تشییع پیکر دبیر کل حزب‌الله لبنان 5 ماه بعد از شهادت او، در شرایطی برگزار شد که رژیم‌صهیونیستی روی تضعیف بدنه اجتماعی حزب‌الله در لبنان حساب باز کرده بود، اما حضور باشکوه مردم لبنان در این تجمع، حساب و کتاب صهیونیست‌ها در مرد حزب‌الله را به هم زد و قدرت حزب‌الله و بدنه اجتماعی حامی آن را به نمایش گذاشت. این حضور پرشکوه در سایه اقدامات رسانه‌ای حزب‌الله لبنان اثری دوچندان پیدا کرد و در رسانه‌های جهانی نیز بازتاب گسترده‌ای داشت. در گفت‌وگو با «الله‌کرم مشتاقی»، دیپلمات سابق ایران در لبنان به بررسی اثرات تشییع شهید نصرالله پرداختیم که در ادامه مشروح آن را از نظر می‌گذرانید.
تشییع شهید نصرالله بزرگ‌ترین تجمع شیعی بعد از طوفان الاقصی
از آغاز عملیات طوفان الاقصی تجمعی از جانب شیعیان لبنان در این کشور برگزار نشده بود، تشییع باشکوه شهید نصرالله در لبنان تقریباً اولین تجمع شیعی بعد از این عملیات بود و مهم‌تر آنکه نمایش قدرت و نفوذ حزب‌الله لبنان در شرایطی بود که رژیم‌صهیونیستی، تمام تلاش خود را برای تضعیف بدنه اجتماعی حزب‌الله لبنان انجام داد، موضوعی که الله‌کرم مشتاقی، کارشناس مسائل لبنان درمورد تشییع شهید نصرالله به آن اشاره کرد و گفت: «در جامعه لبنان تجمع و حضور جمعیت پیام مهمی دارد. اساساً از آنجا که سرشماری در سیاست و حکومت لبنان یک تابو محسوب می‌شود و حتی دولت نیز بنا به دلایل سیاسی و امنیتی، سرشماری رسمی انجام نمی‌دهد، آخرین سرشماری غیررسمی به سال ۱۹۹۰ بازمی‌گردد. از آن زمان، جریان‌های سیاسی همواره سعی کرده‌اند قدرت و نفوذ خود را از طریق برگزاری تجمعات به رخ بکشند. از زمان آغاز عملیات طوفان الاقصی، هیچ فرصتی برای تجمع جریان‌های شیعی در لبنان ایجاد نشده بود. البته نه فقط جریان شیعی، بلکه به‌طور کلی جریانات حامی مقاومت نیز چنین فرصتی نداشتند. از طرفی جریان‌های ضدمقاومت چه در داخل لبنان و چه در سطح بین‌المللی فشار فوق‌العاده‌ای را برای جامعه‌زدایی از مقاومت انجام می‌دادند. حتی در بمباران‌های رژیم‌صهیونیستی به لبنان یکی از پیوست‌های آن پیوست اجتماعی بود به این معنی که مکان‌هایی را هدف قرار دهند که به روحیه مردم ضربه بزند و تأثیرگذاری روانی و اجتماعی بر آنان داشته باشد زیرا دشمنان مقاومت به‌خوبی می‌دانند که قدرت مقاومت از مردم نشئت می‌گیرد. این موضوع نه‌تنها در لبنان بلکه در تمامی محور مقاومت از یمن و عراق تا سوریه، غزه و ایران، مردم‌محور هستند. بنابراین برای تضعیف مقاومت باید روحیه مردم و اجتماع را هدف قرار تا حزب‌الله نتواند روی این تجمعات مانور دهد.»
تشییع سید نقطه عطفی در تحولات سیاسی اجتماعی لبنان بود
تشییع باشکوه سیدحسن نصرالله و جمعیت فوق العاده‌ای که در این تجمع حاضر شدند، تاثیر قابل‌توجهی در مسیر آینده محور مقاومت و حزب‌الله خواهد داشت، موضوعی که دیپلمات سابق ایران در لبنان به آن اشاره کرد و توضیح داد: «شهادت سید فرصتی مناسب برای حزب‌الله بود تا ثابت کند سیاست‌ها و توطئه‌های دشمنان، بی‌اثر بوده است. تجمع دیروز، علی‌رغم تهدیدها و کارشکنی‌های رژیم‌صهیونیستی و برخی مهره‌های داخلی و با وجود هدف کاهش تعداد شرکت‌کنندگان در این مراسم با حضور گسترده مردم برگزار شد. بااین‌حال همین مراسمی که برگزار شد به‌خوبی نشان داد که سیاست‌های دشمن شکست خورده است. نظم فوق‌العاده مراسم و کار رسانه‌ای تمیزی که در پیوست این تجمع انجام شد، تأثیر بسزایی در مسیر آینده محور مقاومت و به‌طور خاص، حزب‌الله در لبنان خواهد داشت.»
مشتاقی به این موضوع هم اشاره کرد که تجمعات در لبنان، نقشی تعیین‌کننده در تحولات سیاسی داشتند. وی توضیح داد: «تجمعات در لبنان همواره نقشی تعیین‌کننده در تحولات سیاسی داشته‌اند. ما نمونه‌های متعددی را در سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم که تجمعات، مسیر تاریخ و سیاست لبنان را تغییر داده‌اند. درحال‌حاضر نیز دو جریان اصلی حاکم در لبنان، یعنی ۸ مارس و ۱۴ مارس، هر دو از دل تجمعات مردمی شکل گرفته‌اند. اگر بخواهم این تجمع را مقایسه کنم، می‌توانم آن را با تجمع ۹ دی ۱۳۸۸ در ایران مقایسه کنم. در آن زمان، ما در ایران با مسائلی داخلی و حمایت‌های خارجی مواجه بودیم و در لبنان نیز همین وضعیت وجود دارد؛ دشمنان مقاومت، هم در داخل لبنان فعالند و هم از خارج، تهدیدات متعددی وجود دارد. تجمع ۹ دی در ایران و تجمع ۵ اسفند 1403در لبنان، هر دو تأثیر قابل‌توجهی در خنثی‌سازی توطئه‌های دشمنان داشتند. اگرچه این توطئه‌ها همچنان ادامه خواهند داشت و در روزهای آینده نیز شاهد اجرای طرح‌های جدیدی از سوی دشمن خواهیم بود.»
تشییع شهید نصرالله اثبات کرد که حزب‌الله هنوز، هم قابل اتکاست هم قابل اتحاد
یکی از پیا‌م‌هایی که این تجمع می‌تواند برای جامعه لبنان داشته باشد این است که حزب‌الله هم قابل اتکاست هم قابل اتحاد. موضوعی که مشتاقی نیز به آن اشاره کرد و گفت: «این تجمع باعث انسجام و تقویت همبستگی میان حامیان مقاومت شد. همچنین پیامی واضح برای کسانی که نه صرفاً رقبای مقاومت و دشمنان مقاومت محسوب می‌شوند، حتی برای حزب‌الله و دستگاه حاکمه آن نیز این پیام را داشت که جریان حزب‌الله یک جریان متحد و قابل اتکاست. همان‌طور که شما اشاره کردید، تجمع شهید نصرالله و حواشی مثبتی که پیرامون آن رخ داد، این پیام را به دستگاه حاکمیتی لبنان مخابره کرد که حزب‌الله هم متحد است و هم قابل اتکاست و می‌تواند گزینه‌ای ارزشمند برای ایجاد وحدت باشد.»
مواضع اخیر سیاستمداران لبنانی ناشی از بی‌تجربگی آنهاست
مشتاقی اشاره‌ای هم به مواضع و رفتار سیاستمداران لبنانی درمورد حزب‌الله و تشییع شهید نصرالله کرد و گفت: «نکته‌ای که درباره سیاستمداران لبنان، به طور خاص، نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور آن‌ها، صادق است این است که آن‌ها هیچ سابقه حکمرانی ندارند. در لبنان، سیاستمداران به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند؛ برخی از آن‌ها از خاندان‌های حکومتگر هستند و برخی دیگر رهبران احزاب و جریان‌های بزرگ محسوب می‌شوند. اما این دو نفر، یعنی آقای سلام و آقای عون، نه تجربه سیاسی دارند و نه وابسته به احزاب بزرگی هستند، بلکه جزو جریان تکنوکرات لبنان محسوب می‌شوند. ذات جریان تکنوکرات این است که آزمون و خطا می‌کند و همیشه بر اساس یک دماسنج سیاسی عمل می‌کند، یعنی قدرت جریان‌ها را می‌سنجد و بعد از آن عمل می‌کند. من معتقدم رفتار دیروز این دو چهره، بیش از آنکه ناشی از خباثت یا عناد شخصی‌شان با مقاومت باشد، تحت تأثیر دو عامل قرار داشت: نخست، فشار و تهدیدهای پشت‌پرده آمریکایی‌ها و دوم، شناخت نادرست آن‌ها از مقاومت. آن‌ها گمان می‌کردند که در یک سال اخیر، به‌ویژه پس از شهادت سید، مقاومت دیگر وزنی برای تکیه ندارد و دلیلی برای اتحاد یا حساب باز کردن روی حزب‌الله وجود ندارد. البته که فشار جریان ضد مقاومت و آمریکا نیز در این زمینه تأثیرگذار بوده است. اما به نظر من، تجمع دیروز می‌تواند در تغییر این نگاه مؤثر باشد. البته نمی‌توان ادعا کرد که این نگاه به‌طور کامل اصلاح شده؛ چراکه دشمن همچنان تلاش خواهد کرد تصویری که دیروز از مقاومت منتشر شد را تخریب کند. بنابراین مقاومت باید با چنین اقدامات اجتماعی و رسانه‌ای این تصویر نادرست سیاستمداران را اصلاح کند.
تشییع سید، نمایش هیمنه قدرت و آمادگی حزب‌الله
حزب‌الله هنوز توان یارگیری در میدان مبارزه را دارد، این را می‌توان یکی از پیام‌های تشییع شهید نصرالله دانست. مشتاقی به این موضوع اشاره کرد و گفت: «در بحث امنیت‌آفرینی در لبنان و نقشی که حزب‌الله می‌تواند داشته باشد دو محور و دو شاخص وجود دارد: نخست، امنیت ضداشغالگری و مقابله با بیگانگان؛ دوم، امنیت داخلی. در حال حاضر بخشی از خاک لبنان تحت اشغال بیگانگان است و نفوذ سنگینی از سوی عربستان سعودی و آمریکا در لبنان وجود دارد. تجمع روز یکشنبه، هیمنه، قدرت و آمادگی حزب‌الله را به نمایش گذاشت. این تجمع نشان داد که حزب‌الله همچنان توانایی یارگیری در میدان مبارزه را دارد و خسارات تاکتیکی که به آن وارد شده، جبهه‌های مقاومت را خالی نکرده است. این پیام مهمی برای دشمنان در بعد خارجی بود. اما مهم‌تر از بعد خارجی پیام داخلی این تجمع است. دشمنان مقاومت تصور می‌کردند که با ضرباتی که به حزب‌الله وارد کرده‌اند، توانسته‌اند «نرم‌افزار» حزب‌الله را تا حد زیادی تضعیف کنند. بخش زیادی از این نرم‌افزار حزب‌الله هم مردم هستند. پیام داخلی تجمع دیروز، پیام روشنی را مخابره کرد: که اگر حزب‌الله اراده کند، می‌تواند علیه جریان‌های داخلی که گمان می‌کنند حزب‌الله تضعیف شده و می‌توانند با ضرباتی او را از پا دربیاورند، بایستد. هوشمندی حزب‌الله دقیقاً در همین نکته نهفته است که چگونه در مواجهه با جریان‌های داخلی، حتی در زمانی که هنوز ضرباتی به حزب‌الله وارد نشده بود، این جریان همواره در مواجهه با دشمنانش با حلم، حکمت و رمز عین مواجه بود. به نظر می‌رسد که حزب‌الله هیچ‌گاه در دام تنش‌های داخلی نیفتاده است، به‌ویژه اینکه رهبران ارشد این جریان تجربه دارند و می‌دانند که لبنان یک جنگ داخلی ۱۵ ساله را پشت سر گذاشته است. تمام تلاش دشمن این است که حزب‌الله را وارد یک جنگ داخلی کنترل‌شده کند، اما حزب‌الله با تجمعی که دیروز برگزار شد این پیام را مخابره کرد که با وجود برخورداری از پایگاه مردمی گسترده، قصد ورود به جنگ داخلی را ندارد. علت این امر نیز این است که حزب‌الله برای حاکمیت و امنیت لبنان ارزش واقعی قائل است.»
