محمدحسین سلطانی، خبرنگار: «برای حضور در اکران عید سینما، باید به جشنواره فیلم فجر فیلم را ارائه می‌دادیم»؛ این جمله را ابراهیم عامریان در نشست خبری «کفایت مذاکرات» گفت. وقتی عامریان به غرفه «فرهیختگان» در جشنواره فیلم فجر آمد باز هم این جمله را در پاسخ به این سوال که چرا کفایت مذاکرات به جشنواره فکر آمده؟ تکرار کرد. یک هفته بعد از این بیم و امیدها، کمدی‌هایی که به فجر برای اکران نوروز دل بسته بودند، نقره‌داغ شدند و هیچ‌کدام از آنها جایی در اکران نوروز پیدا نکردند. اتفاقی که در نوع خود جالب توجه بود، چون در 10 سال اخیر 6 اثر کمدی حاضر در فجر به اکران نوروز راه پیدا کردند. «تمساح خونی»، «آپاراتچی»، «شادروان»، «مصادره»، «گشت ارشاد 2» و «خوب، بد، جلف» 6 فیلمی بودند که توانستند بلیت اکران نوروز را از راه جشنواره بگیرند. 

کشاندن کمدی‌ها به فجر مشقی بود
اگر بخواهیم جامع‌تر نگاه کنیم، در 10 سال اخیر از 54 اثری که به اکران نوروز آمدند، 28 فیلم از طریق جشنواره فجر به اکران نوروز راه پیدا کردند. براساس آمار، حدود 41 درصد از فیلم‌های اکران نوروز در 10 سال اخیر به کمدی‌ها اختصاص داده شده که منطقی به نظر می‌رسد. بازه زمانی عید و تعطیلات به نظر زمان خوبی برای اختصاص دادن اکران به کمدی‌ها به نظر می‌رسد. اکران نوروز هم طبق همین قاعده، عید هر سال حداقل 1 فیلم را به کمدی‌ها اختصاص داده و در سال‌‌های 96، 97 و 1404، تعداد کمدی‌ها را به 3 فیلم در اکران نوروز رسانده. عددی که نشان می‌دهد شورای صنفی نمایش هنوز هم اعتماد بیشتری به کمدی‌ها دارد، البته هر اثری به جز آن‌هایی که در فجر حضور داشته‌اند. مشخص نیست دقیقا تفاوت میان «کفایت مذاکرات»، «آنتیک»، «صددام» و «تاکسیدرمی» (به‌عنوان فیلم‌های کمدی حاضر در جشنواره) با «دایناسور»، «عینک قرمز» یا «کوکتل مولوتوف» چیست اما ترجیح دادن آثار کمدی خارج از جشنواره به آثار داخل آن نشان می‌دهد الزام و پیش‌شرطی که عامریان از آن سخن می‌گوید، چندان هم جدی نبوده است. 
اگر بخواهیم به دنبال نام تکراری میان سه فیلم کمدی در اکران نوروز بگردیم، به واژه مشترک شایسته برمی‌خوریم. برادران شایسته یعنی محمد و مرتضی شایسته در اکران نوروز امسال دو فیلم با یک ژانر اما با فضایی متفاوت دارند. «دایناسور» به تهیه‌کنندگی محمد شایسته، اثر تازه کارگردان مطرح سینمای کمدی این چند سال اخیر سینمای ایران است. اطیابی پس از موفقیت چشمگیر در اکران و فروش «هتل»، دوباره با شایسته فیلم همراه شده و دایناسور را با بازی پژمان جمشیدی و امیر جعفری روی پرده می‌برد که مطرح شدن نام این دو بازیگر و قرارگرفتن تصویرشان روی پوستر نشان می‌دهد، اطیابی پس از زوج‌سازی میان محسن کیایی و پژمان جمشیدی حالا به سراغ ساختن یک زوج کمدی دیگر میان جمشیدی و امیر جعفری رفته است. جمشیدی جدای از حضور در یک اثر کمدیِ اکران نوروز در فجر امسال هم آنتیک را به‌عنوان دیگر اثر کمدی داشت که به نظر می‌رسد با توجه به حواشی اطراف آن و درگیری با سازمان حج و اوقاف، تا رسیدنش به به اکران فرصت زیادی باقی است. در کنار دایناسور دیگر اثر برادران شایسته برای اکران نوروز امسال «عینک قرمز» است. فیلمی که کارگردان آن یعنی حسین مهکام، از اساس یک کمدی‌ساز و کمدی‌نویس نیست اما با عینک قرمز دست به اتفاقی مهم زده و در دوره گرایش کارگردانان غیر کمدی به کمدی او هم ذیل این افراد قرار گرفته و با بهره گرفتن از بازی حامد بهداد و الناز حبیبی تجربه پرریسکی خواهد داشت. 
با این حال مهکام تنها کارگردانی نیست که در اکران نوروز امسال تغییر ژانر داده. حسین امیری‌دوماری که پیش از این با نویسندگی و کارگردانی «جان‌دار» و «یادگار جنوب» شناخته می‌شد، به سراغ کمدی آمده تا با اثری پربازیگر به تهیه‌کنندگی محمد کمالی‌پور، بتواند سهم مهمی از گیشه نوروز را بگیرد. جالب است این را بگوییم که رفیق حسین دوماری یعنی پدرام پورامیری که طی چند سال اخیر به‌عنوان کارگردانان جوانِ فجر شناخته می‌شدند و در چند اثر آخرشان یعنی جاندار و یادگار جنوب مشترکا کارگردانی کردند، این بار راه خود را از هم جدا کردند، البته نه خیلی زیاد. پور امیری در فجر امسال فیلمِ کمدیِ صددام را داشت که با حضور رضا عطاران و سوژه جذاب و دهه شصتی خود به نظر می‌رسید یکی از شانس‌های حضور در فجر باشد. با این حال رفیق قدیمی با کوکتل مولوتوف و روایتی که از دل دهه 50 آمده، جای پورامیری را گرفته و امین حیایی، احمد مهرانفر، ستاره پسیانی و پژمان جمشیدی در آن نقش‌آفرینی می‌کنند. 

سلامِ تاریخی به اکران نوروز
در میان فیلم‌هایی که به اکران نوروز سال 1404 آمدند یک رکورد هم ثبت شده. وقتی «موسی کلیم‌الله» ابراهیم حاتمی‌کیا در این ایام اکران شود، به اولین اثر تاریخی اکران نوروز بدل می‌شود. فیلمی که از نظر تکنولوژیک و استفاده از cgi هم اتفاق متفاوتی را رقم زد و جایزه دستاورد فنی جشنواره را از آن خود کرد. ترکیب کمدی‌های خارج از جشنواره و یک اثر تاریخی از فجر، همه شمایل اکران نوروز 1404 را نمی‌سازد. حضور یک فیلم ملودرام، یک اثر دفاع مقدسی و دو اثر کودک و نوجوان پرفیلم‌ترین اکران نوروز چند سال اخیر را می‌سازد. با این حال انتخاب‌های شورای صنفی نمایش چندان هم بی‌حاشیه نبود. عدم حضور بهترین فیلم فجر امسال یعنی «زیبا صدایم کن» در اکران نوروز و قرار گرفتن بهترین فیلم اول، یعنی رها، به جای آن در اکران در نوع خود جالب است. 
ترکیبِ بهترین فیلم اول، بهترین فیلم از نظر تماشاگران، بهترین انیمیشن فجر و صاحب بیشترین تعداد سیمرغ در فجر نشان می‌دهد نگاه شورای صنفی نمایش در فجر 43، بیشترین شباهت را به فجر 96 و 97 و 1403 دارد و حضور 4 ، 5 فیلم در فجر نشان می‌دهد، جایگاه جشنواره در اکران نوروز در حال تثبیت و این مساله به‌شدت به نفع تثبیت قدرت جشنواره است. با این حال آثار دیگری نیز در فجر امسال حضور دارند که شانس ورود به اکران نوروز را داشته‌اند. به‌طور مثال «بچه مردم» به تهیه‌کنندگی سید علی احمدی یا «شمال از جنوب غربی» از دیگر آثاری هستند که می‌توانستند در لیست هشت‌فیلمه اکران نوروز قرار بگیرند، با این حال ترکیب انتخاب شده برای اکران نوروز 1404 هم از نظر کمیت و هم کیفیت در وضعیت مطلوبی به سر می‌برد و می‌توان انتخاب‌های اکران نوروز را مثبت ارزیابی کرد و انتظار می‌رود عدم عبور چند ساله مخاطبان 1 میلیون و 500 هزار نفر بالاخره شکسته شود. 
طی 10 سال اخیر به جز نوروز 98 که رکوردی خیره‌کننده در اکران نوروز اتفاق افتاد، بقیه سال‌ها به هر لطایف‌الحیلی نتوانستند از 2 میلیون مخاطب عبور کنند و حتی در سال‌های پس از کرونا – هم‌پا با کاهش مخاطب جهانی- حتی به 1 میلیون مخاطب نزدیک هم نمی‌شد اما مشخص شدن زود هنگام فیلم‌های حاضر در اکران نوروز و البته اختصاص دادن بخش مهمی از فجر به کمدی، نوید کنار رفتن آثاری چون «زودپز» و «هفتاد سی» را از اکران می‌دهد و به نظر می‌رسد رسیدن هفتاد سی به پروفروش‌ترین فیلم سینمای ایران ( بدون احتساب تورم) به اما و اگر بیفتد. 

110 هزار تومان، امیدها را ناامید می‌کند
تا پیش از یک خبر به نظر می‌رسید همه چیز برای اکران مردمی حی و حاضر است اما رقم 110 هزار تومانی برای بلیت‌های سینما، همه چیز را در ابهام فرو برد. اکران نوروز امسال بر خلاف سال‌های گذشته هم از تعداد فیلم بالاتری برخوردار است و هم کیفیت فیلم‌های حاضر در آن، نام‌هایی که حوالی فیلم‌ها مطرح شده و همچنین تنوع ژانری آثار، پیش‌نیازهای خوبی برای اکران نوروز است، پیش‌نیاز‌هایی که نتیجه‌بخش آن با افزایش قیمت بلیت‌ها به 110 هزار تومان در ابهام قرار می‌گیرد. البته افزایش مبلغ بلیت‌ها در بازه عید به این رقم هنوز قطعی نیست اما در صورت رسیدن مبلغ بلیت‌ها به این رقم، تهیه‌کنندگان باید در معادلاتشان به هم ریختگی مفصلی را تجربه کنند. 

آمارهای اکران نوروز در 10 سال اخیر
حدود 22 فیلم کمدی، 7 اثر کودک و نوجوان، 6 اثر دفاع مقدسی، 11 اثر اجتماعی، 4 اثر اکشن-جنایی، 1 تاریخی و 3 فیلم ورزشی؛ آمار دسته‌بندی‌های 10 سال اخیر اکران نوروزی است. البته باید به این نکته توجه کرد که اکران سال 1399 به دلیل کرونا لغو شد و عملا تعداد آثار در فجر را کمتر می‌کند. 54 فیلمی را که در طول 8 سال اخیر – بدون احتساب نوروز 1404- در تعطیلات آغاز سال اکران شده‌اند، حدود 11 میلیون و 4 هزار نفر تماشا کرده‌اند و در صورتی که همه چیز خوب پیش برود، امکان اینکه این عدد به 13 میلیون برسد وجود دارد. 
طی 10 سال اخیر تهیه‌کنندگانی چون ملکان و محمود رضوی با 3 فیلم رکوردداران حضور در اکران مردمی هستند و مهدویان و حاتمی‌کیا هر کدام با سه فیلم رکوردداران حضور در اکران نوروز هستند. حاتمی‌کیا با فیلم «به وقت شام»، «بادیگارد» و «موسی کلیم‌الله» و مهدویان با «لاتاری»، «ماجرای نیمروز» و «مرد بازنده» توانسته‌اند جای خود را در اکران‌های نوروزی تثبیت کنند. نکته جالب توجه اینجاست که نه حاتمی‌کیا و نه مهدویان هیچ‌کدام از آثارشان خارج از فجر نیامده و این موضوع نشان می‌دهد برای ورود به اکران نوروز باید از فجر آمده باشید، البته اگر کمدی نیستید.