ندا اظهری، مترجم: ژاپن کشوری است که به لحاظ تاریخی قرابت زیادی با فناوری داشته است و همین امر باعث شده است که ژاپن را به عنوان یک غول فناوری در ذهن ما نقش بسته باشد. اما به نظر می‌رسد سرعت پیشرفت فناوری در دنیا تا حدی پیشرفت کرده است که مخزن نوآوری این کشور نیاز به احیا و بازسازی دارد. بنابراین، دولت این کشور سیاست‌های جدیدی را برای توسعه علم، فناوری و نوآوری در ژاپن وضع کرده است که قرار است به توسعه این حوزه‌ها کمک کند. ژاپن در چند دهه اخیر رشد اقتصادی پایینی را پشت سر گذاشته و در یک سال گذشته تلاش کرده از رکود اقتصادی اجتناب کند. با توجه به این که انتظار می‌رود بیش از ۴۰ درصد از جمعیت تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۶۵ سال داشته باشند، بالا رفتن جمعیت پیامدهای زیادی را برای بدهی‌های ملی و نیز نیروی کار دارد. از سوی دیگر، تعداد مدیران شرکت‌های بزرگ طی سال‌های آینده به طور چشمگیری کاهش خواهد یافت و به همین ترتیب، شمار نیروی کار نیز روند رو به کاهشی را طی می‌کند. آژانس علم و فناوری ژاپن (JST) ۶ طرح استراتژیک پژوهشی را برای پیشرفت و توسعه نوآوری در این کشور ارائه کرده است.
گسترش بدنه دانشی، مهم‌ترین عامل توسعه فناوری
هفتمین برنامه اساس علم، فناوری و نوآوری قرار است در سال مالی ۲۰۲۶ کلید بخورد. اگرچه مطالعات کامل هنوز آغاز نشده، اما شورای علوم ژاپن (SCJ) پیش‌نویس توصیه‌های کلی را برای برنامه هفتم منتشر کرده است. این توصیه‌ها توسط کمیته فرعی کمیته علوم و جامعه در مورد سیستم‌های دانشگاهی ژاپن با سرعت غیرعادی تهیه شده است. پیش‌نویس‌ها در ماه جولای و حدود ۶ ماه پس از نخستین جلسه کمیته فرعی در ماه فوریه نهایی شد. نخستین توصیه‌نامه، علم و فناوری را به گونه‌ای مورد توجه قرار می‌دهد که می‌تواند به مسائل مهم و فوری اجتماعی بپردازد. علاوه بر این، کمیته‌های مختلفی برای رسیدگی به مسائل مشخص شده‌اند و سیستمی هم برای رسیدگی به درخواست‌ها برای تبادل نظر با دولت ایجاد شده است. مهم است که جامعه‌ای شکل گیرد که در برابر تغییرات غیرقابل پیش‌بینی مقاوم باشد. برای انجام این کار، محیطی مورد نیاز است که امکان تصمیم‌گیری سریع و تحقیقات انعطاف‌پذیر فراهم شده باشد. برای ایجاد نوآوری و مجموعه‌ای از دانش که می‌تواند گسترش یابد تا ارزش‌های ناشناخته را دربرگیرد، قابلیت‌های پژوهشی اساسی باید تقویت شود. SCJ برای تدوین برنامه اساسی خود، همیشه گسترش بدنه دانشی را مهم‌ترین عامل در نظر گرفته است و مجموعه بدنه دانشی، چیزی است که دستیابی به نسل Society 5.0 را ممکن می‌سازد. پیشینه این تحول شامل پاسخ SCJ به انتقادات است که با آن مواجه شده است. این انتقادات شامل عدم توجه SCJ به نیازهای مردم و جامعه می‌شود و این شورا متهم به عدم ارائه به‌موقع توصیه‌های علمی شده است. تبادل ناکافی ایده‌ها با ذینفعان خارجی نیز یکی از موضوعات عنوان شده است. از این رو، تلاش‌ها برای تقویت بدنه دانشی کشور در توصیه بعدی مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، توصیه‌نامه نخست به تحقق نهادها و ابتکاراتی می‌پردازد که علم، فناوری و نوآوری فراگیر را ممکن می‌سازد. چنین مؤسسات و ابتکاراتی با هدف مقابله با بیماری‌های همه‌گیر، تغییرات آب و هوایی، نرخ زاد و ولد و پیری و نیز تحولات اجتماعی سریع ناشی از پیشرفت‌های علم داده، از جمله پیشرفت در هوش مصنوعی مولد انجام می‌شود.
اصول هفت‌گانه توصیه‌نامه علمی و فناورانه ژاپن
توصیه‌نامه اول، تقریباً ۷ مورد را گوشزد کرده است که به روند اصلاح وضعیت علمی و فناورانه و نوآورانه در کشور کمک می‌کند. برای این منظور؛ اول، ایجاد سیستم‌هایی برای شروع سریع تحقیقات در مورد بلایا و بیماری‌های واگیر در مقیاس بزرگ که پیش‌بینی آنها دشوار است و نیز ایجاد سیستم‌هایی برای اطمینان از انعطاف‌پذیری اجتماعی؛ دوم، رفتن به سمت یک جامعه بدون کربن، پایدار و پایدار به واسطه اقتصاد دایره‌ای که احیای طبیعت را تسهیل می‌کند؛ سوم، تضمین رقابت در پژوهش‌های هوش مصنوعی که فراتر از هوش مصنوعی مولد است. ایجاد چهارچوبی برای اجرای فعالیت‌های امن اجتماعی و امن هوش مصنوعی و نیز حصول اطمینان از هماهنگی و سازگاری بین‌المللی با نظام‌های حقوقی و غیره؛ چهارم، ارتقای سیاست‌گذاری‌های مبتنی بر هوش استراتژیک؛ پنجم، تقویت پاسخ به مسائل اخلاقی، قانونی و اجتماعی برای ترویج و توسعه تحقیقات؛ ششم، تقویت همکاری‌های صنعت-دانشگاه-دولت و بخش خصوصی از طریق فناوری‌های شهری و علم اجتماعی؛ هفتم، بازتر شدن و بین‌المللی شدن فعالیت‌های پژوهشی و تضمین یکپارچگی پژوهشی.علاوه بر این، SCJ کمیته‌های فرعی را نیز برقرار کرده است که با موضوعاتی چون هوش مصنوعی، تغییرات آب و هوایی، ظرفیت پژوهشی و ارزیابی پژوهشی سر و کار دارند. اما در این میان، توصیه‌نامه دوم به موضوع تقویت توانمندی‌های پژوهشی در ژاپن می‌پردازد. ابزارهای پیشنهادی برای دستیابی به این هدف، حمایت از پژوهش‌هایی را شامل می‌شود که به حل مسائل فوری و زمینه‌های پژوهشی مختلف، از جمله زمینه‌های پژوهشی پایه و سنتی و نیز انباشت مداوم دانش و فناوری کمک می‌کند. توصیه‌نامه سوم هم ژاپن را به انباشت و گشودن مرزهای دانش و داده‌ها به عنوان کالاهای دولتی و اشکال جدید علم از طریق توسعه بیشتر علم ترغیب می‌کند. چهارمین توصیه‌نامه نیز به حمایت از توسعه منابع انسانی با مهارت و تنوع شغلی بالا در تمام زمینه‌ها و مکان‌های مختلف تأکید دارد تا از این طریق، تخصص خود را تقویت کنند.
6 طرح پژوهشی استراتژیک
هدف از برنامه‌های تحقیقاتی پایه راهبردی، ترویج چالش‌های پژوهش‌های بنیادی برای غلبه بر مشکلات پیش روی ژاپن و تولید بذر‌های فناوری خلاقانه و نوآورانه مبتنی بر دانش علمی جدید است که منجر به نوآوری‌های علمی و فناورانه برای تحول جامعه و اقتصاد می‌شود. برای این منظور، قرار است مؤسسات پژوهشی مجازی متشکل از محققان دانشگاه‌ها، کالج‌ها، شرکت‌ها، مؤسسات دولتی و... را ایجاد کنند. محققانی که شبکه‌هایی را به همراه محققان و احزاب مرتبط با صنعت و جامعه ایجاد می‌کنند، جزو ذینفعان نتایج پژوهشی قرار خواهند گرفت تا تحقیقات را تحت نظارت یک افسر برنامه مانند ناظر پژوهشی پیش ببرند که ریاست مؤسسه را بر عهده خواهد داشت. دولت ملی ژاپن در این برنامه، اهداف استراتژیکی را به‌منظور دستیابی به راه‌حل‌هایی برای مسائل کلیدی این کشور مد نظر قرار داده است که مهم‌ترین آن، ساخت و راه‌اندازی مؤسسات پژوهشی است. این برنامه شامل 6 طرح پژوهشی می‌شود که چهار طرح (CREST، PRESTO، ERATO و ACT-X) به منظور ایجاد سرمایه اولیه برای فناوری‌های جدید؛ یک طرح ALCA-Next برای فناوری‌های پیشرفته به منظور خنثی کردن کربن؛ و یک طرح CRONOS نیز برای تحقیق و توسعه پیشرفته در حوزه علوم اطلاعات و ارتباطات را در بر می‌گیرد.
آزمایشگاه شبکه AIP برای پیشرفت طرح‌های پژوهشی
یکی از نقاط مثبتی که در مسیر پیشبرد این طرح‌های مختلف پژوهشی وجود دارد، حضور آزمایشگاه شبکه مجازی است که محققان را در پروژه‌های AIP به صورت یکپارچه درمی‌آورند. JST (آژانس علم و فناوری ژاپن) به عنوان یک سازمان پژوهشی که پروژه AIP (پلتفرم پیشرفته و یکپارچه هوشمند) را اجرا می‌کند، فعالیت‌های پژوهشی منحصر به فردی را ترویج می‌کند که منجر به نوآوری‌های جدید با استفاده از چهارچوب برنامه‌های پژوهشی اساسی استراتژیک می‌شود. برای این منظور، چند حوزه پژوهشی برای ایجاد شبکه‌ای از آزمایشگاه‌های مجازی ترکیب شده‌اند. پروژه AIP، یک طرح ابتکاری است که از فناوری‌های خلاقانه هوش مصنوعی به منظور انجام فعالیت‌های تحقیق و توسعه‌ای یکپارچه روی کلان داده‌ها، اینترنت اشیا و امنیت سایبری استفاده می‌کند. یکی از ویژگی‌های این آزمایشگاه شبکه‌ای، ترکیب حوزه‌های پژوهشی است. آزمایشگاه شبکه AIP برای حمایت از پروژه‌های پژوهشی نوآورانه و به حداکثر رساندن نتیجه در طرح‌های پژوهشی با پایه استراتژیک، بودجه‌های مالی مورد نیاز برای محققان برجسته را تأمین می‌کند. همچنین، پژوهش‌های مشترک در حوزه‌های پژوهشی در طیف وسیعی از فاز‌های تحقیقاتی شامل انتخاب موضوع و ترویج پژوهش مورد ترویج قرار می‌گیرند. ویژگی دیگر این آزمایشگاه، عملکرد یکپارچه با مؤسسه پژوهش علمی RIKEN است. آزمایشگاه شبکه AIP به طور فعال، نتایج تحقیقاتی و محققان خود را با مرکز AIP مؤسسه RIKEN به اشتراک می‌گذارد تا فعالیت‌های تحقیق و توسعه منسجم را از تحقیقات پایه تا برنامه‌های کاربردی در دنیای واقعی فعال کند. راستای حرکت این آزمایشگاه این‌گونه است که تحقیقات مرزی نوآورانه در حوزه‌های مرتبط با هوش مصنوعی را یافته و از آنها حمایت کرده و همچنین به طور فعال، نتایج پژوهش‌ها را در سطح بین‌المللی منتشر کرده و به پیشرفت حوزه‌های پژوهشی مرتبط با هوش مصنوعی کمک می‌کند. علاوه بر این، از تحقیقات مشترک در آزمایشگاه شبکه AIP حمایت کرده و ارزش جدیدی ایجاد می‌کند. از سوی دیگر، این آزمایشگاه روی کل فعالیت‌های مرکز برای توسعه و آموزش محققان جوان فعالیت می‌کند.
ژاپن، هفتمین کشور تولیدکننده علم در دنیا
کارشناسان بر این باورند که نوآوری و رشد آن می‌تواند نقش مهمی در حل این چالش‌ها داشته باشد. با این حال، تاکنون رویکردهای سنتی مبتنی بر فناوری ژاپن نسبت به نوآوری، شکاف اقتصادی را برطرف نکرده است. سرمایه‌گذاری عظیم دولتی و خصوصی به منظور توسعه فناوری‌های رباتیک برای کاهش چالش آینده مراقبت از سالمندان انجام شده است. طبق رتبه‌بندی ۲۰۲۳ پایگاه «سایمگو»، ژاپن هفتمین کشور دنیا از نظر تولید علم است به گونه‌ای که ۱۳۴ هزار و ۳۵۸ مقاله در آن سال تولید کرده است که در مقایسه با تعداد ۱۴۳ هزار و ۶۰۰ مقاله در سال ۲۰۲۲ با کاهش ۶.۵ درصدی همراه بوده است. به عبارتی، بررسی روند تولید علم ژاپن در سال‌های اخیر حکایت از افت فعالیت‌های پژوهشی و فناورانه در این کشور دارد. همین امر، دلیل خوبی است برای این که ژاپن برای پیشرفت همگام با دنیا به اصلاحاتی نیاز داشته باشد که به آنها در طی مسیر توسعه علوم، فناوری و نوآوری کمک کند.
طرح CRONOS
طرح CRONOS شامل یک طرح تحقیق و توسعه با هدف پیشرفت در زمینه علوم اطلاعات و ارتباطات ژاپن به‌واسطه چالش‌های کلان است. این طرح در بازه‌ای پنج سال و 6 ماهه به سرانجام خواهد رسید و در این مسیر بودجه‌ای بین یک میلیون و 400 هزار دلار یا یک میلیون و 903 هزار دلار به این پروژه تعلق گرفته است. هدف این طرح کمک به پیشرفت علوم اطلاعات و ارتباطات ژاپن از طریق توسعه فناوری‌های نوآورانه در این حوزه و تربیت محققانی که ایده‌ها و مهارت‌های مفهومی خاص و منحصربه‌فردی دارند. این طرح، طیف وسیعی از حوزه‌های فنی را در علوم اطلاعت و ارتباطات پوشش می‌دهد. در این طرح دو حوزه راه‌اندازی شده و مسئولان برنامه، هر حوزه را در همکاری با یکدیگر مدیریت می‌کنند. در این طرح، اهداف چالش‌برانگیز و بزرگی تعیین شده که چشم‌اندازی را برای تغییر دانش قبلی مربوط به علم اطلاعات و ارتباطات ارائه می‌دهند که تأثیر قابل‌توجهی بر مسائل اجتماعی داشته و تحقیق و توسعه گروهی را برای دستیابی به این اهداف تقویت می‌کنند. همین‌طور JST با مشاوره مسئول طرح، مشاوران طرح و مدیران طرح و نیز کارشناسان خارجی، چالش‌های کلانی را طراحی می‌کند و ارائه‌دهندگان تحقیق و توسعه نیز آماده همکاری در این طرح هستند. چالش‌های کلان شامل طیف وسیعی از حوزه‌های فنی است. هدف این طرح، خلق فناوری‌های نوآورانه اطلاعات و ارتباطات در رویکردهای پژوهشی مختلف و تقویت پژوهش‌های فردی پیشرفته می‌شود. طرح CRONOS از طریق یک طرح مؤثر که باعث ایجاد برتری مرز‌ها میان پژوهش‌های بنیادی و کاربردی می‌شود، در پژوهش‌های بنیادی و فرایند اثبات مفهوم که ماحصل پژوهشند، مشارکت خواهد کرد که این امر تغییرات اجتماعی را به‌دنبال دارد. طرح R&D در طرح CRONOS شامل پژوهش‌های بنیادی و کاربردی است که هدف آن ایجاد ارتباط میان کاربردهاست. هدف از این طرح، آن است که با تبادلات انجام گرفته بین پژوهش‌های بنیادی و کاربردی، پیشرفت‌هایی صورت گیرد.
طرح ALCA-Next
طرح ALCA-Next به‌عنوان فناوری‌های پیشرفته برای از بین بردن کربن در محیط، به تولید فناوری‌های نوآورانه‌ای کمک می‌کند که به تحقق حذف کربن کمک می‌کند. دوره پژوهش این طرح، 3.5 سال در فاز اولیه، و سه سال برای فاز شتاب و حداکثر پنج‌سال برای بودجه تحقیق و توسعه زمان می‌برد. بودجه 159 هزار دلاری سالانه و پروژه در فاز اولیه، تا 476 هزار دلار برای فاز شتاب‌دهی‌شده پروژه و حداکثر 483 هزار دلار برای فاز تحقیق و توسعه در مقیاس کامل تعیین شده است. این طرح، پژوهش‌های اساسی در مورد فناوری‌های نوآورانه را ترویج می‌کند که تنها توسعه فناوری‌های مرسوم نبوده و نوآوری ناپیوسته را با هدف کمک به تحقق خنثی کردن کربن تا سال 2050 ایجاد می‌کنند. از ویژگی‌های این پروژه می‌توان به تحت پوشش قرار دادن طیف وسیعی از حوزه‌های پژوهشی مرتبط با خنثی‌سازی کربن اشاره کرد. همچنین این پروژه، به‌طور فعال، پیشنهادهای چالش‌برانگیزی را براساس ایده‌های غیرمتعارف هر محقق اتخاذ می‌کند، این پروژه با بهبود میزان بلوغ فناوری (TRL) از طریق ارزیابی مرحله‌ای و... نیز مرحله اولیه را تقویت می‌کند.
این پروژه همچنین تحقیق و توسعه و پر کردن شکاف در همکاری با سایر پروژه‌ها مانند فناوری‌های سبز را تسریع می‌کند. مهم‌ترین حوزه‌های فناورانه‌ای که در پروژه ALCA-Next مورد توجه و رسیدگی قرار می‌گیرند عبارتند از حوزه تبدیل و ذخیره انرژی؛ گردش منابع؛ زیست فناوری سبز؛ نیمه‌رسانا‌ها؛ محاسبات سبز و DX و R&D با مقیاس کامل. یکی از موضوعاتی که در این پروژه مورد اهمیت قرار می‌گیرد، این است که R&D در هر مرحله‌ای از پیشبرد پروژه، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، به‌گونه‌ای که از این ارزیابی‌ها از «فاز کوچک» آغاز می‌شود که در آن، تعداد زیادی از پروپوزال‌های نسبتاً کوچک مورد توجه قرار می‌گیرند. طبق این فرایند، ارزیابی‌ها از مراحل کوچک آغاز و به فاز تسریع شده ادامه می‌یابد که در آن، پروپوزال‌های محدودتر و تمرکز بیشتر روی سرمایه‌گذاری‌ها معطوف می‌شود.
طرح ACT-X
طرح ACT-X به‌عنوان پروژه‌ای فردی از فعالیت محققان جوان با ایده‌های منحصربه‌فرد و چالش‌برانگیز حمایت می‌کند. این پروژه دوسال و 6 ماهه، بودجه‌ای بالغ‌بر 28 هزار و 540 دلار تا 38 هزار دلاری را به‌خود اختصاص داده است. این طرح در فاز شتاب دهی، حداکثر بودجه پژوهشی 63 هزار و 500 دلار را دریافت می‌کند. این پروژه‌ای فردی است که از فعالیت افراد حمایت می‌کند، به‌عنوان مثال محققان جوان با ایده‌های منحصربه‌فرد و چالش‌برانگیز. هدف از پروژه ACT-X، کشف و پرورش محققان برتر و جوان برای رسیدگی به مشکلات مهم است. براساس اصول مدیریتی حوزه پژوهشی که توسط ناظر تحقیقات تعریف شده است، محققانی شناسایی شده‌اند که ایده‌های چالش‌برانگیزی دارند. در این راستا این پروژه با هدف ایجاد ارزش‌های جدید دنبال می‌شود که به نوآوری علمی و فناورانه منجر می‌شود. با مشاوره و راهنمایی ناظر پژوهشی و مشاور حوزه تحقیقاتی، محققان جوان طبق ایده‌های منحصربه‌فرد خود پیشرفت می‌کنند. محققان جوان حین برقراری ارتباط با محققان حوزه‌های مختلف در داخل یا خارج از حوزه پژوهشی تلاش می‌کنند خود را به‌عنوان محقق ثابت کرده و درعین‌حال شبکه‌ای از محققان را شکل دهند.
ازجمله ویژگی‌های این پروژه این است که از محققان جوان شامل دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد یا افرادی که در کمتر از هشت‌سال موفق به دریافت مدرک دکتری خود شده‌اند یا محققانی که مدرک کارشناسی خود را در کمتر از 13 سال به پایان رسانده‌اند، حمایت می‌شود. علاوه بر این، ناظران پژوهشی براساس حوزه‌های تحقیقاتی تحت‌مدیریت خود، پیشنهادهایی را درخواست کرده و 60 تا 90 پروژه پژوهشی را در هر حوزه اتخاذ می‌کنند. در این پروژه، هنگام پذیرش محققان مختلف، تعادل بین حوزه‌های علمی و فناوری مورد توجه قرار می‌گیرد، بنابراین با تشکیل شبکه‌هایی از محققان با دیدگاه‌های مختلف در یک حوزه پژوهشی یا درسراسر حوزه‌ها، از آنها حمایت می‌شود. هربار برای پذیرش پروپوزال‌ها، شرایط و معیار‌های درخواست مشخص می‌شود، همچنین 28 هزار و 500 دلار تا حدود 38 هزار دلار صرف حمایت از هر پروژه پژوهشی شده که برای محققان جوان کافی است تا بتوانند روی ایده‌های منحصربه‌فرد و چالش‌برانگیز خود، فعالیت و پروژه‌های پژوهشی مستقل خود را دنبال کنند. علاوه بر این، سرپرستان پژوهشی با ارائه دستورالعمل‌هایی به محققان پروژه ACT-X در مورد تغییرات، تسریع یا لغو پژوهش‌ها بسته به روند پیشرفت آنها، یک رویکرد مدیریتی انعطاف‌پذیر را اتخاذ می‌کنند. حدود 10 مشاور حوزه پژوهشی برای حمایت از حوزه‌های پژوهشی مشخص شده‌اند و نیز کارشناسانی در این میان حضور دارند که قادر به ارائه مشاوره بوده و از نظر علمی و فنی، پروژه را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.
علاوه بر این، کارشناسانی هم از صنعت درکنار این پروژه حضور دارند که می‌توانند از دیدگاه‌های مختلف مشاوره‌هایی را ارائه دهند، برای کمک به محققان جوان که خود را به‌عنوان نهاد‌های مستقل ثابت کرده‌اند، هر محقق پروژه ACT-X را به یک مشاور حوزه پژوهشی اختصاص می‌دهد که نقش یک مربی را نیز ایفا می‌کند. علاوه بر این، ناظران پژوهشی و مشاوران حوزه پژوهشی از طریق جلسات منطقه‌ای که یک یا دوبار در سال برگزار می‌شود و نیز بازدید از آزمایشگاه‌های محل فعالیت محققان این پروژه، مشاوره ارائه می‌دهند. این پروژه در 10 حوزه پژوهشی دنبال می‌شود که از این بین، حوزه مرز ریاضیات و علوم اطلاعات با 86 پروژه در صدر قرار دارد و پس از آن، حوزه خلق و نوآوری پژوهشی با هوش مصنوعی با 71 پروژه در رده دوم قرار دارد و پس از آن نیز حوزه پژوهشی محیط‌زیست و زیست‌فناوری با 70 پروژه، سومین جایگاه قرار گرفته است.
طرح ERATO
این طرح شامل تحقیقات گروهی در مقیاس کلان است که به رهبری مدیران ارشد در جهت ایجاد فراز و فرود‌های جدید در حوزه علم و فناوری اجرا می‌شود. این پروژه پژوهشی در بازه‌ای 5 سال و 6 ماهه یا کمتر قرار است به سرانجام برسد و برای پیشبرد آن، بودجه‌ای 7 میلیون و 620 هزار دلاری به این پروژه تعلق گرفته است. تحقیقات اکتشافی برای فناوری پیشرفته ERATO یک برنامه بودجه‌ای تحقیقاتی با سابقه طولانی است که برای نخستین بار در سال 1981 راه‌اندازی شد. هدف این طرح، ترویج پژوهش‌های اساسی چالش‌برانگیز از طریق ادغام زمینه‌های مختلف در حوزه‌های پژوهشی موجود یا روی رویکردهای جدید علم و فناوری است که منجر به نوآوری‌های علمی و فناورانه در آینده شده و به تحقق اهداف استراتژیک برای این منظور، کمک می‌کند. این طرح، مدیران پژوهشی را قادر می‌سازد تا حوزه‌ها و پروژه‌های پژوهشی را براساس مفاهیم منحصر به فرد طراحی کرده و با گردآوری پژوهشگرانی با تخصص‌های مختلف، سه تا چهار گروه پژوهش متشکل از زمینه‌ها یا کارکرد‌ها مختلف را سازماندهی کنند.
از مهم‌ترین ویژگی‌های این طرح، این است که ERATO یک سیستم پژوهشی یا هسته‌های انسانی است که در آن منحصربه‌فرد بودن و رهبری مدیران پژوهشی قابل توجه است، درحالی‌که محققان جوان با فعالیت‌های مشوقانه‌ای که انجام می‌دهند، تلاش می‌کنند بخشی از صلاحدید خود را اعمال کنند. علاوه بر این مدیران پژوهشی، حوزه‌های تحقیقاتی را براساس مفاهیم منحصربه‌فرد طراحی کرده و به توسعه زمینه‌های جدید می‌پردازند. در این پروژه همچنین این امکان وجود دارد که یک یا دو مدیر پژوهشی مشترک حضور داشته باشند و پروژه را با همکاری مدیر پژوهشی مدیریت کنند. تلاش برای گردهم آوردن محققان ممتاز در حوزه‌ها، سازمان‌ها و ملیت‌های مختلف در این طرح قابل توجه است و هر پروژه، سه تا چهار گروه تحقیقاتی را در حوزه‌ها یا کارکرد‌های مختلف یا مدیر پژوهشی در مرکز این موضوع ایجاد می‌کند. این پروژه‌ها نه تنها به توسعه زمینه‌های جدید بلکه به توسعه محققان جوان نیز کمک می‌کند. افرادی که در پروژه‌های گذشته شرکت کرده‌اند، در زمینه‌های مختلف فعالیت دارند. در این میان، JST با همکاری سازمان‌هایی که مدیران پژوهشی به آنها تعلق دارند، همراه با کارکنان اختصاصی خود از تأسیس سازمان‌های تحقیقاتی جدید و مدیریت پایگاه‌های پژوهشی مستقل از سازمان‌های موجود حمایت می‌کند.
همچنین ERATO یک رویکرد مدیریتی منعطف را نسبت به پروژه‌های پژوهشی امکان‌پذیر می‌سازد و امکان تغییر بودجه و برنامه‌ها را بسته به پیشرفت تحقیقات فراهم می‌کند. این طرح 18 پروژه پژوهشی را دربرگرفته است که از این میان، 8 پروژه در حوزه نوآوری زیستی، 8 پروژه در حوزه نانوتکنولوژی و مواد و 2 پروژه در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات حضور دارند.
طرح PRESTO
این طرح پژوهشی یک طرح فردی به منظور توسعه منابع نوآوری علمی و فناورانه محسوب می‌شود که قرار است در بازه‌ای 3 سال و 6 ماهه یا حتی کمتر انجام شود. بودجه‌ای معادل 191 هزار دلار یا 253 هزار دلار به این پروژه اختصاص داده شده تا محققان جوان بتوانند پروژه‌های مستقل خود را دنبال کنند. هدف این طرح نیز ترویج تحقیقات پایه منحصربه‌فرد و چالش‌برانگیز در سطح بین‌المللی برای رسیدگی به چالش‌ها و توسعه فناوری‌های خلاقانه و نوآورانه است. پژوهشگران جوانی که از سوی ناظران پژوهشی انتخاب می‌شوند، شبکه‌ای را با پژوهشگران داخلی و خارجی حوزه پژوهشی تشکیل می‌دهند تا پژوهش‌های چالش‌برانگیز و مستقلی را ترویج دهند. ازجمله ویژگی‌های این طرح، این است که ناظران پژوهشی براساس حوزه‌های پژوهشی تحت مدیریت خود، پیشنهادهای تحقیقاتی را ارائه داده و بین 30 تا 40 پروژه پژوهشی را در هر حوزه اتخاذ می‌کنند. ناظران پژوهشی با پذیرش انواع پژوهشگران و با ایجاد شبکه‌هایی از محققان با دیدگاه‌های مختلف در یک حوزه پژوهشی یا در سراسر حوزه‌های تحقیقاتی، تعادلی را بین علم و نوآوری و نیز نوآوری‌های فناورانه برقرار می‌کنند. برای این منظور، چند بار به طور جداگانه درخواست پروپوزال ارائه داده و هر بار معیار‌های پذیرش پروپوزال را در شرایط درخواست مشخص می‌کنند.
در این طرح انتظار می‌رود محققان جوان در کنار دستیابی به نتایج مؤثر، جایگاه خود را نیز به عنوان محقق بالاتر ببرند. به این منظور، در طرح PRESTO، ناظران پژوهشی و مشاوران حوزه‌های پژوهشی از طریق جلسات منطقه‌ای که یک یا دو بار در سال برگزار می‌شود و بازدید از آزمایشگاه‌های محققان PRESTO، مشاوره و راهنمایی می‌دهند. علاوه براین، خدمات مختلف حمایتی برای ترویج تحقیقات ارائه می‌شوند، نظیر تبادل با محققان خارج از کشور و بهره‌مندی از فرصت‌ها که به محققان جوان امکان می‌دهد تحقیقات خود را از دیدگاه علم و در جامعه بسته به ضرورت بررسی کنند. همچنین برای به حداکثر رساندن دستاورد‌ها، سرپرستان تحقیقاتی این پروژه با ارائه دستورالعمل‌هایی به محققان PRESTO در مورد تغییر، تسریع یا لغو تحقیقات بسته به پیشرفت آنها، یک رویکرد مدیریتی انعطاف‌پذیر را اتخاذ می‌کنند. در این پروژه قریب به 10 مشاوره پیرامون حوزه پژوهشی به منظور حمایت از حوزه‌های پژوهشی با ارائه مشاوره و انجام ارزیابی‌های علمی و فناوری تعیین می‌شوند. علاوه براین، کارشناسانی نیز در این پروژه فعالیت می‌کنند که قادرند از نظر حقوقی مانند وکلا و سایر کارشناسان صنعت در صورت نیاز مشاوره دهند. در این پروژه، 37 حوزه پژوهشی و 757 پروژه پژوهشی مدنظر قرار گرفته است. در این بین، سه حوزه مربوط به نوآوری سبز، 10 حوزه مربوط به نوآوری زیستی، 12 حوزه مربوط به نانوتکنولوژی و مواد و 9 حوزه مربوط به فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌شود. تعداد پروژه‌ها در این طرح به‌مراتب بالاتر است و در میان این حوزه‌ها، «سوپرامونتاژ زیست مولکولی» با 45 پروژه، بالاترین تعداد پروژه‌های تحقیقاتی را به خود اختصاص داده و بعد از آن هم «آرایش مولکولی دقیق» با 43 پروژه پژوهشی در رده بعدی جای گرفته است.
طرح CREST
طرح CREST یک پژوهش گروهی به منظور ایجاد دستاورد‌های علمی است که منجر به نوآوری علمی و فناوری می‌شود. کل بازه این طرح پژوهشی 5 سال و 6 ماه یا کمتر برآورد شده است و همچنین بودجه پژوهشی 952 هزار دلاری تا 3 میلیون و 200 هزار دلاری به این گروه تعلق گرفته است. هدف از پروژه CREST، ترویج تحقیقات پایه منحصربه فرد و سطح بالا در سطح بین‌المللی برای رسیدگی به مشکلات مهم پیش روی کشور و نیز تولید فناوری‌های خلاقانه، چشمگیر و نوآورانه برمبنای دانش علمی جدید است که به نوآوری علمی و فناوری کمک می‌کند که می‌تواند جامعه و اقتصاد را متحول کند. براساس اصول مدیریت حوزه پژوهشی که توسط ناظر پژوهشی مشخص شده است، بهترین تیم‌ها به سرپرستی محققان در سطح بالا در ژاپن که توسط ناظر پژوهشی انتخاب می‌شوند، ضمن پیشرفت پژوهش، پژوهشگران جوان را به صورت گروهی آموزش می‌دهند. یکی از ویژگی‌های این پروژه این است که برای دستیابی به اهداف استراتژیک، یک ناظر پژوهشی می‌تواند به صلاحدید خود، یک منطقه پژوهشی را به طور منعطف طراحی کند که شامل تعیین تعداد پروژه‌های پژوهشی در حوزه تحقیقاتی و حجم بودجه برای هر پروژه تحقیقاتی و معرفی مرحله‌ای که پژوهش باید طی کند و نیز سازماندهی مجدد یک تیم پژوهشی می‌شود.
از دیگر ویژگی‌های این طرح، این است که ناظران پژوهشی براساس حوزه‌های پژوهشی تحت مدیریت آنها، پیشنهادهای تحقیقاتی را درخواست کرده و بین 10 تا 20 پروژه پژوهشی را در هر حوزه اتخاذ می‌کنند. ناظران پژوهشی، حوزه علم و فناوری و تعادل بین علم و نوآوری علمی و فناوری را در نظر می‌گیرند که سبد کل حوزه پژوهشی را تشکیل می‌دهد. برای این منظور، چند مرتبه به طور جداگانه درخواست پروپوزال داده می‌شود و هر بار ضوابط پذیرش پروپوزال در شرایط درخواست مشخص می‌شود. هنگام فراخوان برای پروپوزال‌های پژوهشی، الزامات ممکن است شامل مشارکت محققان صنعت یا حوزه‌های فرهنگ و علوم اجتماعی برای پیشبرد پژوهش‌های پایه با یک هدف خاص باشد. علاوه براین، الزامات ممکن است شامل سازماندهی تیم‌هایی از رشته‌های مختلف دانشگاهی برای پروژه‌های تحقیقاتی چالش برانگیزتر باشد. از دیگر ویژگی‌های این طرح انتخاب بهترین تیم‌ها و مدیران پژوهشی برای حفظ سطح بالایی از تحقیقات در سطح بین‌المللی است. همچنین به‌منظور به حداکثر رساندن دستاورد‌ها، ناظران پژوهشی با ارائه دستورالعمل‌هایی در مورد تغییر، تسریع یا لغو پروژه‌های پژوهشی بسته به پیشرفت آنها، یک رویکرد مدیریتی انعطاف‌پذیر را اتخاذ می‌کنند. در این طرح، 10 مشاور منطقه پژوهشی را برای حمایت از حوزه‌های تحقیقاتی با ارائه مشاوره و انجام ارزیابی‌های علمی و فناوری تعیین شده‌اند. علاوه بر این، کارشناسانی هم حضور دارند که قادرند مانند وکلا و کارشناسان صنعت از نظر حقوقی مشاوره‌هایی ارائه دهند. در هر پروژه تحقیقاتی، توسعه پژوهشگران و دانشجویان فوق دکتری در این گروه نیز یک مأموریت مهم محسوب می‌شود.
در این طرح، 33 حوزه پژوهشی و 400 پروژه پژوهشی مطرح شده است. در این بین، یک پروژه در حوزه نوآوری‌های سبز، 9 پروژه در حوزه نوآوری‌های زیستی، 14 پروژه در حوزه نانوتکنولوژی و مواد و 9 پروژه هم در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات مطرح شده‌اند. در میان پروژه‌های پژوهشی مطرح شده، هوش مصنوعی که در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات قرار می‌گیرد، با 29 پروژه، بالاترین تعداد پروژه‌ها را به خود اختصاص داده که حکایت از اهمیت بالای این فناوری دارد. بعد از هوش مصنوعی نیز، حوزه برنامه‌ریزی ژنوم با 19 پروژه در رده بعدی بیشترین پروژه‌های پژوهشی قرار می‌گیرد.
