سارا طاهری، خبرنگار گروه دانشگاه: دیجیتالی شدن یکی از واژه‌هایی است که احتمالاً همه ما با آن آشناییم. گسترش سریع اینترنت و تأثیرات بی‌حد و مرز آن در ابعاد مختلف زندگی، باعث شده تا همه ما کم‌و‌بیش با این واژه آشنا باشیم. اما اقتصاد دیجیتال از آن واژه‌هایی است که شاید کمتر به گوشمان خورده باشد. با این حال امروزه اقتصاد دیجیتال تمام شئون زندگی بشر را دچار تحول کرده است. پدیده‌ای که آن را با عنوان تحول دیجیتال می‌شناسیم. اقتصاد دیجیتال نوعی از اقتصاد است که مبتنی بر فناوری‌های دیجیتال و اینترنت است. این نوع اقتصاد شامل تمام فعالیت‌های اقتصادی است که با استفاده از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات (ICT) انجام می‌شود. اقتصاد دیجیتال شامل تجارت الکترونیک، خدمات مالی دیجیتال، رسانه‌های دیجیتال و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات است. آمار‌های مختلفی درخصوص سهم اقتصاد دیجیتالی در دنیا وجود دارد و تحلیل‌گران بین 15 تا 25 درصد از اقتصاد دنیا در این ایام را وابسته به این حوزه می‌دانند. این درحالی است که به گفته معاون اسبق وزیر ارتباطات، سهم اقتصاد دیجیتال در ایران عددی معادل با حدود ۷ الی ۸ درصد است. بنابراین می‌توان گفت تمرکز بر اقتصاد دیجیتال نه یک «انتخاب» بلکه یک «ضرورت» برای آینده اقتصاد کشور است و به همین دلیل یکی از کلیدواژه‌های برنامه هفتم توسعه، روی «اقتصاد دیجیتال» متمرکز شده است. در برنامه هفتم توسعه قرار است از سال ۱۴۰۳ تا ۱۴۰۷ سهم اقتصاد دیجیتال در اقتصاد ایران به ۱۵ درصد برسد. اقتصاد دیجیتال را می‌توان فرصتی طلایی برای توسعه نوآوری و یکی از پیشران‌های رشد اقتصادی دانست تا جایی که کشور‌های پیشرو در استفاده از ICT با ایجاد بستر‌های جدید اشتغال‌زایی به توسعه کسب‌وکار و رشد پایدار اقتصادی رسیده‌اند. با اقتصاد دیجیتال سیستم‌ها و زیرساخت‌های آنلاین جایگزین ساختار‌های آجری می‌شوند.

در مسیر عبور از اقتصاد سنتی به اقتصاد دیجیتالی، دانشگاه‌ها نقش کلیدی دارند. رئیس دانشگاه آزاد معتقد است دانشگاه‌ها با استفاده از بستر‌های نوین، نظیر سکو‌های نرم‌افزاری هوشمند توسعه اقتصاد و مولد پایدار، نقش بی‌بدیلی در توسعه این نوع از اقتصاد دارند. ضرورت توجه به اقتصاد دیجیتال و لزوم ورود دانشگاه‌ها به این حوزه، مسئولان دانشگاه آزاد را بر آن داشت تا یکی از «شبکه‌های فناوری» خود را بر همین حوزه متمرکز و یکی از رویداد‌های ملی عصر امید خود را نیز در همین راستا برگزار کنند. رویدادی که از 15 بهمن ماه آغاز شده و تا روز چهارشنبه 17 بهمن ماه در دانشگاه آزاد اصفهان برگزار می‌شود و فرصتی برای شرکت‌ها و سازمان‌ها فراهم می‌کند تا چالش‌های فناورانه خود را به جامعه دانشگاهی و تیم‌های نوآور معرفی کرده و از پتانسیل این تیم‌ها برای یافتن راه‌حل‌های نوآورانه بهره‌مند شوند. این رویداد در 13 محور هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، بلاک‌چین بازی وارسازی واقعیت مجازی و افزوده، بیوتکنولوژی و پزشکی دیجیتال، انرژی پاک، صنایع نسل۴، شهر‌های هوشمند، تجارت الکترونیک، بازاریابی دیجیتال، امنیت سایبری و متاورس برگزار می‌شود و قرار است امکان عقد قرارداد‌های تجاری و سرمایه‌گذاری روی ایده‌ها و راه‌حل‌های ارائه شده را فراهم کند. اتفاقی که به تنهایی باعث رشد و توسعه استان در حوزه اقتصاد دیجیتال می‌شود. حدود ۱۲۰ شرکت برای حضور در این رویداد اعلام آمادگی کرده‌اند و بیش از 100 محصول و خدمت جدید را به نمایشگاه آورده‌اند.

فعالیت «شبکه‌ای»؛ سیاست جدید دانشگاه آزاد

شاید خیلی از افراد با رویکرد جدید «شبکه‌ای» دانشگاه آزاد آشنا نباشند و ندانند دانشگاه آزاد در دور جدید فعالیت‌هایش قرار است چه اتفاقی را رقم بزند. در اینجا بد نیست تا در ابتدا نگاهی به سیاست جدید دانشگاه آزاد داشت و در ادامه به معرفی شبکه فناوری اقتصاد دیجیتال پرداخت.

«فعالیت شبکه‌ای» اتفاقی است که به تازگی در دانشگاه آزاد دنبال می‌شود؛ زیرا دکتر طهرانچی تنها راه بقای این دانشگاه در گام دوم را‌ گذار از زنجیره دانشگاهی به شبکه دانشگاهی می‌داند و می‌گوید با رفتار‌های زنجیره‌ای نمی‌توان در جهان شبکه‌ای حضور داشت. در همین راستا یکی از مأموریت‌هایی که به تازگی در این دانشگاه دنبال می‌شود، ایجاد «شبکه‌های فناوری هم‌افزا» در زیست‌بوم سرا‌های نوآوری دانشگاه است؛ اما قرار است مشخصاً چه اتفاقی بیفتد؟ چند سالی می‌شود که مفهوم سرا‌های نوآوری در دانشگاه آزاد شکل گرفته و یک‌سری سرا‌های نوآوری با محوریت تشکیل یک بازار فناوری نیز راه‌اندازی شده‌اند؛ اما در تمام این سال‌ها این سرا‌ها به شکل مستقل فعالیت می‌کردند و نمی‌توانستند با یکدیگر یک زنجیره را تشکیل دهند. مسئولان دانشگاه در سیاست جدید تصمیم گرفتند این سرا‌ها به شکل یک زنجیره فعالیت خود را ادامه دهند. یعنی چند حلقه فعالیت مشخص داشته باشند و هر سرا ذیل یک حلقه قرار گرفته و در نهایت یک زنجیره از سرا‌هایی که به طور مثال در حوزه غذا و فراسودمند‌ها فعالند، تشکیل شود. برای توضیح بیشتر می‌توان از مثالی کمک گرفت. به طور مثال در حوزه غذا و فراسودمند‌ها می‌توان حلقه‌هایی مانند «خوراک دام، طیور و آبزیان» و یا «اصلاح نباتات و بذر» را ایجاد کرد و سرا‌ها ذیل این حلقه فعالیت کرده و درنهایت یک زنجیره از سرا‌های نوآوری در حوزه غذا و فراسودمند‌ها ایجاد شود.

تاکنون چهار شبکه فناوری در زیست‌بوم سرا‌های نوآوری ایجاد شده که عبارتند از شبکه غذا و فراسودمند‌ها، شبکه ساخت و تولید، شبکه صنایع خلاق و شبکه اقتصاد دیجیتال که سرا‌ها و شرکت‌های مستقر در آن‌ها، در این حوزه‌ها طبقه‌بندی می‌شوند. در گزارشی که روز 22 آبان ماه امسال در روزنامه «فرهیختگان» منتشر شد، به بررسی حلقه‌های شبکه فناوری غذا و فراسودمند‌ها و سرا‌هایی که ذیل این حلقه‌ها قرار دارند پرداختیم و در این گزارش تلاش داریم به بهانه برگزاری رویداد عصر امید اقتصاد دیجیتال، شبکه فناوری اقتصاد دیجیتال را معرفی کرده و به جزئیاتحلقه‌ها و سرا‌هایی که ذیل این حلقه‌ها فعالیت دارند، بپردازیم. در بخش معرفی سرا‌های فعال شبکه اقتصاد دیجیتال صرفاً شرکت‌ها و محصولاتی معرفی شدند که به این شبکه ارتباط دارند. البته همه شرکت‌کنندگان رویداد عصر امید هم محدود به این سرا‌ها نیستند.

شبکه فناوری «اقتصاد دیجیتال» را بشناسید

دانشگاه آزاد در تدارک ایجاد یک شبکه فناوری با عنوان «اقتصاد دیجیتال» است تا بتواند برای توسعه زیرساختی و کاربردی هوش مصنوعی، کسب‌وکار‌هایی مبتنی‌بر این حوزه، یادگیری ماشین و تمام آنچه با اقتصاد دیجیتال مرتبط است، برنامه‌ریزی کند. همان‌طور که در ابتدای گزارش گفتیم برای تشکیل یک شبکه باید، حلقه‌های یک زنجیره درکنار هم قرار بگیرند تا چرخه کامل شود. در ذیل هرکدام از حلقه نیز چند سرا مأمور شده‌اند تا بتوانند کار این شبکه را به سرانجام برسانند.

مسئولان دانشگاه آزاد برای شبکه فناوری اقتصاد دیجیتال، محصولات و خدماتی را که در این حوزه‌اند بسته‌بندی کرده و یک‌سری سرتیتر و حلقه‌های کلی از آن‌ها استخراج کرده و درنهایت به پنج زیربخش و حلقه رسیده‌اند که این حلقه‌ها زنجیروار به هم متصلند. آن‌طور که مهدی باقری‌زاده، مدیر رویداد‌های فناورانه و برنامه شتاب‌دهی دانشگاه آزاد به «فرهیختگان» گفته است این پنج حلقه شامل «سیستم‌های نرم‌افزاری و داده‌محور»، «زیرساخت‌ها و فناوری‌های سخت‌افزاری دیجیتال»، «آموزش نیروی انسانی، توسعه محصول و خدمات دیجیتال»، «هوش مصنوعی و هوشمندسازی» و «فناوری نوین در حوزه دیجیتال» است. برای نام‌گذاری این حلقه‌ها ابتدا خدمات و محصولات فناورانه لیست شدند و وضعیت موجود و وضعیت ایده‌آل بررسی و درنهایت پنج بخش و حلقه در شبکه فناوری اقتصاد دیجیتال نام‌گذاری شد. مسئولان دانشگاه آزاد برای آنکه بتوانند شبکه فناوری اقتصاد دیجیتال را ایجاد کنند، کمیته‌ای را در ابتدای کار ایجاد کردند. این کمیته مسئول بررسی سرا‌های نوآوری است تا مشخص شود کدام سرا ذیل کدام حلقه قرار می‌گیرد.

از آنجا که هرکدام از سرا‌های نوآوری در یک حوزه تخصصی فعالیت می‌کنند و دارای یک تعداد محصول، خدمت و تخصص در حوزه اقتصاد دیجیتالند، قرار شد ابتدا یک نوع هم‌افزایی بین این سرا‌های نوآوری ایجاد شود، به‌عنوان مثال ممکن است لازم باشد یک شخص یا یک تیم در یکی از سرا‌های دانشگاه آزاد که ذیل شبکه فناوری اقتصاد دیجیتال فعال است و در یکی از واحد دانشگاهی نیز فعالیت می‌کند، شناسایی شده و خروجی محصول یا خدمت این سرا در جای دیگر استفاده شود.

همچنین ممکن است یک واحد دانشگاهی، درخواست ایجاد یک سرای نوآوری در حوزه اقتصاد دیجیتال را داشته باشد؛ در چنین شرایطی طرح تجاری ایجاد آن سرا را نوشته و ارائه می‌دهد تا پس از بررسی‌ها مشخص شود که در حلقه‌های زنجیره شبکه فناوری اقتصاد دیجیتال، آیا جای این سرا خالی است و این سرا در ذیل کدام حلقه قرار می‌گیرد. براساس محصولات، خدمات و تخصص‌های موجود در سرا‌های نوآوری و همچنین حوزه فعالیت سرا‌ها و فعالیت‌های قابل‌انجام در آینده در حوزه اقتصاد دیجیتال، برای شبکه فناوری اقتصاد دیجیتال پنج حلقه ایجاد شده است که ذلیل این حلقه‌ها 10 سرای نوآوری تعریف شده‌اند. البته این‌گونه نیست که این سرا‌ها فقط ذیل یک حلقه فعالیت داشته باشند، بلکه ممکن است یک سرای نوآوری در چند حلقه فعالیت داشته باشد. درواقع فعالیت بسیاری از این سرا‌ها با یکدیگر همپوشانی دارند. در اینجا بد نیست تا به‌مرور جزئیات این پنج حوزه و سرا‌هایی که در آن حوزه فعالیت دارند بپردازیم.

شبکه‌سازی «اقتصاد دیجیتال» با 5 حلقه

فناوری‌های نوین در حوزه دیجیتال: دنیای امروز با سرعت فوق‌العاده‌ای درحال پیشرفت است و بخش عمده‌ای از این تغییرات به‌دلیل ظهور فعالیت‌های نوین اتفاق می‌افتد. این فناوری‌ها زندگی ما را راحت‌تر کرده و راه‌حل‌های هوشمندانه‌ای برای مشکلات پیچیده ارائه می‌دهد. مهم‌ترین فناوری‌های نوین شامل بلاک چین، متاورس، اینترنت اشیا، هوش مصنوعی، واقعیت افزوده و واقعیت مجازی است. درواقع تولید محصولات و خدماتی که به این مورد می‌پردازند در این حوزه تعریف می‌شوند. این فناوری‌ها قابلیت ایجاد فرصت‌های جدید در تجارت، سرگرمی و ارتباطات را ایجاد می‌کنند، بنابراین از آنجا که در دنیای پرسرعت امروزی استفاده از فناوری‌های نوین برای هر کسب‌وکاری ضروری است، مسئولان دانشگاه یک حوزه با عنوان«فناوری‌های نوین در حوزه دیجیتال» را تعریف کرده‌اند که سرا‌های نوآوری اقتصاد دیجیتال و تجارت الکترونیک در واحد ارومیه و فناوری اطلاعات و ارتباطات در واحد خوراسگان ذیل آن تعریف می‌شوند.

سیستم‌های نرم‌افزاری و داده‌محور: دومین حلقه، سیستم‌های نرم‌افزاری و داده‌محور است که یک حوزه تخصصی نرم‌افزاری است، یعنی هر چیزی که مربوط به نرم‌افزار می‌شود. امروزه بسیاری از شرکت‌ها درتلاشند با استفاده از داده‌ها و به‌صورت داده‌محور مسیر پیشرفت را طی کنند. سازمان داده‌محور فرصت بیشتری برای پیشرفت و موفقیت در بازار رقابتی دارد، به‌طوری‌که طبق تحقیقات شرکت‌های داده‌محور سالانه به میزان 30 درصد موفقیت بیشتری دارند. بنابراین هر محصول و خدمتی که تولید نرم‌افزار انجام داده یا خدمات نرم‌افزاری انجام می‌دهد در این حلقه تعریف می‌شود، مثل توسعه نرم‌افزار‌ها و پلتفرم‌های داده‌محور. هدف از این سیستم‌ها، بهینه‌سازی فرایند‌هاست. مثل سیستم‌های ERP، ابزار‌های هوش تجاری و... که در این حلقه قرار می‌گیرند. سرا‌های نوآوری فناوری اطلاعات و ارتباطات واحد خوراسگان و صنعت نسل 4 واحد آذرشهر ازجمله سرا‌های فعال این حوزه‌اند.

زیرساخت‌ها و فناوری‌های سخت‌افزاری دیجیتال: حوزه سوم زیرساخت‌ها و فناوری‌های سخت‌افزار دیجیتال است؛ شامل فناوری‌هایی که زیرساخت‌های فیزیکی و سخت‌افزاری دیجیتال را تأمین می‌کند. زیرساخت شامل مراکز داده یا همان دیتاسنتر‌ها، مراکز پردازش، زیرساخت‌های ابری، سرور‌ها و شبکه‌های قدرتمند است. کسب‌وکار‌ها، دولت، استارتاپ‌ها، نوآوران، شرکت‌های دانش‌بنیان و هر کسی که در اقتصاد دیجیتال ایده و یا کسب‌وکاری دارد، نیازمند آن است که از دیتاسنتر‌ها استفاده کند یا از قدرت پردازشی و گرافیکی منابع خارج از سازمان خود استفاده کند. سرا‌های نوآوری مرکز نوآوری مشترک اتاق بازرگانی و دانشگاه آزاد خمینی‌شهر، فناوری اطلاعات و ارتباطات خوراسگان و فناوری‌های برق، ارتباطات و اطلاعات شیراز ازجمله سرا‌هایی محسوب می‌شوند که در این حوزه شرکت و واحد فناور دارند.

هوش مصنوعی و هوشمندسازی: هوش مصنوعی و هوشمندسازی حلقه چهارم است که برای توسعه و پیاده‌سازی سیستم‌های مبتنی‌بر هوش مصنوعی و اینترنت اشیا بوده و کاربرد‌هایی نظیر پردازش زبان‌های طبیعی، یادگیری عمیق و اتوماسیون‌های صنعتی و همچنین هر قسمت و موضوعی که مربوط به هوشمندسازی می‌شود در این زیرگروه قرار می‌گیرد. هوشمندسازی و هوش مصنوعی هر دو نقش کلیدی در تحول دیجیتال ایفا می‌کنند، اما مسیر‌های تکامل آن‌ها متفاوت بوده است. هوش مصنوعی به‌دنبال ایجاد سیستم‌هایی است که بتوانند از رفتار انسان‌ها تقلید کرده و خودآموزی کنند. اما هوشمند‌سازی به فرایند استفاده از تکنولوژی‌های خودکار برای بهینه‌سازی و ساده‌سازی عملیات‌های مختلف می‌گویند. این فناوری بر اساس سنسور‌ها، سیستم‌های خودکار و نرم‌افزار‌های برنامه‌ریزی شده عمل می‌کند، برای مثال یک خانه هوشمند که با استفاده از سیستم‌های خودکار، دمای محیط را براساس نیاز کاربر تنظیم می‌کند، نمونه‌ای از هوشمندسازی است. سرا‌های نوآوری سیستم‌های هوشمند و فناوری‌های نرم علوم‌وتحقیقات، فناوری اطلاعات و ارتباطات خوراسگان، فناوری‌های هوشمند و سلامت مشهد، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و صنعت پردیس و توسعه رباتیک و هوشمند‌سازی صنعتی ایلخچی ازجمله سرا‌های فعال این حوزه محسوب می‌شوند.

آموزش نیروی انسانی، توسعه محصول و خدمات دیجیتال: سرمایه انسانی را می‌توان یکی از مهم‌ترین عوامل کلیدی موفقیت تحول دیجیتال دانست. به همین دلیل حلقه پنجم در این شبکه، آموزش نیروی انسانی، توسعه محصول و خدمات دیجیتال در نظر گرفته شده است. درواقع سرا‌های دانشگاه آزاد در حوزه آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه دیجیتال، توسعه محصول و خدمات دیجیتال نیز فعالیت دارند، بنابراین مسئولان دانشگاه آزاد این حوزه را جدا کرده تا تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه دیجیتال، توسعه محصول و... را نیز انجام دهند. برگزاری دوره‌های تخصصی، تشکیل استارتاپ‌هایی برای این موضوع و حمایت از ایده‌های نوآورانه‌ای که به توسعه محصول و خدماتی که در حوزه اقتصاد دیجیتال وجود دارد در همین راستا اتفاق افتاده است. سرای نوآوری فناوری‌های آموزشی تهران غرب و سرای نوآوری فناوری اطلاعات و ارتباطات خوراسگان در این حوزه فعالیت دارند.

1- فناوری‌های برق، ارتباطات و اطلاعات

فناوری نوین در حوزه دیجیتال. فارس، شیراز، 6 شرکت، 11 محصول

سرای نوآوری فناوری‌های برق، ارتباطات و اطلاعات واحد شیراز در سال 1401 راه‌اندازی شد و هزار متر فضای فیزیکی در اختیار دارد.

در مجموع 20 هسته فناور، واحد فناور و شرکت دانش‌بنیان در این سرای نوآوری در حوزه‌های مرتبط استقرار دارند و تجهیزاتی مانند زیرساخت‌های پردازشی و چاپگر‌های سه بعدی نیز در این مرکز مستقر است. دوره‌های تخصصی فناورانه نظیر رباتیک یا هوش مصنوعی نیز در این سرا برگزار شده است.

در سرای نوآوری فناوری‌های برق ارتباطات و اطلاعات شیراز مذاکرات B2B متعددی حول نیاز‌های فناورانه همراه با ارائه راهکار‌های دانش محور توسط واحد‌های فناور وابسته به دانشگاه تشکیل شده است.

2- توسعه رباتیک و هوشمند‌سازی صنعتی

هوش مصنوعی و هوشمندسازی، آذربایجان شرقی، ایلخچی، 5 شرکت، 6 محصول

کامپیوتر مرکزی ارتباطات خودرویی هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا، اپلیکیشن دستیار هوش مصنوعی مبتنی بر chat GPT با پرامپت‌های اختصاصی، بازآفرینی واقعه عاشورا مبتنی بر واقعیت افزوده

دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلخچی در زمره دانشگاه‌های پیشرو در علم و فناوری رباتیک محسوب می‌شود، سرای نوآوری توسعه رباتیک و هوشمندسازی صنعتی نیز از همین رو در سال ۱۴۰۰ مجوز گرفت و راه‌اندازی شد. این سرا تاکنون دستاورد‌ها و فعالیت‌های مختلفی را در کارنامه خود ثبت کرده و اکنون میزبان چهار هسته فناور، ۹ واحد فناور و پنج شرکت دانش‌بنیان است. تأمین فضای کاری، خدمات مشاوره، تأمین مالی طرح‌ها و کمک به تجاری‌سازی محصول از جمله خدماتی است که توسط این سرا ارائه می‌شود. حضور جدی در صنایع و احصای مشکلات و عقد قرارداد کاری برای رفع آن مشکل از اولویت‌ترین کار‌های این سراست. با توجه به اینکه اکثر صنایع استان به‌صورت سنتی اداره می‌شود، موضوع رباتیزه کردن و اتوماسیون با توجه به مشکلات نیروی کار و لزوم توجه به افزایش بهره‌وری در این سرا مورد توجه قرار گرفته است.

3- اقتصاد دیجیتال و تجارت الکترونیک

فناوری نوین در حوزه دیجیتال، آذربایجان غربی، ارومیه، 6 شرکت 6 محصول

سامانه شکوا، سامانه Hospital Information System، ماشین تمام اتوماتیک مونتاژ برد‌های الکترونیکی، سیستم پرداخت «بزن برو» و ...

سرای نوآوری اقتصاد دیجیتال و تجارت الکترونیک در ابتدای سال 1402 فعالیت خود را در یک فضای مشترک با مرکز رشد و سرای نوآوری امنیت غذایی آغاز کرد که بالغ بر پنج‌هزار مترمربع است اما براساس سیاست جدید دانشگاه آزاد استان آذربایجان غربی درحال انتقال به محل جدید است. فضای جدید به‌صورت مستقل محیطی شامل پنج‌هزار مترمربع است. این سرا در حوزه هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های نوین در حوزه اقتصاد دیجیتال و تجارت الکترونیک فعالیت می‌کند. تمرکز دانشگاه در این سرا روی ایجاد بخش‌های تحقیق و توسعه و تربیت نیروی متخصص و بهره‌مندی از آنهاست. اکنون این سرا در مرحله ایجاد و تجهیز یک مجموعه بزرگ و جذب فعالان حوزه اقتصاد دیجیتال و مذاکره برای راه‌اندازی مراکز تحقیق و توسعه است.

4- مرکز نوآوری مشترک اتاق بازرگانی و دانشگاه آزاد

زیرساخت‌ها و فناوری‌های سخت‌افزاری دیجیتال، اصفهان، خمینی شهر، 4 طرح

مرکز نوآوری مشترک اتاق بازرگانی و دانشگاه آزاد اولین سرایی بود که سال 1398 راه‌اندازی شد و مکان آن نیز در حال حاضر در اتاق بازرگانی مستقر است.

فعالیت این مرکز با سایر سرا‌های دانشگاه آزاد متفاوت بوده و یک مرکز مشترک با اتاق بازرگانی اصفهان محسوب می‌شود. محصولات این سرا به‌اصطلاح «طرح‌محور» بوده و در حال حاضر چهار طرح در این سرا دنبال می‌شود.

طرح پویش یا همان اشتغال همزمان با تحصیل دانشجویان یکی از این طرح‌هاست؛ طرح پایش نیز مربوط به پروژه‌هایی است که توسط استادان دانشگاه دنبال می‌شود. در این طرح چالش‌های بنگاه‌های اقتصادی به استادان ارجاع داده می‌شود. «تابش» سومین طرح است که در آن تجهیزات آزمایشگاهی و زیرساخت‌هایی که برای دانشگاه است برای بنگاه‌های اقتصادی اشتراک‌گذاری می‌شود. طرح «رویش» مربوط به استارتاپ‌ها و شرکت‌هایی که در مراکز رشد مستقرند، همچنین این سرا با تمام بنگاه‌های اقتصادی اتاق بازرگانی (چهارهزار بنگاه) در ارتباط بوده و خدماتی به آن‌ها ارائه می‌دهد.

5- فناوری‌های آموزشی

آموزش نیروی انسانی، توسعه محصول و خدمات دیجیتال، تهران، تهران غرب، 3 شرکت، 3 محصول

کیت جامع اینترنت اشیا و رباتیک promake steam، کیت جامع اینترنت اشیا و رباتیک promake steam

سرای فناوری‌های آموزشی اولین مرکز نوآوری تخصصی در زمینه تکنولوژی‌های آموزشی در کشور است که هدفش توسعه زیست بوم فناوری‌های آموزشی برای تغییر نگرش در حوزه آموزش در سطح کشور است. این مرکز با فضایی بالغ بر دوهزار و 600 متر در چهارطبقه است که در طبقه سوم با استقرار افراد، تیم‌ها و هسته‌ها در فضای اشتراکی، مسیر توسعه ایده آغاز می‌شود. هسته‌های دارای ایده در قالب استارتاپ در طبقه دوم درکنار سه شتاب‌دهنده تخصصی مشغول به فعالیتند و طبقه اول به واحد‌های فناور، خلاق و دانش‌بنیان اختصاص دارد که هویت حقوقی داشته و محصولات آن‌ها قابل ارائه به بازار است. طبقه همکف نیز فضای اشتراکی مراکز نوآوری شامل کلاس‌های هوشمند، اتاق کنفرانس، فضای رویدادی و کافه علم است که زیست‌بوم نوآورانه و فناورانه آموزشی تهران غرب را تکمیل کرده است.

6- فناوری‌های هوشمند و سلامت

هوش مصنوعی و هوشمندسازی، خراسان رضوی، مشهد

سرای نوآوری فناوری‌های هوشمند و سلامت، بر حوزه سیستم‌های جامع پزشکی و سلامت متمرکز است. طرح توجیهی این سرا مردادماه سال 1399 ارسال و شهریورماه همان سال تصویب و از همان زمان مراحل راه‌اندازی سرا آغاز شد. توسعه رویکرد‌های تشخیصی و درمانی مبتنی بر سیستم‌های هوشمند، هوش مصنوعی، ارائه خدمات رقابتی و منصفانه به جامعه، شبکه‌سازی سلامت و رویکرد‌های تسهیل‌کننده خدمات و ایمنی مبتنی بر فناوری اطلاعات از جمله اهداف سرای فناوری و نوآوری سلامت دانشگاه آزاد مشهد است. سرای فناوری‌های هوشمند و سلامت در مأموریت خود توسعه سیستم‌های کامپیوتر و فناوری‌های نوین را با تأکید بر حوزه سلامت برعهده دارد و روی فناوری و محصولاتی هم متمرکز شده و در حوزه‌های استفاده و بهره‌برداری از فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی برای تأمین نیاز‌ها و ارائه سیستم جامع سلامت، آموزش پزشکی و سلامت عمومی فعالیت دارد. این سرای نوآوری می‌خواهد فناوری‌ها و رویکرد‌های نوین از جمله هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، اینترنت اشیا و واقعیت مجازی در حوزه درمان را ارائه دهد.

7- سیستم‌های هوشمند و فناوری‌های نرم

هوش مصنوعی و هوشمندسازی، تهران، علوم و تحقیقات، 2 شرکت، 2 محصول

دستگاه هوشمند elecfinger وچهره‌کاو و جعبه هوشمند دارو توکوباکس، هوش مصنوعی و رباط تحلیلگر بورس

سرای نوآوری سیستم‌های هوشمند و فناوری‌های نرم واحد علوم‌وتحقیقات در سال 1401 راه‌اندازی شد و در حال حاضر میزبان شرکت‌هایی است که حوزه کاری آن‌ها مرتبط به هوش مصنوعی است. به‌تازگی هم یک شتاب‌دهنده به نام فرانیک نیز در این سرا مستقر شده تا شرکت‌های پذیرش‌شده را حمایت کند و رشد دهد. یکی دیگر از اقدامات این سرا راه‌اندازی اتاق شوروم در حوزه رباتیک برای استقرار کوادکوپتر است که به‌زودی افتتاح می‌شود. این سرا به منظور گسترش و تقویت ارتباط علمی بین مراکز تحقیقاتی، دانشگاهی و صنعتی کشور در زمینه‌های مختلف علوم مهندسی کامپیوتر و هوش مصنوعی و سایر علوم مربوطه در راستای تحقق اهداف، آمادگی خود جهت حمایت از تمامی ایده‌های فناورانه و نوآورانه را داشته و در جهت تبدیل ایده به محصول تلاش خواهد کرد.

8- هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و صنعت

هوش مصنوعی و هوشمندسازی، تهران، علوم و فناوری پردیس، 2 شرکت، 9 محصول

مودم مخابراتی سیمکارتی ثابت، سنسور جریان هوا، Gas Detector، نرم‌افزار هوش مصنوعی VAKAV Autonomous، Fire and Gas Detection System

سرای نوآوری هوش مصنوعی و اینترنت اشیا، صنعت واحد علوم و فناوری پردیس از ابتدای سال 1403 مجوز خود را دریافت کرده است. فضای داخلی این سرا حدود 5 هزار متر است که برای بخش توسعه زیست بوم نوآوری دانشگاه وجود دارد. از ابتدای سال تاکنون حدود 12 تیم در قالب هسته و واحد فناور در موضوعات مربوط با مأموریت سرا مستقر شده‌اند. این سرا در حال رایزنی با صنایع به منظور راه‌اندازی مراکز نوآوری مشترک در موضوعات مختلف هوش مصنوعی و اینترنت اشیا است که تا پایان امسال قرارداد آن نهایی خواهد شد. در حال حاضر بیشترین محصولاتی که در سرای نوآوری مستقرند در لایه کاربردی هوش مصنوعی بوده و مسئولان آن در تلاشند تا از طریق راه‌اندازی مراکز نوآوری مشترک با صنعت وارد لایه‌های عمیق‌تر این علم شوند.

9- فناوری اطلاعات و ارتباطات

آموزش نیروی انسانی، توسعه محصول و خدمات دیجیتال- هوش مصنوعی و هوشمندسازی- زیرساخت‌ها و فناوری‌های سخت‌افزاری دیجیتال- سیستم‌های نرم‌افزاری و داده محور - فناوری نوین در حوزه دیجیتال، اصفهان، خوارسگان، 20 شرکت، 20 محصول

سامانه فکرونه، مدیریت هوشمند روشنایی معابر، اپلیکیشن ابرساز هوشمند، چت‌بات هوشمند

سرای فناوری اطلاعات و ارتباطات در سال 1399 راه‌اندازی شد. یک ساختمان با متراژ یک‌هزار و 500 متر در مرکز شهر برای این سرا در نظر گرفته شده است که در زمینه‌های مختلفی مانند شناسایی نیاز‌ها و چالش‌های کسب‌وکار‌ها در حوزه ICT، ارائه راه‌حل‌های نوآورانه و کاربردی برای ارتقای عملکرد کسبوکار‌ها، انجام مطالعات و پژوهش‌های علمی در زمینه‌های مختلف فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه فناوری و پاسخ به نیاز‌های روزافزون جامعه فعالیت می‌کند و دارای تجهیزات و زیرساخت‌هایی مانند پلتفرم‌های آنلاین برای مدیریت بانک‌های اطلاعاتی، سرور و تجهیزات پردازش، سرور ابری و استودیو ضبط ویدئو است. سرای نوآوری فناوری اطلاعات و ارتباطات طراحی و پیاده‌سازی چندین سامانه آموزشی و فناورانه مانند سامانه کاتب، سامانه فکرونه، سامانه آزادبازار و سامانه سفارشی‌سازی‌شده برای برگزاری دوره‌های حضوری و مجازی کانون کارشناسان دادگستری استان اصفهان را انجام داده است. این سرا با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه ICT، دوره‌های آموزشی تخصصی را برای دانشجویان برگزار می‌کند تا دانشجویان علاوه بر مباحث تئوری، مهارت‌های عملی لازم برای ورود به بازار کار را نیز کسب ‌کنند.

10- صنعت نسل 4

سیستم‌های نرم‌افزاری و داده‌محور، آذربایجان شرقی، آذرشهر، 3 شرکت، 3 محصول

یکپارچه‌ساز و کنترلر هوشمند

این سرا در فضایی بالغ بر 1600 متر در 4 طبقه احداث شده که یک طبقه آن فضای اشتراکی، یک طبقه مراکز رشد و واحد‌های فناور و یک طبقه نیز فضای کارگاهی و آزمایشگاهی را شامل می‌شود. یک طبقه نیز مربوط به حوزه خدمات مشاوره، تجاری‌سازی و آموزش است. این سرا از حدود 3 سال پیش فعالیت خود را آغاز کرده است. مهم‌ترین فعالیت این سرا خدمات در حوزه نسل 4 است و شرکت‌ها و واحد‌های فناور نیز با همین رویکرد در سرا مستقر می‌شوند. اصلی‌ترین رویکرد این سرا تبدیل صنایع از شکل سنتی به صنایع هوشمند است. موضوعی که بعد از فعالیت‌های ترویجی برای سرای صنعت نسل‌ 4 مهم است، ایجاد ارزش افزوده برای دانشگاه مبتنی بر خدمات فناوری بر اساس این ساختار است. به تازگی نیز قرارداد همکاری با شرکت اوزدمیر تبریز به عنوان بزرگ‌ترین واحد رادیاتورسازی در حوزه بحث هوشمند‌سازی و مکانیزاسیون صنعتی منعقد شده است. همچنین این سرا با شرکت توسعه کسب و کار پویان قراردادی منعقد کرده است.