عاطفه جعفری، دبیر گروه فرهنگ: دوم بهمن سال گذشته بود که خبر احداث مکانی برای خانه جشنواره‌های فجر را در «فرهیختگان» منتشر کردیم و نوشتیم: «زمینی به مساحت 10 هزار مترمربع در بلوار کشاورز، خیابان حجاب قرار است محل خانه‌های جشنواره شود و وزارت ارشاد می‌خواهد یک مجموعه هنری برای برنامه‌های متفاوت در آن داشته باشد.»
بعد از انتشار این خبر، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد دولت سیزدهم در ایام جشنواره فیلم فجر سال گذشته خبر احداث این مجموعه فرهنگی را اعلام کرد و گفت: «روز اول دی ماه در تئاتر شهر اعلام کردم به‌زودی مجموعه بزرگی را برای جشنواره‌های فجر انقلاب اسلامی در تهران احداث خواهیم کرد. بحمدالله با حمایت رئیس‌جمهور، دکتر مخبر و دکتر منظور و همه همکاران در دولت دو شب پیش تفاهمنامه خرید زمین مناسبی را امضا کردیم که در خیابان حجاب در کنار پارک لاله است.» این مجموعه مطمئنا به عمر دولت سیزدهم نمی‌رسید. حتی اگر سقوط اردیبهشت اتفاق نیفتاده بود و دولت چهاردهم هم با همان ترکیب تشکیل می‌شد؛ باز هم نمی‌توانستند این مجموعه را افتتاح کنند، اما این کار برای خانه‌دار شدن جشنواره‌های فرهنگی در کشور انجام گرفت تا خانه به دوشی‌ها پایان یابد. در این گزارش به سراغ آخرین وضعیت این مجموعه فرهنگی و هنری رفتیم تا بدانیم چه اقداماتی در این دولت برای ادامه کار این مجموعه انجام گرفته است.
آسمانه هنر ایران قرار بود چه امکاناتی داشته باشد؟
بعد از اینکه خبر را اعلام کردند، اسمش را «آسمانه هنر» گذاشتند. همان زمان گفته شد یک سالن برای برگزاری کنسرت موسیقی، از امکانات این مجموعه است که می‌تواند به کسانی که در حوزه موسیقی فعالیت می‌کنند نوید سالنی مناسب و استاندارد برای برگزاری کسنرت‌های موسیقی را بدهد. سالن استاندارد برای پخش فیلم از دیگر امکانات این مجموعه فرهنگی است که برای برگزاری جشنواره‌ها می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد و همین یک بخش می‌تواند همه این سال‌ها خانه به دوشی جشنواره‌های فیلم فجر را جبران کند. چند سالن سینما که بتواند جوابگوی اهالی هنر و رسانه در ایام برگزاری جشنواره‌های فجر باشد. همچنین گالری‌های تجسمی از دیگر بخش‌های این مرکز فرهنگی است. هنرمندان تجسمی همیشه از نداشتن مکانی ثابت برای برگزاری برنامه‌هایشان گلایه داشتند و از بی‌توجهی‌ای می‌گفتند که مسئولان به این شاخه از هنر دارند. اما حتما گالری‌هایی که در این مرکز ساخته می‌شود می‌تواند به هنرمندان این حوزه کمک‌کننده باشد تا به‌راحتی بتوانند نمایشگاه‌هایشان را برگزار کنند و آثار را در دید عموم بگذراند.
محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد دولت سیزدهم مردادماه امسال درخصوص آخرین اقدامات برای این مجموعه گفت: «خدمت آقای رئیس‌جمهور گزارشی را از اقداماتی که باید در آینده انجام شود همراه با زمان‌بندی‌های ۸ ساله ارائه کردم. ازجمله آن، کاخ جشنواره‌هاست که نام آن «آسمانه هنر» است. به اهالی فرهنگ و هنر تعهد کرده بودیم که پیش از ۵۰ سالگی انقلاب اسلامی کار آن را به اتمام برسانیم. اقدامات مربوط به تملک آن را به پایان رساندیم و ۲۵۰۰ میلیارد تومان از املاک وزارتخانه را با فروشنده تهاتر کردیم. رئیس‌جمهور شهید نیز دستور پرداخت هزار میلیارد تومان را دادند.»
تهاتر و خرید زمین آماده انجام
جایزه ۴ میلیاردی برای نفر برتر طراحی مجموعه آسمانه هنر ایران گذاشته شد و همان زمان اسماعیلی درخصوص این موضوع گفت: «فراخوان بین‌المللی برای این کار خواهیم داد و جوایز بسیار خوب و ارزشمندی برای این کار در نظر گرفته‌ایم. در همین راستا جایزه‌ای برای نفر برتر طراحی مجموعه «آسمانه هنر ایران» در نظر گرفته‌ایم که مبلغ ۴ میلیارد تومان است. این اقدام را گام بزرگی برای ارتقای فرهنگ و هنر و معماری در کشور می‌دانیم و هم‌زمانی سند معماری ایرانی و اسلامی و ایجاد ساختار هنر معماری در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و آغاز طراحی و ساخت مجموعه هنری آسمانه هنر ایران را به فال نیک می‌گیریم.»
برای اینکه از آخرین اقدامات در دولت سیزدهم برای این مجموعه باخبر شویم به سراغ محمود اسلامی، معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت ارشاد رفتیم و گفت: «یک تفاهم سه‌جانبه بین وزارت ارشاد، بانک رسالت و سازمان برنامه و بودجه انجام شد. سازمان برنامه و بودجه مکلف شد، کسری مازاد املاکی را که ارشاد می‌دهد بابت خرید آن ملک پرداخت کند. بعد از آن موضوعات کارشناسی اتفاق افتاد و دیگر ما خبر نداریم که چه اتفاقی افتاد و پیگیری انجام شد یا نشد ولی در کل، هم تفاهم با بانک رسالت انجام شده برای خرید زمین، هم املاک معرفی شده برای تهاتر، هم تفاهم سه‌جانبه با سازمان برنامه و بودجه وزارت ارشاد و بانک رسالت انجام شده بابت کسر آن تهاتری که ما می‌خواهیم انجام دهیم. این موضوع را هم شهید رئیسی دستورش را داده بود که انجام شود و هم آقای مخبر.
قیمت حدودی زمینِ ساختمان خیابان حجاب که روبه‌روی وزارت جهاد سابق است، ۲۵۰۰ میلیارد تومان بود. البته این تنها قیمت زمین بود و قیمت ساخت متفاوت است. تجهیز این پروژه هم هزینه متفاوتی دارد چون تجهیز این پروژه معمولی نیست. یک ستادی هم تشکیل شده بود برای طراحی و معماری پروژه که آقای نیرومند مسئولیتش را برعهده داشت.
با این سرعتی رو که ما در دولت دوازدهم پیگیری می‌کردیم، تا پایان ۵۰ سالگی انقلاب این کار انجام می‌شد. ما به سرعت داشتیم کار را پیگیری می‌کردیم. ما برای معماری مجموعه فراخوانی دادیم که تا بهمن ماه تمام ایده‌ها جمع شود.»
ساخته شدن تالار وحدت به قبل از انقلاب بازمی‌گردد. در این سال‌ها سالن‌های زیادی برای سینما، موسیقی و تئاتر ساخته شده اما مجموعه‌ای که متشکل از سالن‌های مختلف باشد و بتواند در بزنگاه‌ها مورد استفاده اهالی هنر قرار بگیرد، کم بوده و می‌توان گفت جز تالار وحدت که چند کاربری دارد بقیه مراکز فرهنگی تک‌کاربری است. مجموعه‌های فرهنگی در شهرها می‌تواند مانند یک نماد عمل کنند. این نماد بودن به این معنا است که همین مجموعه‌ها می‌توانند در شکل دادن و هدایت رفتارهای اجتماعی تاثیرگذار باشند. بارها در گفتارهای روانشناسی به اثبات رسیده که افراد با تغییر در محیط‌هایشان و رفتن به فضاهای فرهنگی مدل دیگری رفتار می‌کنند؛ این فضاهای فرهنگی شهری شامل سینما، تئاتر، موزه، کتابخانه، فرهنگسراها و... هستند که می‌توانند تاثیر زیادی را در فرهنگ یک جامعه شهری بگذارند. حالا فکر کنید که مراکز فرهنگی به جای اینکه در داخل شهر باشند، با این پیش‌فرض که باعث ایجاد ترافیک و موارد دیگر می‌شوند، از مرکز شهر دور شوند. همین دور شدن باعث عدم استقبال از آنها خواهد شد. همین الان اگر مجموعه‌هایی مثل ایران‌مال یا باغ کتاب در مرکز شهر قرار داشت، حتما استقبال از آنها بیشتر می‌شد و مردم با توجه به دسترسی‌ای که در مرکز شهر وجود دارد می‌توانستند استفاده بهتری از این مجموعه‌ها داشته باشند. ساخت این مجموعه هنری جدید در بلوار کشاورز فارغ از نیازی که اهالی هنر به آن دارند، ارزشمند است چون در مرکز شهر قرار می‌گیرد و با افتتاح آن به بعد هنری این بخش از شهر تهران هم اضافه می‌شود و کمک می‌کند تا فرهنگ و هنر در این بخش تقویت شود.
دولت چهاردهم چه اقدامی انجام داده است؟
با پیگیری «فرهیختگان»، برای مجموعه آسمانه هنر ایران در دولت چهاردهم کار خاصی تا به الان انجام نشده و برای کار کارشناسی اقدامی صورت نگرفته است. البته براساس اطلاع «فرهیختگان»، یک منبع آگاه در وزارت ارشاد دولت چهاردهم خبر داد که موضوع تهاتر و کسری بودجه‌ای که وزارتخانه برای ساخت این مجموعه داشته، به مشکل خورده و فعلا خبری از ساخت این مجموعه نیست. باید دید آیا دولت چهاردهم قصدی دارد که خانه به دوشی جشنواره‌ها را به پایان برساند یا می‌خواهد اقدامات دولت قبلی را وتو کرده و طراحی جدیدی را برای این موضوع در دستور کار قرار دهد؟
