زهرا طیبی، خبرنگار گروه نقد روز: روز یکشنبه به تعویق افتادن احتمالی تاریخ برگزاری انتخابات شورای شهر، در صحن علنی مجلس بررسی خواهد شد. تغییر تاریخ برگزاری انتخابات شورای شهر، چند ماهی میشود که رفت و برگشتهایی میان مجلس و شورای شهر به راه انداخته است. شورای شهریها موافق 7 ساله شدن شورای شهر بودند، اما نمایندگان مجلس تأکید داشتند انتخابات بر مبنای قانون در موعد خود برگزار میشود. حالا بعد از تصویب طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات شورای شهر، به تعویق افتادن یکساله انتخابات که شورای شهر ششم را 5 ساله میکند، در دستور کار نمایندگان مجلس قرار گرفته است. طحان نظیف، سخنگوی شورای نگهبان روز گذشته در نشست خبری خود با اشاره به زمان برگزاری انتخابات میاندورهای تأکید کرد در صورت عدم برگزاری انتخابات شورای شهر، انتخابات میاندورهای در چهار حوزه انتخابیه هم برگزار نخواهد شد. صحبتهای طحان نظیف این گزاره را تقویت کرد که احتمال اعمال تغییراتی در تاریخ برگزاری انتخابات شورای شهر، دور از انتظار نیست. محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون شوراهای مجلس هم در گفتوگویی که با «فرهیختگان» داشت به این موضوع اشاره کرد که در صورت تعویق یکساله انتخابات شورای شهر، هم اقدامی مغایر با سیاستهای کلی مبنی بر برگزاری دو سال یکبار انتخابات انجام نخواهد شد، هم امکان اجرای بندهای اصلاحی قانون انتخابات شورای شهر فراهم میشود. این طور که به نظر میرسد، توافق بیشتری روی تعویق یکساله انتخابات در میان دیگر گزینههای پیشرو برای انتخابات شورای شهر وجود دارد. با این حال تصمیم نهایی را نمایندگان مجلس در جلسه علنی صحن در روز یکشنبه خواهند گرفت.
انتخابات شورای شهر بالاخره چه زمانی برگزار شود بهتر است؟
20 شهریور ماه بود که شورای عالی استانها، با 7 ساله شدن انتخابات شورای شهر استانها موافقت کرد. یک ماه بعد هم رئیس شورای شهر تهران از احتمال ارسال طرح دوفوریتی 7 ساله شدن شورای شهر به مجلس گفت. استدلال اصلی اعضای شورا در مورد مطرح کردن پیشنهاد 7 ساله شدن شورا، استناد به ماده 22 قانون انتخابات ریاستجمهوری بود. بر مبنای این قانون، انتخابات ریاستجمهوری و انتخابات شورای شهر میبایست همزمان برگزار شود و تاریخ برگزاری انتخابات بعدی شورای شهر بر مبنای قانون نیز خرداد 1407 بود و بر این اساس این پیشنهاد مطرح شد. با این حال، دبیر ستاد انتخابات کشور در آبان ماه اعلام کرد انتخابات شورای شهر در تاریخ مقرر یعنی 30 خرداد 1404 برگزار خواهد شد. سخنگوی کمیسیون شوراهای مجلس هم اعلام کرد اساساً چنین طرحی به مجلس ارسال نشده و انتخابات شوراها در موعد مقرر برگزار خواهد شد. با چهارساله شدن شورای شهر ششم، شورای شهر هفتم سه ساله میشد. بعد از منتفی شدن 7 ساله شدن شورای شهر، مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران ضمن اینکه سه ساله شدن شورای شهر هفتم را بیمعنی خواند، گفت: «دوره آینده انتخابات هم تنها انتخابات شورا در کشور برگزار خواهد شد، بنابراین وقتی با ریاستجمهوری برگزار میشود، حضور مردم بیشتر خواهد بود و هزینههای زیادی را تحمیل خواهد کرد.»
7 ساله شدن شورای ششم بعید است 5 ساله شدن محتمل
خرداد ماه امسال و همزمان با برگزاری انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری و از آنجا که بر مبنای قانون انتخابات مجلس و ریاستجمهوری میبایست انتخابات همزمان برگزار شود، مجلس سه ساله شدن شورای شهر هفتم را تصویب کرد. به این معنا که انتخابات شورای شهر ششم در موعد مقرر یعنی خرداد 1406 برگزار شود و برای بر هم نخوردن تقویم انتخاباتی، دوره هفتم شورای شهر، 3 ساله شود. در مدت زمانی که بحثهایی در خصوص به تعویق افتادن تاریخ برگزاری انتخابات شورای شهر، میان شورا، ستاد انتخابات و مجلس مطرح میشد، همچنان تأکید مجلس بر این بود که انتخابات در موعد مقرر برگزار میشود. نمایندگان مجلس در این مدت طرحی برای اصلاح قانون انتخابات شورای شهر را به صحن علنی بردند. برمبنای طرح اصلاحی جدید، انتخابات شورای شهر، حداکثر در 5 هفته برگزار میشود. در جزئیات این طرح اصلاحی آمده «وزارت کشور مکلف است با توجه به شرایط اقلیمی استانها، فرایند انتخابات را به گونهای تنظیم کند که رأیگیری حداکثر در 5 جمعه متوالی برگزار شود.» علاوه بر این نمایندگان به کلیات طرح تناسبی شدن انتخابات شوراها رأی دادند. بر مبنای این طرح، رأیدهندگان به لیست احزاب رأی میدهند و نامزدها بر مبنای رأیی که کسب کردهاند، صاحب صندلی میشوند. برای مثال درصورتیکه یک فهرست 30 درصد آرا را به خود اختصاص دهد، 30 درصد اعضای شورا نیز متعلق به آن فهرست خواهد بود. با این حال این احتمال کمرنگ بود که اجرایی شدن طرحهای اصلاحی، به انتخابات شورای شهر برسد. در این مدت اما همچنان سناریوهای محتمل برای به تعویق انداختن انتخابات شورای شهر نیز در حال بررسی بود. یکی از نکاتی که تأخیر انتخابات شورای شهر را همچنان به عنوان یک گزینه اصلی مورد توجه قرار میداد این بود که به فاصله یک سال از برگزاری زودهنگام انتخابات ریاستجمهوری، انتخابات شورای شهر برگزار خواهد شد و پس از آن هم در اسفند 1406 انتخابات مجلس برگزار میشود. نکته مورد توجه آن است که برگزاری چندین انتخابات در فاصله زمانی کوتاه، چالشها و طبیعتاً هزینههایی به همراه خواهد شد. در این میان، از آنجا که احتمال تصویب 7 ساله شدن شورای شهر ششم بعید به نظر میرسد، به تعویق افتادن یکساله انتخابات شورای شهر، گزینه محتملتری است. برای بررسی این موضوع با محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون شوراهای مجلس گفتوگو کردیم که در ادامه از نظر میگذرانید.
رئیس کمیسیون شوراهای مجلس: تعویق یکساله؛ گزینه مطلوب انتخابات شوراها
بر مبنای سیاستهای کلی ابلاغی مقام معظم رهبری، میبایست هر دو سال یک بار در کشور انتخابات برگزار شود. مسئله اولی که در خصوص برگزاری انتخابات شورای شهر در خرداد 1404 مورد توجه قرار دارد، مغایرت با این بند از سیاستهای کلی است. جوکار در این خصوص توضیح داد: «در حال حاضر در مورد تاریخ و زمان برگزاری انتخابات چند مسئله وجود دارد که یکی از آنها این است که برابر بند 18 سیاستهای کلی که مقام معظم رهبری ابلاغ کردند، هر دو سال یک انتخابات برگزار میشود، فلذا اگر انتخابات سال آینده برگزار شود، بین انتخاباتهایی است که از یک سال تا سه سال برگزار میشود. اگر قرار باشد این بند اجرایی شود، حتماً بایستی تأخیر را در انتخابات داشته باشیم.»
محمدصالح جوکار، به این موضوع هم اشاره کرد که در صورت برگزاری انتخابات در موعد مقرر، امکان اجرایی شدن طرحهای اصلاحی وجود ندارد و گفت: «قانونی که در حال اصلاح آنیم، در صورت شروع فرایند انتخابات در سال 1404 اجرایی نخواهد شد؛ چراکه به آن زمان نخواهد رسید، زیرا تا طرح اصلاح تعویق انتخابات شوراها به شورای نگهبان برود و برگردد و نهایتاً تصویب شود، زمانبر خواهد بود و در صورت برگزاری انتخابات در سال 1404 طرح اصلاحی به انتخابات نخواهد رسید، لذا به یک فرصت زمانی نیاز دارد.»
رهبر انقلاب اجازه دادند انتخابات مجلس و ریاستجمهوری همزمان برگزار نشود
رئیس کمیسیون شورا معتقد است، از آنجا که دولت باید بر مبنای قانون، انتخابات را به صورت تمام الکترونیکی برگزار کند، در صورت برگزاری انتخابات در خرداد سال آینده، امکان تحقق آن وجود ندارد و گفت: «بر مبنای برنامه هفتم توسعه، از دولت خواسته شده تا انتخابات را الکترونیکی برگزار کند. اگر قرار باشد از مرحله احراز هویت رأیدهندگان تا اخذ رأی به صورت الکترونیک انجام شود، ضرورت دارد زیرساختها فراهم شود که تا 1404 میبایست این زیرساختها فراهم شود. نکته دیگر اینکه اگر برابر قانون انتخابات شوراها در 1404 برگزار شود، انتخابات بعدی خرداد ماه 1407 برگزار خواهد شد. انتخابات مجلس هم اسفند 1406 برگزار خواهد شد، یعنی زمانی که در حال برگزاری انتخابات بعدی مجلس هستیم، همزمان بایستی فرایند انتخابات شوراها که نظارت آن برعهده مجلس است، فراهم شود. هفتم خرداد ماه 1407 مجلس سیزدهم فعالیت خود را شروع خواهد کرد و باید به انتخابات شوراها نظارت کند. درحالیکه هنوز اعتبارنامهها تصویب نشده، کمیسیونها تشکیل نشده و هیئتهای نظارت مرکزی و استانها هم شکل نگرفته است. فلذا دو ماه فرصت میبرد که اعتبارنامهها تصویب شوند و هیئتهای نظارت شکل گیرند. پس عملاً انتخابات بعدی شورا با مشکل مواجه خواهد شد. با این تفاسیر اگر برگزاری انتخابات یک سال به تأخیر بیفتد، همه مسائلی که وجود دارد، رفع خواهد شد. البته این در اختیار صحن مجلس است، که اگر در صحن رأی بیاورد به تعویق خواهد افتاد، در غیراین صورت این اتفاق نخواهد افتاد.»
جوکار در خصوص اینکه در قانون انتخابات ریاستجمهوری، همزمانی برگزاری انتخابات مجلس و ریاستجمهوری ذکر شده و حالا برگزاری این انتخابات تناقضی با قانون ندارد نیز گفت: «اجازه آن را از حضرت آقا گرفتهاند که این انتخاباتها همزمان برگزار نشود.»
تعویق انتخابات شورا به نفع انتخابات میاندورهای مجلس
رئیس کمیسیون شورا معتقد است به تعویق افتادن یکساله انتخابات به نفع انتخابات میاندورهای مجلس خواهد بود و گفت: «در حال حاضر، 5 حوزه انتخابیه مجلس فاقد نمایندهاند. یکی از حوزهها که تبریز است، مشکلی ندارد و زودتر از همه این استعفا توسط رئیسجمهور صورت گرفته است. مابقی استعفاها در چهار حوزه باقی میماند. برابر ماده 32 قانون انتخابات مجلس، افرادی که برابر قانون خدمات کشوری میبایست استعفا دهند، باید این اقدام را شش ماه قبل انجام دهند، فلذا اگر در خرداد 1404 انتخابات شوراها برگزار شود، زمان برای استعفا وجود ندارد و این حوزهها نمیتوانند نماینده داشته باشند، ولی اگر یک سال در برگزاری انتخابات تأخیر بیفتد و زمان لازم برای استعفای ماده 32 فراهم شود، انتخابات میتواند برگزار شود. اگر در سال 1404 انتخابات برگزار شود، اصلاحات لازم مجلس روی زمین میماند و در انتخابات آینده نمیتوانیم براساس اصلاحات انتخابات را برگزار کنیم.»
جوکار در خصوص احتمال تجمیع انتخابات مجلس و ریاستجمهوری گفت: «انتخابات مجلس از دورههای گذشته هم مطرح بوده و اسفندماه فصل سرد سال است و زمستان است و برای جابهجایی صندوقها دچار مشکل میشویم. اگر انتخابات مجلس به سال بعد یعنی اواخر فروردین منتقل شود و انتخابات ریاستجمهوری هم یک ماه زودتر برگزار شود، این دو انتخابات میتوانند همزمان برگزار شوند.»
.gif?v=0)
