امید نظری‌گوهر، خبرنگار گروه ورزش: رقابت‌های هفته شانزدهم در حالی از امروز با برگزاری 4 مسابقه آغاز شد که تیم‌های هوادار و شمس‌آذر با کسب 8 و 13 امتیاز در پایان نیم‌فصل نخست در جایگاه قعر جدول قرار گرفته‌اند که حفظ این جایگاه در پایان فصل به معنای سقوط به لیگ یک است. نمایندگان استان‌های تهران و قزوین برای تغییر شرایط و فرار از مهلکه سقوط به لیگ آزادگان فعالیت زیادی در پنجره نقل و انتقالات زمستانی انجام داده‌اند و حتی شمس‌آذر سرمربی جدیدی را برای کسب نتایج قابل‌قبول برگزید و قطعاً امیدوار است با هدایت مهدی رحمتی در لیگ برتر ماندنی شود.
با رصد اتفاقات یک‌دهه اخیر فوتبال ایران متوجه خواهیم شد تیم‌های قعرنشین نیم‌فصل نخست لزوماً همان تیم‌های سقوط‌کننده پایان مسابقات نیستند و در 10 فصل اخیر 11 مرتبه باشگاه‌های مختلف توانسته‌اند با وجود قرار گرفتن در منطقه خطر شرایط‌شان را درطول نیم‌فصل دوم بهبود دهند و به سطح پایین‌تر سقوط نکنند. براساس آمار‌ها فقط در دوره‌های شانزدهم و هجدهم لیگ برتر عیناً تیم‌های قعرنشین نیم‌فصل نخست در پایان فصل راهی لیگ آزادگان شدند. در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

  فرار 2 قعرنشین از سقوط
در پایان نیم‌فصل نخست دوره گذشته مسابقات تیم‌های استقلال خوزستان و نساجی با کسب 8 و 10 امتیاز در رتبه‌های انتهایی جدول رقابت‌ها بودند اما در نیم‌فصل دوم تیم جنوبی با خرید ستارگان باکیفیت خارجی موفق شد 20 امتیاز کسب کند و از این نظر ششمین تیم برتر مسابقات باشد و با پشتوانه در لیگ برتر ماندنی شود. همچنین باشگاه مازندرانی از هفته هجدهم هدایتش را به الهامی سپرد تا ناجی سال‌های اخیرش آن‌ها را در لیگ برتر نگه دارد. در پایان هفته سی‌ام تیم‌های صنعت نفت و پیکان که عملکرد خوبی درطول فصل نداشتند با 21 و 27 امتیاز سقوط کردند.

  صنعت نفت از سقوط گریخت
در پایان نیم‌فصل اول دوره بیست‌ودوم لیگ برتر تیم‌های صنعت نفت آبادان و نفت مسجدسلیمان با کسب 10 و 9 امتیاز در جایگاه‌های پانزدهم و شانزدهم قرار داشتند اما در ادامه مسیر آبادانی‌ها توانستند با کسب 3 پیروزی و 15 امتیاز خودشان را از لبه پرتگاه نجات دهند تا مس کرمان و نفت مسجدسلیمان به لیگ آزادگان سقوط کنند. مس تحت هدایت فرزاد حسین‌خانی در هر نیم‌فصل نتوانسته بود بیش از 11 امتیاز کسب کند تا به‌عنوان یک تیم تازه لیگ برتری شده نتواند به حضورش در لیگ برتر تداوم ببخشد.

  عملکرد فجر باعث عدم سقوط مسجدسلیمانی‌ها شد
پیش از آغاز نیم‌فصل دوم فصل 1401-1400 تیم شهرخودرو با کسب 4 تساوی و 11 شکست به همراه نفت مسجدسلیمان 11 امتیازی در انتهای جدول قرار داشتند اما در پایان فصل تیم جنوبی توانست به‌خاطر عملکرد فاجعه‌بار فجرسپاسی در لیگ برتر بماند. باشگاه شیرازی در نیم‌فصل دوم متحمل 10 شکست شد تا به همراه شهرخودرو با توشه 17 امتیازی به لیگ آزادگان تبعید شوند. این روز‌ها از تیم شهرخودرو خبری نیست و این باشگاه به خاطرات پیوسته است اما فجرسپاسی با هدایت پیروز قربانی شانس خوبی برای صعود به بیست و پنجمین دوره لیگ برتر دارد.

  تحول فوق‌العاده نساجی با الهامی
در پایان نیم‌فصل اول بیستمین دوره لیگ، ماشین‌سازی و نساجی با کسب 8 و 9 امتیاز قعرنشین بودند اما عملکرد تیم قائمشهری آنقدر در 13 هفته پایانی درخشان بود که این تیم با رتبه دوازدهمی مسابقات را به اتمام برساند. هدایت این تیم شمالی از هفته هجدهم به الهامی سپرده شد تا نساجی با او 7 برد، 2 تساوی و 4 شکست به‌دست آورد و در این بازه زمانی با کسب 23 امتیاز بدرخشد. به‌جز تیم ماشین‌سازی که با امتیاز 14 راهی سطح دوم فوتبال ایران شد سایپا به‌خاطر عملکرد ضعیف در نیم‌فصل دوم با 26 امتیاز باشگاه تبریزی را مشایعت کرد.

  سقوط 2 تیم بوشهری
بعد از گذشت 15 هفته از برگزاری دیدار‌های نوزدهمین فصل لیگ خلیج‌فارس عملکرد 2 تیم تازه لیگ برتری شده، یعنی شاهین و گل‌گهر با کسب 6 و 10 امتیاز از دیگر تیم‌های حاضر در مسابقات ضعیف‌تر بود اما سیرجانی‌ها توانستند با تحول شرایط‌شان در ادامه مسیر توسط مجید جلالی لیگ برتری بمانند و سرنوشت‌شان را از سفید‌های بوشهری جدا کنند. پارس جنوبی در نیم‌فصل اول و نیم‌فصل دوم به ترتیب 14 و 13 امتیاز به‌دست آورد که برای لیگ برتری ماندن جمی‌ها کافی نبود و در یک فصل 2 تیم بوشهری یعنی شاهین و پارس جنوبی با 22 و 27 امتیاز به دسته پایین‌تر سقوط کردند.

  قعرنشینان نیم‌‌فصل سقوط‌کنندگان پایان فصل
هجدهمین دوره لیگ برتر جز معدود ادوار فوتبال کشورمان است که 2 تیم قعرنشین نیم‌فصل نخست دقیقاً همان باشگاه‌هایی‌اند که در پایان فصل به لیگ آزادگان سقوط می‌کنند. تیم‌های سپیدرود و استقلال خوزستان در 15 هفته ابتدایی فصل 1398-1397 به ترتیب 10 و 12 امتیاز کسب کردند و در نیم‌فصل دوم به‌دست آوردن 10 و 6 امتیاز به تیم شمالی و جنوبی کمکی نکرد تا در نبرد نفت مسجدسلیمان پیروز شوند و بزرگ‌ترین ناکام‌های این فصل نباشند. البته نباید فراموش کرد کسر 6 امتیاز از استقلال خوزستان بابت عدم پرداخت مطالبات بازیکن خارجی‌اش خیلی روی انگیزه و سقوط آبی‌های جنوب تأثیرگذار بود.
  جبران لغزش توسط سپیدرود
پیش از شروع هفته شانزدهم دوره هفدهم لیگ کشورمان باشگاه‌های سپیدرود و سیاه‌جامگان با کسب 12 و 8 امتیاز به رتبه‌های پانزدهم و شانزدهم جدول تکیه ‌زده بودند اما در نیم‌فصل دوم سپیدرود با تغییر سرمربی و کسب پیروزی‌های حساس مقابل سپاهان و تراکتور شرایطش را متحول کرد و این دوره لیگ برتر را با 30 امتیاز و جایگاه سیزدهمی به پایان رساند. در پایان هفته سی‌ام فصل 1397-1396 تیم‌های نفت تهران و سیاه جامگان با آمار 24 و 15 امتیاز ناچار به ترک لیگ برتر شدند.

  درخشش در نیم‌فصل دوم برای صبا کافی نبود
شانزدهمین فصل لیگ خلیج‌فارس با قعرنشینی تیم‌های صبای قم و ماشین‌سازی راهی تعطیلات زمستانی شد. این 2 تیم در 15 دیدار آغازین خود نتوانسته بودند بیش از 9 و 7 امتیاز به‌دست آورند و در نیم‌فصل دوم نیز موفق به خروج از منطقه سقوط نشدند و با 28 و 16 امتیاز دست در دست هم به لیگ آزادگان افتادند. نکته جالب در مورد عملکرد صبا این است که آن‌ها در نیم‌فصل دوم 19 امتیاز کسب کردند و از سد تراکتور امیر قلعه‌نویی و نفت تهران علی دایی گذشتند اما در هفته آخر ناچار شدند اشک وداع بریزند.

  سرنوشت 2 سقوط‌کننده عوض شد
براساس آیین‌نامه برگزاری مسابقات در پانزدهمین دوره لیگ برتر 3 تیم به لیگ آزادگان سقوط می‌کردند. در پایان نیم‌فصل نخست باشگاه‌های فولاد، سیاه‌جامگان و استقلال اهواز با کسب 10، 9 و 6 به جایگاه‌های چهاردهم، پانزدهم و شانزدهم تکیه‌ زده بودند اما در پایان مسابقات 2 تیم دیگر به‌جز فولاد و سیاه جامگان باشگاه استقلال اهواز را در سقوط به لیگ آزادگان همراهی کردند. عملکرد راه‌آهن و ملوان به نسبت بسیاری از تیم‌های حاضر در نیم‌فصل دوم ضعیف بود تا آن‌ها با امتیاز مجموع 25 و 27 به همراه استقلال اهواز 13 امتیازی از لیگ برتر طرد شوند.

  شاهکار ملوان با فیروز کریمی
در فصل 1394-1393 سهمیه تیم‌های سقوط‌کننده به لیگ آزادگان 2.5 سهمیه بود و تیم‌های گسترش فولاد و نفت مسجدسلیمان و ملوان با کسب 15، 13 و 9 امتیاز قعرنشینان نیم‌فصل نخست بودند اما در پایان فصل تیم پیکان به همراه نفت مسجدسلیمان به سطح دوم فوتبال ایران سقوط کرد و استقلال خوزستان راهی پلی‌آف سقوط به لیگ آزادگان شد. کمتر کسی تصور می‌کرد ملوان شانزدهم جدولی در پایان نیم‌فصل نخست در پایان مسابقات بتواند در لیگ برتر بماند اما آن‌ها توانستند با فیروز کریمی 21 امتیاز کسب کنند و تیم‌های نامداری مثل پرسپولیس و سپاهان را شکست دهند. دستاورد 3 تیم انتهایی این دوره، یعنی باشگاه‌های استقلال خوزستان، پیکان و نفت مسجدسلیمان کسب 27، 26 و 22 امتیاز بوده است.