علی مزروعی، خبرنگار گروه نقد روز: در روز‌های اخیر، تحرکات گروه تروریستی داعش افزایش یافته است. این گروه که از چند سال پیش تحت فشار نیرو‌های مقاومت و ارتش‌های منطقه‌ای قرار داشت، به نظر می‌رسد پس از سرنگونی حکومت بشار اسد در سوریه و تقویت گروه‌هایی همچون تحریر الشام، فرصت را برای بازسازی خود مهیا دیده است. فعالیت‌های اخیر داعش، از جمله حمله انتحاری به وزیر مهاجرین طالبان در افغانستان و درگیری‌های شدید در حومه شهر حدیثه در عراق، نشان از تلاش این گروه برای احیا و اعلام وجود مجدد دارد. حضور داعش در سوریه و عراق از جنبه‌های مختلف برای اسرائیل یک فرصت استراتژیک به شمار می‌رود. این گروه تروریستی می‌تواند به صورت نیابتی و با دامنه نفوذ گسترده‌تری وارد خاک سوریه شود و به اشغال مناطقی در این کشور بپردازد. همچنین، ناامنی ایجاد شده توسط داعش می‌تواند تمرکز نیرو‌های مقاومت را به عراق معطوف کرده و درگیری‌های فرسایشی در مرز‌های ایران ایجاد کند. این تغییر تمرکز به نفع اسرائیل خواهد بود؛ چرا‌که توجه‌ها را از مسائل اصلی تقابل مستقیم با اسرائیل و حمایت از فلسطین به سمت درگیری با گروه‌های تروریستی معطوف می‌کند. به علاوه، تقویت حضور داعش در مرز‌های سوریه و عراق می‌تواند زمینه‌ساز ناامنی در این مناطق و افزایش فشار بر کشور‌های همسایه شود. این نتایج به وضوح نشان می‌دهد گروه‌های تروریستی همچنان نقش محوری در پیشبرد سیاست‌های اسرائیل و تکمیل پازل ناامنی در منطقه دارند.
داعش برای اسپانسر‌ها پالس همکاری می‌فرستد
در فضای پرتنش فعلی سوریه، داعش این فرصت را فراهم دیده تا خود را احیا کند. ضعف این گروه طی سال‌های اخیر و وجود رقبای موفق‌تری همچون تحریرالشام اما ممکن است انگیزه‌ها برای حمایت از این گروه را کاهش داده باشد به‌ویژه که داعش وجهه بین‌المللی خشنی نیز داشته و حمایت علنی از آن برای دولت‌های غربی و دولت‌های منطقه هزینه اجتماعی دارد. به همین دلیل نیز آن‌ها همگی در ظاهر در مورد ظهور مجدد این گروه ابراز نگرانی کرده‌اند و حتی برخی کشور‌ها این شرط را برای خروج جولانی و تحریرالشام از فهرست گروه‌های تروریستی گذاشته‌اند که آزادی‌های اجتماعی را فراهم کرده یا اصطلاحاً به سمت ساخت برندی غیر تروریستی بروند. در چنین شرایطی داعش برای جلب حمایت‌های مالی و نظامی کار سخت‌تری دارد. لذا با ایجاد ناامنی در مناطقی که تحت سیطره جولانی و تحریرالشام قرار ندارد، سعی دارد به دولت‌های پشتیبان خود این پیام را بدهد که این گروه رقیبی برای تحریرالشام نبوده و ظرفیت‌های جدیدی را برای همکاری گشوده است. این نوع ورود به بازی امنیتی منطقه آن هم در شرایطی که تحریرالشام برای ساختن وجهه‌ای جدید، اعلام کرده اقداماتش به سوریه معطوف مانده و ابعاد منطقه‌ای نخواهد داشت، بازی آمریکا و متحدان منطقه‌ای‌اش را تکمیل خواهد کرد. از طرفی تحریرالشام بدون مخالفت سیاسی و رسانه‌ای خاصی اقداماتش در سوریه را پیش برده و بستر را برای نفوذ بیشتر اسرائیل فراهم می‌آورد و از سوی دیگر هم داعش سایر اهداف پوشش داده نشده را اجرایی می‌کند. به این ترتیب گروه‌های تروریستی که زمانی سر تسلط بر سوریه با یکدیگر دچار تنش بودند، اکنون خواسته یا ناخواسته تقسیم نقش کرده و خواهند توانست بدون تنش در کنار یکدیگر فعالیت کرده و آتش را از مرز‌های اسرائیل به مرز‌های ایران نزدیک کنند.
داعش نمی‌خواهد در رقابت با تحریرالشام بدون سهم بماند
اگرچه داعش و تحریرالشام با استفاده از تجربه شکست‌خورده پیشین، این‌بار از فاز عدم تنش با یکدیگر آغاز به فعالیت کرده‌اند، اما تضاد منافع و نیز سیاست‌های تفرقه‌افکنانه غرب برای بهره‌وری حداکثری از گروه‌های تروریستی احتمالاً همکاری آن‌ها را تداوم نخواهد داد و به‌زودی باید شاهد تنش بین آن‌ها باشیم. این تنش به‌ویژه زمانی بیشتر می‌شود که داعش نتواند منافع زیادی از تنش‌آفرینی در عراق را به دست آورد و پس از آن برای سهیم شدن از بحران سوریه سیاست تصرف بخش‌هایی از این کشور را در پیش گیرد. در این صورت مهم‌ترین بهره‌ای که داعش برای اسرائیل دارد، افزایش دامنه نفوذ زمینی اسرائیل در خاک سوریه است. گروه تروریستی داعش می‌تواند به‌صورت نیابتی وارد مناطق مختلف سوریه شود و با ایجاد ناامنی و بی‌ثباتی، بخش‌های بیشتری از این کشور را در اختیار سیاست‌های اسرائیل به کار گیرد. با تغییرات اخیر در سوریه، خلأ‌های امنیتی زیادی در این کشور به‌وجود آمده است. داعش با بهره‌برداری از این خلأ‌ها، قادر خواهد بود به‌صورت نیابتی و با پشتیبانی برخی از نیرو‌های منطقه‌ای، برخی مناطق خارج از دسترس تحریرالشام به‌ویژه نواحی کُرد‌نشین را اشغال کند تا به این ترتیب سیاست اتخاذ شده توسط اسرائیل مبنی‌بر اشغال سوریه با سرعت بیشتری پیش برده شود.
کشاندن دامنه ناامنی به عراق
یکی از مزایای فعالیت داعش برای اسرائیل، کشاندن دامنه ناامنی به عراق است. داعش می‌تواند با بازگشت به عراق و انجام حملات تروریستی در مناطق مختلف این کشور، وضعیت امنیتی عراق را تحت تأثیر قرار دهد. عراق که در سال‌های اخیر پس از شکست داعش و ایجاد نیرو‌های حشدالشعبی به یک قطب اصلی جبهه تبدیل شده بود، اکنون در معرض تهدیدات جدیدی قرار می‌گیرد. درگیری‌های فرسایشی در عراق به‌طور مستقیم به افزایش مشکلات داخلی این کشور منجر خواهد شد و تلاش‌ها برای حفظ ثبات در عراق را تضعیف می‌کند. داعش می‌تواند با آغاز یک موج جدید از حملات تروریستی، ضمن ایجاد دلهره در داخل عراق، توان مقاومت مردمی را به سوی مبارزه با این گروه کشانده و آن‌ها را از مقابله با تهدیدات اسرائیل در سوریه منحرف کند.
ناامن کردن مرز‌های ایران
یکی دیگر از اهدافی که داعش به‌طور غیرمستقیم برای اسرائیل دنبال می‌کند، ایجاد ناامنی در مرز‌های ایران است. ایران که به‌عنوان یکی از حامیان اصلی محور مقاومت شناخته می‌شود و در بسیاری از تحولات منطقه‌ای نقش پررنگی دارد با رشد گروه‌های تروریستی از جمله داعش با تهدید جدیدی در مرز‌های غربی و شرقی خود مواجه خواهد شد. داعش به‌عنوان یک گروه تروریستی قادر است با انجام حملات و ایجاد ناامنی در مرز‌های ایران، فشار‌های جدیدی به تهران وارد کند. در نتیجه، ایران که همواره تهدیدات اسرائیل را از طریق حمایت از جبهه مقاومت در سوریه و لبنان پاسخ می‌دهد، اکنون مجبور خواهد شد تا بخش زیادی از ظرفیت خود را برای مقابله با داعش در مرز‌هایش متمرکز کند. ایران در صورتی که بخواهد با تهدیدات داعش مقابله کند، از یک سو مجبور به تقویت مرز‌های خود در شرق و غرب خواهد بود و از سوی دیگر، تلاش‌هایش برای مدیریت بحران‌های موجود در منطقه با چالش‌های بیشتری مواجه خواهد شد. این وضعیت، برای اسرائیل فرصتی مناسب است تا بتواند فشار‌های خود را بر جبهه مقاومت افزایش دهد و امنیت خود را در برابر تهدیدات منطقه‌ای تقویت کند.
کاهش تمرکز جبهه مقاومت از فلسطین به درگیری فرسایشی با گروه‌های تروریستی
هدف کلانی که از فعالیت‌های داعش در منطقه برای اسرائیل حاصل می‌شود، انحراف توجه جبهه مقاومت از مسئله فلسطین و تمرکز آن‌ها بر درگیری‌های فرسایشی با گروه‌های تروریستی مانند داعش است. فلسطین و تقابل با اسرائیل همواره یکی از اصلی‌ترین محور‌های فعالیت‌های جبهه مقاومت بوده است. اما با آغاز دوباره تحرکات داعش در سوریه و عراق، جبهه مقاومت ممکن است توجه و منابع خود را بیشتر به سمت مبارزه با این گروه تروریستی معطوف کند. این امر به معنای کاهش تمرکز نیرو‌های مقاومت بر تحرکات اسرائیل و مسائل فلسطین خواهد بود. اسرائیل با آگاهی از این موضوع، از بازگشت داعش به منطقه به‌عنوان ابزاری برای ایجاد تنش و کاهش تمرکز جبهه مقاومت بهره‌برداری خواهد کرد.
ابزاری برای عادی‌سازی روابط
با گسترش فعالیت داعش در منطقه، کشور‌های عربی که خود نقش اثرگذاری در تقابل گروه‌های مسلح با بشار اسد داشته‌اند ممکن است بیشتر به سمت اسرائیل متمایل شوند؛ چرا‌که این کشور‌ها برای آسیب ندیدن از اقدامات تروریستی در اولین قدم تلاش دارند اعلام کنند که حداقل در تقابل با آن‌ها عمل نکرده و این پیام نیز از مسیر همکاری با اسرائیل حتماً به گوش آن‌ها خواهد رسید. این موضوع می‌تواند باعث تقویت روابط دیپلماتیک و نظامی میان اسرائیل و برخی کشور‌های عربی مانند امارات متحده عربی، بحرین و حتی عربستان سعودی شود. این همکاری امنیتی پنهان در نهایت معادله عادی‌سازی را به نفع اسرائیل جلو خواهد برد.
تضعیف توجه جهانی به نقض حقوق بشر توسط اسرائیل
در حالی که جنایات رژیم‌صهیونیستی علیه مردم فلسطین واکنش‌های جهانی را در پی داشته است، ظهور داعش می‌تواند این تمرکز رسانه‌ای و اجتماعی را از اسرائیل دور کند. حملات و عملیات‌های تروریستی داعش، به‌ویژه اگر به مناطق مختلف جهان گسترش یابد، می‌تواند توجه افکار عمومی و رسانه‌های جهانی را به تهدید تروریسم جلب کند و از برجسته‌سازی اقدامات غیرانسانی اسرائیل در غزه و لبنان بکاهد. در چنین شرایطی، اسرائیل می‌تواند از فضای ایجاد شده برای پیشبرد برنامه‌های خود بدون نگرانی از فشار‌های بین‌المللی یا اعتراض‌های گسترده حقوق بشری بهره‌برداری کند. این تغییر اولویت‌ها ممکن است به اسرائیل فرصت دهد تا سیاست‌های سرکوب‌گرایانه خود را با آزادی بیشتری ادامه دهد.
جذب حمایت بین‌المللی بیشتر برای اسرائیل
داعش به‌عنوان یک تهدید جهانی شناخته شده است و فعالیت‌های این گروه تروریستی می‌تواند زمینه را برای حمایت بیشتر جامعه جهانی از اسرائیل فراهم کند. کشور‌های غربی، به‌ویژه ایالات متحده، ممکن است برای مقابله با داعش در منطقه بیشتر از اسرائیل حمایت کنند. این حمایت می‌تواند شامل همکاری‌های اطلاعاتی، نظامی و حتی تقویت حضور نظامی در منطقه باشد که به نفع اسرائیل خواهد بود. علاوه بر این، اسرائیل می‌تواند خود را به‌عنوان شریکی ضروری و خط مقدم مقابله با تروریسم معرفی کرده و از این طریق، بهانه‌ای برای توجیه سیاست‌های تهاجمی خود علیه فلسطینی‌ها و کشور‌های منطقه به دست آورد همانطور که به همین بهانه وارد خاک سوریه شد و زیرساخت‌های نظامی آن را مورد هدف قرار داد.
