این مناطق جنگی دارد. یادمان‌های مناطق جنگی غرب و شمال غربی ایران در برنامه‌های اردوی راهیان نور به‌عنوان نقاط برجسته بازدید مورد توجه قرار می‌گیرند. این یادمان‌ها به‌منظور گرامیداشت و زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره شهدای دوران دفاع مقدس و همچنین انتقال ارزش‌های مقاومت و ایثار به نسل‌های جوان ایجاد شده‌اند. بازدید ازیادمان‌های بازی دراز، سرپل ذهاب، مریوان، کردستان، تمرچین و یادمان شهدای سیرانبند بخش‌هایی از این اردوهاست. در طول اردو‌های راهیان نور مناطق غرب و شمال غرب هم برنامه‌های فرهنگی و مذهبی متنوعی شامل نشست‌های آموزشی، سخنرانی‌ها، زیارت قبور شهداء، قرائت قرآن و دعا، و مراسم یادبود برگزار می‌شود؛ البته نکته حائز اهمیت این است که به دلیل حضور چشمگیر منافقین در زمان دفاع مقدس در این مناطق، روایت‌گری‌های متفاوت‌تری نسبت به مناطق جنوب صورت می‌گیرد و روایت‌گری‌های تخصصی و برنامه یک شب زندگی به سبک رزمندگان و شهدا در مناطق غربی و شمال غربی جای خود را به روایت‌گری‌های مربوط به جنگ‌های نامنظم خواهند داد.
